Pêvek:soranî-kurmancî/Ceribandin

Soranî سۆرانی Kurmancî
-m, -m- -م, -م- 1) min: dembînin min dibînin, dembîna min didît 2) -(y)a min: malekem mala min; -(y)ê min: espekem hespê min 3) (ez ...) me: Min mamostam Ez mamoste me
ma ما (çiyayê / girê / zûrê) rût
ma- ما- ma-: maker maker, kera mê, dw nêreker; mê-, -marî: makew mêkew, kewmarî, dw nêrekew
maç ماچ maç, ramûsan, ramîsan
maç kirdin ماچ کردن maç kirin, maçî kirin, maçandin, ramûsandin
maçe ماچە hêstira mê, qantira mê
maçe ماچە maçe, qeremaç(e), yek ji çar cûnên kartên kumkanê (lîstika kartan) e
maçekî ماچەکی bn maçe
maçmaçên ماچماچێن hevmaçî, maçkirina hev
maçûmûç ماچوومووچ maçûmûç, hev maç kirin û xwe li hev alandin
mad ماد bn mîd
madde ماددە bn made
maddî ماددی bn madî
made مادە 1) made, madde, bend, xal, paragraf 2) mijar, babet 2) made, tişt, materya;; berdesk, pate, tişta nanpêj hevîrî datîne ser û diavêje tenûrê;; pên, pehîn, pêhn, çift, refes, zîtik, zîçik, lêdana bi piyan / lingan
maden مادەن kanza, maden, bn kanza
madeperist مادەپەرست madeperest, materyalîst
madeperistî مادەپەرستی madeperestî, materyalîzm
mader مادەر mader, mak, dayik, dê, deyk, da, bn dayk
maderza مادەرزا zikmakî, xwezayî, xweriştî
madeyî مادەیی bn madî
madî مادی madî, diravî, aborî, pareyî;; medî, bn mad
maf ماف / behra te di vî pareyî nîne; têkilî, pêwendî, pevgirê, pabendî: Mafî be ser qisekey minewe niye Ti têkilî bi gotina min re nîne
mafûr مافوور mehfûr, merş, xalîçe, berrik, hêsîl, lop, mişot, mêzer, sucatk, xawlîçe
mahek ماهەک mahek, navê êşekê ye (ing. mumps, parotitis)
mahî ماهی mahî, şaxên fîlan; tiştên ji şaxên fîlan hatine çêkirin yan bi wan hatine xemilandin
mahîzerd ماهیزەرد gupik, gupîtk, lûtke, serê çiya, bilindtirîn cihê çiya (t yên rût ango yê ti tişt lê şên nabe)
mak ماک , serekanî, cihê yan tiştek tiştek jê tê yan çêdibe 2) mak, gewer, bûnewerî, sirişta rast ya tiştekî ango ne tenê xwiyanga wê / wî 3) zêdeêş, pêveêş, komplîkasyon, êşek biçûk ya li gel êşa serekî ye
makaw ماکاو 1) makav, serekanî, ava serekî 2) cûnek şorbeyê ye
maker ماکەر maker, kera mê, dw nêreker, kerê nêr
makermele ماکەرمەلە xweşirînkirin, xweşirînkirina li ber dilê kesekî
makew ماکەو mêkew, kewmarî, kewa mê, dw nêrekew
mal مال mal, xaniyê / cihê malbatek lê dijî;; mal, malûmilk, heyîn
mal be qur girtin مال بە قور گرتن mal (li kesekî) wêran kirin, ziyan(ek mezin) gihandin kesekî; Mal be qur gîrê, bo wat kird? Malwêran, te çima wa kir?
mal birîn مال برین (bo diziyan / xirabiyan) ketin malekê
mal û minal مال و منال bn malûminal
mal xistin مال خستن mal dan, barê mala xwe danîn û li cihekî bi cih bûn
malat مالات pez, koma mih û berx û beranan; terş, koma karik û bizin û nêriyan
malatmalawa: bît! مالاتمالاوا: بیت! Malava (bî)! Mala te ava be! Bi xatira/ê te!
malawayî مالاوایی xatirxwestin:
malawayî kirdin مالاوایی کردن xatir xwestin
malawayî lê kirdîn مالاوایی لێ کردین Xatir ji me xwest
malbend مالبەند 1) malbend, bênvedangeh / rawestgeh in li ber rêyên karwanan 2) der, dever; war, welat 3) navend, cihê girse / gel lê dicive, meydana bûyeran
maldar مالدار maldar, zengîn, dewlemend
maldarî مالداری 1) maldarî, rêveberiya / karûbarên aboriya malê 2) maldarî, zengînî, dewlemendî
malewe مالەوە 1) malve, berev malê, ber bi malê ve: Eçim bo malewe Ez ê bi nik mal ve biçim 2) malbatî, ehlê malê, kesên ji malekê: Malewe çon in? Malbatî çawan in? Zarrûzêç çawan in?
malewênçe مالەوێنچە cûnek giya ye
malewmal مالەومال mal bi mal: pişkinînî malewmal (lê)gerrîna mal bi mal
malî مالی xwemalî, xumalî, yên malê, malî; kedî, kehî, dw kûvî, kovî
malîn مالین ştin, (bi firçeyê / gêzîk / motorê gilêşî) paqij kirin
maloçke مالۆچکە xanîk, mala / xaniyê biçûk û bêserûber
malos مالۆس mahû, beraza mê, mehû, mawî
malran مالران ştin
malû مالوو bangurrdan, bagurrdan, mangêrr, mehlî, tapan, şûnkê serbanan, bangurrdank, alavek e li ser banan tê gerrandin daku ban bihêz bibe û dilopên avê tê neçin mal ve û malê şil nekin
malûm مالووم malim, serekên dînî yên cihûyan (li şûna melayên misilmanan yan qeşeyên fileyan)
malûminal مالوومنال zarrûzêç, erzûeyal, jin û zarrok
malwêran مالوێران malwêran, malkembax, malxirab, xwelîser
malwêranî مالوێرانی malwêranî, malkembaxî, malxirabî, xwelîserî
malxo مالخۆ lêzim, dost, kesek ku ji malbatê tê hesibandin. (Agadarî: Di kurmancî de "malxwê" tê wateya "xwediyê / xudanê / zelamê malê"
malyat مالیات maliyet, berhem, hate, dahate, kar, qazanc
mam مام mam, ap, am, birayê babê yekî
maman مامان pîrik, jina di welidîna / çêbûna zarok de alîkariya diya zarok dike
mambirayîme مامبراییمە cûnek tirî ye
mame مامە mamo, apo, amo
mamele مامەلە bn mamile
mamexeme مامەخەمە xalxemo, kesê pirr xeman dixwe
mamik مامک mamik, tiştonek
mamil مامل mamil, mi'amil, kesa/ê bi berdewamî bazirganiyê / ticaretê li gel kesek din dike
mamile ماملە mamilet, mi'amilet, bazirganiya / ticareta berdewam di navbera du hevpeymanan de
mamilepeşîmanî ماملەپەشیمانی pêşînat, beşek / pişkek ji bihayê tiştê dê bêt kirrîn ku yê bikirr dide yê firoşer daku ger yê bikirr paşî li bazara xwe poşman bibe û nexwaze tiştên sparişkirî bikirre hingê ev pişka / beşa pare bo yê firoşer bimîne
mamir مامر mamir, mamirk, mirîşkên ciwan, mirîşkên dê di nêz de bigihin jiyê / temenê hêkkirinê
mamiz مامز xezal, bn ask
mamîl مامیل bn mamil
mamîlan مامیلان cûnek giya ye
mamîran مامیران bn mamîlan
mamk مامک bn mamik
mamleçûqe ماملەچووقە kum, kulav, t yê bi saqo / qapût ve
mamnawendî مامناوەندی navincî, tiştê ji mezinatiya / başiya / jêhatiniya xwe ve ne pirr mezin / baş û ne jî pirr biçûk / xirab
mamo مامۆ bn mame
mamojin مامۆژن jinmam, jinap, jina mamê / apê kesekî
mamosta مامۆستا mamoste, mamhosta, fêrker, dersdêr, wanedêr, hînker, kesa/ê dersan / waneyan li dibistanan yan fêrgehên din dide; bernav bo kesên xwenda / zana
mamostayane مامۆستایانە mamosteyane, mîna / wek mamosteyan, hosteyane, bi hostetî
mamotk مامۆتک jêhatî, bihinêr, kesa/ê baş dikare tiştan çêbike, kesa/ê ji destên xwe ve zîrek / jêhatî
mamwesta ماموەستا bn mamosta
man مان [-mên-] 1) man, xweragirtin, sekinîn, nelivîn, neçûn, nemirin, neguherrîn 2) grev, karnekirina ji ber nerazîbûnê
man girtin مان گرتن grev kirin, ketin grevê, karê xwe rawestandina ji ber ku ji kardêra/ê xwe ne razî ye û dixwaze bi rawestandina karê xwe bandorê li kardêr bike daku daxwazên kesa/ê kar rawestandiye bi cih bîne
manewe مانەوە veman, li paş man; man, wek mêvan li derekê man
mangir مانگر girevgir, kesa/ê karê xwe radiwestîne ji ber ku ji kardêra/ê xwe ne razî ye û dixwaze bi rawestandina karê xwe bandorê li kardêr bike daku daxwazên kesa/ê kar rawestandiye bi cih bîne
-man, -man- -مان, -مان- me: namanbînin me nabînin, lêman dizîwe ji me diziye; -(y)a me: malekeman mala me; -(y)ê me: espekeman hespê me; -(y)ên me: espekanman hespên me
mana مانا wate, mane, me'ne
manadar مانادار watedar, manedar, bime'ne
manayî مانایی wateyî, maneyî, razber, abstrakt
mandû ماندوو westî, betilî, kerrixî, mandî, tehibî, te'ibî
mandû bûn ماندوو بوون westîn, betilîn, tehibîn, te'ibîn, mandî bûn
mandû kirdin ماندوو کردن westandin, betilandin, te'ibandin, mandî kirin
mandûnebûnî ماندوونەبوونی mandînebûn, silav li kesek ji rêvingiyê tê / hatiye: "Xwedê qewetê bide" yan biwêjek wek wê
mang مانگ 1) heyv, hîv 2) meh, heyv, heyamek salnameyî yê nêzî 30 rojî
mang gîran مانگ گیران heyv xeyirîn, dema heyv bi temamî yan jî hin parçeyên wê tarî dibin û nayên dîtin
mangî çiwarde مانگی چواردە meha çarde(hî), meha tevav, dema meh bi temamî tê dîtin
mangî dahatû مانگی داهاتوو meha bêt / were
mangî raburdû مانگی رابوردوو meha borî / çûyî
manga, mange مانگا, مانگە çêl, çêlek, "gayên mê"
mangane مانگانە mehane, her meh; mehane, li gor mehan
mangeşew مانگەشەو 1) tavheyv, tavehîv, hîveron, ronahiya heyvê yan şeva ronahiya heyvê li dinyayê dide
mangî مانگی mehî, bi mehan, li gor mehan; heyvî, bi heyvê, li gor heyvê
manî مانی bn mana
maqûl ماقوول maqûl, jêhatî, berkeftî, qenc, çê, baş, çak
mar مار mar, heywanek xwişok yê bi pirranî jehrawî ye;; bn tarûmar
marasa ماراسا zivirrok, badok, badbadok
marangaz مارانگاز marpêvedayî, kesa/ê marekî yan çend maran jehra xwe gihandiyê
marçêwe مارچێوە çavmark, meroje, navê giyayekî ye
mare مارە mehr, mar, zewac, jin- yan mêrkirin
mareke مارەکە zîn; kurtan; têrr
marekol مارەکۆل dûpişk, bn dûpişk
mareyî مارەیی next, qelen, pareyê / malê malbata zavayî dide ya bûkê
marezîw مارەزیو hezarpêk, navê heywanikek biçûk ya pirrling e
marîfet ماریفەت marîfet, me'rîfet, xîret, namûs, şan, şeref; hinêr, şiyan, jêhatin, pêçêbûn
marîje ماریژە giyayek xwerbar e
marmêlke مارمێلکە margîsok
marmasî مارماسی marmasî, cûnek masiyên dirêj e ku dişibe maran
marnegez مارنەگەز cûnek pêlavan / solan e ta çokan dirêj e daku mar bi mirovî venedin / jehra xwe neavêjin mirovî
maro مارۆ beş, niqteya spî li eniyan hespan
masan ماسان werimîn, perçivîn, pifîn, avisîn, pif bûn, bn awsan
masandin ماساندن werimandin, perçivandin, pifandin, avisandin, pif kirin [p-ya hişk wek pare / pere], bn awsandin
mase ماسە bn mêz
masî ماسی masî, masû, me'sî, lawirek avî ye
masîgir ماسیگر masîgir, kesa/ê yan lawirên masiyan digirin
masîgire ماسیگرە masîgirk, navê firrindeyekî ye
mast ماست mast, şîrê germkirî û hêvênkirî û meyandî
mastaw ماستاو dew, mast û av û xwê (û cemed / bûz) têkilkirî / tevlihevkirî
masulke, masûlke ماسولکە, ماسوولکە zeblek, masûlke, zevlek
masûle ماسوولە bilolk, gulolk, masûr, deziyên li hev alandî;; bn fîke
maş ماش maş, maşik, gulgiyayek xwerbar e ku libên wan dişibin nokan / nîskan / fasoliyan û bi taybetî di nav birincî de tê xwarin. Navê wê yê zanistî Phaseolus aureus e.
maşe ماشە cûnek torran e bo masîgiriyê
maşîn ماشین xwarin, xilas kirin
maşînewe ماشینەوە ramalîn, raheşandin, bi carekê xilas kirin (t dema kesek tiştekî bi tevayî diavêje devê xwe)
maşot ماشۆت kirmik, kurmik, parazît
maşqe ماشقە bn aşqeûmaşqe
mat مات 1) mat, ecêb, seyr, sosret, hêbet, heyirî 2) (bêdeng, kir) mit, kirr, bêdeng, bêpêjn
mataw ماتاو tavheyv, hîvron, tava heyvê / hîvê, şeva tava heyvê bihêz e
mate ماتە (fêkî / keske / sebze) nîvgihiştî
matemîn ماتەمین bêmad, bêxulk, aciz, nekêfxweş, bêzewq
matemînî ماتەمینی bêmadî, bêxulkî, acizî, nekêfxweşî, bêzewqî
matik ماتک kil, rengê reş yê mirov li bijangên / mûjangên çavên xwe didin, bn arayiş
matî ماتی 1) matî, ecêbî, seyrî, sosretî, hêbetî, heyirînî 2) mitî, kirrî, bêdengî, bêpêjnî 3) bêmadî, depresyon
matlî ماتلی cûnek tivengan / çekan e
mator ماتۆر motor
matore ماتۆرە bn pirûpûç
maw ماو mayî, heyî, sax, nemirî; bermayî, jibermayî, zêde
mawe ماوە 1) heyam, dem, mawe, midet, wext, çax; qeder dûrî 2) delîv, derfet, îmkan, rê
maxolan ماخۆلان xemgîrî, xemgînî, têrxemî, kovandarî; bêhedan, nerehetî, nearamî
maxulya ماخولیا bn maxolan
maye مایە 1) nirx, biha, maye, sermaye 2) binas, sedem, semed, sebeb, serekanî, çavkanî 3) madde
mayepût مایەپووت rût, rûtbûyî, kesa/ê ti pare yan maliyet nîne yan nemaye, kesa/ê ketiye rewşek kembax (pirr xirab) ya aborî
mayedar مایەدار mayedar, maldar, malhe, zengîn, dewlemend, kesa/ê di rewşek baş ya aborî de
mayedarî مایەداری mayedar, maldarî, malheyî, zengînî, dewlemendî
mayesîrî مایەسیری bawesîrî, basûrî
mayewar, mayewer مایەوار, مایەوەر rastîn, heyî, nehewante
mayin ماین mahîn, mehîn, hespa mê
mayinçe ماینچە 1) ling, lûlaq 2) masûlke
mayis مایس bn ayar
mazin مازن bn mezin
mazû مازوو mazî, mazû
mazûlîkêş مازوولیکێش xweragir, mukum, dilsoz
me- مە- ne-, me- (pêşpirtikek e bo fermaniya ne-erênî): meke neke, meke, mebin nebin, mebin
me'amele مە'امەلە bn mamile
mebest مەبەست mebest, merem, mexsed, niyaz, armanc, nêt, niyet, daxwaz, hêvî, doz
mebesthên مەبەستهێن erênî, avaker, biber, berhemder
meclîs مەجلیس E civîn, meclis, civat, encûmen, korr
meclîs bestin / girtin مەجلیس بەستن / گرتن civîn li dar xistin
mecrîsok مەجریسۆک navê giyayekî ye li mêrg û çîmenan şên dibe
mecûsî مەجووسی mecûsî, stêrxwîn (astrolog) yan sihrbazên zemanê berê
meçek مەچەک zend, bask, meçek, dest
mefreq مەفرەق bronz, mefreq (cûnek kanza / maden e)
meger مەگەر meger, ger ne: Meger xom nekem Ger bi xwe nekim
meges مەگەس bn megez
megez مەگەز megez, pêşû û mêş û firrindokên din yên mîna wan
megezxor مەگەزخۆر megezxwer, heywanên pêşû û mêş û yên wek wan dixwin
meha مەها bn mê
mehek مەهەک bn sengî mehek
mehik, mehk مەهک, مەهک , bênivêjî
mehîr مەهیر şorbe, mehîr, avik
mehkem مەهکەم mukum, cihgirtî, xurt, tişta bi asanî ji cihê xwe nalive
mehkeme مەهکەمە E bn dadge
mehşer مەهشەر bn rojî mehşer
mekat مەکات bn merane
mekir مەکر bn mekr
mekîne مەکینە mekîne, endaz, makîne, alav, amûr, hacet
meko مەکۆ veşargeh, cihê xwelêveşartinê
mekoxo le dan مەکۆخۆ لە دان xwe li ber venan / vedan, xwe li ser rêya kesekî / heywanekî veşartin ta ku ew kes / heywan bêt û bikeve destê kesa/ê xwe veşartiye
mekr مەکر E bn fêl
mel مەل bn balinde
mela مەلا mela, mele, serekên dînî yên misilmanan (hevberî qeşeyên fileyan yan malimên cihûyan)
melamet مەلامەت melamet, motîv; binas, sedem, semed, sebeb, ho
melaq مەلاق mewîj, mêwîj, tiriyê hişkkirî
melaş مەلاش mit, kirr, bêpêjn, bêdeng, bêdeng û bêliv
melaşû مەلاشوو pidû, pidî, alûme, panika devî
melayetî مەلایەتی melatî, meletî, karê / pîşeya / jiyana melayan
melayket مەلایکەت E bn firîşte
melazade مەلازادە melaza, ji binemala melayan, zarroka/ê mela
melbend مەلبەند bn malbend
mele مەلە ajnî, melevanî, avjenkî, sobahî, ajne, ajnê
mele kirdin مەلە کردن ajnîn, melevanî kirin, ajnê kirin, avjenî kirin, xwe di avê xistin, çûn di avê de û tê de pî / ling li hewa gerrîn, xwe avêtin avê û tê de pî / ling ji erdê bilindkirî xwe livandin
melega مەلەگا ajnîgeh, melevanîgeh, hewza / cihê ajnînê / melevanîkirinê
melewan مەلەوان ajnîzan, ajnîvan, melevan, melevanîzan, kesa/ê dizane di avê de bilive bêyî ku bixeniqe
melewanî مەلەوانی ajnîzanî, ajnîvanî, melevanî, werzişa / spora yan zanîna / hunera livîna di avên kûr de
melezan مەلەزان bn melewan
melhem مەلهەم melhem, krêm, merhem, dermanek don e bi leş radidin daku nerm bibe yan ji nesaxiyekê bêt parastin
melkeb مەلکەب zembîl sepet, selik, zembûlk
melkesen مەلکەسەن cûnek kirmikan / kurmikan e
melmel مەلمەل cûnek çît / qumaş e
mem مەم guhan, ew pişk ji leşê heywanên mê ya ku şîr tê de ye yan şîr jê tê
memdar مەمدار guhandar, ew cûn heywan yên ku guhan hene
meme مەمە bn memk
memîle مەمیلە ya ku şîr jê tê
memk مەمک ya ku şîr tê de ye yan şîr jê tê
memk dan مەمک دان çiçik dan, şîrê memên / çiçikên xwe bo xwarinê dan zarrokekî
memkbend مەمکبەند bermemik, ew parçeya cil ya ku jin dixin ber memikên xwe
memke مەمکە memik, meme, botlê / şûşeya şîrê zarrokan dikinê û zarrok dikare piço-piço ji kunika wî şîrî bimêje û vexwe
memkole مەمکۆلە memkok, çiçkok, memên / çiç(ik)ên biçûk
men مەن 1) min, mine, pîvanek giraniyê / qursiyê ya nêzî 3 kîlograman e 2) vê gotinê de: Her kes menî malî xoyetî Her kes hosteyê karên xwe ye
mencel مەنجەل mencel, amanek mezin e t ji mis / sifir tê çêkirin
menceloke مەنجەلۆکە mencelok, mencelên biçûk
-mend -مەند -mend, paşbendikek e bo çêkirin hin navdaran ku wateya "kesa/ê tiştekî dike / dizane" dide: hunermend, karmend
mendebûr مەندەبوور pîs, genî, girrewî, fistewî
mendîl مەندیل cûnek çît / qumaş e
mene مەنە bermayî, jêmayî, zêde
menê مەنێ giyayek bênxweş yê xwerbar e
meng مەنگ kûr (av û hwd)
mengaw مەنگاو hewz, cihê av tê
mengene مەنگەنە mengene, alavek e bo şidandina / dewsandina hin tiştan
mengî مەنگی kûrî, kûrahî, kûratî
mengîl مەنگیل bn mendîl
mengul مەنگول mengul, zengul û mengul, gulîfank, hin tişt in bo xemilandina dîwaran yan cihên din
meqam مەقام miqam, kilam, stran
meqest مەقەست meqes, miqes (alavek pêbirrînê ye)
mer مەر mî, mih
meran مەران bn yasemîn
merane مەرانە mihane, mekat, baca mihan
merc مەرج merç, şert, şirût, şert û merc, şert û şirût
merd مەرد 1) gernas, egîd, mêr, mêrxas, wêrek, biste, aza 2) merd, kesa/ê amade ye malê xwe bo alîkarîkirina xelkê xerc bike, dijw temah, çepel, nemerd
merdayetî مەردایەتی 1) mêranî, mêrxasî, wêrekî, bistehî, gernasî, egîdî, azayî 2) merdî
merdim مەردم mirov, meriv, mere, ademza, benîadem, ademîzad, însan
merdum مەردوم bn merdim
mere مەرە azar, jan, êş, elem
merekeb مەرەکەب E ximav, hibir, mirekeb,
merexes مەرەخەس E destûrdayî, berdayî, bexşandî
merexesî مەرەخەسی destûr, xatir, îzin
merez مەرەز merez, mixayir, mohaîr
mereze مەرەزە zeviya birinc
merg مەرگ merg, mirin, neman
mergemûş مەرگەمووش jehrek e t bo kuştina mişkan / curdan tê bikaranîn
merheba مەرهەبا merheba, silav
merkane مەرکانە merkane (cûnek cerran / cerrikan e)
merkez مەرکەز navend, merkez
merkezî مەرکەزی navendî
mermer مەرمەر mermer (cûnek kevirê bihadar e)
mesîhî مەسیهی file, mesîhî, xrîstiyan
merûmalat مەروومالات terş, tewal, sewal, terşûtewal, kerî, pez
merz مەرز tixûb, sinor, bn sinûr
merze مەرزە catir, catirî, catirk (navê giyayekî ye)
merzekêwîle مەرزەکێویلە bn merzingoş
merzingoş مەرزنگۆش catira dêmî / beyaristanê / kûvî
merzewan مەرزەوان tixûbvan, sinorvan, kesa/ê çavdêriya / sereguhiya sinoran / tixûban dike; sinorî, tixûbî, kesa/ê li ber / ser sinoran dijî
mesek مەسەک bn mûşek
mesel مەسەل E mesel, metel, nimûne, mînak, wekok, wêne
mesela مەسەلا mesele, bo nimûne, wek mînak
mesîne مەسینە mesîn, amanek avê yê lûlîdar e
mest مەست mest, serxweş, kesa/ê ketiye bin bandora alkoholê yan tilyakê (her wiha mecazî: kesa/ê bi kirina tiştekî zêde kêfxweş bûye)
mestî مەستی mestî, serxweşî
meşkale مەشکالە bn meşkole
meşke مەشکە meşk, pîstê / çermê / postê hin heywanan (t yê bizinan / çêlan) yê bo kêşana avê yan kana / kilana / kiyana mast daku bibe dew û don / nîvişk
meşke jendin مەشکە ژەندن meşk kan / kilan / kiyan / kilandin / kiyandin / hejandin / livandin / anîn û birin daku mastê tê bibe dew û don / nîvişk
meşkole مەشکۆلە meşkok, pîstok, postik, canteyek biçûk e ji pîstê / çermê hin heywanan tê çêkirin û hin xwirakên hişkkirî (bo nimûne hejîrên hişkkirî) tê de tên parastin
meşq مەشق rahênan, ra-anîn, temrîn, meşq, xwefêrkirin, xwehînkirina bi kirinê / çêkirinê li derî dema bi rastî bûyerek diqewime, li derî dema pêşbaziyê / lîstikê
meşqbîn مەشقبین rahênanker, meqşker, kesa/ê xwe bi meşqan fêr dike, kesa/ê bi meşqan tê hînkirin
meşdader مەشدادەر meşqder, rahênander, kesa/ê kesek dî bi meşqan fêr / hîn dike
metarêz مەتارێز xendek, çeper, cihê leşker / pêşmerge bo xwe koliye û tê de li benda dijmin dimîne yan xwe ji dijmin diparêze
metel مەتەل mamik, tiştonek, têderxistinok, metel, metelok
metel dahênan مەتەل داهێنان mamik pirsîn
metel helhênan مەتەل هەلهێنان tê derxistin, mamik zanîn, bersiva mamikekê rast dan
meth مەته meth, pesn
metirsî مەترسی metirsî, tirs, fikar, endîşe; xeterî, talûkeyî, metirsî
mewda مەودا dev, devik (parçeya tûj / birrek ji kêrê / şûr û hwd);; mijar, babet
mewlû, mewlûd مەولوو, مەولوود mewlûd, mewlîd, pîrozkirina (jidayik)bûna Hz. Mihemed pêxember
mexaze مەخازە mexaze, mixaze, dikan (t yên cilfiroşiyê)
mexlûq, mexlûqat مەخلووق, مەخلووقات E afirandî, mexlûq, mexlûqat, heyber, xelk, hemû tiştên heyî yên jîndar
mexşel مەخشەل pêtal, meşale, agirê mirov li gel xwe dimeşîne daku rêya mirov ron bike (wek sembol jî tê bikaranîn)
mexte مەختە aheng, aştî, lihevî, tenahî
mexte girtin مەختە گرتن li hev kirin, li hev hatin, aşt bûn, pêk hatin, aheng (di navbera du kesan / aliyan de) çêbûn / peyda bûn
mey مەی mey, bade, şerab, ereq, raq, alkol, alkohol, vexwirak, vexwarinên alkol tê
meyan مەیان 1) navber, navbeyn; nav, nêv, navend 2) dever, navçe, herêm, cih, war
meydan مەیدان bn meydan
meyandin مەیاندن meyandin, mehandin, tiştek ruhn / avî kirin tiştek nîvziwa (t şîr kirin mast)
meyandûaw مەیاندوواو Mezra Botan, Mezopotamya, Nêvduav, devera dikeve navbera Çemê Dîcle û Çemê Firat
meyane مەیانە 1) navincî, navîn, nave, nêve, ya ne zêde mezin û ne jî zêde biçûk 2) têkilî, nasîn
meyanero مەیانەرۆ rênerm, navrê, sernerm, dijw rêhişk, tundraw, ekstremîst, serhişk
meyaneroyî مەیانەرۆیی rênermî, navrêyî, sernermî, dijw rêhişkî, tundrawî, ekstremîzm, serhişkî
meyaneyî مەیانەیی navincî, navîn, naveyî, nêveyî; rênerm, navrê, sernerm
meydan مەیدان 1) meydan, gorrepan, mêdan, rastgeh, çare [ç-ya req], cihê pan (û rût, t bêdar) 2) delîv, derfet, îmkan, rê
meydandar مەیداندار şerrker (t di pevçûna navera du kesan de)
meydandarî مەیدانداری pevçûn, lêkketin, lihevxistin, şerrê navbera du yan çend kesan
meyfiroş مەیفرۆش meyfiroş, badefiroş, kesa/ê meyê / badeyê difiroşe, xwediya/ê dikana meyê / badeyê
meygêr مەیگێر meygêrr, badegêrr, saqî, kesa/ê meyê / badeyê raber dike
meyî مەیی meyî, mehî, tiştê ku meyiye yan hatiye meyandin
meyîn مەیین meyîn, mehîn, tiştek ruhn / avî bûn nîvziwa (t şîr bûn mast)
meyl مەیل E hewes, gêwl, arezû, hez, dil, daxwaz, xwezî, xwestik, meyl
meymûn مەیموون meymûn, mêmûn, hin cûn heywanên destdar in; peyvek neşirîn e bo mirovan
meymûnewan مەیموونەوان meymûnvan, kesa/ê meymûnan xwedî dike yan dielimîne
meynet, meynetî مەینەت, مەینەتی E dijwarî, bela, êş û jan, kul û derd, tengasî, tengavî, bêçaretî
meysaz مەیساز meyçêker, meysaz, badeçêker, badesaz, hosteya/ê çêkirina meyê / badeyê
meysazî مەیسازی meysazî, meyçêkirin, badeçêkirin, badesazî, hostetiya çêkirina meyê / badeyê
meyser مەیسەر misoger, tekîd, te'kîd, bêguman, bêşik, pişrast
meyser kirdin مەیسەر کردن bi cih anîn, misoger kirin, tekîd kirin
meystan مەیستان meygeh, badegeh, meyistan, badestan, cihê mey / bade lê tê çêkirin
meyter مەیتەر tîmarker, seyîs, meyter, kesa/ê matî ji hespan dike, kesa/ê sereguhiya / çavdêriya hespan dike, xulamê hespên axayê xwe û / yan mêvanên wî av û alif dide
meyterî مەیتەری tîmar, seyîs, meyterî, sereguhîkirina hespan, matîkirina ji hespan, av- û alifdana hespan
meyyan مەییان bn meydan
mezat مەزات mezat, bazara lê tê gazîkirin ka kî dixwaze tiştekî bi bihayek girantir bikirre ew tişt tê firotin wî kesî yê amade ye herî zêde pare pê bide
mezatxane مەزاتخانە mezatxane, cihê mezat lê tê kirin
mezbete مەزبەتە E gilî, gazin, gazinc, gazind, xwenerazîkirin
meze مەزە çêj, tam, tehm
meze lê cûlan مەزە لێ جوولان tam lê (xweş) hatin, çêj lê (xweş) hatin, jê hez kirin, li ber dilî xweş bûn
mezedar مەزەدار çêjdar, bitam, tamdar, biçêj, tamxweş, çêjxweş
mezin مەزن bn mezn
mezirge مەزرگە mezirge, cih, dever (t yên pîroz / dînî)
mezn مەزن gir, girs, giring; mezin
meznayî مەزنایی bn meznî
meznî مەزنی mezinî, mezinahî, mezinayî; girî, girsî, giringî
meznîxwaz مەزنیخواز mezinîxwaz, jixwemezintir, jixwezêde, kesa/ê her dixwaze (bi hêza / navdariya xwe) mezintir bibe tevî ku derfetên di dest de kêm in bo ku bigihe armancên xwe
مێ mê, dijw nêr; (mer) mî, mih, dijw beran
mêbaz مێباز hene, mêrê "her roj" bi jinek nû re ye, mêrê "ji jinekê dibeze ya dî"
mêbazî مێبازی
mêçke مێچکە
mêgel مێگەل kerî, celeb, pez, koma mihan
mêj مێژ mêj, berê, berî demek dirêj
le mêjewe لە مێژەوە ji mêj ve, ji berê ve, demek dirêj e / bû ku...
mêjelak مێژەلاک mejox, mejî (tenê bi wateya konkret)
mêjû مێژوو dîrok, mêjû, tarîx, zanista yan serpêhatiyên li ser demên berê yan bûyerên qewimî
mêjûnas مێژووناس dîroknas, pisporên dîrokê
mêjûnasî مێژووناسی dîroknasî, zanista li ser dîrokê
mêjûyî مێژوویی dîrokî, mêjûyî, tarîxî
mêkut مێکوت mîrkut, mîrqut, alavek mîna bivir e lê serikê wî girovir e
mêkute مێکوتە xurî, xurîk (êşek e)
mêlak مێلاک hesk, mifsik, moçik, heskû, alavek ji kefçiyan mezintir e xwarin pê ji qazanan / qûşxanan dikin sênîkan
mênge مێنگە bn mê
mêrd مێرد mêr, şû, helal, zelamê di zewacê de mêrê jinekê
mêrd kirdin مێرد کردن mêr kirin, şû kirin, (keç / jin) zewicîn
mêrdbe dan مێردبە دان dan şû, (jin / keç) zewicandin
mêrddar مێرددار bimêr, mêrkirî, şûkirî, mêrdar, jina zewicî / zewicandî
mêrdezime مێردەزمە bn moteke
mêrg مێرگ mêrg, çîmen, çayir, giyastan
mêrgole مێرگۆلە mêrgok, mêrga biçûk
mêrguzar مێرگوزار 1) şên, hêşîn, giyadar, cihê gul û giya lê şên dibin 2) baxçe, gulistan
mêrû مێروو kêzik, hemû cûnên kêzikan yên difirrin û dimeşin
mêrûgir مێرووگر kêzikgir, giyayên kêzikgir / kêzikxwer
mêrûle مێروولە mêrî, mûrî, morî, gêle, gêre, gêrik, mûr, mûhî (zool. Formicidae)
mêrûle kirdin مێروولە کردن kizîn, kizkizîn, kizkiz kirin, hêdîka li ser agir kelîn
mêrûxor مێرووخۆر kêzikxwer, heywanên kêzikan dixwin
mêslezergo مێسلەزەرگۆ jale, lork, rolk, lavlavk (giyayek e)
mêş مێش mêş, lawirek firrok ya biçûk e
mêşesî مێشەسی cûnek firrindeyan e
mêşk مێشک mejî, mêjî, mêşk; hiş, aqil
mêşk birdin مێشک بردن mejî reş kirin, wa kesek aciz / zivêr kirin ku êdî nizane çawan / çi bike
mêşk birîn مێشک برین aqil (ji tiştekî) birrîn, bawer kirin ku tiştek baş e
mêşk çûn مێشک چوون gêj bûn, hay ji xwe neman
mêşk xoşe kirdin مێشک خۆشە کردن mejî şûştin, aqil xirrandin
mêşkole مێشکۆلە mejîk, mejîçk, pişka biçûk ya mejî
mêşrewên مێشرەوێن mêşrevînk, tiştên tên bikaranîn bo dûrxistina mêşan ji tiştekî
mêtulke مێتولکە cûnek kêçan / spihan e
mêw مێو mêw, dara tirî pê ve çêdibe;; find, şem, mûm, maddeyê find jê tên çêkirin
mêwerd مێوەرد zevî, zeviya tovkirî ya piştî yekem barana payizê kêlayî
mêwîn مێوین findî, mûmî, şemayî
mêwuj, mêwûj مێووژ, مێوووژ mewîj, mêwîj, tiriyê hişkkirî
mêx مێخ mîx, sing, kelem, bizmar, arêx, spîn
mêxek مێخەک navê hin cûn gulên mîxdar e
mêxoş مێخۆش tirş-û-şirîn
mêye مێیە bn mê
mêyîne مێیینە zayendmê, mêyîn, di rêzimanê de navdêrên mîna peyva "jin" ditewin
mêz مێز mase, mêze, xwank, xank;; bn mîz
mêzgird مێزگرد suhbeta li dor maseya / mêzeya girovirr; panel; gotûbêj
mi'arize م'ارزە opozîsyon, mixalife
micewir مجەور micewir, berdestiyê / berdestkê mizgeftê
micro مجرۆ kiwêr
mift مفت belaş, herwe, bêpare, bêheq; pirr erzan
miftî مفتی miftî, muftî, zanayek îslamê
mihamî مهامی parêzer, avûkat
mij مژ pêl, qurta / qurça li cigareyê yan qelûnê tê dan;; mij, moran, dûman
mij lê dan مژ لێ دان pêl lê dan, pêlek jê kêşan: Mijêk le cigarekey xoy da Pêlek li cigareya xwe da
mijdane مژدانە xelata didin kesa/ê mizgîniyekê radigihîne
mijde مژدە mizgînî, mizgîn, nûçeya / peyama / xebera xweş / xêr
mijdegar مژدەگار mizgînîber, kesa/ê mizgîniyan diîne
mijer مژەر mêjer, kesa/ê tiştekî dimêje; mêjerk, alava tiştekî dimêje
mijîn مژین 1) mêtin, mêjan, mêhtin (zarrok: şîr ji memikên / çiçikên diya xwe kişandin devê xwe; têjikên heywanên guhandar: şîr ji guhanên maka xwe kişandina devê xwe) 2) mêjîn, av yan tiştek yê ruhn çûn di nav tiştekî re û êdî bûn beşek ji wî tiştî û wisan wenda bûn (t dema piçek av di nav axa ziwa re hişk dibe, hingê "av dimêje erdê");; mêtin, mêjîn
mijok مژۆک mêjok, tişta tiştek din dimêje xwe (t perr ango kaxeza bo xiwakirina avê tê bikaranîn)
mil مل sto, hustu; gerden;; stu, hustu, sti, sto, stû, stuh, ew pişka ji leşê mirovan yan lawiran ya ku serî bi leşî ve girê dide (Agadarî: di kurmancî de peyva "mil" wateyek cuda dide: mil ew cih e ji leşî yê ku destên mirovan yan lawiran lê bi leşî / kelexî ve girêdayî ne)
milç, milçemilç, milçehûr ملچ, ملچەمل, ملچەهوور milçemilç, xwarina / cûna / cûtina bi dengê bilind
milk ملک milk, malûmilk, mal, erazî, dewlet, heyîn
milkûmal ملکوومال malûmilk
miloziman ملۆزمان lewçe, zimandirêj
milwanke ملوانکە gerdenî, ristika gerdenê, kolye;; gerdenîk, ristik, benî, ristika / zincîrka zêrrîn yan zîvîn ya t jin dikin gerdena / stuyê xwe
mil berew cêgayek / şitêk nan مل بەرەو جێگایەک / شتێک نان berê xwe dan ciyekî / tiştekî, ber bi aliyekî meşîn / bi rê ketin
mil le çeqo sûtin مل لە چەقۆ سووتن stuyê xwe dan ber kêrê, serê xwe xistin belayê, xwe xistin talûkeyan / xeteriyan
mile ملە pêşbazî, pêşbirk, misabeqe, sîbaq
milego ملەگۆ bn milwanke
milek ملەک bn şêr
milema ملەما nefes, hilm, bên, henase, bênvedan, anîn û birina bênê / nefesê
milema nîştin ملەما نیشتن bên(a kesekî) hatin, piştî bênbiserketinê dîsan bên vegerrînê normaliyê: Hêşta milemam nenîştibû, wutî: "Debê dîsan rabikeynewe." Hê bêna min nehatibû, got: "Divê em dîsan bibezin."
mileqorte ملەقۆرتە stulk, stuyê zirav û dirêj (yê firrindeyan yan ji qerfî yê mirovan)
mileqortemilequtê: kirdin ملەقۆرتەملەقوتێ: کردن stuyê xwe dirêj kirin (daku tiştekî bibîne)
milewan ملەوان stubend, benda / benê li dor gerdenê / stuyî tê alandin
milhur ملهور 1) stustûr 2) serhişk, înato
milkeç ملکەچ sernerm, dijw serhişk; serşorr, dijw serbilind
milmilanê ململانێ hevrikî, rikeberî, milmilanê, berxwedan, dijberî, berrevanî
milûçe ملووچە jan, êş, azar
milûçe kirdin ملووچە کردن arîn, azirîn, êşîn, hest bi êşê / janê / azarê kirin
min من ez: Min kurd im Min nazanim Ez nizanim; min: Min nemdezanî Min nedizanî, Le min gewretir e Ji min mezintir e
minal منال zarr, zarro, zarrok, zêç, biçûk, tifal, mirovên di jiyê / temenê kêm de; keç û kurrên kesekî, qîz û lawên kesekî; aqilsivik, kêmaqil, nezan, negihiştî, xeşîm, nefehma, cahil
minalane منالانە zarrokane, zarrokşib, mîna / wek zarrokan
minaldan منالدان zarrokdank, cihê zarrok tê de berî ku bêt dinyayê
minalî منالی zarrî, zarroyî, zarrotî, zarrokî, zarroktî, heyama kesek zarrok e / bû: Be minalî zor şîrîn bû Di zarrotiya xwe de pirr şirîn bû / Dema zarro bû, gelek şirîn bû
minaloçke منالۆچکە zarrok, zarrê biçûk, sava, biçkok
minare منارە minare, birca bilind ya mizgeftan
mindal مندال bn minal
mindalmine: kirdin مندالمنە: کردن piştrast kirin, saxtî kirin, teselî kirin, axulme kirin, lê vekolîn daku bizane ka çawan e / rast e
minet منەت 1) minet, qencî 2) minet, texsîrî
minet bûn منەت بوون : Minetit nebê, çî ekeyt, bîke! Bêminet be, çi dikî bike (ez ji te natirsim)!
minetbar منەتبار minetbar, qencîbar, kesa/ê qenciyek lê hatiye kirin û ji ber hindê (hest pê dike ku) erkê wê / wî ye qenciyekê li kesa/ê qencîkirî bike; spasdar, kesa/ê ji qenciya li wê / wî hatiye kirin pirr razî ye û dixwaze spas bike
minetbarî منەتباری minetbarî, qencîbarî; spasdarî
minêwnî منێونی bn xoperest
mingin منگن minminî, kesa/ê bi dengek nezelal (t yê ji kepê / difinê / pozê tê) yê mîna "minemin" dipeyive / diaxive
mingeming منگەمنگ minmin, peyivîna bi dengek nezelal yê mîna "minemin" dipeyive / diaxive
minho منهۆ guharto, versiyon, varyant
minox منۆخ sexte, sixte, neresen, neheqîqî, nerast
minoxî منۆخی sexteyî, sixtekarî, neresenî, nerastî
minûtoyî منووتۆیی ["ez-û-tu-yî"], cudatî, formalîte (t dema kesek dixwaze ku formalîte di navbera wî û hevalên / hevkarên wî de nemîne): Em minûtoyiye bo çi ye? Ma ev formalîte bo çi ye? Em bira ne! Em heval in!
miqomiqo مقۆمقۆ birdebird, suhbeta dengnizm di navbera du yan çend kesan de daku kesên din yên li nêzî wan suhbeta wan nebîzin
mir مر mir, mirîşk û firrindeyên din yên wek wê;; têr, têrtijî, kesa/ê yan heywanê hindî xwestiye xwariye
mirî sere مری سەرە mirîşka kurk
mir man مر مان xwe li ber (tiştekî) venan, lê pan, li tiştekî sekinîn yan li benda tiştekî man ta ku bêt û kesê bendewar xwe lê bide yan werbigire
mirad مراد mirad, daxwaz, hêvî
mirandin مراندن mirrîn, ji ber enirrînê dengê mirre-mirr ji xwe anîn
mirawî مراوی mirawî, sone, qaza / werdeka mê
mirdar مردار mirar, kelexê / leşê heywanên mirî
mirdar bûnewe مردار بوونەوە mirar bûn, heywanên birîndar yan nesax dibin û ji berî bên serjêkirin bimirin û ji ber hindê bo xwarinê ne helal bin; sekitîn, mirina ne-mirovan
mirdarbû مرداربوو mirarbûyî; sekitî
mirdarxor مردارخۆر mirarxwer, kesên yan heywanên goştê heywanên mirarbûyî dixwin
mirdele مردەلە spîçolkî, zer, zerik, rengavêtî, ji tirsan serûçav spî bûyî
mirdin مردن [-mir-] mirin, jiyana xwe ji dest dan, jiyana xwe hinda kirin, hatin kuştin
mirdin sûtan مردن سووتان kirin û nekirin, xwe kuştin û sotin: Mirdim û sûtam, be qisey min nekird Min kir û nekir, wî bi gotina min nekir / Min xwe kuşt û sot, bi ya min nekir
mirdok مردۆک mirok, mirbar, dijw nemir
mirdû مردوو mirî, kesa/ê yan heywanê jiyana xwe ji dest daye
mireba مرەبا  
mirekî مرەکی bi coşî, bi dilek germ, ji dil
miremir مرەمر dengê "mirremirr"
mirîşk مریشک mirîşk, firrindeyek kêmfirr ya kedî ye
mirk مرک bn enîşk
mirkan مرکان bn damirkan
mirov, mirow مرۆڤ, مرۆو mirov, meriv, mere, beşer, însan, benîadem, ademza, ademîzad
mirovayetî مرۆڤایەتی mirovatî, mirovahî, sirişt û taybetmendiyên mirovan; hemû mirov bi hev re
mirovdost مرۆڤدۆست bn mirovperwer
mirovî مرۆڤی 1) mirovî, tiştê ku li gor baweriya / sirişta / taybetmendiya / wijdana mirovan e 2) merdî, camêrî, ciwamêrî, qencî
mirovperwer مرۆڤپەروەر mirovperwer, mirovdost, kesa/ê ji mirovan hez dike, kesa/ê yan baweriya nirxek bilind dide mirovan û mirovatiyê
mirovzanî مرۆڤزانی mirovnasî, zanista li ser mirovan
mirûrçe مروورچە bn mirûle
mirûrçe مروورچە :
mirûrçe kirin مروورچە کرن 1) hêdîka kelîn; kel hatinê 2) arîn, azirîn, êşîn
mis مس mis, sifir, mîs (cûnek kanza / maden e)
mis tê kiran مس تێ کران mismit bûn, mismitîn, qet nebihîstin tevî ku çend carî bi dengek bilind bêt dubarekirin jî: Elêy giwêt misî tê kirawe! Dibê qey guhê te mismit bûye! (ango: Ma guhê te bi misê helandî hatiye dagirtin!?)
misger مسگەر miskar, misger, kesa/ê karê mis / sifir dike
misgerî مسگەری miskarî, misgerî, karûbarê kesên miskar
misk مسک misk, maddeyek bênxweş e (t wek bên-avê tê bikaranîn)
miskî مسکی miskî, tişta ji miskê hatiye çêkirin yan bêna miskê jê tê; bênxweş; bêndar
misoger مسۆگەر misoger, piştrast, bêguman, biste, bisteh
misqal مسقال misqal, pirt, pişkek / parçeyek pirr biçûk; misqal yekîneyek pîvanî ye t bo zêrr û zîv
mist مست navd mist, kulm, destê miçandî / şidandî (t daku wek derbe li tiştekî / kesekî bide); rengd mist, kulm, lep, tijî / miştî destekî tiştek
miste مستە mist, kulm, derbe, derbeya / lêdana bi mistê / kulmê
mişar مشار mişar, birrek, alava pêbirrîna daran yan asin
mişe مشە mişe, zehf, pirr, gelek
mişexor مشەخۆر berxwer, mişexwer, parasît
mişext مشەخت mişext, aware, derbider, sirgûnkirî, koçber
mişextî مشەختی mişextî, awareyî, derbiderî, koçberî, sirgûn
mişk مشک mişk, rawirek biçûk yê kilikdirêj e ku dişibe cirdan / curdan lê ji wan biçûktir e
mişkgire مشکگرە kolare, qereqûş, xertel, mişkgirk (firrindeyek e)
mişt مشت mist, kulm, destê miçandî / şidandî (t daku wek derbe li tiştekî / kesekî bide); rengd mist, kulm, lep, tijî / miştî destekî tiştek
miştax مشتاخ miştax, cihê tirî li ser tê hişkkirin daku bibe mewîj
miştaxan مشتاخان miştaxan, rezber, heyama / demsala hişkkirina tirî daku bibe mewîj
mişte مشتە mist, kulm, derbe, derbeya bi mistê / kulmê
miştûmir مشتوومر birdebird, suhbeta dengnizm di navbera du yan çend kesan de daku kesên din yên li nêzî wan suhbeta wan nebîzin
mişûr مشوور sexbêrî, miqateyî, hişyarî, lixwehişyarî
mit مت mit, kirr, bêdeng, bêpêjn, bêkipîn
mitmane متمانە mitmane, pêbawerî, xwespartin
miturbe متوربە bn muturbe
mixabin مخابن mixabin, heyf
miyan میان bn meyan
miyaw میاو miyaw, dengê kitikan / pisîkan
miyawandin میاواندن miyawîn, miyaw kirin, miyaw-miyaw kirin, dengê kitikan / pisîkan ji xwe anîn
miyawemiyaw میاوەمیاو miyaw-miyaw, dengê domdar yê kitikan / pisîkan
miz مز miz, meaş, destheq, heq, mehane, pareyê kesek dide kesek din ji ber ku yê pareyan werdigire karek bo yên pareyan dide kiriye yan tiştek dayiyê
mize مزە mize, destheq (t yê ku ne bi pare tê dan. Bo nimûne: Kesek arê xwe dibe nik aşvan. Aşvan arê wî dihêre. Xwediyê ar ti pare nade aşvan lê hin ji wî arî didiyê. Ev ar "mize"yê aşvan e.)
mizeber مزەبەر kedkar, pale, mizeber, mizwergir, meaşwergir, mizyar, kesa/ê bi miz / meaş dixebite / dişuxile / kar dike
mizeberî مزەبەری kedkarî, mizeberî, mizwergirî, meaşwergirî
mizgewt مزگەوت mizgeft, camî, cam'e, mescid, perestgeha / pîrozgeha / îbadetgeha misilmanan
mizgênî مزگێنی mizgîn, mizgînî, nûçeya / peyama / xebera xweş / xêr; xelata didin kesa/ê mizgînekê radigihîne
mizr مزر miz, piçekî tirş
mizrî مزری mizî, tama piçekî tirş
mizûr مزوور berdestî, berdestk, alîkar, kesa/ê bi pare di karekî de alîkariya kesê pare dike dide
mizûrî مزووری berdestkî, berdestîtî
mizyar مزیار kedkar, pale, mizyar, mizwergir, mizeber, kesa/ê bi miz / meaş dixebite / dişuxile / kar dike
mizyarî مزیاری kedkarî, paletî, mizyarî, mizwergirî, mizeberî, palehî
mîç میچ (binmîç) ban, serban (t ji alî hindirr / jêr ve);; (çig) kap, kab, kaw, çik, hin hestî ne (t yên mihan ku di hin lîstikan / yariyan de tên bikaranîn);; şatir, zîrek, şeytan, jêhatî
mîçên میچێن girêçkanê, deqanê, kapanê, lîstika / yariya bi kapan / kaban
mîd مید med, mîd, gelek îranî ye ku tê bawerkirin ku bavkalên kurdan in
mîdî میدی medî, zimanê / çandeya / tiştên medan
mîdya میدیا Medya, Mîdya, welatê medan / mediyan
mîl میل mîl, mayl (pîvek dirêjahiyê ye, 1 mîl 1609 metre ye);; tîrk, mîl, îbre, ew tiştikê zirav yê di demjimêrkan de dizivire û saetan û deqeyan û saniyeyan diyar dike
mîlî- میلی- milî-, hezarêk, yek ji hezarê: mîlîmetir milîmetre, hezarêk metre, 0,001 metre
mîmber میمبەر bn rîxole
mîmk میمک met, xwişka babê kesekî; xalet, xwişka dayika kesekî
mîmkza میمکزا kurrmet; kurrxalet; keçmet; keçxalet
mînek مینەک berbedel, zêdek, mînek
mînekî مینەکی mînekî, zêdekî, piştmêr, reservîst, kesên ne pişkek in ji leşkeriyê lê ger pêdivî bi wan hebe belkî bên vexwendin
mîr میر mîr, prens, fermandar, kesê emr / ferman di dest de, serok, serokê herêmekê yê ku serokatiya xwe ji bavkalên xwe girtiye; bernavek rêzgirtinê ye: Mîrim Mîrêm, Mîrê min
mîr- میر- mîr-, ser-, ya/yê serekî / mezin
mîralay میرالای mîralay, serekek leşkerî ye
mîran میران heftem meha ji salnameya kurdî (21.9 ta 20.10 ji salnameya julyanî)
mîrane میرانە mîrane, mîna / wek mîran
mîranî میرانی 1) mîranî, cûnek govend û dîlana kurdî ye 2) cûnek tirî ye
mîraş میراش mîraş, aşvanê mezin / serekî
mîraşpez میراشپەز mîraşpêj, xwarinçêkerê mezin / serekî yê dîwanekê
mîrat میرات mîrat, mîras, pêmayî, kelepûr, bermayî
mîratgir میراتگر mîratgir, kesa/ê dê bibe xwediya/ê maliyetekê dema xwediya/ê wî maliyetî nemîne
mîratî میراتی 1) mîratî, tişta wek mîrat hatiye wergirtin 2) mîratî, nifrînkirî, xezebkirî, lanetkirî
mîratxor میراتخۆر mîratxwer, kesa/ê bûye xwediyê mîratekî yan hin mîratan, kesa/ê bi mîratekî yan mîratan jiyara xwe dike
mîraw میراو mîrav, ava serekî / mezin
mîraxur میراخور mîraxur, mîrseyîs, xulamê mezin / serekî yê hespên mîr
mîrayetî میرایەتی bn mîrnişîn
mîre- میرە- mezine-, mîre-
mîredê میرەدێ mezinegund, gundê mezin
mîrêtî میرێتی mîrîtî, mîrtî, pergala / rêbeveriya mîrane
mîrî میری mîrî, hikûmî, dewlî, tiştê mîr yan dewletê, tiştê di dest dewletê de
mîrkar میرکار mîrkar, karmend, memûr, kesa/ê di xizmeta mîr / dewletê de dixebite
mîrnişîn میرنشین mîristan, mîrnişîn, herêma ji alî mîrekî ve tê birêvebirin
mîrşikar میرشکار nêçîrvanê serekî / mezin
mîrza میرزا 1) mîrza, kesa/ê ji binemalek mîran 2) rêzdar, birêz, mîrza, zêdenavek rêz- û qedirgirtinê ye
mîrzayî میرزایی mîrzayî, cûnek goreyên hiriyê yên ta çokan dirêj
mît میت bn mûş
mîtên میتێن bn mûşên
mîtke میتکە zîlik, gîlik, klîtorîs, parçeyek hesas e ji endamê zayendî / cinsî yê jinan
mîwan میوان mêvan, mêhvan, mihvan, misafir
mîwandar میواندار mêvandar, kesa/ê mêvan hene, kesa/ê pirr mêvan tên mala wan; mazûvan, malovan, kesa/ê mêvanan vedixwîne yan xwedî dike; mêvanperwer
mîwandarî میوانداری mêvandarî, mazûvanî, malovanî, vexwendina / xwedîkirina mêvanan
mîwange میوانگە mêvangeh, cihê mêvanan
mîwanperwer میوانپەروەر mêvanperwer, mêvanhez, kesa/ê pirr ji mêvanên xwe hez dike û texsîr nake daku mêvan kêfxweş bin
mîwanperwerî میوانپەروەری mêvanperwerî, mêvanhezî, mêvandostî, hezkirina ji mêvanan
mîwanxane میوانخانە mêvanxane, xaniyê mêvanan; odeya mêvanan
mîwe میوە fêkî, fêqî (pirteqal, sêv, xox û hwd)
mîwefiroş میوەفرۆش fêkîfiroş, kesa/ê fêkî difiroşe
mîwegenan میوەگەنان bn xermanan
mîz میز mîz, destava zirav, ava di endamên cinsî yên mirov û heywanan re ji bedena wan derdikeve
mîz gîran میز گیران mîz çikîn, mîz nehatin
mîzan میزان mîstin, mîzîn, mîz kirin, destava zirav kirin / berdan
mîzeldan میزەلدان bn mîzildan
mîzgîran میزگیران mîzçikî, êşa) mîznehatin(ê), anurya, anuresîs
mîzilan میزلان bn mîzildan
mîzildan میزلدان 1) mîzdank, ew beş ji leş yê ku mîz tê de ye 2) pifdank, balon
mîzin میزن xwevemîz, xwe-ve-mîz, kesa/ê bi xwe ve dimîze, kesa/ê nikare mîza xwe kontrol bike
moç مۆچ bn maç
mol مۆل 1) pirr, gelek, zêde, zaf 2) kom, civiyayî (t mihên serê xwe dane hev)
moleke مۆلەکە mat, hêbet, ecêb, heyr
molekekewtine مۆلەکەکەوتنە mat man, ecêbgirtî man, hêbitîn, heyirîn
molekexistine مۆلەکەخستنە mat kirin, ecêbgirtî kirin, hêbitandin, heyirandin
moleq مۆلەق (çavên / awirên) zîq, ziq, biloq, bel, boq, awirên / çavên rikerast li tiştekî dinerin bêyî ku bilivin
molet مۆلەت E bênvendan, mole, muhlet; rê, rêdan, delîv, derfet
molge مۆلگە kotan, cihê têveparastina pez / terş û tewal
mom مۆم find, şemal, çira, mûm, şemalk, mom, ronahî; mûm, şema
momdan مۆمدان şemaldank, finddank, çiradank, mûmdank, tişta findan / şemalan tê de bi cih dikin
momin مۆمن kilmûşok, kesa/ê bi berdewamî kilmûş bi kepê / difinê / pozê de tê
momîn مۆمین mûmîn, mişema, qumaşê ji mûm / şema hatine çêkirin;; bn mêzer
momîne مۆمینە baranîk, cilek e av tê naçe li baranan mirov li xwe dike daku şil nebe
momnayî مۆمنایی mûmnayî, ozokerît
momya مۆمیا mûmya
mor مۆر rengd mor, binefşî (rengek sor û şînê têkil / tevlihev e);; pirçû
mor مۆر navd mor, muhr, nîşan, teqme, leke, îmza, îmze
mor helkendin مۆر هەلکەندن mor (lê) kirin, mor (lê) dan
mor bûnewe / xo lê mor kirdinewe مۆر بوونەوە / خۆ لێ مۆر کردنەوە eniya xwe lê şidandin, rûyê xwe lê tal kirin, madê xwe lê tirş kirin
moran مۆران moran, mij û moran, bn tem
moteke مۆتەکە kabûs, xof, tirs (xewnên tirsnak yên mirov nivistî / raketî / razayî dibîne)
mox مۆخ mox, mejiyê hestî
moz مۆز mûz, moz, banana (fêkiyek e);; zilkêtk, moz (mêşek e);; mirûz, mad, me'd, rû, xwiyang
mubarek موبارەک E bn pîroz
muhakeme موهاکەمە E bn dadpirsî
muherem موهەرەم miherrem, yekem meha salnameya heyvî ya îslamî
murk مورک meth, pesn, xwemezinî
murk le xo nan مورک لە خۆ نان xwe mezin kirin, xwe mezin hesibandin, methên xwe kirin
musulman موسولمان misilman, kesa/ê baweriya wî bi îslamê tê
mutala موتالا E xwendin, xwendekarî
muturbe موتوربە tamandin, patrome, patromandin
muxabin موخابن bn mixabin
muxtar موختار muxtar, serokê gund
muxtarî موختاری muxtarî, pîşeya yan karûbarên muxtaran
موو mû, pûrt, pûrtik, pût, porr, pirç
mûbeq مووبەق E metbex, mitfax, xwaringeh, odeya xwarin lê tê çêkirin û xwarin
mûç مووچ bn maçûmûç
mûçax مووچاخ perûk, mûçax, pirça / porrê sexte / neresen / nerast
mûçe مووچە mûçe, miz, meaş, destheq, heq 2) par, behr, pişk;; cûnek deviyan / terraşan e
mûçing مووچنگ mûçink, mûkêşk, mûçing, alavek e bo hilkişandina mûyan; mûçink, alavek e bo birrîna nînokan
mûçirk مووچرک lerz, recif, lerzik, recifk, teztezînk
mûçirk piya hatin مووچرک پیا هاتن teztezînkê lê dan, lerizîn, recifîn, lerzik / recifkê girtin
mûdar موودار mûdar, têrmû, bimû, mûyî, mûyîn, tiştê yan kesê pirr mû pê ve hene
mûjank مووژانک mûjank, bijang, mijûlank, mûyên bi qepaxên çavan ve şên dibin
mûkêş مووکێش bn mûçing
mûr موور libin, blokên ji herriyên bo xanîavakirinê hatine çêkirin;; bn mûredar;; bn murk
mûr v موور ڤ bn mêrûle;;:Bila Mihemed (= pêxember) li hawara me bê!
mûredar موورەدار qurm(ê darê), kok(a darê); parçeyek stûr û kurt yê darî
mûrege موورەگە hestiyê piştê
mûreseng موورەسەنگ destikê aşê avî pê tê livandin / sekinandin
mûrês موورێس teşîrêş, mûrês, kesa/ê mûyê bizinan bi teşiyê dirêse
mûrî مووری bn mêrûle
mûrû مووروو morî, morîk, mircan
mûş مووش mûş, tebela / mata di lîstika / yariya telebanê / matanê de armanca lêdanê / pêketinê
mûş dakirdin مووش داکردن mûş danîn, mûş bo lêdanê bi cih kirin
mûş xwardin مووش خواردن mûş xwarin, li mûşê dan, bi mûşê ketin
mûşek مووشەک mûşek, roket, sarox
mûşekî مووشەکی mûşekî, balîstîk
mûşên مووشێن tebelanê, matanê, lîstika bi hin gogên / holên / tepên hûr yên mermerî
mûwar موووار diyarker, çareder, giring
mûwawî مووواوی bn mûdar
mûx مووخ mûx, rêberê dînî yê zerdeştiyan (hevberî melayê misilmanan, qeşeyê fileyan, malimê cihûyan)
mûyîn موویین bn mûdar
mûzer مووزەر mûzer, kesa/ê mûyên leşî zer in (t bo zelaman tê bikaranîn)
  [[]]
<div [[<دڤ]] style='background-color: '>
n ن 1) ne (forma dema niho ji lêkera "bûn" bo kesên duyem û sêyem yên pirrjimar dema peyva ji berî wê bi tîpek dengdar bi dawî bêt): Êwe mamosten Hûn mamoste ne; Ewan frensîn Ew frensî ne 2) paşbendika dema nihoyî bo kesên duyem û sêyem yên pirrjimar ger rayê lêkerê bi tîpek dengdar bi dawî bêt: Êwe eken Hûn dikin, 'Elî û 'Arif nalên Elî û Arif nabêjin
na نا na, ne, no, nexê, nexêr, dijw belê, erê, be, e, a, ba
na- نا- 1) na- (pirtikek e di dema nihoyî de dikeve destpêka lêkeran û wateya ne-erênî didiyê): nabim nabim, nakey nakî, naxwa naxwe, naçîn (em) naçin, nakirin nakirrin 2) ne- (pirtikek e dikeve destpêka hin rengdêran û hin navdêrên ji rengdêran çêkirî û dijwateya wan ji wan çêdike): naşîrîn neşirîn, tal; napak nepak, nepaqij, nebijûn, pîs, kirêt; narastî nerastî; namirovî nemirovî (Agadarî: Tenê hin peyvên wiha hatine çêkirin di vê ferhengê de hatine rêzkirin ji ber ku di têgihiştina pirraniya peyvên wiha de kurmancîaxiv dê ti zoriyê nekêşin.) 3) kêm caran dikeve pêşiya hin navdêrên ne ji rengdêran çêkirî û wateya "bê" didiyê: naumêd bêhêvî, bêçare, bêumêd.
naba نابا neku, ne ku: Naba neyet Neku neyê
nabedil نابەدل nebidil, nexwaz, dilnexwaz
nabût نابووت nebût, topavêtî, îflaskirî, ji alî aborî ve ketin rewşek kembax / xirab
nafek نافەک navik, kuna / qula li zikê mirovan
nafek birîn نافەک برین navik birrîn, benê dirêj yê bi navika zarrokan ve piştî welidîna wan birrîn
nafek kewtin نافەک کەوتن navik ketin, zik êşîn ji ber westîna / tehibîna bi taybetî ji ber hilgirtina / rakirina tiştên qurs / giran
nahiye ناهیە E nahiye, bajarok
nahî ناهی bn Nahîde
nahîde ناهیدە Nahîde, Venûs (planet)
-nak -ناک -nak, -dar, bi- (paşpirtikek e dikeve dawiya hin navdêran û rendêran jê çêdike): tirsnak, xeternak, samnak
nal نال nal, pêlava / sola / hespan, asinê dixwin binpiyên hespan daku birêveçûna wan ne jandar be
nalandin نالاندن nalîn, axîn û oxîn kişandin, ofîn, ji ber janan / xeman dengên nexweş ji xwe anîn
nalbend نالبەند nalbend, nalkar, kesa/ê karê wê / wî nalandina / nalkirina hespan e
nalbendî نالبەندی nalbendî, nalkarî, karê / pîşeya nalandina / nalkirina hespan
nalbeng نالبەنگ bn nalbend
nalçe نالچە nalçe, bizmarên nalan
naldar نالدار naldar, nalkirî, binal
nale, nalenal نالە, نالەنال nale-nal, nalîn, dengên nalînê
nalîn نالین bn nalandin
nam نام bn yan, ya;; (F: nav): Be name Xwa! Bi Xwedê! Bo Xwedê! Bi navê Xwedê!: Be name Xwa zor zîrek e! Bi Xwedê pirr zîrek e!
nam- نام- min na-: nambînî min nabînî, namgirê min nagire, namkujin min nakujin
naman- نامان- me na-: namanbînî me nabînî, namangirê me nagire, namankujin me nakujin
name نامە 1) name, kaxez, mektûb, rîsale, peyama bo kesekî hatiye şandin / hinartin 2) name: belgename; rojname; pirtûk
nameber نامەبەر nameber, peyamber, postevan
namexane نامەخانە pirtûkxane, cihê pirtûk lê tên xwendin / deynkirin; pirtûfiroşxane, dikana pirtûkan, cihê pirtûk lê tên firotin; rojnamexane, cihê rojname lê tên xwendin yan firotin
namîlke نامیلکە namilke, belavok, pamflet
namo نامۆ biyan, xerîb, derekî, derveyî
namobar نامۆبار biyanbar, biyanbûyî, biyankirî, jêdûrketî, jêqutbûyî, jêqutkirî
namobarî نامۆباری biyanbarî
namoyî نامۆیی biyanîtî, xerîbî, derekîtî
namûs نامووس namûs, rûmet, şeref, qedir, qîmet
nan نان nan, non; xwarin, zad;; [-nê-] danîn, danan, deynan; bi cih kirin; çêkirin
nan î beyanî نان ی بەیانی taşt, têşt, xwarina spêdeyê
nan î êware نان ی ێوارە şîv, xwarina êvarê
nan î nîwero نان ی نیوەرۆ firavîn, xwarina nîvro
nan kirdin نان کردن nan pehtin
nan pêwe dan نان پێوە دان nan li tenûrê dan, nan di tenûrê de patin / pehtin
nander ناندەر nander, merd, mêvanperwer
nanewa نانەوا nanpêj, nanvan, nançêker
nanewaxane نانەواخانە nanxane, firne, cihê nan bo firotinê lê tê çêkirin
nanewe نانەوە vedan, bi cih kirin (t dav û xefik)
nangên نانگێن nandank, amanek e bo parastina nanî tê de
nanker نانکەر nanpêj, nançêker
nankerî نانکەری nanpêjî, karûbarên pehtina nanî
nankwêr نانکوێر nankor, neminetdar
nankwêrî نانکوێری nankorî
nanpêweder نانپێوەدەر nanpêj (t kesa/ê nanî di tenûrê de dipêje)
nantal نانتال tema, çirûk, nemerd
nar نار nar, hinar, henar, darek e ku hin berhemên gilover dide ku pişkên wan yên xwerbar lib-lib in û di nav de ne di bin tîvilî / qelpî ve ne; berhemên van daran
nardin ناردن [-nêr-] şandin, hinartin, bi rê kirin, rewane kirin, virêkirin, şiyandin, nartin, dan birin
nardin be şwên kesêk / şitêk ناردن بە شوێن کەسێک / شتێک şandin pey / dû kesekî / tiştekî
nardinewe ناردنەوە veşandin, venartin, vehinartin, verêkirin, dîsan şandin / hinartin / nartin
narete نارەتە gazi, bang, hawar, hewar
narinc نارنج narinc, pirteqalokên tirş
narincî نارنجی narincî, rengê wek yê narincan
narincok نارنجۆک narincok, rumane, granad, cûnek teqemeniyan e
nas ناس :
nas kirdin ناس کردن nasîn, nas kirin
nasandin ناساندن nasandin, dan nasîn, wa kirin ku kesek / tiştek bêt nasîn
naser ناسەر naser, pispor, şareza, bispor, kesa/ê di babetekê / mijarekê de (pirr) zana
naserewe ناسەرەوە venaser, diyarker, xwiyaker
nasik ناسک bn nask
nasîn ناسین nasîn, niyasîn, nas kirin, zanîn ka filankes kî ye; nasîn, têkilî li gel kesekî hebûn
nasînewe ناسینەوە venasîn, veniyasîn, nasîn, wek tiştek berê nas xwiya bûn
nask ناسک nazik, tenik, dijw qayim, qahîm
naskî ناسکی nazikî, tenikî
naskole ناسکۆلە nazikok, pirr nazik
nasname ناسنامە nasname, belgeya / delîlên kesek / tiştek pê tê nasîn
nasran ناسران hatin nasîn, nas bûn, niyas bûn
nasraw ناسراو naskirî; navdar
nasyaw ناسیاو nas, niyas, kesa/ê yan tişta/ê tê nasîn
nasyawî ناسیاوی nasî, niyasî
naşî ناشی naşî, cahil, bêtecrûbe, nezan
naşîrîn ناشیرین kirêt; neşirîn
naşîrînnaşta: le ناشیرینناشتا: لە nexwer, kesa/ê yan lawira/ê ti tiştî naxwe (bi mecazî: pirr qels / lawaz)
naştin ناشتن binax kirin, defin kirin, gorr kirin, spartin axê
nat- نات- te na-: natbînim te nabînim, natgirê te nagire, natkujin te nakujin
naûmêd ناوومێد bêhêvî, bêumêd
naw ناو nav; (di rêzimanê de) navdêr, substantîv;; hindirr, hinav, hundurr, tê de; nav
naw ziran ناو زران ziyan gihan navê kesekî, nav(ê kesekî) bi xirabî derçûn
naw zirandin ناو زراندن ziyan gihandin navê kesekî
naw be ناو بە car-car, carûbar, car-bar
nawaze ناوازە nestêle, nestêleh, bêwêne, bênimûne, tek, yekane, yekta, unîk
benawbang بەناوبانگ navdarî, navûdeng [> benawbang]
nawbijî ناوبژی navbeynkarî
nawbijîker ناوبژیکەر navbeynkar, kesa/ê diçe navbera du kesên pevçûyî daku aştî û silhê peyda bike
nawbijîwan ناوبژیوان bn nawbijîker
nawbiraw ناوبراو navhatî, navborî, navbirî, kesa/ê yan tişta/ê navê wê / wî li jor hatiye gotin
nawbire ناوبرە navbirr, navbirrk, tiştek ya ku tevaviyekê dike du pişk / parçe
nawçaw ناوچاو navçav, navbera herdu çavan
nawçe ناوچە navçe, dever, herêm, cih, war; sektor
nawçewan ناوچەوان enî, navçav
nawçeyî ناوچەیی navçeyî, deverî, herêmî; sektorî
nawçeyînawçîn: kirdin ناوچەییناوچین: کردن kusandin, jê birrîn (t pelgên tûtinê)
nawdar ناودار navdar, binavûdeng, meşhûr, kesa/ê yan tişta/ê pirr tê nasîn
nawdarî ناوداری navdarî, navûdeng, meşhûrî, binavûdengî
nawdes, nawdest ناودەس, ناودەست kef(a destî), lep(a destî)
nawekî ناوەکی 1) navkî, navmalî
nawend ناوەند 1) navend, merkez 2) navgîn, alav, amûr
nawendî ناوەندی 1) navendî, merkezî 2) serekî 3) navincî, normal
nawendyar ناوەندیار navbeynkar, avakera/ê sulhê di navbera du aliyan de
nawendyarî ناوەندیاری navbeynkarî
nawerast ناوەراست 1) navîn, navî, navendî: Rojhelatî Nawerast Rojhilata Navîn 2) nîv, nîvek: Le nawerastî mangî dû da hat bo laman Li nîveka meha duyê hat nik me
nawere ناوەرە bn nawsik
nawerok ناوەرۆک naverok, tiştên tê de
nawewe ناوەوە hindirrîn, navîn, hinavîn, hinavî, hindirrî, navxweyî
nawgel ناوگەل navran, navling, navpî
nawincî ناونجی navincî, (ji sêyan) ne ya yekem û ne jî ya dawîn, ne ya destpêk û jî ya dawî
nawk ناوک bn nawuk
nawko ناوکۆ gelemper, giştî, ya hemiyan
nawling ناولنگ bn nawgel
nawmişt ناومشت bn nawdes
nawnîşan ناونیشان navnîşan, adres
nawpare ناوپارە têkirî, têde, di nav de, pêre, pêve
nawpençik ناوپەنچک navpencik, diyafram
nawpişte ناوپشتە ûcax, ejdad, binyat, binemal
nawqed ناوقەد navteng, newq, kemer
nawsik ناوسک hinav, ûr, 'ûr, rîvî, rîvîk, pişkên leşî yên di zikî de
nawşan ناوشان navmil, pişka piştê ya dikeve navbera herdu milan
nawtêlane ناوتێلانە cihêz, ciyazî, rehal, rihêl, qelen, dermalî
nawtiwêl ناوتوێل bn nawçewan
nawuk ناووک navik; pişka navîn / hindirrîn ya hin tiştan: nawke şûtî navika zebeşî; tov / kakil / berik / tovik (yên hin fêkiyan); hw bn nafek
nawûawaze ناووواوازە bn nawbang
nawûnatore ناوووناتۆرە navên xirab
nawûnatore lê nan ناوووناتۆرە لێ نان navên xirab lê kirin, bi navên xirab bangî kesekî kirin, bi navên xirab basa kesekî kirin
nawûnîşan ناووونیشان 1) navnîşan, adres, navûnîşan 2) salox, salix, navnîşan, teswîr
nawxo ناوخۆ hindirrîn, hundurrî, navxwe, xwemal, daxil(î): şerî nawxo şerrê hindirrîn, şerrê navxwe, wezaretî karûbarî nawxo wezareta karûbarên hindirrîn
nawxoyî ناوخۆیی navxweyî; hindirrîn, hundurî
nawzik ناوزک bn nawsik
nawziknax ناوزکناخ nav, nêv, hindir, kûrî, daxil, têde: derûn kûriya dil
naxoş ناخۆش nexweş; nesax
naxoşî ناخۆشی nexweşî; nesaxî
naxun ناخون bn nînok
naxunek ناخونەک kirr, kirrkirr
naxunek lê dan ناخونەک لێ دان kirrandin, kirritandin, kirr-kirr xwarin / gezandin
naxunekder ناخونەکدەر kirrîner, kirritîner, ya/yê tiştan dikirrîne
nay نای 1) ney, bilûr, bilûl (alavek muzîkê ye) 2) silk; rûl, qamîş, çîqik
nay- نای- wê na-; wî nagirim: naybînim wê / wî nabînim, naygirî wê / wî nagirî, naykujin wê / wî nakujin
nayab نایاب rind, hêja, berkeftî, jêhatî, nirxdar; kêmpeyda, kêmhe, tiştên ji ber kêmiya hebûna xwe binirx in
nayan- نایان- wan na-: nayanbînim wan nabînim, nayangirê wan nagire, nayankujin wan nakujin
nayjen نایژەن neyvan, neyjen, kesa/ê li alava muzîkê ya ney dide
naz ناز naz, delal, berdilî, dilber, şirîn;; naz, meth, pesn, xwe bi tiştekî mezin kirin
naz pêwe naz kirdin ناز پێوە ناز کردن xwe pê mezin kirin, xwe pê mezin hesibandin
nazan نازان nezan
nazaw نازاو şil, terr
nazdar نازدار nazdar, dilber, berdilî, şirîn; nazdar, kesa/ê bi asanî dikare bixeyide yan bigirî ger her tişt li gor dilê wê / wî nebe;; bn nazdar
nazdarî نازداری nazdarî
nazenîn نازەنین nazenîn, delal, xweşik, şekir-û-şirîn, xwînşirîn
nazîn نازین xwe mezin kirin, xwe mezin hesibandin
nazker نازکەر nazker, kesa/ê nazdariyan dike
naznaw نازناو naznav, xweşnav, navê bo nazê / pesnê li kesekî hatiye kirin; paşnav, navê malbatê yê ji hemî endamên malê re hevbeş
ne نە ne, na (nîşana ne-erêniyê / negasyonê), dw belê, erê, e, a, be, ba
ne- نە- ne- (pêşbendikek e wateya negatîv dide lêkeran): nehat, nedeçû nediçû, nemdezanî min nedizanî
neba نەبا neku, ne wa be ku
nebada نەبادا bn neba
neberd نەبەرد 1) rd çeleng, fêris, egîd, wêrek, gernas, biste, bisteh, xweşmêr 2) nd pevçûn, lêkketin, lêkdan, pevketin
neberdî نەبەردی çelengî, fêrisî, egîdî, wêrekî, gernasî, bistehî, xweşmêrî
nebez نەبەز nebez, kesa/ê yan tiştê ti kes nikariyê
nabir نابر ko, kuh, nebirr, deviknexweş
nebûnî نەبوونی 1) nebûnî 2) nebûnî hejarî, belengazî, feqîrî
nedar نەدار nedar, hejar, perîşan, feqîr, belengaz
nedîw نەدیو 1) nedîtî 2) nediyar, nexwiya, neberçav
nedû نەدوو kêmbêj, kêmsuhbet, kesa/ê pirr kêm diaxive
nefam نەفام nefam, bêfam, nefehm, bêfêm, negihiştî, kesa/ê tê nagihe, kesa/ê fam nake (t zarrok)
negenîw نەگەنیو negihiştî, kerrik, fêkiyê hê negihaye wê heyama peresîna xwe ku kêrî xwarinê bêt
negîraw نەگیراو negirtî
negor نەگۆر neguherr, neguhorr, tişta/ê naguherre
neguncaw نەگونجاو kêrnehatî, bêkêr, nekêrhatî
nehat نەهات 1) nehat, hatina xwe bi cih neanî 2) bela, bûyerek xirab / hêvînekirî
nehatî نەهاتی 1) nehatî, ya ku nehat; tu nehatî 2) mixabin, çi heyf e ku
nehêl نەهێل nehêl, tişta/ê ku rê nade tiştek dî, dij-: topî firokenehêl topa dij-firoke
nehêlan نەهێلان nehêlan, nehêştin, nehiştin, nehêliştin, rê nedan, rê li ber girtin, destûr nedan, asteng kirin
nefel نەفەل nefel (giyayek e)
nefir نەفر borû, lûlî, lûle (alavek muzîkê ye)
nefrîn نەفرین nifrîn, kerb, kîn, nalet, xezeb
negbet نەگبەت bextreş, bêsiûd
negbetî نەگبەتی bextreşî, bêsiûdî
negrîs نەگریس rezîl, riswa; çill, çepell, çirûk
negrîsî نەگریسی rezîlî, riswayî; çillî, çepellî, çirûkî
neheng نەهەنگ neheng, hût, cûnê mezintirîn candarên deryayî
nejad نەژاد nijad, ejdad, binyat, rêgez, nifş, tov, tuxm, serekanî, serçav
nejadî نەژادی 1) nijadî, ejdadî, binyatî, rêgezî, nifşî, tovî, tuxmî 2) resen, heqîqî, orijînal, serekî
nejadperest نەژادپەرەست nijadperest, rêgezperest, rasîst
nejadperestî نەژادپەرەستی nijadperestî, rêgezperestî, rasîzm
nejnew نەژنەو kerr, nebihîz, kesa/ê (baş) guh li dengan nabe
nejnewa نەژنەوا neguhdar, kesa/ê bi gotina / fermana / şîreta kesek dî nake
nejnewayî نەژنەوایی neguhdarî
nek نەک ne, ne ku, nek: Min awim dewê, nek nan Min av divê, ne nan
nekeroz نەکەرۆز hên, hênik, hîn, hûnik, tişta/ê ne zêde sar û ne jî zêde germ
nekute! نەکوتە! nemînî! qeda li te bikeve! Xwedê te nehêle!
nem- نەم- min ne-: nemwut min negot, nemkird min nekir, nemxward min nexwar
nemam نەمام şiv, şivik, şitil, dara kêmtemen
neman نەمان neman, hindabûn, mirin, pûçbûn
neman- نەمان- me ne-: nemanxwênd me nexwend, nemanbirjand me nebiraşt / nebirijand, nemanparast me neparast
nemande- نەماندە- me nedi-: nemandexwênd me nedixwend, nemandebirjand me nedibiraşt / nedibirijand, nemandeparast me nediparast
nemane- نەمانە- bn nemande
nemaw نەماو nemayî, tişta/ê nemaye
nemaze نەمازە nemaze, nexasme, bi taybetî
nemde- نەمدە- min nedi-: nemdewut min nedigot, nemdekird min nedikir, nemdexward min nedixwar
neme- نەمە- bn nemde-
nemir نەمر nemir, kesa/ê yan tişta/ê namire (t mecazî)
ne'na نە'نا nane, ne'ne', mînt
nenasraw نەناسراو nenas, kesa/ê yan tiştê nayê nasîn yan zanîn
nene نەنە pîrê (bangkirina li dapîran)
neng نەنگ 1) fihêt, fedî, şerm, hetik, eyb 2) kêmasî, kêmûkasî 3) rexne
nengdar نەنگدار 1) şermîn, şermok, fihêtker, fedîker 2) bikêmasî, netemam
nengname نەنگنامە (wêjeya / hunera) qerf, henek, pêkenî, satîr, îronî
nenk نەنک dapîr, pîr, dayika / diya babê / diya kesekî
neperûşk نەپەرووشک pencirrk, pencik, nînok (t yên tûj yên firrindeyan)
neqar نەقار kevirkirr, berbirr, kesa/ê keviran / beran dibirre daku kêrî avahiyan / xaniyan bên
neqarî نەقاری kevirbirrî, berbirrî
ner نەر nêr, dw mê: nereşêr nêreşêr, şêrên nêr
nerandin نەراندن nirrîn, dengê nirre-nirr (yên şêran û hin lawirên dî)
nerd نەرد kab, kabik, zar, nerd, tiştikek çaralî ye û li her alî jimarek ji yekê ta şeşê lê hatiye nivîsîn û ev tiştik tê hilavêtin û dema dikeve erdê jimara aliyê serî kîjan be li ber ya hevrikê wî tê ceribandin bo diyar bibe ka yê kê mezintir e ew bi ser ket
nerde نەردە tan, kozik, çeper
nerdeban نەردەبان pêstirk, pêpelûk, nerdewan, alavek e cihê danîna piyan li ser heye daku mirov pê hilkeve ser banî yan derek dî ya bilind
nerdên نەردێن kabanê, zaranê, nerdanê, lîstika / yariya / baziya bi kaban / zaran / nerdan
nere نەرە ne, na, nexê, nexêr, dw erê, belê
nere, nerener نەرە, نەرەنەر nirre-nirr, dengê şêran û hin lawirên dî
ne'rete نە'رەتە bn narete
nerît نەریت rêç, rêzik, rêbaz, nerît, edet, irf, irf û edet, dab, dab û nerît, şop, kevneşop
nerîtî نەریتی rêçî, rêzikî, rêbazî, rêçikî, edetî, nerîtî, kevneşopî
nerm نەرم nerm, dw req
nermayî نەرمایی bn nermî
nerme نەرمە nerme, cihê nerm: nermey ran nermeyê ranî, parçeya nerm ji ranî
nermenêşk نەرمەنێشک hên, hênik, hewayê nerm
nermêtî نەرمێتی bn nermî
nermî نەرمی nermî, nermatî
nermîle نەرمیلە bn nermole
nermîn نەرمین nermîn, kesa nerm û narîn
nermole نەرمۆلە nermik, nermok
nerm-û-niyan نەرم-وو-نیان nerm û narîn
nerm-û-nol نەرم-وو-نۆل nerm-û-nol, nerm û xweş
neskene نەسکەنە bn zemîle
nesrîn نەسرین nesrîn (gulek û navek keçan e)
nesû نەسوو req, hişk; dijwar
neşm نەشم şêwaz, stîl, dirûv, darişt, awa, reng
neşmîle نەشمیلە delal, rind, xweşik, berkeftî, jêhatî
neşter نەشتەر nişter (alava nojdaran ya emeliyatkirinê)
neşterger, neşterkar نەشتەرگەر, نەشتەرکار cerrah, emeliyatker
net- نەت- te ne-: netwut te negot, netbird te nebir, nethêna te neanî
netan- نەتان- we ne-: netangirt we negirt, netanwîst we nexwest, netanjimard we nejimart / nehijmart
netande- نەتاندە- we nedi-: netandegirt we nedigirt, netandewîst we nedixwest, netandejimard we nedijimart / nedihijmart
netane- نەتانە- bn netande-
netde- نەتدە- te nedi-: netdewut te nedigot, netdebird te nedibir, netdehêna te nedianî
nete- نەتە- bn netde-
netewe نەتەوە netewe, milet, gel, xelk; nijad, ejdad, binyat
neteweperist نەتەوەپەرست neteweperwer, evîndara/ê neteweya xwe; neteweperest, kesa/ê neteweya xwe ji neteweyên din hêjatir dihesibîne
neteweperistî نەتەوەپەرستی neteweperwerî; neteweperistî, nasyonalîzm
netil نەتل bn dij
newa نەوا newa, awaz, melodî, stiran;; neba;; rehet, xweş, tişta/ê li gor dilê mirovî
newandin نەواندن nizmandin, daînan, da-anîn, anîn xwarê, nizm kirin
newaxwên نەواخوێن stiranbêj, newaxwîn, awazxwîn
newazişt نەوازشت nazdarî, xweşkirina dilê kesekî bi gotinên pirr xweş yên ne tam li gor rastiyê
newe نەوە nevî, torin, zarrokên zarrokên kesekî
newed نەوەد not (90), nehwêt, nod, newhêt
newedemîn نەوەدەمین notem, notemîn, ya / yê / yên notê / notan
newedhemîn نەوەدهەمین bn newedemîn
newek, newekû نەوەک, نەوەکوو bn 1) nek; 2) neba
newêr نەوێر newêr, tirsok, kesa/ê yan lawira/ê newêre
newî نەوی çal, kûrgeh, cihek biçûk yê ji derdorên xwe kûrtir
newîn نەوین 1) daketin, ketin, ketin xwarê, ketin jêr; noqîn, bin-ax yan bin-av bûn 2) dest avêtin (tiştekî), tiştek girtin: Newîm le qulfekey qorîkeke Min dest avêt çembilê çaydankî / Min çembilê çaydankî girt
newr نەور bn newî
newroz نەورۆز newroz, nevroz, nûroj, cejna neteweyî ya kurdan û hin gelên dî yên îranî ku li 21ê adara her sala zayînî tê pîrozkirin û pê re salek nû ya newrozî (ango kurdî) dest pê dike
news نەوس nefs, hez, daxwaz, hewes
newsin نەوسن nefsmezin, hesûd, kesa/ê pirr tiştan dixwaze
newş نەوش dirûv, nîgar, nexş, wêne, şêwe, awa
newşe نەوشە bn honrawe
newt نەوت neft, petrol
newtî نەوتی neftî, tişta/ê ji neftê yan bi neftê hatiye çêkirin; neftî, rengê keskî tarî
newîs نەویس necis, pîs, rezîl, riswa
newîstiraw نەویستراو neviyayî, nehezkirî, tişta/ê jê nayê hezkirin
newûtraw نەوووتراو negotî, tişta/ê nehatiye gotin; nebêjber, tişta/ê nikare bêt gotin
nexêr نەخێر na, nexê, nexêr, ne, no, dw belê
nexo نەخۆ bn neba
nexoş نەخۆش nesax, nexweş, nisax, xeste
nexoşewan نەخۆشەوان nexweşvan, nesaxvan, perestyar, hemşîre, kesa/ê çavdêriya nexweşan dike
nexoşî نەخۆشی nexweşî, nesaxî, xesteyî, nisaxî
nexş نەخش nexş, nîgar, dirûv, wêne, şikil
nexşandinewe نەخشاندنەوە nexşandin, dirûvandin, nîgarandin, şikilandin, dirûv / nîgar / nexş / şikil kirin
nexşaw نەخشاو nexşandî, nîgarkirî, dirûvandî, şikildar
nexşbend نەخشبەند nexşbend, nexşker, kesa/ê nexşan çêdike
nexşdar نەخشدار nexşdar, binexş, dw sade, yekreng
nexşe نەخشە 1) nexşe, xerîte 2) nexşe, plan, bername, program
nexşîn نەخشین 1) nexşîn, binexş, nexşandî 2) delal, xweşik, spehî, rind, bedew
next نەخت piçek, kêm, ne gelek
nexwêndewar نەخوێندەوار nexwendewar, kesa/ê nizane bixwîne
ney- نەی- wê ne-; wî ne-: neygirt wê / wî negirt, neysend wê / wî nestand, neyxwênd wê / wî nexwend
neyan- نەیان- wan ne-: neyangirt wan negirt, neyansend wan nestand, neyanxwênd wan nexwend
neyande- نەیاندە- wan nedi-: neyandegirt wan nedigirt, neyandesend wan nedistand, neyandexwênd wan nedixwend
neyane- نەیانە- bn neyande-
neyar نەیار neyar, dijmin
neyde- نەیدە- wê nedi-; wî ne-: neydegirt wê / wî nedigirt, neydesend wê / wî nedistand, neydexwênd wê / wî nedixwend
neye- نەیە- bn neyde-
neyî نەیی 1) neyî, ya ku nîne 2) ne-erênî, negasyon, negatîv
nezan نەزان nezan, kesa/ê (ti tiştî) nizane
nezanraw نەزانراو nenas, tişta/ê nayê zanîn / nasîn
nezle نەزلە serêş, serêşî
nezok نەزۆک nezok, stewr, jina zarrokan naîne
<p [[<پ]] class=MsoNormal style="mso-layout-grid-align: none"> ;; class=MsoNormal style="mso-layout-grid-align: none; tab-stops: 45.8pt 91.6pt 137.4pt 183.2pt 229.0pt 274.8pt 320.6pt 366.4pt 412.2pt 458.0pt 503.8pt 549.6pt 595.4pt 641.2pt 687.0pt 732.8pt"> ;; class=MsoNormal style="mso-layout-grid-align: none"> 
nezr نەزر bn nizir
nêçîr نێچیر nêçîr, rav, seyd, şikar, rahêlan / dandû û girtina / kuştina lawirên kûvî
nêçîrewan نێچیرەوان nêxçîrvan, ravkar, şikarvan, seydvan
-nêj- -نێژ- rayê demên nihoyî ji lêkera naştin
nêjran نێژران binax bûn, defin bûn, bb naştin
nêjraw نێژراو binaxbûyî, definbûyî; binaxkirî, definkirî
nêle, nêlenêl نێلە, نێلەنێل bn nêrg
nêr نێر nêr, maskûlîn, dw mê; mêr, wêrek, biste, egîd, gernas; rz zayendnêr
nêrane نێرانە mêrane, bi mêranî
nêrbaz نێرباز nêrbaz, mêrgayî, nêrgayî zelamê têkiliyên cinsî bi zelaman re hene; sodomît
nêrbazî نێربازی nêrbazî, mêrgan, nêrgan, sodomî
nêrdiraw نێردراو şandî, hinartî, nartî, ya / yê ku hatiye hinartin; nûçegihîn, peyamnêr, ragihîner
nêreker نێرەکەر nêreker, kerê nêr, dw maker
nêrekew نێرەکەو nêrekew, kewê nêr, dw mêkew
nêremûk نێرەمووک nêremûk, bîseksuel, kesa/ê têkiliyên cinsî hem bi jinan û hem jî bi zelaman re hene yan dixwaze hebin
nêremûkî نێرەمووکی nêremûkî, bîseksuelî
nêrer نێرەر şîner, nêrer, hinêrer, birêker, virêker, kesa/ê yan aliyê tiştekî dişîne / dihinêre
nêrewan نێرەوان nêrevan, zêrevan, çavdêr, sehker
nêrg نێرگ gurr, geş
nêrge نێرگە karîte, kêran, max, garîte, darên serban xwe li ser digire
nêrgele نێرگەلە qelûna avê
nêrgis نێرگس bn nêrgiz
nêrgiz نێرگز nêrgiz, nêrgis (cûnek gulan e, bot Amaryllidaceae, Narcissus poeticus)
nêrgizcar نێرگزجار nêrgizistan, dera nêrgiz lê şên dibin / bûne
nêrî نێری 1) nêrî, nêrîtî, maskûlînî 2) nêrî, bizinên nêr
nêrîne نێرینە 1) nêrîne, maskûlîn 2) sereke, serekî: nêrîney aw rûbarê sereke (yê çemekî), xeta serekî ya avê
nêrraw نێڕاو bn nêrdiraw
nêske نێسکە meşa hespan, gavên / birêveçûna hespan
nêw نێو nav, nêv, navber
nêwan نێوان navber: le nêwan ême û êwe da di navbera me û we de
nêwanneteweyî نێواننەتەوەیی bn nêwneteweyî
nêwdewlletî نێودەوڵەتی , nêwneteweyî navneteweyî, enternasyonal, karûbarê têkiliya ji yekî zêdetir neteweyan / gelan pê heye; navdewletî
nêwko نێوکۆ navkom, lobî
nêwkogir نێوکۆگر navkomkar, lobîker, lobîst
nêwkoyî نێوکۆیی navkomî, têkiliyên navbera koman
nêze نێزە bn rim
nifş نفش bn newş
nift, niftûniwê نفت, نفتوونوێ nipînû, pirr nû, aniha-derketî
nige نگە bêrî, hêvî, daxwaz
nihêm نهێم zever, şiyan, taqet, hêz; zor, tade
nihêmbexş نهێمبەخش tdaeyî, bizor
nihên نهێن raz, nihên, sirr, surr, tişta/ê nediyar / nexwiya yan nayê zanîn
nihênbir نهێنبر razbirr, nihênbirr, sirrbêj, kesa/ê razan / sirran diyar dike, nepêbawer
nihênbîn نهێنبین razbîn, nihênbîn, sirrbîn, kesa/ê bi hinêra xwe ya der-siriştî dikare razan diyar / xwiya bike
nihênbînî نهێنبینی razbînî, nihênbînî, sirrbînî, hinêra xwiyakirina / diyarkirina sirran
nihêngir نهێنگر razgir, nihêngir, sirrgir, razparêz, kesa/ê razan / nihênan diparêze ango nahêle diyar bibin
nihênî نهێنی razber, nihênî, veşartî, nediyar, nexwiya
nihênpoş نهێنپۆش razpoş, nihênpoş, sirrpoş, kesa/ê yan tişta/ê dikare razan veşartî / nediyar bihêle / biparêze
nihênyar نهێنیار razyar, kesa/ê ji parastina razan / nihênan hez dike yan / û wan diparêze
nihom نهۆم qat, tebeq, çîn
nij نژ nij, noj, nişter, alava pêbirrîna leşî ji alî doktoran ve
nijar نژار kelek [k-ya nerm wek kêm / kes], dîwarê bêserban yê ji keviran / beran hatiye çêkirin (t li dor zeviyekê yan ava coyekê)
nijdar نژدار nijdar, nojdar, cerrah; pizîşk, bijîşk, doktor, hekîm, luqman
nikandin نکاندن kinîn, kinkin ji xwe anîn, kirin kinkin (t dema li ber girînê ye lê nagirî)
nike, nikehûr, nikenik نکە, نکەهوور, نکەنک (dengê) kinkin
nikûl نکوول haşatî
nikûl kirdin نکوول کردن
nim نم çip, dilop, lib (t dilopên baranê yên hûrik)
nimayişt نمایشت nimayîş, pêşkêşî, pêşangeh
nimdar نمدار şil, dw ziwa, zuha
nime نمە bn nim
nimebaran نمەباران hûrebaran, baran hûr-hûr dibare
nimek نمەک 1) xwê, xweyê 2) minet
nimekbeheram نمەکبەهەرام bn nimekkwêr
nimekdan نمەکدان xwêdank, amana xwê tê de tê parastin
nimekkwêr نمەککوێر bêminet, kesa/ê ji qenciya xelkê lê kiriye ne spasdar e
nimekkwêrî نمەککوێری bêminetî
nimeknas نمەکناس minêkar, spasdar, minetkar, kesa spasiya xelkê dike bo qenciya li wî hatiye kirin
nimend نمەند betenî (nivîn)
nimendmal نمەندمال betenîçêker
nimendzîn نمەندزین sercil (cila li hespan / keran tê kirin)
nimînek نمینەک bn nimûne
nimre نمرە jimare, nimre, reqem
nimûne نموونە nimûne, mînak, mîsal, modêl, prototîp
nimûneyî نموونەیی nimûneyî, mînakî, tişta/ê ku mînaka / nimûneya tiştine dî ye yan dikare bibe nimûne bo wan
niqandin نقاندن axîn kişandin, kirin "ax"
niran نران (passîv ji nan ) hatin danîn / danan / deynan; bi cih bûn, hatin bicihkirin; çêbûn, diristbûn
nirk, nirke نرک, نرکە bn nalenal
nirkandin نرکاندن bn nalandin
nirkenirk نرکەنرک bn nalenal
nirkûhûr نرکووهوور bn nalenal
nirtûniwê نرتوونوێ nipînû, pirr nû
nirx نرخ nirx, biha, qîmet, fiyet
nirxdar نرخدار nirxdar, bihadar, binirx, biqîmet, bihagiran, nirxbilind
nisar نسار bn nizar
nisê نسێ bn sîber
nişêw نشێو nişîv, berjêr
nişîmen, nişînge نشیمەن, نشینگە jîngeh, nişîngeh, war, lêmangeh, cihê jiyana kesekî yan tiştekî
nişk نشک nişk, zû, tavil, di cih de, bn kutupir
niştecê نشتەجێ niştecî, niştevan
nişustî نشوستی F şkest, têkçûn, derbe, dw serketin, serkeftin
niwale نوالە gurz, qeft, destik (t çilû yan pel yên bi hev ve hatine girêdan)
niwandin نواندن bn nivandin, razandin, wa kirin ku kesek binive / raze
niwê نوێ nû, nuh; taze, terr, teze dw kevn
niwêj نوێژ nivêj, nimêj, lava, dua
niwêjen نوێژەن nûjen, modern, hevçerx, hevdem
niwêjga نوێژگا nivêjgeh, mizgeft, nimêjgeh, xaniyê / odeya bi taybetî bo nivêjan hatiye bijartin
niwêjî نوێژی binivêj, binimêj, kesa/ê leşê wê / wî paqij e û kêrî nivêjkirinê tê
niwêjker نوێژکەر nivêjker, nimêjker, kesa/ê misilman ya / yê pênc nivêjên xwe yên ferz rojane dike
niwêkar نوێکار nûkar, piyoner; modernîst; reformîst
niwên نوێن nivîn (doşek, lihêf, betenî, balguh û hwd yên mirov li ser yan li bin dinive / radize, bi xwe dadide yan datîne bin serê xwe)
niwêner نوێنەر bn nuwêner
niwêroj نوێرۆژ newroz, nûroj, nevroz, (roja / cejna) sersala kurdan û hin gelên din yên îranî
niwêxwaz نوێخواز nûxwaz, reformîst; nûjenxwaz, modernîst
niwêxwazî نوێخوازی nûxwazî, reformîzm; nûxwazî, modernîzm
niwêyî نوێیی nûyî, nuhî, nûyîtî
nixun نخون sernişîv, serberjêr, tişta/ê serê wê / wî li jêr û binê wê / wî li jor
niyan نیان jêkvekêş, elastîk, fleksîbel;; cûnek giya ye
niyar نیار niyar, fikir, hizir, raman, pûnij;; şano, dik, sehne, tiyatro
niyarî نیاری niyarî, fikrî, ramanî;; şanogerî, karûbarên şanoyê / tiyatroyê
niyaz نیاز niyaz, niyet, nêt, daxwaz, hêvî
niyazkar نیازکار niyazkar, hêvîdar, umêdewar
niye نیە nîne, tine ye, niye
niza نزا 1) tika, lava, rica, daxwaz, hêvî 2) nifrîn, nalet, hêviyên xirab
nizar نزار nizar, betena / aliyê bersîber yê çiyayî / girikî, dw berroj
nizim نزم bn nizm
nizir نزر soz, soz û peyman, sond
nizîk نزیک nêz, nêzîk, nêzing, dw dûr
nizîkan: نزیکان: li van nêzîkan, li van demên herî dawîn, ne ji mêj ve
nizîke نزیکە nêzî, nêzîkî, derdorî, hema bêje, teqrîben: nizîkey sed kes nêzî sed kes
nizîkî نزیکی nêzîkahî, nêzî, nêzîkî
nizm نزم nizm, dw bilind
nizmayî نزمایی bn nizmî
nizmî نزمی nizmî, nizmatî, dw bilindî, bilindahî
nizûle نزوولە bn niza
nîga نیگا :
nîga kirdin نیگا کردن çav lê gerrandin, berê xwe danê, lê nerîn (bi lez û bez, ne kûr û dirêj)
nîgadar نیگادار 1) balkêş, mereqdar 2) nêrevan, zêrevan, çavdêr, sehker
nîgar نیگار nîgar, nexş, wêne, resim, fotograf
nîgarga, nîgarge نیگارگا, نیگارگە nîgargeh, galerî
nîgargir نیگارگر wênegir, fotografer
nîgarkêş نیگارکێش nîgarkêş, wênekêş, resam, resimçêker
nîgarxane نیگارخانە bn nîgarga
nîgeran نیگەران bitirs, nearam, bêhedan, biguman (ji ber ku ditirse dê belayek biqewime)
nîgeranî نیگەرانی bêhedan, nearamî, nerehetî, tirs, şik, guman
nîl نیل Nîl, Çemê Nîl
nîl نیل E bn heş
nîlufer نیلوفەر nîlufer, sosina avî
nîm نیم 1) nîv [1/2, 0,5] 2) nîv-nû, bikarînayî, destê duyê
nîmçe- نیمچە- 1) nîv-: nîmçedorge nîvgirav, nîmçemela nîvmela, nîvmele 2) qaşo, xwedêgiravî, hesaba xwe, bi qewlê xwe: nîmçeroşinbîr qaşo-ronakbîr, kesa/ê ne ronakbîr lê xwe ronakbîr dihesibîne yan xwe ronakbîr dide nasandin
nîmdaşt نیمداشت nîv-nû, bikarînayî, destê duyê, kevnenû
nîmekîşwer نیمەکیشوەر nîvkîşwer, nîvparzemîn, parçeyek ji parzemînekê
nîmrû نیمروو hêkrûn, hêka di nav donî / rûnî de hatiye qelandin
nîmten نیمتەن kurtecakêt
nîn نین (em) ne, ne ... ne: Ême amade nîn Em ne amade ne
nînok نینۆک nînok, neynûk, nênûk, tiştê bi serê tilan ve şên dibe û pişka wan ya zêde bi mûçinkan tê birrîn
nîre, nîrew نیرە, نیرەو co, cok, cihê av tê re diherrike (t bo ser / nav zeviyan)
nîreng نیرەنگ sihir, cadûyî
nîrû نیروو zever, şiyan, hêz, hinêr, taqet, karîn, qiwet
nîrûdar نیروودار bizever, bişiyan, bihêz, bihinêr
nîs نیس nîn, tine, neyî, dw heyî, peyda
nîsan نیسان avrêl, nîsan, çarem meh ji salnameya romî
nîsanok نیسانۆک nîsanok, gulek jîkurt / temenkin e li meha avrêlê / nîsanê peyda dibe û vedimire
nîsk نیسک nîsk (bot Lens culinaris)
nîşan نیشان nîşan, nîşe, not, îşaret, haje, hişyarî, sembol, remz
nîşane نیشانە nîşanî, merasîma diyarkirina keç û kurrekî ji hev re berî ku bizewicin
nîşt نیشت bn nîştecê
nîştecê نیشتەجێ akincî, rûniştvan, şênî, kesa/ê li cihekî dijî
nîştecêtî نیشتەجێتی akincîtî, rûniştvanî, şênîtî
nîştenî نیشتەنی bn nîştecê
nîştiman نیشتمان niştiman, welat, warê bavkalan, welatê bavûbapîran
nîştimanî نیشتمانی niştimanî, neteweyî, welatî
nîştimanperwer نیشتمانپەروەر welatperwer, niştimanperwer, welatevîn, welatparêz, kesa/ê dilsoza/ê welatê xwe, kesa/ê ji welatê xwe hez dike
nîştimanperwerî نیشتمانپەروەری welatperwerî, niştimanperwerî, welatparêzî, welatevînî, dilsoziya hemberî welatî / niştimanî
nîştimen نیشتمەن niştimen, devera kêrî jiyanê tê, cihê mirov dikare lê bijî
nîştin نیشتن bi cih bûn, sekinîn, niştin, rawestîn (t doz / şekira neheliyayî li binê çayê)
nîştin mil yek نیشتن مل یەک pev çûn, xwe avêtin hev, lêk dan
nîştinewe نیشتنەوە dadan, veniştin (firroke li ser erdê bi cih bûn, firrinde li ser çeqê darê rawestîn û hwd)
nîw نیو nîv (1/2, 0,5)
nîwawnîw نیواونیو 1) nîv-û-nîv, nîv no kesekî / aliyekî û nîva dî bo kesek / aliyek din 2) nîve, nîvî, nîv-tijî, bernîve, nîv-tijî û nîv-vala
nîweçil نیوەچل nîvco, nîvûnor, nîvî, netemam
nîwegiyan نیوەگیان nîv-mirî
nîwego نیوەگۆ nîvgog, hemîsfer
nîwekol نیوەکۆل nîvkeliyayî; nîvkelandî
nîwero نیوەرۆ nîvro, nîro, nîvroj, nîva rojê, derdorî demjimêr 12 bi roj
nîweroxew نیوەرۆخەو xewa nîvro, nîvroxew, sîesta
nîwetîre نیوەتیرە nîvtîre, radîus
nîwîşk نیویشک nîvişk, rûn, qeymax
nîxandin نیخاندن bên bi ser ketin, pirr westîn û dengê hilma wê / wî bilind bûn
nîzîk نیزیک nêz, nêzîk
no نۆ neh (9)
no- نۆ- nû-: nobûk nûbûk, bûka nû, bûka taze
nobend نۆبەند nûbend, gayê nû fêrî / hînî cotkirinê bûye
nobere نۆبەرە nûxwirî, nûxurî, nexrî, nerxî, nixurî, nuxurî, zarrokê (t kurrê) yekem / mezin
nohem نۆهەم bn noyem
nohemîn نۆهەمین bn noyem
nok نۆک nok, nuhk, nehk, nik
-nok -نۆک -ok, -onek: paşbendikek e pê rengdêr ji hin navdêran tên çêkirin: tirsnok tirsok, tirsonek
noker نۆکەر xulam, berdestî, xizmetkar, berdestk
nokerî نۆکەری xulamî, berdestkî
nol نۆل bn nerm-û-nol
noma نۆما canî, canîk, ciwanîk (mehîna hê ne temen-temam e)
nomal نۆمال nûmal, mala nû (t ya jin û mêrên nû-zewicî)
nomîne نۆمینە bn noyem
nore نۆرە dor, gerr, sira: Norey kê ye? Dora kê ye?
norehêl نۆرەهێل bn norerist
norerist نۆرەرست sira, dorerist
noş نۆش noş, nîç, afyet: Noş! (gotinek e tê bikaranîn dema du yan çend kes perdaqên xwe li hev didin û carinan pê re hêviyan dikin) Noşî giyanit bê! Noşî can(ê te) be! (Li te) afyet be!
noş kirdin نۆش کردن noşîn, vexwarin; nîç kirin
noşîn نۆشین noşîn, vexwarin, nîç kirin (t alkol)
not نۆت nîşe, not, nîşan, nivîs
note نۆتە embar, dav, dab, bindav, serdav, cihê lêparastina tiştên neberdest;; bn not
noyem نۆیەم nehem, ya / yê / yên nehê / nehan
noyemîn نۆیەمین bn noyem
nozde نۆزدە nozde, nozdeh (19)
nozdehem نۆزدەهەم bn nozdemîn
nozdemîn نۆزدەمین nozdem, nozdemîn, ya / yê / yên nozdê / nozdan
nukte نوکتە E henek, qerf, pêkenî, tinazî, tirrane, galte
numre نومرە bn nimre
nuqte نوقتە bn nuxte
nustin نوستن [-nû-] nivistin, raketin, razan, xew kirin, xewîn, xewtin, xeftin
nustû نوستوو nivistî, razayî, raketî, di xew
nusxe نوسخە E kopî, nisxe, jibergirtî
nuştan نوشتان bn nuştanewe
nuştandin, nuştandinewe نوشتاندن, نوشتاندنەوە çemandin, tewandin, veçemandin, xwehr kirin
nuştanewe نوشتانەوە çemîn, tewîn, veçemîn, çemiyan, tewiyan
nuştawe, nuştawî نوشتاوە, نوشتاوی çemî, tewî, veçemî, çemiyayî, tewiyayî, veçemiyayî, xwehr, xwar; pêldar
nuşte نوشتە nivişt, nivişte, niviştî, tilism, tiberrk, tiştek e dua û lava pê ve tên xwendin yan li ser tên nivîsîn û kesên nesax bi xwe re hildigirin daku ta û nesaxiyên dî bela xwe jê vekin
nutuniwê نوتونوێ nipînû, pirr nû, nû-derketî, nû-çêbûyî
nuw... نوو... bn niw
nuqlane نوقلانە nîşan, delîl (t yên belayan / xirabiyan)
nuqul نوقول şekirok, şirîniyên req
nuqum نوقوم noq, niqim, nuqim, bin-avbûyî
nuqum bûn نوقوم بوون
nuqum kirdin نوقوم کردن
nuqurç نوقورچ qurrîncîk, qurrincik, quncirik, qurçî, nuquç, şidandina bi nînokan, kişandina (parçeyek ji leşî) bi nînokan / tilan
nuwandin نوواندن nîşan dan, pêşkêş kirin, nimandin, raber kirin
nuwêner نووێنەر nûner, temsîlkar
nuwênerayetî نووێنەرایەتی nûnerî, temsîlkarî
nuwênraw نووێنراو nîşandayî, nimandî, pêşkêşkirî, raberkirî
nuxro نوخرۆ bn nuxum
nuxşe نوخشە nexşe, aqûbet: Nuxşet lê bêt Nexşe li (serê) te be! Aqûbet li te be! Înşellah nesîbê te jî wiha be!
nuxte نوختە nuqte, niqte, xal
nûç نووچ :
nûç birdin نووچ بردن
nûçanewe نووچانەوە çemîn, tewîn (ser); (çok) dan, vedan (erdê)
nûjen نووژەن bn niwêjen
nûjenî نووژەنی nûjenî, modernîzm, hevçerxî, hevdemî
nûk نووک serik (yê tûj yê pênivîskan / derziyê / şûjinê / rimê û hwd)
nûkandin نووکاندن kinîn, kinkinîn, bi dengê kin-kin girîn
nûke, nûkenûk نووکە, نووکەنووک (dengê giriyê) kinkin
nûkenûkker نووکەنووککەر kinkinî, kesa/ê bi dengê kin-kin digirî
nûn نوون navê tîpa N di alfabeya kurdî-erebî de;; qusûr, kêmasî, 'êb
nûqan نووقان (çav) neqîn, miçîn, niqîn, ketin ser hev, hatin girtin
nûqandin نووقاندن neqandin, miçandin, niqandin, girtin
nûqaw نووقاو neqî, neqiyayî, çiçî, miçiyayî, girtî
nûqênraw نووقێنراو neqandî, miçandî, niqandî, girtî
nûrandin نووراندن nirrîn, (dengê) nirrenirr jê hatin
-nûs -نووس -nivîs: çîroknûs çîrroknivîs, kesa/ê çîrrokan dinivîse, romannûs romannivîs, şanonûs şanonivîs
nûsan نووسان 1) zeliqîn, pêve man, pêve bûn, pêve hatin girêdan 2) (deng) ketin, wa li kesekî hatin ku dengê wî êdî normal dernekeve
nûsandin نووساندن zeliqandin, pêve nan, pêve kirin, pêve girêdan
nûsaw نووساو 1) zeliqiyayî, pêvemayî 2) dengî nûsaw dengê ketî
nûser نووسەر nivîskar, nivîsevan, kesa/ê karê wê / wî nivîsîn(a pirtûkan) e; nivîser, daner, kesa/ê tiştek nivîsiye
nûsênraw نووسێنراو zeliqandî, pêvekirî, pê re
nûsge نووسگە nivîsgeh, daîre, ofîs, cihê karê fermî
nûsîn نووسین nivîsîn, nivêsîn
nûsînewe نووسینەوە venivîsîn, nivîsînve, dîsan nivîsîn, kopî kirin, ji ber girtin, heman berhem bi awayek nû nivîsîn
nûsînge نووسینگە bn nûsge
nûstin نووستن bn nustin
nûsraw نووسراو nivîsî, nivîsandî, tişta/ê hatiye nivîsîn
nûsyar نووسیار nivîsar, miqale, babet, tişta/ê hatiye nivîsîn
nûşte نووشتە nivişte, niviştî
nûtek نووتەک reş, tarî, reş û tarî (t mecazî)
nûtekî نووتەکی tarîtî, reşatî
nûwa نوووا bn pêş
nûwandin نووواندن bn nuwandin
nûwarîn نوووارین nerîn, nêrîn, berê xwe dan (tiştekî / derekê), fekirin, hêv kirin, seh kirin, nêrtin, nihêrtin
nûzandin نووزاندن nizîn, (dengê) nizzz jê hatin
obal ۆبال E 1) berpirsiyarî 2) tawan, guneh
obal girtin ۆبال گرتن sebr kirin, sebra yekî hatin
pa پا 1) pî, pê, ling ) (pîvaneka dirêjahiyê) pî, qedem, fût 3) pêpik (yên tiştek xwe li ser digire) 4) gav, pêngav;; bn pak
pabend پابەند girêdayî, bendî, sinorkirî, hefsarkirî
pabûc پابووج xufik (hin pêlavên / solên nerm in bo nav malê, ne bo gerrîna li derê)
pacvan پاجڤان pacvan, pacvevan, wergêrr, terciman, kesa/ê pavce dike
pacve پاجڤە pacve, paçve, werger, tercume, veguhastina peyamekê ji zimanekî li zimanek dî bêyî ku naveroka bingehîn ya peyamê biguherre (t bi devkî, ne bi nivîskî)
pacvekiraw پاجڤەکراو pacvekirî, tercimekirî, wergerrandî
pacvezan پاجڤەزان bn pacvan
pacwe پاجوە bn pacve
paç پاچ tevir, kuling, qezme (alavek e bi destik e û serikê wî asin yan pola / pîla ye bo sistkirina axê û şkandina beran / keviran tê bikaranîn)
paçekole پاچەکۆلە tevirk, tevir, tevirên biçûk
paçkar پاچکار tevirkar, kesa/ê bi tevirî / teviran kar dike
paçkarî پاچکاری tevirkarî, karê bi teviran
paçe پاچە pêk, sim (piyên bizin û mihan): serûpê serûpêk, ser û piyên biraştî / kelandî / qelandî yên bizinan û / yan mihan
paçîn پاچین bn dapaçîn û helpaçîn
paçnaw پاچناو bernav, paçnav, şanenav, navê hunermendî, pseudonîm
paçulke پاچولکە tevirk, tevirên biçûk
paçve پاچڤە bn pacve
paçwe پاچوە bn pacve
padar پادار livok, meşok, gerrok, seyar, pîdar, tişta digerre yan dikare li ser pêpikên / xirxalên / tekerên / tayreyên wê bêt gerrandin
padaşt پاداشت xelat, padaşt, diyariya kesek ji ber biserketina xwe werdigire
padşa پادشا bn paşa
padişa پادشا bn paşa
page پاگە derazînk, derçik, şêmik, şîpane, astane, bilindgehka li ber deriyan / dergehan
pagire پاگرە êşek werimînê / perçivînê ye ku navê wê yê dermannasî elephantiasis e
pagîr پاگیر êşgirtî, êşewî; bela-bi-serî-hatî
paje پاژە belge, nîşane, delîl, govahî
pajne پاژنە bn panî
pak پاک paqij, bijûn, pak, pakij, xawên; sade, petî, puxte
pak le pak پاک لە پاک beraber, wekhev, ne ji hev kêmtir yan zêdetir
pakemî پاکەمی bn mandûyetî
pakepake پاکەپاکە bn petate
paket پاکەت pakêt, paket
pakij پاکژ bn pak
pakîze پاکیزە pakîze, paqij û bijûn, kesa/ê tiştên xwe pîs nake û li wan bisexbêr e; navek keçan e
pako پاکۆ :
pako dan پاکۆ دان 1) (giya) piçandin, birrîn 2) telaftin, nehêlan, nehiştin
pakotir پاکۆتر giyayek e tê xwarin
pakure پاکورە 1) livok, gerrok, meşok 2) cûnek kirmikan / kurmikan e
pakûpûk پاکووپووک felîteyî, pûçkarî, xerckirina / pûçkirina zêde
pal پال 1) tenişt, pal, alî, rex, bal 2) pal, def, dehf, han 3) beten (ya giran / çiyayan)
palan پالان bn kurtan
palawge پالاوگە sefandingeh, palavgeh, cihê sefandinê (t sefandina neftê)
palawte پالاوتە sefandî, sefînkkirî, lisefînkirî, palaftî
palawtin پالاوتن sefandin, sefînk kirin, li sefînkê kirin, paqij kirin, pak kirin, palaftin; (siyaset) kirin berendam an kandîdat
palax پالاخ gamêş, ga
paldamên, paldêm پالدامێن, پالدێم dang, damen, daw
pale پالە bn kirêkar
paleheng پالەهەنگ zincîr
palewan پالەوان pelewan, fêris, çeleng, leheng, gernas, egîd, qehreman; wêrek, biste, cesûr
palêw پالێو sefînk, palêfk, alava sefandinê / palaftinê
palêwke پالێوکە bn palêw
palêwraw پالێوراو sefandî, sefînkkirî, lisefînkirî, palaftî
palpişt پالپشت palgeh, balguh, balîfk, balgeh (t yên dana ber pişta xwe)
palto, paltaw پالتۆ, پالتاو saqo, qapût
pamal پامال dewisandî, pêlêkirî, di-bin-piyan-ve-mayî
pamêze پامێزە hiriya / mûyê / pûrtê bi piyên sewalan ve
pan پان pan, pehn, berfire
panayî پانایی bn panî
pandan پاندان pandan, pênûsa/ qelema hibrî / ximavî
panî پانی panî, pehnî
panze پانزە pazde, pazdeh (15)
paqlawe پاقلاوە beqlawe;; peqlawe, beqlawe (şirîniyek e)
papa پاپا 1) bapîr, kal, babê babê yan babê diya kesekî 2) Pop (serdarê Dêra Katolîk)
papaçîne پاپاچینە bn peyje
papecane پاپەجانە pêlavk, solik (cûnek pêlavên / solên bi qeytan yên zarokan in)
papence پاپەنجە bn peyje
papî پاپی bn zîrewan; çawdêr
papor پاپۆر papor, keştî, gemî, amrazek mezin e bo gerrîna li ser avê
paporewan پاپۆرەوان paporvan, keştîvan, gemîvan, serdara/ê paporekê
papoş پاپۆش hevalkiras, derpiyên jinan / keçan yên kurdî yên fire
papûz پاپووز çîp, teşik, teşk, lûlaq, ling (beşa piyê / lingê mirovan ya ji çokan jêrde)
paqulax پاقولاخ bn sim
par پار par, sala borî / çûyî, sala berî îsal / vê salê
paranewe پارانەوە lava, liyan, dia, dua, tika, rica
parastin پاراستن parastin, efşandin, pawandin, qefandin, evşandin, nehêlan / nehiştin ku ziyan / zerer bigihiyê
paraw پاراو şil; terr
parawî پاراوی şilî; terrî
parçe پارچە parçe, pirt, par, parî, beş, pişk, piç, ker, qed
parçefiroş پارچەفرۆش çîtfiroş, qumaşfiroş, parçefiroş
parçulke پارچولکە pirtik, zerre, gend, molekûl
pare پارە 1) pare, dirav, pere 2) pere, bandor, hênc, tesîr, giranî;; parçe, pirt, ker, qed
paredar پارەدار zengîn, maldar, dewlemend, paredar
paremol پارەمۆل maldar lê çepel
parepîs پارەپیس çepel, çirûk, tema', nemerd
pareyî پارەیی parçeyî, pirtî, kerî, qedî
parên پارێن nêregolikên yeksalî yên gamêşan
parêz پارێز parêz, diyet, perhîz
parêzer پارێزەر parêzer, avokat, mihamî
parêzerî پارێزەری parêzerî, avokatî, karûbarê parêzeran
parêzga پارێزگا 1) parêzgeh, wîlayet 2) stargeh
parêzgar پارێزگار 1) parêzgar, walî 2) sexbêr, bidîqet, dûrbîn
parêzgarî پارێزگاری 1) parêzgarî, walîtî 2) sexbêrî, dîqet, dûrbînî
parêzge پارێزگە bn parêzga
parêzraw پارێزراو parastî, hatî parastin
pargîn پارگین co, cok, kend (ya avê t li dor kûnekî bo verêtina avê)
parîne پارینە parkî, ya / yê par, tişta/ê têkildarî sala par
paro پارۆ bêr, bêrik, merr, merrik
pars پارس pars, parsekî, xwestokî, xwestin, xwastin, xêr xwastin
parsek پارسەک parsek, xwastok, xwestok
parseng پارسەنگ terazû, hevseng, parseng, balans
parşêw پارشێو paşîv, xwarina berî bûna nivêja spêdeyê daku mirov roja bêt birojî be
part پارت kom, deste, grob; partî
parû پاروو 1) parî, pirta / parçeya nanî 2) balolk, parçenanek lihevbadayî
parwênk پاروێنک bn pargîn
pas پاس 1) otobûs 2) rêdan, destûr; pas, di hin lîstikan de lêdana gogê bo lîstikvanek taxima xwe 3) çavdêrî, 
pasar پاسار sivande, pasar, sivde, sivîng, sivîrnek, sonder, selende, sîvande, sivêrnek
pasaw پاساو poşmanî, lêborînxwestin
pasewan پاسەوان çavdêr, zêrevan, pasvan
pasewanî پاسەوانی çavdêrî, zêrevanî, pasvanî
pasîn پاسین bîranîn / bîrewerî (a kesek mirî)
pasqal پاسقال tirranek, tinazok, galteker, henekçî, qerfok, qeşmer
pasqalî پاسقالی tirrrane, tinazî, galte, qerf, henek, qeşmerî
pasux پاسوخ bersiv, cewab, cab, wellam; bertek, reaksiyon
pasuxgir پاسوخگر bertekgir, reaktîf
paş پاش paş; paşî; pişt
paşa پاشا paşa, padişa, key, qral, melik, serok, pêşewam rêber, rêveber
paşan پاشان paşî, dûre, peyre, dûvre, paşê, piştî hingê, piştî wê gavê
paşayetî پاشایەتی paşatî, karûbarên paşayan
paşayî پاشایی cûnek tiriyê zer e
paşbîn پاشبین sexbêr, hişyar, bidîqet
paşbînî پاشبینی sexbêrî, hişyarî, dîqet
paşebere پاشەبەرە zarrokê dawîn yê jinekê
paşekişe پاشەکشە paşvekişîn:
paşekişe kirdin پاشەکشە کردن paşve kişîn, xwe / tiştek paşve kişandin
paşel پاشەل bn paşil
paşgez پاشگەز poşman, peşîman
paşgezpaşguhê پاشگەزپاشگوهێ paşguhî: dan paş guhê xwe ve avêtin, guh nedanê, pûte pê nekirin, giring nehesibandin, giringî nedanê, bo xwe nekirin xem
paşil پاشل paşil, paxil
paşîn پاشین paşîn, dawîn, ya taliyê
paşkewtû پاشکەوتوو paşvemayî, pêşneketî, ne nûjen / modern
paşko پاشکۆ pêvek, zêdek, paşko, îlawe
paşmanan پاشمانان bn maman
paşmawe پاشماوە bermayî, paşmayî, tiştên jê zêde mane
paşmerge پاشمەرگە zarroka/ê piştî mirina bavê xwe welidiye
paşmîr پاشمیر malmezin, esilzade
paşnîwero پاشنیوەرۆ danê êvarê, piştî nîvro
paşwezîr پاشوەزیر cîgirê wezîrî, wezîrê duyem
-pat -پات -bare, car; -qat: dupat kirdin dubare kirin, dîsan gotin / pêşkêş kirin
patal پاتال 1) kincirr (cilûmil û tiştên dî yên mîna wan kevn / perritî / bêkêr) 2) bêkêr, goc, nezan, cahil, nekêrhatî, kesa/ê nizane tiştan bike / karê xwe bi cih bîne
patîle پاتیلە qazan, qoşxan
patrî پاتری E patrî, akû, pîl, akûmûlator, baterî
pawecê پاوەجێ bicih, qayim, qewî
pawemang پاوەمانگ jina li meha nehê ji avisiya / ducaniya / hemletiya xwe
pawere پاوەرە bn derpê
pawmûrî پاومووری cûnek stiranên kurdî ye
paxend پاخەند paxend, safîr, yaqûtê şîn, şînê esmanî, şînê vekirî
paxêl پاخێل erebe, erebane, amraza raguhastinê / barhilgirtinê ya bi dû hesp radikişînin
paxwa پاخوا dexlê li bênderê yê hê nehatiye hilavêtin, 
pay پای bn bo
payan پایان dawî, dûmahî, talî
payder پایدەر payder, ew cihê bisîkletan yê mirov bi piyên xwe digerrîne daku bisîklet bimeşe / bi rê ve biçe
paydost پایدۆست 1) paydost, paydoz, dawîanîna li kar / paletiyê li dawiya rojê 2) sulh, lihevhatin
paye پایە paye, pile, ast, derece, pozîsyon
payeberz پایەبەرز payebilind, bihagiran, giring
payedar پایەدار xweragir, qayim, berdewam; payedar, kêncdar, bibandor, tesîrker; xweser, serbixwe, serwer, sûveran
payepest پایەپەست payenizm, bihakêm, ne-giring
payewîst پایەویست payexwaz, kesa/ê armanca wê / wî xwe gihandina payeyekê / pozîsyonekê ye
payiz پایز payiz, peyîz, demsala piştî havînê û berî zivistanê
payize پایزە 1) payizî, peyîzî, têkildarî payizê 2) cûnek tiriyê zer e ku payiza dereng digihe
payizerêz پایزەرێز sirrê-lêdayî, berhemên çandinê yên ku sarmaya payizê ziyan gihandiyeyê
payîn پایین jêrîn, ya li jêr / xwarê / nizm
paytext پایتەخت paytext, serbajar, bajarê dezgehên serekî yên hikûmî (perleman, wezaret û hwd) lê ne
pazde پازدە pazdeh, pazde, 15
pazdehem, pazdehemîn پازدەهەم, پازدەهەمین pazdehem, pazdeyem, ya / yê 15ê
peçe پەچە (1) kotan, tan û çeperên pez û bizin tê ve tên parastin daku gur û dirrindeyên dî nekevinê;; (2) kevînk, serpoş, rûpoş, dersok
peçete پەچەتە paç, pate, paçe, parçeyek qumaş / cil
peçinîn پەچنین tehemil kirin, li ber xwe dan, xwe ragirtin (tevî kul û xeman), peçinîn
peçve پەچڤە tercume, peçve, werger
peçvekirdin پەچڤەکردن tercume kirin, peçve kirin, wergerandin
peh, پەه, peha pey!, hew! cevêca! mala minê! Peh ke naşîrîn e! Pey pa tehl e!
pejare پەژارە xem, kovan, kul, derd, keser
pejarebar پەژارەبار xemgîn, kovandar, derdgiran, keserkûr
pejîwan پەژیوان poşman, peşêman
pejm پەژم bn xurî
pejmirde پەژمردە 1) çilmisî, beyî, rengavêtî, hişkbûyî 2) dilsar, mirrîto, bêmad, bêxulk, mirrîtok, bême'd
pek پەک xurtî, xweragirî; hinêr, hêz, taqet, şiyan, karîn
pekkewtin پەککەوتن lawaz bûn, qels bûn, ji taqet ketin
pekxistin پەکخستن lawaz kirin, qels kirin, ji taqet kirin / xistin
pekxer پەکخەر asteng, dijwarî
pel پەل 1) lep; dest; mil 2) çeq, çiqil; şax; lêvik, kujî;; nizm, ne kûr (aman, t sênîk);; berik, fîşek, moşek
pelamar پەلامار êriş, pelamar, çûneser, lêdan, hicûm, hêriş, êrîş, hêrîş, hurcûm
pelamarder پەلاماردەر êrişker, pelamarker, lêder
pelas پەلاس codelîk, codelînk, berrik, nalîk, nalînk, nivînkek tenik e bo rûniştina li ser
pelasmasî پەلاسماسی kûsî, kûsel, req (t yên avî), bb kîsel, reqe
pelaş پەلاش pûş, pelaş, pûşûpelaş, giyayê hişkbûyî û ketî
pelçim پەلچم belçûn, pelçim, belçim, belçik, belçîn, belçîm, pelên / belgên daran yên pehn / mezin
pele پەلە lez, bizav, lezûbizav, ecele, zûkatî;; 1) lewt, leke, teqme, pîsatî, tiştê ketiye ser tiştek paqij û rengek pîs dayiyê 2) parçe, pirt, pirtik 3) yekem barana payizê ya têra kêlandina zeviyan dike
peledan پەلەدان (yekem baran werzê payizê) barîn
pelefirtê پەلەفرتێ bn peleqaje
pelefirtkê پەلەفرتکێ bn peleqaje
peleke پەلەکە perr, berperr: Destî bigate pelekey hewr, le destim dernakewê Biçe ber perrên esmanan jî ji destê min dernakeve
pelekutê پەلەکوتێ gerrîna bi alîkariya dest û lepan di nav tarîtiyê de
pelemur, پەلەمور, pelemûr bn xolemêş
pelepel پەلەپەل lezûbizav
pelepelawî پەلەپەلاوی bn pelepele
pele-pele پەلە-پەلە 1) lewitî, lekeyî, teqmeyî, pîs 2) parçe-parçe, pirt-pirt
pelepîtke پەلەپیتکە çeqeçeq, çeqçeqandin (ya tilan)
peleqaje پەلەقاژە qajewaj, qîjewîj
pelerîxole پەلەریخۆلە rîvîka kor
pelesîse پەلەسیسە êşek e mêwên tirî digire
pelewur پەلەوور bn balinde
pelgir پەلگر kêlbetan
pelk پەلک bisk, ew parçe ji pirçê ya hilû û ya jin bi ser gep û alekên xwe de berdidin;; perdeya çavan;; cûnek spîndaran e
pelkerengîne پەلکەرەنگینە kesekesor, keskûala, bûka baranê
pelkezêrîne پەلکەزێرینە bn pelkerengîne
pelman پەلمان werimîn, perçivîn, pif bûn, avis bûn
pelmandin پەلماندن werimandin, perçivandin, pif kirin, avis kirin
pelmaw پەلماو werimî, perçivî, pifbûyî, werimiyayî, perçiviyayî, avisbûyî
pelmênraw پەلمێنراو werimandî, perçivandî, pifkirî, aviskirî
pelp پەلپ bihane, hêcet, hincet; haşatî, dijberî, red
pelpgir پەلپگر çirrîk, serhişk, xweragir
pelpîne پەلپینە pelpîne, perpîne, pêrpîne, perpînek, pirpir (bot. Portulaca olereacea, giyayek pelpan yê xwerbar e)
pelupiçirkê پەلوپچرکێ paldan, defdan, handan
pelupirûzkê پەلوپرووزکێ bn pelupiçirkê
pelupo پەلوپۆ destûpî;; çilû, komek çeqên daran yên pel pê ve (yên t bo xwarina sewalan tên birrîn)
pelx پەلخ 1) golikê gayên avî, golikên gamêşên avî 2) berazok, coneberaz, berazê negihiştî
pemandin پەماندن bn awsandin
pemetome پەمەتۆمە bn pemûwane
pemeyî پەمەیی pembeyî, pîvazî, rengê pembeyî / pîvazî
pemû پەموو pembû, pembî
pemûdane پەموودانە bn pemûdawe
pemûwane پەموووانە tovpembû, tovê pembû
pemûzar پەمووزار pembûstan, zevîpembû, zeviya pembû
pemyan پەمیان bn awsan
pena پەنا pena, stare, veşêrgeh, stargeh, spartgeh:
penabe پەنابە Xwa Hêvî Xwedê ye! Hewar Xwedê! Ya star!
penabirdin پەنابردن (xwe) spartin, gihandin, xwe avêtin ber
penaber پەنابەر penaber, penahind, penahende, mihacir, koçber, kesa/ê ji tirsa zilmê xwe spartiye cihekî (t welatek biyanî)
penaberî پەنابەری penaberî, penahindî, penahendeyî, mihacirî, koçberî
penaga پەناگا penageh, stargeh, veşêrgeh, cihê penayê / starê / parastinê / veşartinê
penagirtû پەناگرتوو vederbûyî, vederkirî, dûrxistî
penahêner پەناهێنەر penaxwaz, kesa/ê daxwaza penayê / starê ji cihekî yan aliyekî dike
penahênerî پەناهێنەری penaxwazî
penaman پەنامان veşartî; nediyar, nexwiya, neaşkira, neberçav
penamekî پەنامەکی efsûnî, sosret, seyr, nezelal
penaxwaz پەناخواز bn penahêner
penca پەنجا pêncî, pêncih (50, L)
pencahem پەنجاهەم pênciyem, ya / yê pênciyê / pênciyan
pencahemîn پەنجاهەمین bn pencahem
pencayî پەنجایی 50 filisê iraqî (= nîv dînar)
pence پەنجە 1) (il, emust) til, tilî, tibl, tipl, tibil; pêcî, bêcî; pence 2) (parû) parî, pirtek / parçeyek biçûk ya nanî
pencegewre پەنجەگەورە beranek, tila beranî, stûrtirîn û kurttirîn tila destê mirovî
pençer پەنچەر pencer, vala, hewajiberçûyî, xalî (t tekel / tayreyên peqiyayî / kunbûyî / qulbûyî)
pencere پەنجەرە pencere, pace, şibak
pencetûte پەنجەتووتە tilqeleqûçk, tila qelepûçê, ziravtirîn tila destê mirovî
pençik پەنچک pirt, pirtik, parçe, parçok, parî, parîk
pend پەند 1) pend, peng, şîret, nesîhet, ders, hişyarî, nimûne, mînak 2) lêb, lêhb, lihb, cambazî, fêl, hîle, dekûdolab;; bn peng
pendî پەندی pêşînan pendên pêşiyan, gotinên pêşiyan, gotinên mezinan, şîretên bavûkalan, nesîhetên babûbapîran
pendpê پەندپێ dan lêb lê kirin, hîle lê kirin
pendwergirtin پەندوەرگرتن pend wergirtin, şîret wergirtin, ders wergirtin, jê fêr bûn, jê hîn bûn, jê elimîn
pendemûs پەندەمووس xew, nivistin, raketin, razan
pendemûsî پەندەمووسی merg: Pendemûsî merg bikey! Wey tu rakevî û ranebî! Wey tu binivî û şiyar nebî!
penêr پەنێر bn penîr
peng پەنگ peng, gerrik, gerra / çala avê, ava rawestandî;; bn pend
pengaw پەنگاو pengav, gerra / çala avê
pengir پەنگر bizot, pizot, pel, pirtikên kumirrê yan darî yên bûne agir
pengirkêş پەنگرکێش bizotlivînk, bizotkêşk, amûra bizot pê tên livandin
penhan پەنهان veşartî; nehînî; nediyar, nexwiya, neaşkira; nezelal
penhanî پەنهانی vertinî; nehînîtî; nediyarî, nexwiyayî, neaşkirayî; nezelalî
penîr پەنیر penîr, pênîr, penêr
penîroke پەنیرۆکە giyayek xwerbar e
penman پەنمان werimîn, perçivîn, pif bûn, bn awsan
penmandin پەنماندن werimandin, perçivandin, pif kirin, bn awsandin
penmêndraw پەنمێندراو werimandî, perçivandî, pifkirî
penmîn پەنمین bn penman
penmîw پەنمیو werimî, perçivî, pifbûyî
pepe پەپە zz pepe, nan
pepirk پەپرک sosretî, ecêbî; leylan, sawêr, tarmayî
pepkole پەپکۆلە balol, balolk, parçeyek nanî ya ku hin pêxwarin di nav re ye û bi taybetî zarrok di dest xwe digirin û bi rê ve dixwin
pepole پەپۆلە bn pepkole
pepû, پەپوو, pepûk pepûk, kund
pepûle پەپوولە pelatînk, pelîtank, balatîf, pelpelîtank, belatînk, belîtank, belbelatînk, pirrpirrok, firrfirrok
pepûlehelhênan پەپوولەهەلهێنان (terşûtewal ji ber germî û tîniyê) êşewî bûn
per پەر perr, perr û bask, pûrt, pûrtik; perr, pel, kaxez, weraqe;; al, alî, hêl, rex, la
perandin پەراندن (jê / lê) borîn, derbas bûn; guh nedan (tiştekî); (êş) vegirtin, jê girtin
perandinewe پەراندنەوە borandin, derbas kirin, buhurandin, (di ser yan di ber tiştekî / derekê re) birin
peragende پەراگەندە pelate, belawela, pirr belav
peraw پەراو pirtûk, kitêb; namilke, danezanî, daxwiyanî; lênivîsk, tênivîsk, defter
perawêz پەراوێز kujî, goşe, qerax, kinar, kenar, rex; jêrnivîs, jêrenot
perawêzî پەراوێزی kujîkî, kinarî, qeraxî, rexkî, marjînal, perîferal
perco پەرجۆ sosretî, seyrî, ecêbî
perçem پەرچەم ala, beydax, beyrax;; pirç, porr, mûyên seran
perçî پەرچی kincirrok, perritiyok, perîşan, riswa, rezîl, jar, hejar
perdawtin پەرداوتن bn helperdawtin
perdax پەرداخ perdax, peyale, qedeh, perdax, perdaq, piyale, pêk
perdaxkirdin پەرداخکردن / dan hesûn, sûn, hilû kirin
perde پەردە perde, çît
perdêj پەردێژ derfet, delîv, îmkan, şens
pere پەرە belav, zêde, pêşve
perepê پەرەپێ dan belav kirin, pêşde birin, zêde kirin
peregirtin پەرەگرتن / sendin belav / zêde bûn, pêş ketin
peresendû پەرەسەندوو pêşketî; belavbûyî, zêdebûyî;; kemilandî, peresandî, pêşdebirî
peresên پەرەسێن pêşkev, tişta dikare (bi asanî) pêş bikeve, baştir bibe; zêdeber, tişta dikare (bi asanî) zêde bibe; belavber, tişta dikare (bi asanî) belav bibe
peresênpere پەرەسێنپەرە pel, perr, kaxez; pel, pelg, belg (yê daran / gulan), perr, bask (yê aşê avê); (y dil) perdeya dilî
pereke پەرەکە perrik, perr û baskên masiyan
perende پەرەندە firrinde, perrende, balinde, çivîk, çûçik, teyr
peresendin پەرەسەندن peresandin, belav kirin, pêşde birin, zêde kirin, kemilandin
peresêlke پەرەسێلکە hacîreşk, dûmeqesk, hachacik, meqesok, qerrneqûçk, qirrneqûçk (zoo. Hirundo)
perenêşk پەرەنێشک giyayek derman e
perewaze پەرەوازە aware, derbider, mişext, derkirî, derxistî, sergumkirî, sirgûnî
perewazî پەرەوازی awareyî, derbiderî, mişextî, sirgûn
perêşan پەرێشان perîşan, hejar, jar, reben, belengaz, feqîr, bêhal, bêçare
perêz پەرێز 1) pirêz, pirêze, perêz, firêz, firêze, firîz, firîze, firîzî, zeviya lê qopikên dexlûdanî yên piştî dirûnê di nav axê re mane û serikên wan derdikevin, zevî piştî dirûnê
dema دەما reh û qopikên giyayî lê mane 2) stargeh, veşartgeh
demabûn دەمابوون sitirîn, jê xilas bûn, jê hatin parastin, jê dûr bûn
perêzî پەرێزی parêzî, bergirî, berhelistî, îmmûnîte
pergene پەرگەنە navçe, qeza, nahiye
pergir پەرگر serhişk, rêhişk, dijwar, tund, tûj, bêqam, dûr, ekstrem
pergirî پەرگری serhişkî, rêhişkî, dijwarîparêzî, tundîparêz, tûjîparêzî, ekstremîzm, fanatîzm
perhêz پەرهێز bn parêz
-perist -پەرست -perest, -perist, kesa/ê tiştekî / kesekî diperêse: Xwaperist, Şeytanperist, pareperist
peristga پەرستگا perestgeh, îbadetgeh, pîrozgeh, peristgeh, cihê peristinê / îbadetkirinê (nimûne: mizgeft, dêr, kinîşte)
peristin پەرستن perestin, peristin, îbadet kirin
peristişt پەرستشت bn peristkarî
peristiştga, پەرستشتگا, peristiştge bn peristga
peristîş پەرستیش bn peristkarî
peristkar پەرستکار perestkar, îbadetkar, kesa/ê tiştekî / kesekî diperêse, kesa/ê îbadetî dike
peristkarî پەرستکاری perestkarî, perestîş, îbadet, perestin
peristyar پەرستیار perestyar, kesa/ê ji perestinê / îbadetî hez dike
periş, پەرش, perişt ceh, xirpok, şilêr, wilêr
perî پەری perî, horî, zeriyên an keçên spehî yên li biheştê yan di çîrokan de
perîendam پەریەندام perîendam, perîşib, perîsa, (bi spehîtiya / delaliya bejnûbala xwe) mîna periyan, pirr bedew
perînewe پەرینەوە borîn, buhurîn, derbas bûn (t di ser tiştekî / derekê re)
perîruxsar پەریروخسار rûperî, ji rûyê / serûçavên / dêmê xwe ve mîna periyan spehî
perîrû پەریروو bn perîruxsar
perîsa پەریسا perîsa, perîşib, mîna periyan (spehî / delal)
perîstan پەریستان perîstan, dinyaya / welatê / warê periyan
perîza پەریزا perîza, keça periyan
perîzade پەریزادە bn perîza
perj پەرژ dem, wext, gav, delîv, delîve, derfet, kat, zeman
perjan پەرژان gihiştin, delîv hebûn, dem hebûn: Naperjêm biçim Nagihim biçim. Min dem nîne biçim.
perjewendî پەرژەوەندی bn berjewendî
perjîn پەرژین tan, çeper, kotan, dîwar, navbirr
perk پەرک xirş, bêber, bêfêkî, bêfêqî, rût
permûn پەرموون bn rapermûn
pero پەرۆ pate, paç, paçe, paçik, perro, pertal, perrok, gelveşîn, kevnik, kerkon, qerpal, parçek çît / qumaş e bo paqijkirinê
perok پەرۆک kotî, vegir (êşa ji kesekî yan heywanekî dikare yek din bigire û wî jî nesax bike)
peroş پەرۆش kelecanî, heyecanî, coşî, coşdarî, perroş
perpût پەرپووت hincirî, betilî, westayî, bêçarebûyî
persiv پەرسڤ bn welam
persîw پەرسیو persîv, persim, serma, satircem, nisaxiya ji sarmayê
perş پەرش pelate, pijale, belav, belawela, berbelav
pert پەرت pirt, pirt-pirt, hûr-hûr; pelate, belav, berbelav, bela-wela
pertew پەرتەو tîrêj, tîroj, tîşk
pertewaze پەرتەوازە bn perewaze
pertûk پەرتووک pirtûk, kitêb, kîtab, pertûk
pertûkfiroş پەرتووکفرۆش pirtûkfiroş, kesa/ê pirtûkan difiroşe
pertûkxane پەرتووکخانە pirtûkxane, xaniyê pirtûkan, dikana pirtûkan yan cihê pirtûk bi emanet tên dan
perwa پەروا bn tirs
perwane پەروانە 1) pank, perrwane 2) pirrpirrok, zirrzirrok (bi cil û kincên jinan ve) 2) şevpirrînk, pelatînkê şevane, perrwane
perwaz پەرواز firr, firrîn
perwer پەروەر perwer, parêzer, çavdêr, matîjêker, hîndekar, fêrker
perwerde پەروەردە perwerde, hînkirî, fêrkirî, matîjêkirî; perwerde, hînkarî, fêrkarî, sereguhî, matîjêkirin, hîndekarî, perwerî, talîm
perwerdeyî پەروەردەیی perwerdeyî, têkildarî perwerdeyê
perwerdigar پەروەردگار Yezdan, Afirîner; Felek, Qeder
perwerdiyar پەروەردیار perwerdeker, hînker, fêrker, sereguhîker, matîjêker; dayen
perwerî پەروەری bn perwerde
perwîn پەروین 1) Pêvir, Perwîn, Pêrû, Pleyad, komek heft stêrên geş e 2) navek keçan e
perx پەرخ bn pelx
pesa پەسا :
pesapê پەساپێ dan vekolîn, lêkolîn li ser kirin, tûjandin, çavdêrî lê kirin
pesadan پەسادان vekolîn, lêkolîn, çavdêrî, tûjandin, ezmûn
pesader پەسادەر vekoler, lêkoler, çavdêr
pesaport پەساپۆرت pasaport
pesarde پەساردە varê, veder, avarê, derî rê, dûrî rê / navendê
pesardekirdin پەساردەکردن betal kirin, îptal kirin
pesardin پەساردن bn helpesardin
pesen پەسەن bn pesend
pesend پەسەند 1) pejir, pesind, qebûl 2) pesn, meth, methe
pesenddan پەسەنددان pesinandin, pesn(ê kesekî / tiştekî) dan, meth(ên kesekî / tiştekî) kirin
pesendkirdin پەسەندکردن pejirandin, qebûl kirin, pesind kirin
pesendkiraw پەسەندکراو pejirandî, pesindkirî; pesndayî
pesendniwên, پەسەندنوێن, pesendnuwên hejî, hêja, berkeftî, hejî / hêjayî pesnan / methan
pesêw پەسێو kunc, qunc, qulaç, kuncik, quncik
pesind پەسند bn pesend
pesmende پەسمەندە komkirî, berhevkirî, civandî, cemandî, lêkdayî
pespende پەسپەندە berşik, berguman, şikbar, nezelal, neaverû
pespesekole پەسپەسەکۆلە tevnpîrk, tevnepîr
pest پەست xemgîn, kovandar, keserkûr, dilbikul; sil, xeyidî; enirrî; mirrîto, bêmad; aciz; bênteng
pesta پەستا bn pesa
pestanewe پەستانەوە givaştin, şidandin, weraftin, kotekî lê kirin, zext lê kirin, zor lê kirin
pestawtin پەستاوتن bn pestanewe
pestek پەستەک çoxik, qutik, êlek, çekbend, suxme (cilek e bi pirranî bi ser gumlekan lê di bin saqoyan / qapûtan / çakêtan ve mirov li xwe dike, bi gelemperî bêhuçik e)
pestemal پەستەمال desmal, kefîk; xawlî; xawlîk
pestêwraw پەستێوراو bn pestrawe
pestin پەستن bn pestanewe
pesto پەستۆ fişar, zor, zext, kotekî, pesto, werafte, givaşte, tewjim
pestrawe پەستراوە givaştî, weraftî, şidandî
peşe پەشە pêşû, pêşî, pêşîk
peşebend پەشەبەند kulle, pêşûbend, perdeya bo parastina ji pêşûyan
peşêw پەشێو mat, matmayî, ecêbgirtî, heyirî
peşêwan پەشێوان heyirîn, hêbitîn, mat man, mat bûn, ecêbgirtî man
peşêwandin پەشێواندن heyirandin, mat kirin, ecêbgirtî kirin
peşêwaw پەشێواو bn peşêw
peşêwî پەشێوی mat, heyr, hêbet, ecêbî
peşîman پەشیمان poşman, jovan, peşêman, pojman, peşîman, biheşêman, heşêman, (kesa/ê dibêje: xwezî min filan tişta kirî nekiriba yan ya nekirî kiriba)
peşîmanî پەشیمانی poşmanî, jovanî, peşêmanî
peşk پەشک dilop, çip
peşm پەشم n hirî
peşmîn پەشمین r hirî, (tiştên, t cilên) ji hiriyê (hatine çêkirin
peşok پەشۆک nearam, nerehet, bêhedan, aciz, tengav
peşokan پەشۆکان aciz bûn, nerehet bûn, tengav bûn
peşokandin پەشۆکاندن aciz kirin, nerehet kirin; mejîreş kirin, gêj kirin; bela xwe jê venekirin
peşokaw پەشۆکاو bn peşok
peştemal پەشتەمال xawlî, xawlîk
peşûş پەشووش ruhn, nerm, avî
pet پەت bizîng; werîs; hefsar; nîr; zincîr
peta پەتا persîv, serma, nesaxiya ji sarmayê
petate پەتاتە petat, pitat, potates, kartof
pete پەتە fatûre, raçîte
peterî پەتەری delodîn, tirredîn, hepledîn, kuşlale
petirme پەترمە petrome, patrome, petirme, mutribe, transplant, zeliqandina çeqek darekê li darek ji cûnek cuda daku cûnek nû yê daran jê çêbibe
petî پەتی pak, paqij, xwerû, bijûn, petî; (nan) tisî, tursî; (mirov) rûs, rût; (pî) xwas
petîkurdîy پەتیکوردیی kurdiya petî, kurdiya pak, kurdiya bê peyvên biyanî
petînanî پەتینانی nanê tisî / tursî
petîpê پەتیپێ pêxwas, bêpêlav
peto پەتۆ bênvendan, bênvekirin, pişû, îsterehet
petrok پەترۆک parî, pirt, pirtik
petû پەتوو lihêf, lêf, betenî
petyare پەتیارە bn peterî
pex پەخ ko, koh, serikqut, qut, neseriktûj, netûj
pexş پەخش belav, pelate, weşan; pexşan, nesir, wêjeya spehî ya ne helbestkî
pexşkirdin پەخشکردن weşandin, belav kirin
pexşan پەخشان 1) berdayî (t pirça / porrê jinan) 2) pexşan, nesir, prosa, wêjeya spehî ya ne helbestkî (çîrok, roman û ymw)
pexşe پەخشە daxwiyanî, danezanî, belavok, namilke;; mêş
pexşekûre پەخشەکوورە pêşû, pêşî, pêşîk
pexşkar پەخشکار weşangêr, çapker, belavker
pey پەی 1) pey, dû, dûv 2) rêç, rêçik, pey, rê, şop;; haydarî, hayjêbûn, biserhilbûn, pêhesîn;; reh, demar, temar;;V:;; V bin, kûratî
peygirtin پەیگرتن li pey çûn, li dû(v) çûn, dan pey / dû(v)
peybirdin پەیبردن bi ser hil bûn, pê hesîn, jê haydar bûn, hay jê bûn
peykirdin پەیکردن pîl kirin; qusandin; kurr kirin; darotin; kezaxtin; birrîn
peya پەیا bn peyda
peyam پەیام peyam, mesaj; nûçe, dengûbas, rapor, buletîn, xeber, ragihandin
peyamber پەیامبەر peyamber, pêxember; peyamber, peyamîner, qasid, êlçî
peyamnêr پەیامنێر nûçegihîn, peyamhinêr, peyamşîn, raporter
peyar پەیار peya, peyar, ya/yê bi piyan / lingan dimeşe
peyda پەیدا 1) peyda, diyar, xwiya, aşkira 2) rast, jidil, heyî, resen, ne xeyalî: tirsêkî peyda
peydawîst پەیداویست bn pêdawîst
peyîn پەیین zibil, zivil, rîx, sergîn, peyîn, terş, keşkûr, sêklot, çêrt, guhûr, kuşpil, bişkul, pişkul, kerme, sergo, gû, qelax, zirîç, pîsatiya heywanan
peyje پەیژە pêstirk, pêpeling, pêlegan, pêpelûk, nerdewan, silim: (alava mirov pê hildikeve ser banan yan cihê gavan / pêngavan yê li dîwar çêkirî daku mirov piyên xwe dane ser û pê ve
hewa هەوا bikeve)
peyk پەیک 1) xulam, xizmetkar 2) peyamber, qasid 2) satelît
peykan پەیکان serikrim, serikê rimê, parçeya herî tûj ya rimê
peykar پەیکار çavlêker, peymeş, peyçû, peyker, kesa/ê li pey / dûv kesek din / tiştekî diçe / dike / dimeşe;; têkoşîn, berxwedan, dijrabûn, dijberî
peykawer پەیکاوەر sîxur, cesûs
peyker پەیکەر peykel, heykel, peyker, pût, senem
peykertaş پەیکەرتاش peykeltiraş, heykelçêker, pûtkar
peykul پەیکول giyayek e
peyman پەیمان peyman, lihevkirin, eqd; hevbendî, destbendî, piştevanî; (belên) soz
peymanbest پەیمانبەست hevpeyman, kesên / aliyên hevparî peymanekê
peymander پەیماندەر sozder, kesa/ê sozekê dide
peymanga پەیمانگا bn peymange
peymange پەیمانگە peymangeh, enstîtû, dezgehek taybet bo pêşxistina armancekê
peymanşkên پەیمانشکێن peymanşkên, kesa/ê yan aliyê dijî peymanê dilebite
peyrew پەیرەو 1) rêzname, rêzikname, rêçikname, peyrew 2) rêz; ferman 3) peyrew, peymeş, mirûd, kesa/ê dide pey kesekî / rêbazekê
peyrewî پەیرەوی peyrewî, peymeşî, mirûdî, mirîdî, çûna li pey / dûv kesekî yan rêbazekê
peytûke پەیتووکە çist, leşsivik, zîrek bo livînê
peyv پەیڤ peyv, bêje, gotin, qese, wişe, kelîme
peyvçîn پەیڤچین peyvçîn, axiftina bi peyvên birêkûpêk
peyvdar پەیڤدار berdevk, peyvdar, niwêner, nûner
peyvdarî پەیڤداری peyvdarî, berdevkî, niwênerî, nûnerî
peywar پەیوار peywar, konseptî, îmajî
peywarî پەیواری peywarî, konsept, îmaj
peywend پەیوەند 1) têkil, têkildar, pêve, peywend, girêdayî, eleqedar, pevgirêdayî 2) patrome, petirme, mitirbe, têkilkirina du daran
peywendî پەیوەندی têkilî, têkildarî, peywendî, pêwendî, eleqe
peywendîdar پەیوەندیدار têkildar, eleqedar, pêwendîdar, peywendîdar
peywendyar پەیوەندیار têkilyar, peywendyar, relevant
peywendyarî پەیوەندیاری têkilyarî, peywendyarî, relevans
peywest پەیوەست bn peywend
peyxane پەیخانە rehxane, demargeh, newron
pez پەز bn mer
pezîşk پەزیشک bn pizîşk
pezmende پەزمەندە paşmende, pare yan malê nehatî mezaftin an mesrefkirin û bo pêşerojê hatiye parastin
پێ (navdêr) 1) pî, pê, ling, nig 2) pêpik, piyê tiştekî (wek cihê tifek li ser tê bicihkirin);; (daçek) pê, bi ...;; we pê ve, bi ... ve, pê va, pê ... va; pê re, bi ... re, pê ra, bi ... ra, li gel, digel
pêgirtin پێگرتن (zarrok xwe li ser piyên xwe) girtin, fêrî meşîna bi piyan / lingan bûn
pêlê پێلێ xistin lê negirtin, lê borîn; guh nedanê, paşguh kirin
pênan پێنان pê lê kirin, pê lê nan, bi piyan / lingan dewisandin;; (pal / def) pê radan / pê ranan / lê dan
pêrakêşan پێراکێشان 1) piyên xwe dirêj kirin 2) piştrast bûn, jixwerazî bûn
pêragîran پێراگیران jê hatin, pê çêbûn, karîn, şiyan
pêbecê پێبەجێ bicih, bicihbûyî, bicihkirî, neliv, xurt, mukum
pêbedûca, پێبەدووجا, pêbedûcar kare, binducarî (di matematîkê de jimarek car ew jimar bi xwe ku jimara bingehîn tê nivîsîn û jimar 2 hûrik li hindavî wê tê danîn)
pêbekinge پێبەکنگە firrindeyek kûvî ye dişibe werdekan
pêbend پێبەند pîbend, pêbend, benê yan zincîra pî / ling pê tên girêdan
pêbesêca, پێبەسێجا, pêbesêcar kabik, binsêcarî (di matematîkê de jimarek car ew jimar bi xwe ku jimara bingehîn tê nivîsîn û jimar 3 hûrik li hindavî wê tê danîn)
pêbest پێبەست pîbest, lingbest, pê,best, nigbest, benên yan zincîrên pî / ling pê tên girêdan
pêbetal پێبەتال (pêlav / sol) fire yan mezin
pêbijîw پێبژیو jiyar, abor, debar, îdare
pêç پێچ 1) pêç, pêçan, pêçandin, badan, alandin 2) çep, çepûçûrr, xwarovîç, cihê rêyek lê xwehr dibe, cihê rê lê ber bi aliyek din ve diçe
pêçkirdinewe پێچکردنەوە (li dor xwe) zivirrîn
pêçlê پێچلێ dan xapandin, xirrandin, lêb lê kirin, hîle lê kirin, fêl lê kirin, dekûdolab lê kirin
pêçpiya پێچپیا dan 1) xîfîn, xwe xîfandin, ji dizîkî ve çûn, bazdan, xwe xilas kirin 2) badan, li hev alandin;; hatin (zik) êşîn
pêçxwardin پێچخواردن serobin bûn, bin çûn serî û ser çûn binî (yê tiştekî)
pêçan پێچان pêçan, pêçandin
pêçanewe پێچانەوە vepêçan, vepêçandin
pêçawpêç پێچاوپێچ tevlihev, serobin, têkil, têkel, hemereng
pêçek پێچەک 1) pêçek, tişta/ê tiştek pê tê pêçan, tişta/ê tiştek di nav re tê pêçan 2) çakêt, saqo, qapût
pêçekulû پێچەکولوو 1) patove, pirtên gir yên berfê 2) guliyên pembû
pêçelpaç پێچەلپاچ nelihev, nelirê, nakok, hevnegir
pêçen پێچەن
pêçenkirdin پێچەنکردن pêçan, badan, alandin, hildan, vedan
pêçewane پێچەوانە 1) vajî, berevajî, berovajî, dij, ters, zid, eks 2) dijwate, dijmane, antonîm
pêçewanebe پێچەوانەبە yî berevajî, dijî, qet ne wek tişta/ê din
pêçke پێچکە 1. pêpik, piyê kursiyekê, maseyekê û hwd 2) pêk, serûpêk, simên yan piyên pezî û terşî (t dema bo xwarinê hatine kelandin)
pêçoleke پێچۆلەکە navê giyayekî ye
pêçpêçoke پێچپێچۆکە pêçpêçok, badbadok, têkalandî, tiştên çendîn caran li hev hatiye pêçandin / badan / alandin
pêçran پێچران pêçîn, hatin pêçandin / pêçan
pêçraw پێچراو pêçayî, pêçandî
pêçûpena پێچووپەنا 1) zivirrok, badbadok 2) xap, lêb, hîle, lihb
peçûpilûç پەچووپلووچ çepûçûrr, xwarovîç (rêyên ne yekser ber bi pêş diçin lê çendîn car bi vî û wî alî ve dizivirrin)
pêda پێدا bn piya
pêdawîst پێداویست jênagerr, bingehîn, pêdivî, pêwîst, lazim, divê, gerek
pêdawîstî پێداویستی pêdivî, hewcedarî, tiştên bêyî wan jiyan yan tiştek din nabe
pêdeşt پێدەشت kinara deştekê; binê girekî / çiyayekî
pêdize پێدزە bn pêdizkê
pêdizkê: پێدزکێ:
pêdizkê: li پێدزکێ: لی paş man xwe şirr kirin, xwe gîro kirin, veman, (bi dilxwaziya xwe) li paş man
pêge پێگە pêgeh, pêge, bingeh
pêgîr پێگیر şîrr, gîrok, şirroke, kesa/ê zû karê divê bike nake
pêgîrî پێگیری şirrî, gîrokî, şirroketî
pêh پێه bn peh
pêk پێک pêk, bi yek, pev, bi hev;; qedeh, perdaq, peyale, piyale, îskan, fincan;; hatin 1) pêk hatin, qewimîn, peyda bûn, çêbûn 2) pêk hatin, li hev kirin;; hênan pêk anîn, saz kirin, damezirandin
pêka پێکا pêkve, pevre, bi hev ve, bi hev re
pêkbendî پێکبەندی kombend, komele, yeketî, civat
pêkel پێکەل : têkel û pêkel tevlihev, têkil, têkel
pêkewe پێکەوە pev re, bi hev re, pêk ve, tev de, pêk re, vêk re, li gel hev, li gelêk
pêkewenan پێکەوەنان xistin hev, pêkve nan, bi hev re zeliqandin, pev re girê dan
pêkhat پێکهات pêkhat, kompozîsyon, hemî tiştên tiştek jê çêbûne
pêkhate پێکهاتە avanî, binesazî, pêkhate
pêkhatû پێکهاتوو pêkhatî, lihevhatî, lihevkirî
pêkhên پێکهێن pêkîn, pêkhên, pêkhîn, afirende, produktîv, kreatîv, dînamîk
pêkêner پێکێنەر pêkîner, afirîner, damezrîner, daner, çêker, sazimankar
pêkra پێکرا pev re, pêk re, bi hev re, li gel hev, li gelêk, pêk ra, pêk ve, pev ra, bi hev ra, pêk va, vêkra, tev de, tev bi hev re
pêkure پێکورە 1) leşkerê piyade, bn piyade 2) navê kirmikekî ye
pêlaw پێلاو pêlav, sol
pêlawdirû پێلاودروو pêlavçêker, solçêker, pêlavdirû, soldirû, kesa/ê pêlavan ango solan saz dike
pêl پێل kêlî, bîsk, dem, gav, pêl
pêleqe پێلەقە pên, pêhn, pehîn, derbeya bi piyî / lingî
pêlû پێلوو qepaxa çavî
pêm پێم bi min; bi baweriya min: ji min re
pêm پێم wa niye ke Bi (baweriya) min ne wisan e ku;; xoş e Min pê xweş e, Li xweşiya min tê, Ez jê hez dikim
pêmal پێمال dewisandî, pêlêkirî, di-bin-piyan-ve-mayî
pêman پێمان bi me; bi baweriya me; ji me re
pêmere پێمەرە cûnek merran / bêran e
pêmirîşke پێمریشکە navê giyayekî ye
pêmiz پێمز diravê / pareyê bo beşdarbûnê / tevlîbûnê / pişikdarbûnê
pêmûre پێموورە cûnek bazinên piyan e
pênase پێناسە 1) pênase, diyarker, xwiyaker 2) taybetmend, têvelker, cudaker
pênasraw پێناسراو rengdêr, adjektîv, hevalnav, bn awelnaw
pênaw پێناو armanc, daxwaz
le لە pênaw bo, ji bo, (ji) bo xatira/ê (tiştekê/î yan kesekê/î);; pir ji nişkê ve, tavilê, di cih de, zû
pênc پێنج pênc, jimare 5 anku V: pênc çawgey dil her pênc hest, her pênc sehek (bîstin, dîtin, tamkirin, bênkirin û pêhesîn)
pêncehem پێنجەهەم bn pêncem
pêncehemîn پێنجەهەمین bn pêncem
pêncem پێنجەم pêncem, pêncemîn, ya / yê pêncê, ya / yê pêncan, di rêzê de li cihê jimare pênc
pêncemîn پێنجەمین bn pêncem
pêncga پێنجگا pêncgeh, awazek e bi pênc seviyeyên dengî
pêncgoşe پێنجگۆشە pêncgoşe, pênckuje, pênckujî, pêncrex, pênckunc, pêncqunc, pêncal, pêncla, pêncalî, pênctenişt, pênckêlek, pentagon
pêncgoşeyî پێنجگۆشەیی pêncgoşeyî, pênckujeyî, pênckujî, pêncrexî, pênckuncî, pêncquncî, pêncalî, pênclayî, pêncteniştî, pênckêlekî, pentagonî
pênchoşe پێنجهۆشە her pênc hest, her pênc sehek (bîstin, dîtin, tamkirin, bênkirin û pêhesîn)
pêncsed پێنجسەد pêncsed, pênsed (500)
pêncsûçe پێنجسووچە bn pêncgoşe
pêncşeme پێنجشەمە bn pêncşemme
pêncşemû پێنجشەموو bn pêncşemme
pêncşemme پێنجشەممە pêncşem, pêncşemb, pêncşembî, pênşem, pênşem, roja piştî çarşemê û berî înê / eynê
pêncşemmû پێنجشەمموو bn pêncşemme
pêncxiştekî پێنجخشتەکی pêncpîvk, pentametrî (helbest)
pêncyek, پێنجیەک, pênc-yek pêncek, pênc-yek, pêncêk, yek ji pêncê, yek ji pêncan, 1/5, 20 %
pêngav, پێنگاڤ, pêngaw bn hengaw
pênûs پێنووس pênivîsk, pênûs, qelem, alava pênivîsînê
pênûsî پێنووسی rênivîs, vekitandin, diktasyon, karê kesek dibêje û yek din dinivîse
pêpan پێپان pîpan, lingpan, nigpan, pîpehn, lingpehn, nigpehn
pêpetî پێپەتی pêxwas, lingxwas, nigxwas, piyê / lingê bêpêlav yan bêgore
pêpilîkane پێپلیکانە bn pêpîlke
pêpîlke پێپیلکە pêpelûk, nêrdewan, derence, derece, pêstirk, cihên mirov gavên xwe datîniyê yên ku her yek ji ya din bilindtir yan nizmtir e daku taku mirov pê ve digihe serî yan binî
pêplîkane پێپلیکانە bn pêpîlke
pêr پێر bn pêre
pêrar پێرار pêrar, sala berî par, du sal berî îsal, du sal berî vê salê, bb besirpêrar
pêreke پێرەکە bn pêrê
pêrew پێرەو 1) peyrew, mirîd, kesên li dû kesekê/î yan rêbazekê dimeşin 2) rêzname, rêzikname, rêçikname, peyrew
pêrewa پێرەوا hêja, hejî, mafdar
pêrewke پێرەوکە zarroka/ê bi ser piyan dikeve, zarrokê fêrî meşîna bi lingan dibe
pêrê پێرێ pêr, roja berî do, roja berî duhî, du roj berî îro, du roj berî vê rojê, bb besirpêrê;; rêpî, rêling, rênig, rêpê, rêya mirov bi piyan / lingan pê ve dimeşe (ne rêya tirimpêlan)
pêrist پێرست têdek, pêrist, indeks, naverrok, lîsteya mijaran / babetan
pêrû پێروو Perû, welatek e li Amerîkaya Başûr;; Perwîn, Perrwîn, Pleyad (komek stêran e)
pêsayî پێسایی pîsatî
pêsîr پێسیر bn baxel
pêspêr پێسپێر pêspêr, emanetker, kesa/ê tiştekî dispêre kesekî ango bi emanet didiyê
pêspêraw پێسپێراو pêspartî, emanetwergirtî, kesa/ê tiştek emanetî wê / wî hatiye kirin
pêst پێست pîşt, post, çerm, kevl
pêstxoş پێستخۆش kirdin xwe dan tavê, xwe dan ber tavê, leşê xwe li ber tavê qemirandin
pêsûk پێسووک newest, nebetil, nekerrix, bêwestan, kesa/ê naweste / nabetile / nakerrixe
pêsûkî پێسووکی newestîn, nebetilîn, nekerrixîn, bêwestanî
pêş پێش pêş, berî (dijwateya paş)
pêşanî پێشانی enî, anî, navçav
pêşaw پێشاو destavxane, avdestxane, avrêjk, tiwalet, 'edeb
pêşbar پێشبار pêşbar, barê pêşîn
pêşbend پێشبەند pêşbend, pêşbendik, pêşgir, pêşqertaf, pêşxurde, xurdepêş, prefîks, peyvikên dikevin serê hin peyvan û peyvên nû jê çêdikin (wek "ra-" dikeve pêşiya "kirin" û
peyva پەیڤا "rakirin" jê peyda dibe), bb paşbend
pêşbirkê پێشبرکێ pêşbazî, pêşbirk, berêkanî, rikberî, hevrikî, milmilanê, misabeqe, sîbaq
pêşbîn پێشبین pêşbîn, kesa/ê dikare bibêje ka dê çi û çawan biqewime berî ku ew tişt biqewime; kesa/ê texmîn dike ka dê çi û çawan biqewime berî ku biqewime; dûrbîn, kesa/ê bîra demek
dirêj درێژ ya li pêş xwe dike yan planan bo datîne
pêşbînî پێشبینی pêşbînî, texmînkirina rûdan û qewaman berî ku peyda bibin; dûrbînî, plandanîna bo demek dirêj ya bêt
pêşbîr پێشبیر pêşbîr, bendewar, kesa/ê bîra tiştekê/î dike anku li tiştekê/î difikire berî ku ew tişt biqewime
pêşbîrî پێشبیری plan, nexşe, bîrkirina tiştan berî biqewimin
pêşçaw پێشچاو 1) berçav, pêşçav, diyar, eşkere, xuya 2) dîmen, xuyang, diyark, dîtek, pêşnima, menzer
pêşdest پێشدەست ya / yê pêşîn, serekî, destpêkî
pêşe پێشە berik, parçeya req ya di nav hin fêkiyan re (wek xox, mijmij, hilûk)
pêşekî پێشەکی 1) pêşîn, berî ku tiştek bibe 2) destpêk, ser 3) pêşgotin
pêşem پێشەم pêşem, pêşemîn, pêşîn, yekem, pirr giring, serekî, sereke
pêşemê پێشەمێ pêşemî, pêşemînî, priyorîte, berî yên din, ji yên din giringtir
pêşeng پێشەنگ pêşeng, serkêş, serok, rêber, birêveber, rênîşander
pêşengname پێشەنگنامە 1) pêşengname, şîretname, fermanname 2) hosîname, wesiyetname
pêşeser پێشەسەر 1) enî, anî, parçeya leşî ya di ser herdu çavan re û li jêr porrî / pirçê 2) pêşpirç, pêşporr, mûyê serî yê li ser eniyê
pêşewa پێشەوا pêşewa, rêber, serok, birêveber, rênîşander
pêşewayî پێشەوایی pêşewatî, pêşewayî, rêberî, serokatî, birêveberî, rênîşanderî
pêşewe پێشەوە pêşve, pêşde, pêşda, pêşva, ber bi pêşve, ber bi pêşde, berev pêş, bo pêş
pêşêl پێشێل (cihê bi meşê) dewisandî
pêşêlkirdin پێشێلکردن bi meşê dewisandin
pêşga پێشگا pêşber, pêşgeh, hizûr, li pêş kesekê/î yan bi amadebûna kesekê/î anku kesek jî li wir amade
pêşgir پێشگر pêşgir, bergirî, rêgir, kesa/ê yan tişta/ê nahêle tiştek bêt kirin yan biqewime
pêşgirî پێشگری pêşgirî, bergirî, rêgirî, nehêlan / nehêştin tiştek bêt kirin yan biqewime
pêşgirtin پێشگرتن pêşgirtin, pêşî li kesekê/î yan tiştekê/î girtin, rê kesekê/î yan tiştekê/î girtin, rê nedan kesekê/î yan tiştekê/î, nehêlan / nehêştin tiştek bêt kirin
pêşil پێشل pêsîr, koş, dang
pêşiyaw پێشیاو hêja, hejî, jêhatî, berkeftî, mafdar
pêşîn پێشین berê; carekê berê, ji mêj ve
pêşînan پێشینان pêşî, pêşiyên kesekê, mezin, bavkal, babûbapîr, bavûkal, babûkal: pendî pêşînan gotinên pêşiyan, gotinên mezinan
pêşîne پێشینە pêşîn, deyn yan diravê pêşî tê dan û paşî li demek derengtir kesa/ê bikirr tiştê berkirr / berfiroş werdigire
pêşkeş پێشکەش pêşkêş, raber, rapêş, dan, nîşandan; diyarî, xelat
pêşkewtin پێشکەوتن pêşveçûn, pêşketin, pêşveçûn, baştirbûn
pêşkewtû پێشکەوتوو pêşketî, pêşveçûyî, pêşdeçûyî, pêşdaçûyî, baştirbûyî; pêşvero, nûxwaz, nûyar, nûhez
pêşmaman پێشمامان berdestiya pîlikê, alîkara jina alîkariya jinek din dike daku zarroka/ê wê biwelide
pêşmerge پێشمەرگە pêşmerge, çekdarên kurd, gerîla
pêşniwêj پێشنوێژ pêşnivêj, pêşnimêj, pêşnivêjker, pêşnimêjker, mela, mele, kesê li pêşiya komekê nivêjê dike
pêşniwêjî پێشنوێژی pêşnivêjî, pêşnivêjkerî, melatî, meletî
pêşniyar پێشنیار pêşniyaz, pêşniyar, pêşniya, girîmankarî, ji hinekan re gotin werin em filan tiştî bikin yan filan tiştî bi filan awayî bikin
pêşrew پێشرەو pêşrew, pêşmeş, piyoner, avangard, kesa/ê tiştek nûjen yan nedîtî dike û yên din li pey wê / wî dikin
pêşrewkar پێشرەوکار birêveber, serperiştkar, midûr, manajer, rêveber
pêşrewkarî پێشرەوکاری birêvberî, serperiştkarî, midûrî, manajerî, rêveberî
pêştir پێشتر 1) pêştir 2) berê; berî (niha)
pêşû پێشوو (ya / yê) berê, (ya / yê) berî ya / yê niha
pêşûle پێشوولە pêşû, pêşî, pêşîk
pêşwaz پێشواز bn pêşwazî
pêşwazî پێشوازی pêşwazî, bixêrhatinlêkirin
pêşxane پێشخانە pêşxane, pêşgeh, pêşwazîgeh, pêşwazîxane, resepsiyon, bendegeh, cihê lêrawestîna li benda tiştekê/î
pêşxizmet پێشخزمەت pêşxizmetkar, pêşxulam, xizmetkara/ê serekî, xulamê serekî, xidama serekî, qewraşa serekî, cariyeya serekî
pêşzemîne پێشزەمینە bingeh, esas, destpêk
pêşzewîne پێشزەوینە bn pêşzemîne
pêt پێت (be to) bi te; bi baweriya te; ji te re;; (bilêse) pêt, çirîsk, çirûsk, agir
pêtan پێتان bi we; bi baweriya we; ji we re
pêw پێو pîv, pîvan
pêwar پێوار nediyar, veşartî;; nediyar, nexuya, ne-eşkere, veşartî, dizîkî, neberçav
pêwan پێوان pîvan, pîvîn, pîvandin;; rûber, aqar, ber, berfirehî
pêwdan پێودان pîvank, amûra pêpîvanê
pêwend پێوەند bn pêbend, pêbest
pêwediraw پێوەدراو 1) pêvedayî, kesa/ê marî yan candarek din yê zîlikjehrî jara xwe avêtiyê 2) girtî, qepat, daêxistî, qifilandî, qilifkirî
pêwîst پێویست pêdivî, hewce, lazim, gerek, pêwîst
pêwîstî پێویستی pêdivîtî, pêdivî, hewcedarî, lazimî, gerekî, pêwîstî
pêwîstkar پێویستکار 1) hewcedar, pêdivî 2) pêspartî, desthilatdar
pêwraw پێوراو pîvayî, pîvandî, hatî pîvan / pîvandin
pêwwer پێووەر pîver, kesa/ê dipîve; pîvyar, kesa/ê pîvanan / krîteran datîne; zevîpîv, erdpîv
pêxawus پێخاووس bn pêpetî
pêxef پێخەف nivîn, bn niwîn
pêxember پێخەمبەر peyamber, pêxember, nebî, resûl, pêximber, peyxamber,
pêxemer پێخەمەر bn pêxember
pêxesû پێخەسوو berbûk, kesa/ê di dawetê ango zemawendê de alîkariya bûkê dike
pêxor پێخۆر pêxwarin, tişta/ê bi nanî tê xwarin (t mast, penîr, jajî û hwd)
pêxoy پێخۆی 1) gidîş, genimê yan cehê hatiye dirûn û berhevkirin lê hê nehatiye bênderkirin 2) kom, berhev, li-ser-hev
pêxust پێخوست (rêya pirr) dewisandî, bikarînayî
pêxuste پێخوستە xirabbikaranîn, bikaranîn bi awayek nedadane
pêxwas پێخواس bn pêpetî
pêy پێی bi wê/wî; bi baweriya wê/wî; jê re, ji wê/wî re
pêy پێی wa niye ke Bi (baweriya) wê / wî ne wisan e ku;; xoş niye Ew pê ne xweş e, Li xweşiya wê/wî nayê, Ew jê hez nake
pêz پێز çirrî, çirrîkî
pêzdar پێزدار çirr, çirrîk, tişta/ê zû-zû ji hev venabe yan zû bi tiştekî ve dizeliqe
piç پچ piç, piçek, hindik, kêm
piçênraw پچێنراو piçandî, qetandî, jêkirî, birrî
piçiran پچران piçîn, piçiyan, qetîn, qetiyan, hatin piçandin, hatin qetandin, hatin jêkirin
piçirandin پچراندن piçandin, qetandin, jê kirin, birrîn, qed kirin
piçiranewe پچرانەوە vepiçîn, vepiçiyan, veqetîn, veqetiyan, hatin vepiçandin, hatin veqetandin, dîsa piçîn, dubare hatin piçandin
piçiraw پچراو piçiyayî, qetiyayî, veqetiyayî
piçkole پچکۆلە piçek, hindik, kêm; biçûk, piçûk, hûr, hûrik
picr_ok پجر_ۆک piçok, qetok, vepiçok, veqetok, tişta/ê ku bi asanî dipiçe anku tê piçandin
piçran پچران bn piçiran
piçrandin پچراندن bn piçirandin
piçûk پچووک biçûk, piçûk, hûr, hûrik; bindest, jêrdest, tepeser, xwelîbiser, xwelîser;; biçûkî, piçûkî, hûrî, hûrikî; bindestî, jêrdestî, tepeserî, xwelîbiserî, xwelîserî
pif پف pif, fû, hewayek bihêz ji devê xwe berdan tiştekî (bi taybetî agirekî daku geştir bibe yan jî bitemire anku vemire) yan jî tiştek (bo nimûne pifdank anku balon) bi hewayî tijî;; dan pif dan, tiştek (bo nimûne pifdank anku balon) bi hewayî dagirtin;; kirdin pif kirin, pif kirinê (bi taybetî agirekî daku geştir bibe yan jî bitemire anku vemire)
kirin کرن
pifdiraw پفدراو pifdayî, nepixandî, bi hewayî tijîkirî
pife پفە (bi zimanê zarokan) xwarin, zad
pifel پفەل pifok, nerm û pif
pij پژ gulî, sinbil; pirça hespan
pijal پژال perûk, porrê çêkirok
pijan پژان 1. xwîn jê hatin (bi taybetî ji difinê/pozê) 2. pijikîn, pelate bûn, bela-wela bûn, belave bûn, belav bûn
pijandin پژاندن 1. xwîn jê anîn (bi taybetî ji difinê/pozê) 2. pijikandin, pelate kirin, bela-wela kirin, belave kirin, belav kirin
pijbên پژبێن bn piştên
pije پژە bn pijan
-pijê- -پژێ- rayê lêkera pijan
-pijên- -پژێن- rayê lêkera pijandin
pijgal پژگال peywir, erk, vatinî, kar
pijim پژم bn pijm
pijk پژک derqefank, qepax
pijm, پژم, pijme, pijmehûr bêhnişk, bêhnijîn
pijmên پژمێن birnût
pijmîn پژمین bêhnijîn
pijû پژوو bn pizû
pil پل til, tilî, tibl;; pil, pirt, parçe, parî;; kirdin pirtikandin, ker kirin, parçe kirin;; lerzik, recifk;; dan lerizîn, recifîn;; pirzik, girmik
pilan پلان bn êsqan
pilar پلار 1. tinazî, tirane, tehn, tiwanc 2. çelak, darê dirêj bo weşandina mêweyên daran
pilaw پلاو girar, pîlav, pilaf, xwarina hişk (wek birinc, savar, maş)
pile پلە 1. pile, derece 2. gihanek, qonax, merhele, pile
pilekan پلەکان pêlekan, pêlik, derence, nêrdewan
pileyke پلەیکە gav, pêngav; qat, tebeq, çîn
piling پلنگ piling, leopard
pilingîne پلنگینە postê pilingan, çermê pilingan, kurkê pilingan
pilingyan پلنگیان alizîn, alihan, aliyan, (porr/pirç) qijavij bûn
pilîsirg پلیسرگ bn pilûsgird
pilîşandinewe پلیشاندنەوە herrişandin, dewisandin, bi dewisandinê ruxandin
pilîşanewe پلیشانەوە herrişîn, dewisîn, ji ber dewisandinê ruxîn
pilîşawe پلیشاوە herrişiyayî, dewisiyayî
-pilîşê- -پلیشێ- rayê lêkera pilîşanewe
-pilîşên- -پلیشێن- rayê lêkera pilîşandinewe
pilk پلک bn pûr
pilmijyaw, پلمژیاو, pilmijyag çilmisî, beyî, (gulûgiyayên) zerbûyî/hişkbûyî
piloxan پلۆخان bn dapiloxan
piloxandin پلۆخاندن bn dapiloxandin
pilpile پلپلە pirrpirrok, asinkên/hesinkên zêrîn yan zîvîn yên ku jin wek xişt û gewher li xwe dikin
pilusk پلوسک borî, lûlî (bi taybetî yên sivandeyan)
pilûç پلووچ xwehr, xwar, tewandî, çemandî, tewiyayî, çemiyayî, veçemandî, veçemiyayî
pilûre پلوورە koma hingan, koma mêşên hingiv(înî)
pilûsgird پلووسگرد harîreşk, dûmeqesk, hechecîk
pin پن pin, pinî, xal, nuqte, leke, teqme
pinc پنج gêç
pindir پندر nûkirî
pinêwz پنێوز winda, hinda, berze, wenda, nediyar, nexwiya
pingir پنگر bn pengir
pinkpink پنکپنک pinpinî, xalxalî
pinok پنۆک pinîk, xalik, pina biçûk, leke, teqme
pintik پنتک piçek, hindik
pintî پنتی pîs, bêmerêz, kesa/ê ku cilên maqûl li xwe nekirine
pir پر tijî, tije, mişt, dagirtî;; nişk, tavil, lez;; dan xwe avêtin, bi lez xwe gihandinê;;;; û pûç / pirrûpûç pûç, bêwec, hîç;; û peşêw / pirûpeşêw bêserûber, serûbinkirî, tarûmar;; û pît / pirûpît tevlihev
pirûpîrêjin پرووپیرێژن pîrejin, xaltîk
pirawpir پراوپر di ber lêvan re, bi temamî tijî
pirbeha پربەها bihagiran, giranbiha, bihadar, biqîmet, qedirgiran
pirbepêst پربەپێست li qayde, tam li gorê, bi temamî bikêrhatî
pirçek پرچەک biçek, çekkirî, bisîleh, sîlehdar, çekdar, sîlehkirî
pirbedem پربەدەم bi dengekî bilind
pirbedes(t) پربەدەس) mistek, kulmek, tijî destekî
pirbedil پربەدل ji dil, cidî; bi dilxweşî
pirç پرچ pirç, porr, mûyên serê jinan; kezî; pûrt, mû
pirçin پرچن têrmû, mûdar, pirçîn
pird پرد pir, cisir, koprî, rêya di ser avekê re
pirdeşeqam پردەشەقام pirerê, pirekuçe, pira di ser rêyekê/kuçeyekê re derbas dibe
pirdij پردژ bêhnvedan, vehesîn, pişû, wuçan
pirdoke پردۆکە pirk, pirik, pira biçûk, rêka di ser avekê re
pirg پرگ tûk, sertûk, qeymax
pirgoşt پرگۆشت têrgoşt, qelew
pirince پرنجە bn firçe
pirîşk پریشک çirîsk, çirûsk
pirj پرژ pelate, belave, bela-bela, pijikiyayî
pirjan پرژان pijikîn, pelate bûn, bela-wela bûn, belav bûn
pirjandin پرژاندن pijikandin, pelate kirin, bela-wela kirin, belav kirin
pirkarî پرکاری lez, lezûbez, keftûleft
pirmandin پرماندن firrfirr, firfir (dengê bilind yê difinê/pozê)
pirme پرمە firrfirr, firfir (dengê bilind yê difinê/pozê)
pirmûhûr پرمووهوور firrfirr, firfir (dengê bilind yê difinê/pozê)
pirmêşk پرمێشک jîr, aqilmend, kone
pirnol پرنۆل kincirr, cilên kevn û perritî
pirpire پرپرە bn pelpîne
pirpol پرپۆل (mirova/ê) pîs, necis, heram, kirêt, neşirîn
pirpole پرپۆلە dewîn, xwarineke ruhn (biav) e
pirs پرس pirs, pirsiyar, pisyar, sual, siwal
pirsa پرسا pirsa, pirsok, pirsker, mereqdar, kesa/ê ku pirr dipirse
pirsane پرسانە xêr (bi taybetî xwarina ku ji feqîran re tê dan)
pirsaw پرساو pirsgirêk, kêşe, arîşe, pirs, problem, mişkîle
pirse پرسە behî, tazî, şînî, reşgirêdan, merasima bin-axkirina miriyekî û serdana mirovên wî
pirsekar پرسەکار behîçin, tazîker, şînîker, reşgirêder, kesên ku diçin merasima bin-axkirina miriyekî û serdana mirovên wî
pirsiyar پرسیار pirs, pirsiyar, pisyar, sual, siwal
pirsiyarker پرسیارکەر pirsker, pirsiyarker, pisyarker, sualker, siwalker
pirsîn پرسین pirsîn, pirs kirin, pirsiyar kirin, pisyar kirin
pirskar پرسکار pirskerî, pirskarî, pirrpirsîn
pirstîjî پرستیژی lêkolîn, vekolîn, lêpirsîn
pirsûd پرسوود bifeyde, mifadar, sûddar
pirsyar پرسیار bn pirsiyar
pirş پرش pelate, belave, bela-bela, pijikiyayî;; û bilaw, pirşûbilaw bela-wela, pelate, belave, pijikî, pijikandî, tarûmar
pirşe پرشە çirîsk, çirûsk
pirşing پرشنگ tîroj, tîrêj, tav
pirt پرت pirt, parçe, perçe
pirtal پرتال pirtal, pertal, perok, eşya, caw, çil, parçe, mita
pirtbêjî پرتبێژی bn pirtwêjî
pirteqal پرتەقال pirteqal, porteqal, mêweyeke miz (tirş) e û lêzimî mandarîn û lîmonan e
pirtûpela پرتووپەلا pelate, belave, bela-wela
pirtaw پرتاو çargavî (beza hespan)
pirtwêjî پرتوێژی tewtew, axivîna bêmane
pirusk پروسک movik, hestiyê piştê
piruskan پروسکان pirtikîn, şkestin, hûr-hûr bûn
piruskandin پروسکاندن pirtikandin, şkandin, hûr-hûr kirin
piruskaw پروسکاو pirtikî, şkestî, hûr-hûrbûyî
piruzkan پروزکان bn piruskan
piruzkandin پروزکاندن bn piruskandin
piruzkaw پروزکاو bn piruskaw
pirûkan پرووکان pijikîn, perritîn;; pijikandin, perritandin
pirûkaw پرووکاو pijikî, perritî
pirûşe پرووشە daketina bi dengê nizm (mîna barîna berfê)
pirwandin پرواندن derbeyekî lezgîn û sivik lê dan
pirxan, پرخان, pirxandin pixîn, pixandin, pixepix kirin, di xewê de dengekî bilind yê nefeskêşanê ji xwe anîn
pirxe, پرخە, pirxepirx pixepix, dengê pixînê, dengê bilind yê nefeskêşana di xewê de
pirxin پرخن pixok, pixepixker, kesa/ê ku di xewê de dengekî bilind yê nefeskêşanê ji xwe tîne;; pixok, kesa/ê ku di xewê de dengê pixpix jê tê
piryaske پریاسکە buxçik, pêçek, mêdek
pirze پرزە zever, xurtî, hêz, taqet, hinêr; nefes, hilm
pirzol پرزۆل parçe, pirt, perçe, pişk
pirzole پرزۆلە pirtik, parçik, pişk, parçeyên biçûk
pirûzan پرووزان bn helpirûzan
pirûzandin پرووزاندن bn helpirûzandin
pirûzaw پرووزاو bn helpirûzaw
pirûze پرووزە bêhna tiştên şewitî/sotî/kizirî
pis پس nîvlal, bi nîvî lal, ne rewanbêj
pisan پسان piçîn, qed bûn, qetîn, veqetîn, jê vebûn
pisandin پساندن piçandin, qetandin, veqetandin, jê kirin, jê birrîn
pisat پسات navend, merkez
pisaw پساو piçiyayî, piçandî, qetiyayî, qetandî, veqetandî, veqetiyayî, jêkirî
-pisê- -پسێ- rayê lêkera pisan
-pisên- -پسێن- rayê lêkera pisandin
pisil پسل bn pisl
pisk پسک bn pişîle;; bn bisk;; bn pis
piskandin پسکاندن bn rapiskandin
piske, پسکە, piskepisk çîwçîw, çirpçirp: dengê çivîk û firindeyên din; dengê ku nêçîrvan pê ajelên nêçîrê bi bal xwe ve dikişîne
-piskên- -پسکێن- rayê lêkera piskandin
pisl پسل biharatek e, giyayek bêhnxweş e û di xwarinan de tê bikaranîn
pispan پسپان pîne, pinî, parçeya ku bo cilên diriyayî tê bikaranîn daku ew hê zêdetir bên bikaranîn
pispor پسپۆر pispor, şareza, karzan, ekspert, zana, zanyar
pisûle پسوولە pisûle, belgename, peymanname
piş, پش, pişe, pişpiş pişopişo, pişpiş, dengê gazîkirina pisîkan/kitikan/pişîkan
pişêw پشێو tevlihev, kaotîk, anarşîk
pişêwî پشێوی tevlihevî, kaos, anarşî
pişîle پشیلە pisîk, pişîk, kitik
pişîlesûre, پشیلەسوورە, pişîlesûrê lîstikek zarokan e
pişîleşor پشیلەشۆر şûştina sivik, veşûştin
pişîpişî پشیپشی lîstikek zarokan e
pişk پشک 1. pişk, beş, par, parçe 2. pişk, loto, şans, talhûnesîb 3. pişk, darê ku pê meşk tê girtin/girêdan
pişkinîn پشکنین vekolîn, lê kolîn, lêkolîn kirin, teftîş kirin, saxtî kirin, kontrol kirin
pişkinyar پشکنیار vekoler, lêkoler, saxtîker, kontrolker, ezmûnker
pişko پشکۆ ember, eskil, pengir
pişkul پشکول bn pişqil
pişkûtin پشکووتن pişkivîn, bişkivîn, kulîlk dan
pişkûtû پشکووتوو pişkivî, bişkivî, guldayî
pişqil پشقل kuşpil, libên gûyê bizinan
pişpişoke, پشپشۆکە, pişpişuke qamir, qeram, berdû, qurr, qamîş, qesîl, giyayekî pirrsalî ye
pişt پشت 1. pişt 2. (newe) nifş, pişt, cêl 3. (piştîwanî) piştgirî, piştevanî, pişt, palpişt;; be Xwa bi alîkariya Xwedê, bi ewnehiya Xwedê, bi anihiya Xwedê, baweriya bi Xwedê wek alîkar;; girtin pişta kesekî girtin, piştgirî li kesekî kirin, destek û alîkarî dan kesekî;; lê danewe/kirdinewe pişt danê, pal danê, xwe spartinê;; pê bestin bawerî pê hebûn, pişta xwe danê;; tê kirdin pişt danê, paşguh kirin, di pişt guhê xwe re avêtin, pûte pê nekirin;; bn piş
piştawpişt پشتاوپشت 1. paşve, ber bi paş 2. ji nifşekî bo yê din, ji babûkalan bo zarok û neviyan
pişte پشتە paşî, beşa dawiyê ya tiştekî
piştek پشتەک 1. piştek, pal, pişt, palpişt 2. piştek, hiriya ku bo bedewiyê bi pişta mihan/bizinan vet ê hiştin
piştemele پشتەمەلە avjeniya li ser piştê, melevaniya li ser piştê, piştmelevanî
piştemile, پشتەملە, piştemilê neçarî, mecbûrî
piştestûr پشتەستوور piştrast, jixwebawer
pişteware پشتەوارە piştî, barê ku kesek li ser pişta xwe hildigire
piştewe پشتەوە ji piştê ve, ji paş ve; (li) pişt tiştekî
piştewêl پشتەوێل berevajî, hêla dijber
pişteywan پشتەیوان bn piştheywan
piştên پشتێن kemer, şal
piştêne پشتێنە ben, werîs
piştgerm پشتگەرم bizever, bitaqet, piştgerm, enerjetîk, dilgerm, xwîngerm
piştgermî پشتگەرمی zever, taqet, enerjî, piştgermî, dilgermî, xwîngermî
piştheywan پشتهەیوان paşeywan, pişteywan, odeya li pişt eywanê
piştî پشتی palpişt, balguhê piştê, balîfê piştê
piştîne پشتینە paşxane
piştîr پشتیر gov, axur, xaniyê dewar û sewal tê ve dijîn
piştîwan پشتیوان piştgir, piştevan, alîkar, destekder
piştîwanî پشتیوانی piştgirî, piştevanî, alîkarî, destek
piştkol پشتکۆل şifşeyên derî, asinên zirav yên derî
piştkûr پشتکوور piştqoz, piştxûz, piştxwehr, piştxwar
piştmale پشتمالە 1. (noker) xulam, reşek 2. (dirawsê) cîran
piştmaze پشتمازە piştmazik, fîle, goştê bêhestî
piştmêr(d) پشتمێر) bn piştîwan
piştmil پشتمل patik, paşstu, pişta stu
piştqayîm پشتقاییم piştrast, piştqayîm, jixwebawer
piştsard پشتسارد dilsar, xwînsar, ne mereqdar, ne xwîngerm
pişû, پشوو, pişûdan bêhnvedan, nefeskêşan; bêhnvedan, vehesîn, bêhnvekirin; betlane, tatîl
pişû پشوو dan bêhna xwe vekirin, bêhna xwe vedan, vehesîn
pişûge پشووگە gihanek, qonax, merhele
pit پت req, piç, hindik, piçek
pitew پتەو req, qayîm, zexm, pêt, pihêt, xurt
pitewî پتەوی qayîmî, zexmî, pêtî, pihêtî, xurtî
pitêk پتێک hindik, piçek
pitir پتر pirrtir, pitir, pêtir, bêtir, bêhtir, zêdetir, gelektir, zehftir, mişetir
pitke پتکە hindik, piçek
pite پتە bn pirte
pizdan پزدان pizdan, pizdank, cihê ku ajelên newelidî tê de di zikê maka xwe de
pizg پزگ bn pizû
pizînk پزینک bizîng, werîs, benê ku bizin pê tên girêdan daku nerevin
pizîsk پزیسک bn pirîşk
pizîşk پزیشک bijîşk, nojdar, hekîm, doktor, doxtor, textor
pizor پزۆر hinav, rîvî, rîvîk
pizû پزوو dezî, ben, doxîn;; êşeke sewalgir e
pîçk پیچک navê giyayekî ye
¨ ¨
pîk پیک çekûç, keçûç; mîrkut, mîrqut
pîke پیکە bistî, sap, bask, bistîk, dava stûr ya riwekan ya ku çeq pê ve çêdibin
pîkebire پیکەبرە navê kurmikekî ye êrişî riwekên genimî û cehî dike
pîlan پیلان plan, nexşe, pîlan;; 1) plan, pîlan, nexşe, pêşkarî, bername, polîtîka 2) lêb, fêl, fen, xap, plan, komplo, hîle, lêhb, lihb, cembazî
pîl پیل pîl, baterî, pûl
pîlangêran پیلانگێران lêb kirin, xapandin, komplo gêrran, hîle kirin, plan gêrran
pîlangêr پیلانگێر lêbok, fêlbaz, hîleker, cembaz, xapînok, xapîner, xapkar, plangêrr, pîlangêrr
pîlankar پیلانکار plankar, plandaner, nexşedaner, pêşkar, polîtîkadaner, birryarder, rayedar
pîlankarî پیلانکاری plankarî, plandanerî, nexşedanerî, pêşkarî, polîtîkadanerî, birryarderî, rayedarî
pîlansaz پیلانساز 1) plandaner, plansaz, nexşedaner 2) fêlbaz, hîlebaz, cembaz, xapîner, lêbok, xapînok, rûvî, rovî
pîlansazî پیلانسازی 1) plandanerî, plansazî, nexşedanerî 2) fêlbazî, hîlebazî, cembazî, xapînerî, lêbokî, xapînokî, rûvîtî, rovîtî
pîlk پیلک til, tilî, tibil, bêçî, pêçî
pîlke پیلکە segvanî, hedefgirtina baş (bi taybetî dema hedefa xwe li derekê digire û fîşekekê berdidiyê)
pîne پینە pîne, pinî, pate, parçeya çîtî / qumaşî ya li cilek dirriyayî tê dan
pîneçêtî پینەچێتی bn pînesazî
pîneçî پینەچی bn pînesaz
pîneçîtî پینەچیتی bn pînesazî
pînedoz پینەدۆز bn pînesaz
pînedozî پینەدۆزی bn pînesazî
pînesaz پینەساز 1) pîneker, pînesaz, pîneçî, pînevan, pinîker, pinîsaz, pinîdir, pinîvan, kesa/ê pîneyan / piniyan li cilan dide 2) soldir, pêlavdirû, kesa/ê pêlavên / solên kevn pîne /
pinî پنی dike
pînesazî پینەسازی 1) pînekerî, pînesazî, pîneçîtî, pînevanî, pinîkerî, pinîsazî, pinîdirî, pinîvanî, pînelêdan, pinîlêdan 2) soldirî(tî), pêlavdirûtî, pêlavdirûtî
pîneûpero پینەووپەرۆ kincirr, perritî, pijikî, pîne-pîne, pinî-pinî, her der pînekirî / pinîkirî, hezarpîneyî, hezarpinî
pînok پینۆک xilmaş, di xew çûn
pîp پیپ bermîl; den, bîdon
pîr پیر 1) pîr, kal, êxtiyar, salmend, ne ciwan, ne genc 2) pîr, ne teze (riwek) 3) pîr, rêberê yan rûspiyê derwêşan yan êzidiyan
pîrî پیری fertût pîrekal, pirr pîr;; pîrî, kalî, pîrîtî, kalîtî, rewş û karê pîran
pîran پیران 1) bêhişî, gêjî, hayjixweneyî 2) xem, kul, derd, keser
pîrandin پیراندن firre-firr (kirin), pirre-pirr (kirin) (deng di difina xwe re deranîn)
pîre پیرە firre-firr (dengê bilind di difinê)
pîrebab پیرەباب bn pîrepintik
pîrek پیرەک pîr û çilmisî
pîrekiç پیرەکچ pîrekeç, pîreqîz, pîrekiç, kesa pîr bûye lê şû nekiriye
pîrelok پیرەلۆک (dara) pûtikî, (dara) kêvnare û rizî
pîremêrd, پیرەمێر, pîrepiyaw pîremêr, kal, êxtiyar, salmend, jîmezin, temenmezin, sere
pîremêrd پیرەمێرد bernavê helbestvan Hacî Tewfîq
pîrepîr پیرەپیر bn pîre
pîreza پیرەزا pîreza, zarroka/ê ji dêbavên pîr re çêbûye
pîrêjin پیرێژن pîrejin, jina pîr
pîrêtî پیرێتی bn pîrî
pîroz پیرۆز pîroz, tiberrk, miqeddes, mibarek
pîrozane پیرۆزانە pîrozane, diyariya hemberî diyariya pîrozkirinê tê dan
pîrozbayî پیرۆزبایی pîrozbahî, pîrozkirin
pîroze پیرۆزە feyroz, fîroz, fêrozî, keskeşîn, tirkiwaz
pîrozemenî پیرۆزەمەنی pîrozemenî, tiştên pîroz
pîrozeyî پیرۆزەیی fîrozî, feyrozî, fêrozî, keskeşînî, ji rengê keskeşîn, tirkiwazî
pîrozî پیرۆزی pîrozî, tiberrkî, miqeddesî, mibarekî
pîrpintik پیرپنتک (peyvek neşirîn yan qerfî ye bo) zarroka/ê mîna pîran tev digerre, zarroka/ê kar yan gotinên pîran dike
pîrxenîle پیرخەنیلە navê avikekê yan şorbeyekê ye
pîs پیس pîs, qirêj, gemarî, genî, ne pak, ne paqij, ne temîz, ne bijûn; xirab, ne baş; dilreş, zikreş; dijwar, xedar; meriqî (hêk)
pîsû پیسوو poxil pîs û bêmerêz
pîsar پیسار xwîna mehikan, xwîna nêzî her mehê carekê bin jinan de tê
pîsaw پیساو ava pîs; avgenî, ava genî
pîsayî پیسایی pîsatî, destav, gû (û mîz)
pîsî پیسی pîsî, qirêjî, gemarîtî, genîtî, nepakî, nepaqijî, netemîzî, nebijûnî, pîsîtî; pîsatî, gû (û mîz)
pîske پیسکە bêşerm, parsek, xwazok, gerrok
pîskele پیسکەلە riswa, rezîl, rezîl û riswa
pîş پیش niyeta xirab, nêta bed, mebesta nexêr
pîşkirdin پیشکردن mirrîto xuya bûn, bêmad diyar bûn, bêgêwl bûn
pîşan پیشان pêşkêş, raber, araste, rapêş, pêşan;; 1) patin, pehtin, pêjîn, pêjan 2) ji ber germayê dil borîn, nerehet bûn
pîşandan پیشاندان pêşkêş kirin, raber kirin, araste kirin, rapêş kirin, nîşan dan
pîşanga پیشانگا pêşangeh, fuar, cihê tiştek lê tê nîşandan yan berçavkirin
pîşe پیشە pîşe, kar, meslek, mihne, mijûlî, şol, şuxl
pîşega پیشەگا kargeh, şolgeh, şuxlgeh, cihê kar lê tê kirin
pîşeger پیشەگەر bn pîşesaz
pîşesaz پیشەساز pîşesaz, karsaz, sin'etkar, industriyalîst
pîşesazî پیشەسازی pîşesazî, karsazî, sin'etkarî, industrî
pîşeşagird پیشەشاگرد pîşeşagird, berdestiyê hosteyekî, kesa/ê xwe fêrî pîşeyekê dike
pîşxorewe پیشخۆرەوە enirrî, hêrs, xeyidî
pît پیت tîp, herf, pît, kitek ji alfabeyê;; 1) piç, pirt, piçek, kêm 2) tila qeleqîçê, tiliya ji hemiyan biçûktir;; mişeyî, boşî, zêdehî, bereket
pîtak پیتاک alîkarî, harîkarî, yarmetî; hevkarî
pîtakî پیتاکی nawmal hûrûmûr
pîtbire پیتبرە
pîtik پیتک pûrt, pût, mû; rêv, mûyên dorberî kîrî yan quzî
pîte پیتە kakil, navok;; avik yan şorbeyek e
pîtke پیتکە bn pelepîtke
pîw پیو bez, qelewî, rûn, don
pîwîn پیوین têrbez, bezdar, bibez
pîwaz پیواز bn piyaz
pîwur پیوور bn Perwîn
pîyag پییاگ bn piyag bn piyano
pîyale پییالە bn piyale
pîyan پییان bn piyan
pîyano پییانۆ
pîyase پییاسە bn piyase
pîyaz پییاز bn piyaz
pîzoke پیزۆکە pirzik, kirmişk, bizûk, zilp, rîşik
plan پلان plan, pîlan, tedbîr, bername
poç پۆچ 1. pirç, porr 2. çeq, çiqil, gulî
poçe پۆچە gupik, bilindtirîn dera li serê çiyayekî
poçne پۆچنە pirç, pûrt
poçtîj پۆچتیژ pîramîd (jeometrî)
podre پۆدرە spiyav, spîav, potra
poke پۆکە kinkin, giriyê bi dengê nizm
poker پۆکەر poker, lîstikek qumarê ya bi kartan e
pol پۆل pol, sinif, sef, koma xwendekaran ya ku dersekê dixwîne 2. ref, revde, birr, celeb, koma firrindeyan ya ku bi hev re difirre 3. kom, mefreze, tugay;; ember, pişko, eskil
pola پۆلا pola, polat, pîla, stîl (kanzayek e)
polan پۆلان reşemeh, reşemî, meha 12 ji salnameya kurdî (21.2. ta 20.3. zayînî)
polandin پۆلاندن refandin, sinifandin, li gor refên/sinifên/sefên wan rêz kirin, kom kirin
polayî, پۆلایی, polayîn polayî, polatî, pola, polat, pîlayî, stîlî, stîl, ji pola/pîla/polat/stîl
pole پۆلە refandin, sinifandin
polîs پۆلیس polîs, şitre, şurte, pasevan, pasdar, cerdevan, zêrevan, heres
polke پۆلکە kelî, kelîk, kelînok, kelînuhk
polû پۆلوو bn pişko
-poq- -پۆق- rayê lêkera poqîn
poqîn پۆقین bn derpoqîn
por پۆر porr, firrindeyek e (Francolinus)
portikan, پۆرتکان, portkan rizîn
portikandin, پۆرتکاندن, portkandin rizandin
portikaw, پۆرتکاو, portkaw rizî, riziyayî
-portikê- -پۆرتکێ- rayê lêkera portikan
-portikên- -پۆرتکێن- rayê lêkera portikandin
porxiz پۆرخز mirîto, bêmad, bêmehd, ne rûgeş
porxizî پۆرخزی mirîtokî, bêmadî, bêmehdî, ne rûgeşî
pos پۆس genî, rizî
posan پۆسان genî bûn, rizîn
posandin پۆساندن genî kirin, rizandin
-posê- -پۆسێ- rayê lêkera posan
-posên- -پۆسێن- rayê lêkera posandin
posîn پۆسین bn posan
post پۆست post, pîst, çerm (bi taybetî yê ajelên mirî ku weke çewal/tûrik tên bikaranîn);; kendin gurûn, post jê vekirin
poste پۆستە poste, namegêrrî, peyamberî, berîde
posteçî پۆستەچی postevan, postegêrr, posteçî, peyamber, namegêrr
postexane پۆستەخانە postexane, avahiyê posteyê, bingehê şandin û gihandina nameyan
poşîn پۆشین 1. niximandin, nixamtin, veşartin 2. cil lê kirin, cil li xwe kirin
poşraw پۆشراو niximandî, nixamtî, veşartî
poşte پۆشتە bi-cil, cil-lêkir, cil-li-ber;; le xo kirdin cil li xwe kirin, cil kirin ber xwe;; lê kirdin cil lê kirin, cil kirin ber
postkende پۆستکەندە hûrkolayî, bi hûrgilî lê kolîn yan plan kirin
postnişîn پۆستنشین serderwêş, serekê komeke derwêşan
potelak پۆتەلاک serpoş, kefî, egale, kevînk
potîn پۆتین potîn, cezmeyên kurt
pox پۆخ pûç, xirş, bikêmasî, biqusûr, binuqsan
poxe پۆخە gamêş, ga
poxil, پۆخل, poxl pîs, herrimî, pûç
poxilewat, پۆخلەوات, poxlewat kêmasî, qusûr, nuqsan, êb
poylane پۆیلانە diyarî bo bûkê yan dayika nû
poyle پۆیلە nexşên li ser desmalên serê jinan
poyşî پۆیشی bn mêşûle
poz پۆز poz, sextekarî, reftara derew;; devûlêv, devûlixav
poze پۆزە , pozebend lixav, amûrê ku devê ajelan pê tê girêdan;; girik, girên biçûk
pozişt پۆزشت poşmanî, daxwazkirina lêborînê;; hênanewe poşman bûn, daxwaza lêborînê kirin
pul پول bn pare, diraf
pungal پونگال bn nawerast
punge پونگە pûng, giyayekî xwerbar yê avî ye
pusle پوسلە pusle, qîblename, kompas
puşt پوشت bn hîz
puwan پووان rizîn, genî bûn
puwar پووار rizî, riziyayî; pêtû (darên rizî)
puwartk پووارک pêtû, darên riziyayî
puwaw پوواو rizî, riziyayî; pêtû (darên rizî)
puwaz پوواز 1. amûrêk ku dar pê tên kelaştin 2. dagirtina/tijîkirina didanan
puwazk پووازک piwazk, prîzma
puwazkî پووازکی lar piwazka xwehr, prîzmaya xwar;; siyane piwazka sêtikî, prîzmaya sêgoşeyî;; westaw piwazka rêk, prîzmaya rawestayî
puxt پوخت pak, paqij, bijûn, xawên
puxte پوختە kakil, navik, dil, tiştê giring di tiştekî de
puxteyî پوختەیی pakî, paqijî, bijûnî, xawênî
propaganda, پرۆپاگاندا, propagende propaganda
proje پرۆژە proje, bername, plan
pûç پووچ pûç, xirş, bêkêr, bêwec, xirab
pûçek پووچەک xirş, xalî, vala, bêwec, bêkêr, pûç
pûçel پووچەل bn pûç
pûk پووک 1. pidû, pidî, berdidan, berdiran 2. bn pûç
pûkandinewe پووکاندنەوە qurmiçandin, çilmisandin, qermiçandin
pûkanewe پووکانەوە qurmiçîn, çilmisîn, qermiçîn
pûl پوول 1. pûl, pîl, mohra postexaneyê 2. pare, dirav, pere 3. kabik, lib, zar 4. mil, masûlke
pûr پوور met, xwişka babê kesekî; xalet, xaltî, xwişka dayika kesekî
pûre پوورە meta...; xaleta...: pûre Eyşê meta/xaleta Eyşê, Eyşê-xalet, Eyşê-met;; bn pilûre
pûrê! پوورێ! metê!; xaletê; xaltiyê! (gazîkirina wan kesan)
pûrza پوورزا kuzen: kurmet; kurxalet; keçxalet, keçmet
pûş پووش pûş, giyayê hişkbûyî, giyayê hişkirî;; dane des(t) xapandin, hîle lê kirin
pûş û pelaş پووش و پەلاش pûçûmûç, hîçûpûç
pûşane پووشانە bihayê çerîna sewalên kesekî li erdê kesekî din
pûşbekinge پووشبەکنگە zencere, zeleqûnk, pûskebeq, moza zêrrîn (ajelek firrok yê mîna kuliyan e)
pûşelan پووشەلان mêrg, çîmen, çayir, giyastan, pûşistan
pûşên پووشێن mêrg, çîmen, çayir, giyastan, pûşistan
pûşîn پووشین pûşîn, pûşî, ji pûş;; benê zirav yê ku serpoş/laçin/kevînk/kefî pê tê girêdan daku ji serê jinê nekeve
pûşîne پووشینە zembîl, pûşik, zembîlên ji pûşî çêkirî/vehûnandî
pûşke پووشکە ka, pûş
pûşper پووشپەر pûşper, pûşber, hezîran, xezîran, meha 6
pût پووت 1. pûş, giyayê hişkbûyî, giyayê hişkirî 2. pûç 3. pîvanek e
qaşne قاشنە qaşûlk
qaşk قاشک qat, xaniyên li ser hev, malên li ser hev
qatir قاتر 1) qaj, qarr, qaje-waj, qarre-warr 2) galegal, gotegot, çirr-çirr, gotinên derew
qawe قاوە qehwe, qawe, vexwirakek wek çayê ye û bi taybetî ji ber kofeîna wê tê
qawegêr قاوەگێر qaweltî
qawexane قاوەخانە qaweyî
qaweçî قاوەچی mêdek, xwarina ku mirov li gel xwe dibe seyranê yan seferê
qawix, qawix, qawux, qawux قاوخ, قاوخ, قاووخ, قاووخ belem, kelek, qayik, keştîk, gemîk, keştiyên biçûk
qayil, qayîl قایل, قاییل xurt, qayim, xweragir, req, ne sist, tişta ku zû naşkê yan bi awayek
qayimî, qayîmî قایمی, قاییمی kemer, qayiş, ben, doxîn
qaz قاز qazan, qûşxane, amana kûr û biqepax ya ku xwarin tê de tê kelandin
qezenc, feyde, kêr, kar, mifa, sûd, fêde, qazanc قەزەن, فەیدە, کێر, کار, مفا, سوود, فێدە, قازانج qazvan, kesa/ê ku qazan xwedî dike
qazî قازی qezme, tevir, amûrek mîna biviran yan çakûçan e lê bo kolandina axa req û hişk tê
qela قەلا kel, kele, kelhe;; kelhe, kel, qele
qebahet قەباهەت qebahet, hetik, şermezarî, rûreşî
qebar قەبار hindirr, nav, beşa nav de
qebare قەبارە qebare, bergeh, berfirehî
qebe قەبە qebe, qurre, serhişk; nelihev, bêteşe, nelibar
qebel قەبەل 1. qebel, qewl, erk, peywir, wezîfe, bar, berpirsiyarî 2. qebel, qewl, peyman, soz, kontrat
qebeyî قەبەیی qebetî, qurretî; nelihevî, bêteşeyî, nelibarî
qebil, قەبل, qebl texmîn; nirxandin, selmandin, nirxê tiştekî diyarkirin
qebilan, قەبلان, qeblan hatin texmînkirin; hatin nirxandin, hatin selmandin, hatin ecibandin
qebilandin قەبلاندن nirxandin, selmandin, ecibandin; texmîn kirin
qebilaw, قەبلاو, qeblaw, qebilênraw, qeblraw nirxandî, ecibandî, selmandî; texmînkirî
qebir, قەبر, qebr gorr, qebir, tirb, mezar, ziyaret, qebr, menzel
qebiz, قەبز, qebz qebz, girtî, genî, ne herrikbar
qebze قەبزە bn qewz
qebzenûşte قەبزەنووشتە bn nûşte
qecerî قەجەری cûreyek kurtanan e
qed قەد qed, pirt, parçe; bejn, dirêjahiya kesekî;; qat, tebeq, çîn;; qiyas, qas, qeder, miqder, mêjer, çendînî;; verêj, verêjk, boriyên ku av pê de ji serbanan tê xwarê
qedbir قەدبر kurtbirr, kinbirr, veqetîner, veqetandî
qeder قەدەر qeder, nesîb, qismet, felek, enînivîs, rojgar, çarenivîs, çarenûs;; qeder, qas, qiyas, miqder, mêjer, çendînî
qedexe قەدەخە qedexe, qaçax, memnûh, yasax, dijî qanûnê;; kirdin qedexe kirin, qaçax kirin, memnûh kirin, yasax kirin
qedexeker قەدەخەکەر qedexeker, qaçaxker, memnûhker, yasaxker
qedexekiraw قەدەخەکراو qedexekirî, qaçaxkirî, memnûhkirî, yasaxkirî
qedir, قەدر, qedr qedir, biha, nirx, qîmet, giranî
qedîfe قەدیفە qedîfe, mexmer, mexmel
qedîfeyî قەدیفەیی qedîxefyî, mexmerî, mexmelî
qedîm قەدیم kevnar, kevn, qedîm, dêrîn, dîrokî
qedpal قەدپال tenişt, kêlek
qedr قەدر bn qedir
qedûbala قەدووبالا bejnûbal, bejn, dirêjahiya kesekî
qef قەف stûrî, qalindî, qalinî, stûrbûn, qalindbûn
qefes, قەفەس, qefez rekeh, qefes
qefese, قەفەسە, qefeze kolik, xanîkê biçûk û (t bo mirîşkan), xaniyê bêserûber
qefîj قەفیژ pîvaneke dexlûdanî ye
qeftan قەفتان keftan, kiftan
qehbe قەهبە qehbe, fahîşe, dêlik, xwefiroş, leşfiroş, bilh, orispî, bêşeref, bênamûs
qel قەل qirrereşk, qirr (firrindeyek e, zoo. Corvus);; navenda meydanê di lîstika qelemirdarê de
qelaço قەلاچۆ komkujî, tevkujî, qirrkirin, telaftin, birandin, birhandin, qelaşo, qetlîam
qelafet قەلافەت qelafet, bastûr, bejn, bejnûbal, bunye, cuse, binetar, binik
qelan قەلان bilot, qûnbilot, xwe tewandî û qûna xwe bilind kirî
qelas قەلاس sinbil (bi dexlûdanan ve)
qelaş قەلاش bn qilîş
qelb قەلب qelp, sexte; pûç, xirş;; dil, qelb
qelbe قەلبە 1. strî, dirrî, strîk, dirrîk 2. bela, qeza, qeda, miqeder, bûyerên xirab yên bi serê mirovan tên; pirsgirêk, arîşe, kêşe, problem, mişkîle
qelbez قەلبەز hilavêtin, bilindbûn û ketin
qelbeze قەلبەزە gerrav, zivirrok (ava çeman li cihên ku bilez e)
qelbî قەلبی qeplî, sextetî, sextekarî
qelebaçke قەلەباچکە qijik, qajik, qelebask, qelebaçke, zaq, qijika karsek (firrindeyek e, navê zanistî Pica pica)
qelebalix, قەلەبالخ, qelebalix qelebalix, qerebalix, îzdiham, geremol, apore, boşî, hebûna zêde mirovan yan tiştan li derekê; qelebalix, dengûdor, dengê zêde bilind
qelebelek قەلەبەلەک qirrbelek (hin cûreyên firrindeyan in)
qelem قەلەم 1. qelem, pênûs, pênivîsk, amûrê hibirxwer yê dirêj û zirav bo pênivîsînê 2. kelem, darikê zirav û tûj 3. cew, mûç, mûçik, eskene;; dadan qelem tiraşîn, qelem tûj kirin;; qusandin, cew kirin, hilû kirin, çeqên daran (yan davên dirêj yên porr/rî) yên zêde dirêj qusandin
qelembaz قەلەمباز xweavêtin, xwe ji cihekî bi gavekê avêtin cihekî din;; bûn / dan xwe avêtin, xwe di ser re avêtin
qelembir قەلەمبر kêrik, kêra berîkê
qelemdan قەلەمدان qelemdank, pênûsdank, pênivîskdank, cihê ku qelem tê de tên bicihkirin
qelemirdarê قەلەمردارێ lîstikek e ku dişibe beysbolê
qelemrew قەلەمرەو nifûz, bandor, tesîr, kartêkerî, otorîte
qelender, قەلەندەر, qelenger qedwêşên gerrok
qelereşke قەلەرەشکە qirrereşk (hin cûreyên firrindeyan in)
qelew قەلەو qelew, têrgoşt, zexm, şîşman, şîşko; stûr, qalind, qalin: lamî qelew L-ya qelewe (wek di peyva „welat“ yan „sal“ de)
qelewî قەلەوی qelewî, qelewîtî, têrgoştî, zexmî, şîşmanî, şîşkotî
qelfe قەلفە deste, taxim, kom
qelişt قەلشت bn qilîş
qelmaseng قەلماسەنگ bn qoçeqanî
qelteban قەلتەبان nezan, cahil
qelxan قەلخان mertal (amûrê pêxweparastina ji derbeyên şûr û tîr û riman)
qelxanî قەلخانی ehlê heq, êzidî (bi taybetî li Rojhilata Kurdistanê)
qemçî قەمچی qamçî, şiv, şivtan, tazyane
qemçûr قەمچوور baca ku ji pez tê dan
qeme قەمە qeme, xencera devikdirêj û rast; singû, şilf, bayonet, alkolk, gilç, nize
qemere قەمەرە tirimpêl, erebe, seyare, otomobîl, taksî, qemere
qemt قەمت qemt, du gûz/fisteq yan tiştên din yên ku bi hev ve şên bûne
qemter قەمتەر sîberka ku dixin ber çavên hespan daku lip aş yan li rexên xwe nenere
qemtere قەمتەرە lehî, avrabûn
qenare قەنارە çengel, goçel, çangil, adoy, çilpik, qinar; sêdare, dara îdamê
qend قەند qend, kabikên şekirên, libên req yên şekirê
qendax, قەنداخ, qendaw qendav, ava germ ya şirînkirî bo vexwarinê
qende قەندە cûreyek qelûnan e
qendedar قەندەدار qelûngêrr, tijîkerê qelûnê, xulamê axayekî
qendîl قەندیل çiyayek e li Başûrê Kurdistanê; navek kurran e
qendîl قەندیل cûreyek fanosan/lampeyan e
qenefe قەنەفە bn qenepe
qenepe قەنەپە sofa, qenepe, qanepe, rûniştek
qenge قەنگە bn qende
qengîle قەنگیلە leblebî, nokên kelandî û tûjkirî bo xwarinê
qep قەپ gez, leq, gestin, leqlêdan, gezandin, bi didanan birrîn/jêkirin
qepal قەپال parî, parû; gez, leq, gestin, leqlêdan, gezandin, bi didanan birrîn/jêkirin
qepan قەپان qepan (amûreke kêşan û pîvana giraniyê ye)
qepat قەپات qepat, girtî, daxistî, bestî, ne vekirî, ne vebûyî;; bûn qepat bûn, hatin girtin, hatin daxistin, hatin bestin, hatin asêkirin, hatin qerrasedan
qepatkirdin قەپاتکردن qepat kirin, girtin, daxistin, asê kirin, qerrase dan, bestin, daêxistin
qepatker قەپاتکەر qepatker, asêker, daêxer, daxer, bester, qerraseker
qepatkiraw قەپاتکراو qepat, qepatkirî, daxistî, daêxistî, asêkirî, qerrasedayî, bestî
qepax قەپاخ qepax, derdank, derqefank (serê qazanan û tiştên wek wan)
qepirxe, قەپرخە, qepirxe kêlek, tenişt
qepol قەپۆل kulox, tasa serî
qepoz قەپۆز lixav, devbend; lixav, devûlixav, poz
qepûçk قەپووچک qiçqirç, dengê qirçandina tiliyan yan dengek din yê wisa;; lê dan qirçandin, dengê qirçqirc-ê jê anîn
qeqnez قەقنەز firrindeyekî çîrrokî ye, weke fenîks e
qera قەرا qas, qiyas, qeder, mêjer, miqder
qeral قەرال paşa, qiral, padişa, şah, melik
qeralêtî قەرالێتی paşatî, qiralîtî, padişahî, şahîtî, melikî
qeralîçe قەرالیچە qiralîçe, şabanû: jina padişahekî; padişa jin
qeram قەرام berg, cild, qepax
qerar قەرار biryar, qerar, qirar;; dan biryar dan, qerar dan/girtin
qerarga قەرارگا biryargeh, baregeh, qerargeh, qirargeh
qerase قەراسە qerrase, qirrase, darê yan zincîra ku derî yan tiştek din pê tê asêkirin
qeraş قەراش mêrg, çîmen, çayir, çergeh, çêrgeh
qerax قەراخ rex, kinar, qerax, lêwar, kevî, berav, perav, qirax
qeraze قەرازە bn qerase
qere قەرە têkilî, peywendî, eleqe, kontakt, nêzîkahî;; qere, maça, di lîstika kartan nîşanên reş yên ku dişibin serikên riman (♠)
qerebalix, قەرەبالخ, qerebalix bn qelebalix
qerebîne قەرەبینە qerebîn, bêrdang, karabîn, tifeng namlûkurt
qerebû قەرەبوو qerebû, tezmînat, pareyê yan malê ku ji kesekî re tê dayîn ji ber ku ziyanek/zererek li wî yan malê wî bûye
qerec قەرەج qereç, mitirb, mitrib, qereçî, miletekî gerrok û parsek e
qereçêwe قەرەچێوە îskele, dep, darê ku karker li ser disekinin dema ku avahiyekî ava dikin yan tamîr dikin
qereqac قەرەقاج qereqac, sesbanî (bot. Sesbania)
qereqawul قەرەقاوول qerqewil, tîtav, semanek, çor, firrindeyekî girs yê nav zevî û bûstanan e (Phasianus)
qereqoş قەرەقۆش keyfî, kêfî, bêdadî, bêedaletî
qerewêle قەرەوێلە text, nivîn, nivînê darîn yan asinî yê bipêpik ku doşek li ser tê danîn û mirov li ser dinive/ radize/ radikeve/ dixewe
qern قەرن sedsal, qirn; serdem, zeman
qerqeşe قەرقەشە qerqeşe, serêşî, gengeşe, xepse, qerbalix, geremol, apore, tevlihevî
qersîl قەرسیل qesîl, zil, qamir, qamîş, qurr, berdû (giyayek e)
qerz قەرز qer, qerz, deyn, pareyê yan malê kesekî yan bankekê ku mirov biemanet jê werdigire û divê dîsa (bi gelemperî li rantê/faîzê re) lê vegerîne
qerzar قەرزار bn qerzdar
qerzdar قەرزدار deyndar, qerdar, qerzdar, kesa/ê ku pareyê yan malê kesekî yan bankekê ku mirov biemanet wergirtiye
qerzdarî قەرزداری deyndarî, qerdarî, qerzdarî, hebûna deyn, rewşa kesa/ê deyndar
qerzkwêr قەرزکوێر kesa/ê ku zû zû deynê xwe nade
qesab قەساب qesab, serjêker, serbirr, goştkar
qesabî قەسابی qesabî, goştkarî, karê qesaban, serjêkirin û gurûn û hûrkirina goştê heywanan
qesabxane قەسابخانە qesabxane, cihê ku ajel lê tên serjêkirin û goştê wan bo firotinê tê amadekirin
qesem قەسەم sond, qesem, sûnd
qesetore قەسەتۆرە kêr, çeqo, şefir, satore
qesp قەسپ qesp, xurme
qest قەست merem, mebest, qest
qestem قەستەم bn qesem
qeşan قەشان çal, nîşana spî li eniya hespan û hin heywanên din
qeşe قەشە qeşe, keşîş, papaz, birêveberên dînî yên yên fileyan/mesîhiyan/îsawiyan (hevberî melayên misilmanan)
qeşeng قەشەنگ bedew, spehî, delal, xweşik, ciwan, rind, keşxe
qeşengî قەشەنگی bedewî, spehîtî, delalî, xweşikî, ciwanî, rindî, kexşetî
qeşmer قەشمەر qeşmer, qişmer, pêkenok, qerfok, henekî
qet قەت qet, hîç, ti car, qetiyen, hergîz
qetar قەتار 1. sira, sire, rêza tiştên li pey/dû hev 2. trên, qîtar, şemendefer, amraza veguhastinê ya ku li ser rêya asinî dimeşe;; navê awazeke gelêrî ye
qetil قەتل bn qetl
qetîs قەتیس qut, çik, hişk, miçiqî, zuha, ziwa (av li coyekê/kaniyekê, rondik/hêsir di çavan de);; bûn qut bûn, çik bûn, hişk bûn, çikîn, miçiqîn, zuha bûn, ziwa bûn;; kirdin qut kirin, çik kirin, hişk kirin, çikandin, miçiqandin, hişk kirin
qetl قەتل qetil, qetl, mirovkujî, mêrkujî, kuştin
qetran قەتران qetran, madeyekî reş û çirr û bidon e
qewad قەواد bn gewad
qewal قەوال qewal, (di nav êzidiyan de) kesê ku qewlên êzidiyan dixwîne û bac û qurbaniyan ji bawermendan werdigire
qewan قەوان qewan, plaqa, dîska fonografîk; kuvan, qewanê fîşekan
qewar قەوار kewar, kun, qul
qeware قەوارە çarçove
qewarok قەوارۆک kakil, navok, navik
qewat قەوات bn nerît, dab û nerît
qewet قەوەت hêz, zever, qewet, taqet, xîret
qewil قەول bn qewl
qewim قەوم bn qewm
qewiman قەومان bn qewman
qewl قەول 1. qewl, soz, peyman, ehd 2. (di êzidîtiyê de) qewl, dua, lava
qewm قەوم gel, netewe, qewm
qewman قەومان qewimîn, (bûyerek) çêbûn, (qezayek/belayek) peyda bûn, rû dan
qewmandin قەوماندن qewimandin, bûn sedema belayekê/qezayekê
qewmaw قەوماو qewimî, rûdayî
qewz, قەوز, qewze kevz, giyakê kesk yê ku li ser avê şên dibe û jehrewî ye (t ava genî/girtî)
qey قەی qey, encam, akam, netîce: qey niye/nakat qey nake, tişt nabe, xem nake, ti (tiştek xirab) nîne (ji kesekî re tê gotin ku lêborînê dixwaze yan poşman e). Qey çi ye ma çi ye, tişt nabe, xem nake
qeyase قەیاسە teng, navteng, kemera ku pê kurtan û sercil li dewaran tên şidandin
qeyçî قەیچی bn meqest
qeyfe قەیفە qedîfe
qeyim, قەیم, qeyîm qayim, qaîm, xurt, xweragir
qeymax, قەیماخ, qeymax sertûk, qeymax, mastê têr-rûn
qeyran قەیران qeyran, krîz
qeyre قەیرە navsere, navsale, mirova/ê ku êdî ne xort/ciwan e lê hê pîr jî nebûye; (mecazî) dinyadîtî, şareza, têgihiştî, zana
qeyreberan قەیرەبەران beranê pêncsalî
qeyrejin قەیرەژن jina navsere
qeyrekiç قەیرەکچ keça di mal de mayî, jina ku bûye navsere lê hê jî şû/mêr nekiriye
qeyremêrd قەیرەمێرد mêrê navsere
qeyser قەیسەر qeyser, emparator, padişa, şah, melik, qiral
qeyserî قەیسەری qeyserî, sezeryen
qeyserqû قەیسەرقوو nalîn, girîna kinkinî, girî û gazinên bi dengê nizm
qeysî قەیسی mişmiş, mijmije, qeysî (mêweyek lêzimî xoxan e lê hûriktir e)
qeytan قەیتان qeytan, benên ku pêlav/sol pê tên şidandin daku ji piyê mirovî nebin
qez قەز qez, hevrîşmê/armûşê xav
qeza قەزا qeza, bela, qeda, bûyera xirab, miqeder, bûyerên xirab yên bi serê mirovan tên;; bajarrok, navçe, dever, nahiye
qezaz قەزاز qezvan, qezaz, kesa/ê ku karê qezê dike yan qez difiroşe
qezazî قەزازی qezvanî, qezazî, karê qezazan
qezwan قەزوان qezwan, kizwan (darek û libên wê yên hûrik ku tên xwarin yan jî tizbî jê tên çêkirin)
qêz قێز nefret, kerb, kîn, qehir, qehr
qiçandin قچاندن [-qiçên-] xapandin, xirandin, bi ser de birin
qid, قد, qide, qideqid qidqid, qid, dengê mirîşkan yan dengê wek yê mirîşkan
qifil قفل qilf, qifil, kilîl, kilît, qerrase
qij قژ pirç, porr, mûyên serê mirovan
qijdahênan قژداهێنان porr/pirç şeh kirin
qijrinînewe قژرنینەوە porr/pirç kêşan
qijşane kirdin قژشانە کردن porr/pirç şeh kirin
qije قژە kef (ya ku bi ser û tiştên wisa dikeve)
qijin قژن têrmû; porrstûr, pirçstûr
qijzerd قژزەرد porzer, pirçzer; kezîzer
qil قل parî, pirt, parçe, perçe
qilîblî قلیبلی galgal, galegot, lewçetî, axivîna bêmane
qilîş قلیش derz, keliş, şeq, cihê ku kelişiye yan hatine dirrandin
qilîşbirdin/ قلیشبردن/ tê kewtin derizîn, kelişîn, derz ketinê, şeq bûn
qilîşan قلیشان derizîn, kelişîn, şeq bûn
qilişandin قلشاندن derizandin, kelişandin, şeq kirin
qiîşaw قیشاو deriziyayî, kelişiyayî, şeqbûyî
qilp قلپ 1. qulp, qulipîn yan qulipandin, qelp, qelibîn yan qelibandin, wergerrandin, wergêrran, serûbinbûn, serûbinkirin 2. dengê bihêz yê qulipîna yan qulipandina tiştekî (t. avê);; bûnewe qulipîn, qelibîn, wergerrîn, serûbin bûn;; kirdinewe qulipandin, qelibandin, serûbin kirin, wergerrandin, wergêrran
qilpandin قلپاندن qulipandin, qelibandin, wergerrandin, wergêran, serûbin kirin
qilyan قلیان qelûn
qin قن bn king
qinc قنج qinc, rik, rikûrast, berjor, ne xwehr yan tewiyayî
qincûqît, قنجووقیت, qinc û qît rikûrast, rik û rast, rikerast, tam berjor
qinçik قنچک bistîk, dav, lem, çiqên nazik yên gulûgiyayan
qinçikecigere قنچکەجگەرە qopikê cigareyê, cigareya kurt; (mecazî/dijûn) kundiloşk, kesê pirr qut/kurt/kin
qing قنگ bn king
qinyat قنیات qanihî, qaîlî, qinyat, qanihbûn, qanihkirin, qaîlbûn, qaîlkirin
qir قر qirr, qirrkirin, telaftin, birandin, birhandin, jinavbirin, komkujî
qirhatin قرهاتن qirr bûn, qirr ketinê, qirr pê de hatin, qirr pê ketin, ruxîn, wêran bûn
qirhênan قرهێنان qirr(a hin kesan yan tiştan) anîn/înan, wêran kirin, qirr kirin, ruxandin, hilweşandin
qirtê قرتێ kewtin qirr ketinê, qirr pê de hatin, qirr bûn, ruxîn, wêran bûn;; xistin wêran kirin, ruxandin, hilweşandin, pûç kirin, xirab kirin
qiran قران birihan, biran, qirr bûn, telifîn, hemû mirin, ti jê neman, hatin qirrkirin, ketin ber komkujiyê, bûn goriyên/qurbanên komkujiyê;; navê pareyekî zîvî bû
qirandin قراندن pêşbîniya qewimîna tiştên xirab kirin
qirç قرچ qirç, qirçeqirç, qirçandin, qirçîn, dengê ”qirç” yê şkestina tiştekî yan ji jigehçûna hestiyan; dengê qirçqirç yê şewitîna/sotina tiştekî
qirçandin قرچاندن qirçandin, qirçeqirç jê anîn, qirçeqirç kirin, dengê şkestinê jê anîn; dengê şewitandinê jê anîn
qirçaw قرچاو qijikî, qijikiyayî, zêde keliyayî
qirçe قرچە 1. qirçqirç, dengê şewitîna di nav agir de; dengê şkestina tiştekî 2. çileyê havînê, kel, germiya zêde: qirçey germa/hawîn kela havînê, çileyê havînê
qirçeqirç قرچەقرچ qirçeqirç, dengê ”qirç” yê berdewam
qirdêle قردێلە qirdêl, sinceq, amûrek e ku jin û keç pê pirça/porrê xwe girê didin
qire قرە , qireqir qerqeşe, qerebalix, xepse, dengekî bilind û qîjqîjî;; kesa/ê li dawiyê;; qirrereşk, qirr (firrindeyek e)
qirjal قرژال kevlaj, kêvlaje, kerevîd, istakoz
qirm قرم pirr xwestin, ji dil hêvî kirin;; dengê ”qirç” yan ”qirp”
qirmiz قرمز rengê sor, rengê sore geş
qirmizî قرمزی sor, sore geş
qirnîs قرنیس serhişk, înato
qiroş قرۆش qirûş, hûrde; tişta/ê bêbiha yan bêwate
qirpol قرپۆل (fêkiyê/gûzên) xirş, xalî, pûç
qirqêne قرقێنە qirpik, hilqik, qulpik, yeq, bi dengekî piçekî bilind derketina gazên zikî di devî re
qirqire قرقرە palanga
qirs قرس nirxandin, selmandin
qirsandin قرساندن nirxandin, selmandin, nirxê tiştekî diyar kirin
qirsaw قرساو nirxandî, selmandî
qirşe قرشە qirş, zilik, davên giya yên hişk; genimê sinbildayî
qirt, قرت, qirte, qirteqirt qirt, qirç, qirçeqircc, qirteqirt, dengek e
qirtan قرتان qirçîn, qirtan, dengê „qirt“ jê hatin
qirtmaxe قرتماخە qalik, qepûşk, qemûşk
qirûhûr قرووهوور qerqeşe, qerebalix, xepse, dengekî bilind û qîjqîjî
qirûqep, قرووقەپ, qiruqep mit, bêdeng, bêpêjn
qirx قرخ pixepix, pixpix, dengê bihêz yê nefeskêşanê di xewê de
qirxandin قرخاندن pixîn, pixepix di xewê de kirin
qirxe, قرخە, qirxeqirx bn qirx
pirxol پرخۆل bn qirxin
qise قسە peyv, bêje, gotin, kelîme, qese, qise; axivîn, peyivîn, xeberdan, qisekirin, qesekirin
qisegêranewe قسەگێرانەوە vegotin, bas kirin, qal kiri, gotin vegêrran
qisehebûn قسەهەبوون gotin hebûn, xwestin tiştekî bibêje
qisekirdin قسەکردن peyivîn, axiftin, xeber dan, qise kirin; deng kirin, deng ji xwe anîn, dey kirin;; be yek hevbîr bûn, hemfikir bûn
qisele قسەلە gel kirdin li gel … peyivîn, bi ... re peyivîn
qiseqiselok قسەقسەلۆک galegall, gotegot, gotinên pûç û bêbingeh, lewçetî
qisebaz قسەباز berguman, berbehs, spekulatîv
qisebazî قسەبازی bergumanî, berbehsî, berbasî, spekulasyon
qisebir قسەبر 1. gotinbirr, peyvbirr, kesa/ê ku gotina kesekî disekinîne 2. dawiya axivînê
qiseçên قسەچێن fesadker, fitneker
qiseker قسەکەر qiseker, peyvdar, axiver
qiselerû قسەلەروو rastgo, rastbêj, ne derewker, ne derewîn
qisetal قسەتال gotintal, zimantehl, kesa/ê ku gotinên xirab dibêje
qisexoş قسەخۆش zimanşirîn, kesa/ê ku gotinên xweş dibêje
qisil قسل gêç
qisin قسن bn qisn
qisn قسن kelek, nijar, dîwarê bêban yê li derdora zeviyan yan dermalan; gorr, tirb, qebir; kelhe, birc
qisir قسر stewr, nezok, ajela ku têjikan nade anku nazê
qisûr قسوور kêmasî, qisûr, nuqsan, niqsan, qusûr, feramoş
qişle قشلە qişle, eskerxane, leşkerxane, leşkergeh, eskergeh
qişqere قشقەرە qijik, qajik, qelebask, qelebaçke, zaq, qijika karsek (firrindeyek e, navê zanistî Pica pica)
qişt, قشت, qiştîlane xişkok, xweşik, hûrik û xweşik, şirînok
qit قت qut, veqetiyayî; şûm, neqet
qiwên قوێن qûn, qul, paşkunik
qix قخ qix!, pîs e!, neke devê xwe, pîs e! (di axivtina ji zarokan re)
qîble قیبلە qîble, aliyê ku misilman berê xwe didinê dema ku nimêjê/nivêjê dikin
qîbleniwên, قیبلەنوێن, qîblenima qîblenima, (bi $a$î: qîblename), kompas, amûra ku qîbleyê nî$anî mirovan dide
qîj قیژ qîj, qîjîn, qîjên, dengê bilind û zirav (t yê giriyê yan gaziya jinan/kec_an)
qîjandin قیژاندن qîjîn, dengek bilind û zirav ji xwe anîn
qîjeqîj, قیژەقیژ, qîjûhûr qîjqîj, qajewaj, dengê berdewam yê bilind û zirav
qîle قیلە qîle, hîle, lêhb, lêb, dekûdolab, xap, xapandin, diserdebirin
qîme قیمە qîme, go$tê hûr/hûrkirî
qîmekê$ قیمەکێ$ cûreyek kêrên mezin yên hûrkirina go$tî ye
qîmet قیمەت qîmet, nirx, biha, qedir, qiymet
qîn قین kerb, kîn, nefret, qehir, qehr, rik, rikmane
qîn girtin قین گرتن bikerb bûn, qehirîn, nefret kirin
qînawî قیناوی bikerb, bikîn, binefret, qehirî, enirrî, birikmane
qîndar قیندار kerbdar, bikerb, kîndar, bikîn, nefretdar, binefret, birik, riko, birikrmane, rikmanedar
qînewin قینەون nehez, ne$irîn, naletî, lanetî, erjeng, pîs, herrimî, heram, necis
qînleber, قینلەبەر, qînlesik tolxwaz, riko, înato
qîr قیر qîr, asfalt, madeyê re$ û c_irr û têr-don yê ku bi taybetî bo c_êkirina kuc_e û cadeyan tê xebitandin;; qîrr, qîrrîn, qîjîn, qajewaj, qarrewarr, qarrqarr, dengê bilind yê gazîkirinê yan girînê
qîrac قیراج perawêz, not, nî$e, têbînî
qîrandin قیراندن qîrrîn, qîjîn, qajewaj kirin, qarrewarr kirin
qîre, قیرە, qîreqîr qîrrîn, qêrrîn, hawar, gazî, qîjîn, qajewaj, qarrewarr, qarrqarr
qîrsic_me قیرسج_مە serhi$k
qîrtaw قیرتاو asfalt, qîr, rêya ku bi qîrê hatine c_êkirin
qîrtebeq قیرتەبەق sêniya firo$karên $irîniyan ya ku li ser serê xwe digerrînin
qît قیت rik, rast (ne xwar/xwehr), qinc, qît, rep, req
qîtke قیتکە klîtorîs
qoç قۆچ qoç, şaxên beranan;; gupik, lûtke
qoçhawîştin/ قۆچهاویشتن/ lê dan qoç lê dan, bi qoçan êriş kirinê
qoçan قۆچان bn qewale
qoçax قۆچاخ çist, bizever, zîrek, lezgîn
qoçdar قۆچدار qoçdar, biqoç, bişax, şaxdar
qoçeqanî قۆچەقانی kevirkanî, berdeqanî
qoçke قۆچکە qûçik, konî, kumik, kumên konîk yên ku zarrok dikin serê xwe
qojyane قۆژیانە gimgim, dîlmar (Varanidae)
qol قۆل 1. mil (beşa destan ya jorîn) 2. huçik, huçk (beşa cilan ya ku dikeve ser milan) 3. hêl, rex, mil 4. beş, mefreze, ref (ya leşkerî);; helkirdin, helmalîn zend hilkirin, huçik hildan; (mecazî) xwe bo karekî amade kirin
qola قۆلا lihev, saz, birêkûpêk
qolanî قۆلانی bn qolonya
qolbend, قۆلبەن, kolbest destgirêdayî (t. li piştê)
qoldax قۆلداخ bazin, bazing
qole قۆلە deyn, qer, qerz
qolonya قۆلۆنیا gulav, qolanî, ava bêhndar (bêhnxweş) ya ku mirov li xwe dike
qolt قۆلت bn qort
qoltir قۆلتر kincirr, perritî, bêserûber
qomîser قۆمیسەر komîser, polîs
qomîte قۆمیتە komîte, deste, lijne, ekîb, koma birêveber yan biryarder
qonax قۆناخ qonax, qûnax, merhele, gihanek, faz;; qontax, qûntax, paşiya amûrekê yan çekekê: qonaxî tifeng qontaxa tifekê/xedarê
qondere قۆندەرە qondere, qûndere, pêlav, sol, şekal;; bilq, çip, dilop dema ku dikeve nav avê
qongire قۆنگرە birc, qube
qonterat قۆنتەرات kontrat, peyman, eqd
qopçe قۆپچە qumçe, qupçe, merîk, meyîk
qopen قۆپەن giyayê borr/bilind
qopiye, قۆپیە, qopî kopî, qopî, jibergirtin, dubarekirin;; qopî avzêm, çirrav, avzêl
qor قۆر qels, lawaz, zeîf, hestîk, çermok;; bifitiq, fitiqdar;; pûç, xirab, bêhiş, bêaqil, qurre;; zengil, zeng
qorandin قۆراندن qurrîn, qurr-qurr kirin (zik ji ber birçê/birsê)
qordûn قۆردوون zincîr (t. ya demjimêrkên berîkê)
qore, قۆرە, qoreqor qurr-qurr: dengê zikê vala ji ber birçê/birsê); gurme-gurm, dengê ewran, birûskan; qorr-qorr, dengê girîna bi dengek bilind; orre-orr, dengê ga û gamêşan
qorix قۆرخ heciz kirin, girtin, rezerve kirin
qorî قۆری çaydank, çadank, qorî, qorîk
qorîcan قۆریجان xavlêcan, qalincan, (Galanga officinalis)
qorîtan قۆریتان bêşerm, bêerz, bêfedî, bêfihêt
qoqiz قۆقز qoz, qop, kop, kûj, konveks; berdest, berceste, berçav, diyar
qoqizî قۆقزی qozî, qopîtî, kopîtî, kûjîtî, konveksî, konveksîte; berdestî, bercesteyî, berçavî, diyarîtî
qorqore قۆرقۆرە vizik, mishar, mis’ar, misar
qort قۆرت asteng, kendûkosp; girê, girêk;; hilingivîn, hilingiftin, piyê xwe bi xeletî li derekê dan û ketin yan kirin ku bikeve
qoşme قۆشمە pêkenok, qerfî, henekî, galteyî
qotik قۆتک qutik, qutk, çakêtê huçikkurt
qotir قۆتر (heywanên) pîr û bêçare
qotîn قۆتین serkot, serqot, serhît, hît, ser-rût
qox قۆخ xox, bn heştalû;; kox, koxik, qox, qoxik, xanîkê biçûk û bêserûber
qoxil قۆخل bn goxil
qoz قۆز kexşe, qeşeng, xweşik, bijare, rind, delal;; qoz, koz, di lîstika bi kartan de karta ku dikare zora hemûyên din bibe
qozî قۆزی kexşetî, qeşengî, xweşikî, bijaretî, rindî, delalî
qube قوبە qube, qub, gumbet, serbanê gilover yê mizgeftan û hin avahiyên din
qubulî قوبولی biryam, rîsoto, girara ji birincî û goştî û sebzeyan
qubûl قوبوول 1. pejirandî, qebûl 2.koşka jinan, civata jinan
qubûlbûn قوبوولبوون qebûl bûn, pejirîn, hatin qebûlkirin/pejirandin
qubûlkirdin قوبوولکردن pejirandin, qebûl kirin
qucûl قوجوول muxtar, qeymeqam
qujaxe قوژاخە qalik, qapik, cihê ku kakilên mêweyan yan gûz û nokan tê de ne
qujbin قوژبن kunc, kuncik, qulaç, qunc, quncik
qul قول kole, benî, evd;; gozek, girêka navbera pî û ling/çîm;; qopik, pirta/parçeya kurt ya ji tiştekî mayî: qulî cigere qopikê cigareyê;; bn kul ;; bn kul
qulan قولان bn helqulan
qulanc قولانج pîvanek e bi dirêjahiya navbera serê tiliya beranî û tiliya şehdê dema ku ew ji hev tên dûrxistin
qulap قولاپ çengel, goçel, çangil, adoy, çilpik, qinar
qulaxe قولاخە ref, revde, kom, birr, celeb
qulaxedan قولاخەدان bi refkî çûn, ref bi ref çûn
qule قولە gupik, lûtke, serê çiya
quley قولەی Qaf serê çiyayê Qaf (di çîrokan de dûrtirîn û asêtirîn cihê li dinyayê)
qulebiskê قولەبسکێ kuştina dema xwe, borandina demê bêyî ti karan
qulepê قولەپێ gozek, girêka piyan
quletên قولەتێن ava destnimêjgirtin, ava destnivêjê
qulf قولف çembil, destik
quling قولنگ quling (firrindeyek gir yê ji malbata qazan e);; tevir, kilêb (amûrekî kêlana/kolana axê ye)
qulîn قولین bn helqulan
qulp قولپ , qulpe, qulpequlp, qulpehûr bilq, bilqbilq, dengê kelîna avê;; bn qulf
qulqule قولقولە bilqbilq, lemelem, dengê ava kaniyan û dengên wek wî; dengê kelîna avê
qult, قولت, qulte, qulte qult dengê ku derdikeve dema tiştek giran dikeve nav avê
qulteş قولتەش bêşerm, bêerz, bêfedî, bêfihêt, rûqayîm
qultexore قولتەخۆرە bin-avî, binavî, di bin avê de
qulx قولخ dezgeh, mase, mêze (yên ku tişt li ser tên firotin)
qum قوم qurt, qurç, nîç, firr, qiyasa avê yan vexwirakek din ya ku mirov dikare bi carekê bikêşe gewriya xwe; qiyasa hilma cigarê ku mirov dikare bi carekê bikêşe gewriya xwe;; lê dan qurt lê dan, qurç lê dan, firr lê dan, nîç kirin
qumar قومار qumar, lîstikên ku mirov dikare tê de pare qezenc bike yan ji dest bide
qumarçî قومارچی qumarker, bengiyê qumarê, yarîkerê qumarê
qumarxane قومارخانە qumarxane, kasîno, cihên ku qumar lê tê kirin
qumaş قوماش qumaş, caw, cît, tekstîl
qumat قومات destbilînk, benên ku dest û lingên zarrokan pê tên girêdan daku ji landikan nekevin
qumbele قومبەلە bombe, qumbere
qumpare قومپارە qumbere, bombe
qumqmoke قومقمۆکە bn qorî
qumrî قومری kevok, qumrî, kotir (firrindeyek e)
qumûş قومووش tunel, rêya di bin axê/kevirekî re
qumûşken قومووشکەن qumûşkol, qumûşçêker
qunan قونان bn helqunan
qunar قونار gulî û çeqên/çiqilên hişk û qels yên daran; (mecazî) qelsî, lawazî, kêmasî
qunet قونەت qurretî, pozbilindî, difinbilindî, meth, pesn, xweperistî, egoîzm
qunetbar قونەتبار qurre, pozbilind, difinbilind, metho, xweperist, egoîst
qunêr قونێر kunêr, pirzik, girmik
qunîn قونین bn helqunîn
quntar قونتار quntar, binar, binê çiya
qupan قوپان raheşîn, heşîn, hatin raheşandin, hatin heşandin,
qupandin قوپاندن heşandin, raheşandin, bi zorê zêde tişt kirin di tiştekî teng de
qupaw قوپاو heşiyayî, raheşiyayî, himbiz
qupke قوپکە 1. gupik, lûtke, bilindtirîn cihê, serê çiya 2. qupik, binên bilind yên pêlavan/solan 3. qub, qube, gumbet, gunbet
qur قور herrî, teqin, çamûr, ava şil; (mecazî) xwelî, heş;; be ser! Xwelî bi ser!;; dan be dem bêdeng kirin (gotinek tal e);; pê we dan xwelî pê de kirin, wêran kirin, ruxandin, herrimandin
qurabî قورابی kêkek/pasteyek bi bahîv
quran, قوران, Qur’an Quran, Qur’an, pirtûka pîroz ya îslamê/misilmanan
quraw قوراو herrî, herrîav, çamûr, teqn
qurawî قوراوی herrî, biherrî, herrîdar, herrîavî, çamûrî, teqnî
qurawîle, قوراویلە, qurawîlke firrindeyek avçer e
qurban قوربان 1. qurban, gorî 2. qurban, heyran, ezbenî, ezqurban, ezheyran, ezxulam, ezgorî,
cejnî qurban جەژنی قوربان cejna qurbanê, eyda haciyan
qurbanî قوربانی qurbanî, tiştê ku tê qurbankirin
qurbeser قوربەسەر xwelîbiser, xwelîser
qure, قورە, qur’e talhûnesîb, pişkûtîr, pişk, loto
qurg قورگ qirrik, hefik, gewrî, hefk
qurîjin قوریژن gurmegurma ewran, birûsk
qurm قورم kok, qurm, guliyê stûr yê darê yê ku çeq û guliyên din û çilû pê ve şên dibe
qurnewîlke قورنەویلکە marîjek, margîsokên avî, kêlbizer, qurnewêlk (Salamandra)
qurqurage قورقوراگە qirrik, borriya nefeskêşanê
qurquşm قورقوشم rejî, risas, qurşin
qurs قورس giran, sengîn, qurs (dijberî 'sivik', bi wezna xwe giran); dijwar, zehmet, asê;; şekirok, şirînahiyên req
qursayî, قورسایی, qursî giranî, seng, sengînî, qursî (dijberî ’sivikî, sivikatî’), wezna giran; dijwarî, zehmetî, asêtî
qurt قورت qurt, qurç, daqurtandin, daqurçandin
qurtal قورتال bn qurtar
qurtandin قورتاندن bn helqurtandin
qurtar قورتار rizgar, azad, serbest, reha
qurtim قورتم qirrik, hefik, gewrî;; bûn axivîn man di qirrikê re, lal bûn, nikarîn tiştekî bibêje;; girtin qirrik girtin, neçar kirin
qurûskandin قورووسکاندن lûrîn, zûrîn, dengê nizm û zirav yê kûçikan yan gur(g)an yan mîna dengê wan
qusûr قوسوور bn qisûr
quşqî قوشقی bn tûre
quşqun قوشقون navteng, kemera ku pê kurtan li dewaran tê girêdan daku neşemite/nehilise/nelive
qutb قوتب qutb, cemser;; qutb, mezinê derwêşan, serderwêş, serekê derwêşan
qut قوت bel, rik; qurre, pozbilind, difinbilind, metho
qutabî قوتابی xwendekar, şagird
qutabxane قوتابخانە fêrgeh, hîngeh, dibistan, xwendingeh, medrese, mekteb
qutar قوتار bn qurtar
qutayî قوتایی belî, belbûn; qurretî, pozbilindî, difinbilindî
qute قوتە quto, qutê, mirova/ê qut/kin/kurt/qutas
qutîle قوتیلە fanos, çira, lampe
qutke قوتکە gupik, lûtke, bilindahî
qutû قوتوو qutî
quz قوز bn kuz
quzequrt قوزەقورت 1. quzilqurt, êşek e ku gulûgiyayan û mêwe û sebzeyan digire 2. quzilqurt, gotinek e pirr tal (neşirîn) e ku ji kesekî re tê gotin (anku: bi êşa quzilqurtê bikeve, ji te re quzilqurt be)
قوو qû, qubeqaz, şaho, qaza iraqî, qazquling (firrindeyek girs yê mîna qulingan e lê pirr di avê de dijî) (Cygnus)
qûç قووچ qoz, xûz, qûç, xwehr
qûçan قووچان miçîn, neqîn, (çav) ketin ser hev, (çav) hatin girtin
qûçandin قووچاندن miçandin, neqandin, (çavên) danîn ser hev, (çavên xwe) girtin
qûl قوول kûr (ber bi jêr ve bilind)
qûlandin قوولاندن bn qûrandin
qûlbir قوولبر kûrbirr, kûrtêçûyî, kûrtêketî
qûle قوولە bn qûre
qûlge قوولگە kendav, xelîc, tengav
qûlîne قوولینە hin cûre zembîlên kûr yên ji rûlan/qamîş in
qûlke قوولکە kun, qul, çal, cihê kûr
qûlayî قوولایی kûrahî, kûrbûn
qûn قوون bn king
qûqandin قووقاندن qîqilîn, dengê dîkan/dîkilan
qûrandin قووراندن lûrîn, zûrîn, dengê kûçikan yê zirav (t. dema ku hatibin êşandin)
qûre قوورە lûrîn, zûrîn, dengê kûçikan yê zirav (t. dema ku hatibin êşandin)
qûret قوورەت qudret, hêz, qewet, pêçêbûn, jêhatin
agirî ئاگری qûret bizever, bişiyan; şûm, neqet, netebitî
qûretî قوورەتی Xwa qudreta Xwedê
qût قووت qût, erzaq, xwirak, xwarin;; qurt, qurç, daqurtandin, daqurçandin, daûrandin;; rût, rûtûqût, rût û qût, bi temamî rût, şilfîtazî, tikîtazî
ra را ra, rey, helwest, nerîn, boçûn, dîtin, qenaet, bawerî;; rê, rêk, cihê diyarkirî û edilandî bo pê ve çûnê, tê re meşînê;; reh, demar, rih
raber رابەر rêber, rênîşander; peyamber, nameber, mesajber, namegihîn; balyoz, qasid, şandî, şande
raberî رابەری rêberî, rêberîtî, rêbertî, rênîşandan; peyamberî; qasidî
rabiwardin رابواردن raborandin, borandin, derbas kirin, derbaz kirin
rabînîn رابینین payîn, pan, pêşbînî kirin, bendewar bûn, çavlirê kirin, çaverê kirin, texmîn kirin
raburdin رابوردن borîn, raborîn, buhartin, derbas bûn, buhurîn, rabuhurîn, derbaz bûn
raburdû رابوردوو borî, çûyî, raborî: salî rabirdû sala borî, sala çûyî
race راجە gulte, çelak, gilç, darê dirêj û stûr yê ku tiştek lê hatiye spartin/paldan
raçenandin, راچەناندن, raçilekandin bizdandin, behecandin, veciniqandin, varqilandin, ceniqandin, ciniqandin
raçenîn, راچەنین, raçilekan, raçilekîn bizdîn, behecîn, veciniqîn, varqilîn
radan رادان 1. vemalîn, ramalîn, vedan, dan aliyekî, dûr xistin 2. dirrandin, çirrandin, perritandin
radar رادار radar, çavdêrk, cihazê ku mirovan ji nêzîkbûna talûkeyan agadar dike;; zêrevan, çavdêr;; rader, forma netewandî/ferhengî ya lêkeran
radaştin راداشتن vekêşan, rakêşan, jêk birin, ji hev dûr xistin, dirêj kirin
rade رادە rade, pile, derece, qiyas, qas
radû nan رادوو نان dan pey, li pey çûn (bo girtina wê/wî)
radû kewtin رادوو کەوتن pê re revîn (keç û kurrên ku dixwazin bi hev re birevin daku bibin jinûmêrên hev)
radû xistin رادوو خستن pê re revîn (keç û kurrên ku dixwazin bi hev re birevin daku bibin jinûmêrên hev)
radyo رادیۆ radyo
raengawtin راەنگاوتن daliqandin, hilawîstin, bi darê/dîwar bûn (ji herdu seran ve)
rageş راگەش bêhnteng, esebî, hêrsok, bihêrs, siloke, xeyidok;; bêhntengî, esebîtî, hêrs, silî, xeyidokî
rageyandin راگەیاندن ragihandin, îlan kirin, beyan kirin, diyar kirin; medya, çapemenî; ragihandin, gihandin, di dema pêwîst de gihandin derekê
rageyên, راگەیێن, rageyêner ragihîner, diyarker, îlanker, beyanker, kesa/ê ku tiştekî radigihîne
rageyîştin راگەییشتن ragihiştin, pê re gihiştin, di dema pêwîst de gihiştin derekê
ragir راگر birêveber, berpirs, serdar, gerînende
ragirtin راگرتن 1. paşve xistin, ragirtin, gîro kirin, tehemil kirin 2. xulamek/xizmetkarek girtin, kar pê dan kirin 2. (sewal) xwedî kirin
ragirte راگرتە xizmetkar, xulam
ragîr راگیر 1. gîrokirî, derengxistî, taloqkirî 2. xurt, qayîm, sabit
raguwastinewe, راگوواستنەوە, ragiwêzan raguhastin, veguhastin, neqil kirin, ji derekê birin derek din
raguzar راگوزار rê, derbasgeh, xeta tê re derbas bûnê
raguzarî راگوزاری borîn, derbasbûn, birêveçûn, meşîn, debarbûn, îdarebûn
raguzer راگوزەر bn raguzar
rahatin راهاتن tamijîn, hîn bûn, edet girtin, fêrî tiştekî bûn û êdî nikarîn bêyî wî bijî
rahatû راهاتوو tamijî, edetgirtî, elimî, hînbûyî, fêrbûyî, elmgirtî, elma-xwe-girtî
rahêlan راهێلان 1. vekêşan, dirêj kirin, ji hev kişandin 2. rê lê girtin, nehêlan tiştekî bike 3. rahêlan, li pey bezîn daku bigire
rahênan راهێنان 1. rahênan, temrîn 2. rahênan kirin, temrîn kirin 3. aşna kirin, şareza kirin, beled kirin, fêr bûn, tamijandin
raje راژە xizmet, raje, alîkarî;; karîte, darê stûr û dirêj yê ku serbanên xaniyên ji axê xwe li ser digirin
rajendin, راژەندن, rajenîn hejandin, vehejandin, pêşve û paşve livandin
rakêşan راکێشان rakêşan, rakişandin, bi erdê ve bi bal xwe ve kêşan/kişandin
rakirdin راکردن revîn, bazdan
rakirdû راکردوو reviyayî, bazdayî, firar
rakişan راکشان xwe pal dan, xwe li erdê dirêj kirin
rakişandin راکشاندن pal dan, li erdê dirêj kirin, dirêj danîn ser erdê
rakişaw راکشاو paldayî, li erdê dirêjkirî
rakoş راکۆش rahênan, termîn, antreman
ram رام 1. kedî, kehî, ne kovî, ne kûvî, ne bizdok, ne tirsok 2. tamijî, şareza, fêrbûyî, hînbûyî
ramal رامال ramal, gişt, tev, giştî, gelemper
ramalîn رامالین ramalîn, vemalîn, bi temamî paqij kirin
raman رامان raman, fikir, hizir, texmîn; pûnijîn, ketin fikirîna/hizirîna kûr
ramaw راماو pûnijî, kesa/ê di fikir û xeyalên kûr de
ramûde راموودە teşwîqker, hander, balkêş, cazib
ramyar, رامیار, ramyarger ramyar, rêzan, siyasetvan, polîtîker, polîtîsyen, kesa/ê siyasî
ramyarî, رامیاری, ramyargerî, ramyare ramyarî, rêzanî, siyaset, polîtîka
ramyarînas, رامیاریناس, ramyarîzan ramyarînas, rêzanînas, siyasetnas, polîtolog, lêkolera/ê siyasetê
ramyarînasî, رامیاریناسی, ramyarîzanî ramyarînasî, rêzanînasî, siyasetnasî, polîtolojî, vekolînên zanistî li ser siyasetê û siyasetvanan
ran ران ran, rehn, rihn, beşa jorîn ya lingan, ji çokan ta navtengê;; birr, celeb, ref, revde, garran
-ran- -ران- rayê lêkera ranîn
ranîn رانین ajotin
ranaw راناو cînav, cînavk, pronav
ranima, رانما, ranuma rênima, rêber, rênas, şareza
raniwandin رانواندن pêşkêş kirin, pêşan dan, berçav kirin, destnîşan kirin
raperandin راپەراندن 1. bi cih anîn, temam kirin, encam dan 2. rakirin serhildanê, rakirin îsyanê
raperîn راپەرین 1. lezîn, xwe lezandin 2. serhildan, dijî hikûmetê rabûn / şerr kirin
rapermûn راپەرموون bi xwe bawer bûn
rapêçan, راپێچان, rapêç kirdin bi lez û sivik dan aliyekî
rapiskan راپسکان vepiçîn, piçîn, qut bûn, qetîn, qetiyan, jê vebûn
rapiskandin راپسکاندن piçandin, qetandin, qut kirin, jê kirin, jê vekirin, jê birrîn
rapîte راپیتە hatinûçûn, heysûbeys, keftûleft
rapor, راپۆر, raport rapor, raport, ragihandin, roportaj
rapornûs راپۆرنووس rapornivîs, raporvan
rara رارا dudil, bêbiryar
rarayî رارایی dudilî, bêbiryarî
rarew رارەو buhirk, dalan, korîdor, rêya teng
rarifandin رارفاندن revandin, talan kirin, şelandin; qewirandin, qewartin, dûr xistin
raspardin راسپاردن 1. şîret kirin, nesîhet kirin, tembî kirin 2. diyarî kirin, danê
rasparde راسپاردە şîret, nesîhet, tembî
raspêr راسپێر şîretker, nesîhetker, tembîker, rêber
raspêrdiraw راسپێردراو nûner, temsîlkar
raspêrî راسپێری şîret, nesîhet, tembî
rast راست 1. rast, dirist, lirê, ne xelet, ne şaş, ne çewt 2. rast, dijwateya ”çep”ê 3. rast, rik, ne xwehr, ne xwar 4. yekser, dîrek, rast 5. rast, biheq, heq, mafdar 6. rastgo,
pêbawer, پێباوەر, dilsoz, rastbêj, ne derewker, ne derewîn
rast kirdin راست کردن 1) rast kirin 2) rast gotin
rast û rewan راست و رەوان rikûrast, rikerast, yekser; bi temamî rast, bêguman
rastal راستال bn rastgo
rastbêj راستبێژ bn rastgo
rastdil راستدل dilsoz, pêbawer, sadiq, dilpak, dilsaf
raste, راستە, rastek 1. rastkêş, xetkêş, rastkêşk, xetkêşk, amûra ku mirov dikare pê xetên rast bikêşe 2. navê govendeke gelêrî ya kurdî ye
rastebazar راستەبازار rêya serekî ya di nav bazarekî re
rasterê راستەرێ rasterê, rêya rast, rêya ne xwehr, rêya bê çepûçûrr
rasteqîne راستەقینە rasteqîn, resen, eslî, heqîqî
rasterîxole راستەریخۆلە kolon (anatomî)
rastewrast راستەوراست bn rastewxo
rastewrê راستەورێ yekser, dîrek, rasterast
rastewxo راستەوخۆ yekser, dîrek, rasterast; weşana zindî
rastgo راستگۆ rastgo, rastbêj, ne derewker, ne derewîn
rastgoyî راستگۆیی rastgoyî, rastbêjî, ne derewkerî, ne derewînî
rastî راستی rastî, diristî
rastîne راستینە rastînî, rastî, heqîqet, realîte
rastîperist راستیپەرست rastîperist, rastîxwaz; fîlozof, feylezûf
rastîperistî راستیپەرستی rastîperistî, rastîxwazî; fîlozofî, felsefe
rastrew راسترەو rastgir, rastrew, kevneperist, konservatîv, kapîtalîst, dijw. çepgir, sosyalîst
rastrewî راسترەوی rastgirî, rastrewî, kevneperistî, konservatîvîzm, kapîtalîzm, dijw. çepgirî, sosyalîzm
rastkar راستکار kar-rast, durist, biheq
rastrû راستروو serbilind, serfiraz
rastûçep kirdin راستووچەپ کردن gemirandin, perixandin, firkandin, mist dan, masaj kirin
rastwêj راستوێژ bn rastgo
ratekan راتەکان pal pê ketin, defh pê ketin, hatin paldan, hatin dehfdan
ratekandin راتەکاندن pal lê dan, dehf lê dan, dehf dan, han dan
ratileqandin راتلەقاندن jenîn, jenandin; hejandin
ratû راتوو xwarina ku xelk rojane weke xêr didin feqe û xizmetkarên mizgeftan
raûrês راوورێس bn rawrês
rave راڤە rave, ronkirin, şirove, zelalkirin, şerh, îzah, tefsîr, koment;; kirdin rave kirin, şirove kirin, îzah kirin, şerh kirin, tefsîr kirin
raveker راڤەکەر 1. raveker, şiroveker, ronker, îzahker, şerhker, tefsîrker, zelalker 2. cotniqte, cotxal, nîşana :
ravekiraw راڤەکراو şirovekirî, ravekirî, îzahkirî, şerhdayî, tefsîrkirî, zelalkirî, ronkirî
raw راو nêçîr, rav, seyd, girtina yan kuştina heywanên kovî
raw nan راو نان çûn nêçîrê, nêçîr kirin
raw û rût راو و رووت biserdegirtin
segî سەگی rawî tajî, seyê nêçîrê, kûçikê ravê
-raw -راو -î, hatî: nûsraw nivîsî, hatîn nivîsîn; kiraw kirî, hatî kirin
rawçî راوچی bn rawker
rawekanî راوەکانی kewgirî, kewgîr, nêçîra kewan (t biharêli ber derdorên kaniyan)
rawekerwêşk راوەکەروێشک nêçîra kêroşkan, kêvrûşkgirî
rawemasî راوەماسی masîgirî, girtina masiyan
rawerêwî راوەرێوی xwevedizîn, xwe jê xilas kirin, xwe nedan ber (berpisiyariyekê/barekî/karekî)
rawest راوەست rawestek, niqte, xal, nuqte, stop, nîşana sekinînê/ rawestînê
rawestek راوەستەک bêhnvedan, bêhnvekirin, îstirahet, pişû, wuçan, vehesîn
rawestan راوەستان rawestîn, sekinîn, li bendê man, li hêviyê man
rawestaw راوەستاو xurt, xweragir, rawestiyayî, qayîm
raweşandin راوەشاندن veweşandin, hejandin
rawêçke, راوێچکە, rawêjke hatinûçûn, trafîk
rawêj راوێژ texmîn, pêşbînî
rawgeh راوگەه nêçîrgeh, ravgeh, seydgeh, meydana nêçîrê, qada rav û nêçîrê, cihê ku nêçîr lê tê kirin
rawker راوکەر nêçîrvan, ravker, seydvan
rawrês راورێس caw, çît, qumaş, libas, cil; avanî, struktûr, pêkhate
rawûrût راووورووت biserdegirtin
raxer راخەر rayex, raxistek, berrik û mehfûr û doşek û tiştên din yên ku hatine danîn û mirov li ser rûdine
raxiraw راخراو raxistî, raêxistî, berçavkirî, belavkirî
raxistin راخستن raxistin, raêxistin, berçav kirin, bertav kirin, belav kirin
raye رایە 1. bistehî, wêrekî, cesaret 2. siltanet, desthilat, otorîte, hêz, destûdarî, karbidestî, fermanberî;; bûn / hebûn / kewtin wêrîn, bisteh bûn, bistehî hebûn, cesaret hebûn
rayel رایەل 1. tevn 2. ben, dezî, gulolka dezî, bilolka benan 3. hîpotenûz 4. navbirrk (di nivîsînê de ev nîşan: - yan —) 5. hêl, xet 6. karîte, darê stûr û dirêj yê ku serbanên xaniyên ji axê xwe li ser digirin
rayel bûn رایەل بوون dirêj bûn, vekêişîn;; dirêj kirin, vekişandin, vekêşan
rayex رایەخ rayex, raxistek, berrik û mehfûr û doşek û tiştên din yên ku hatine danîn û mirov li ser rûdine
rayic رایج rewac, kirryarî, bikirrî, bazarr
raz راز 1. raz, nehênî, surrî, sirr, sirrî, surr 2. çîrrok, çîvanok 3. suhbet, gotûbêj
raz û gileyî راز و گلەیی gazin, gilî, lome rexneyên nerm
raz û niyaz راز و نیاز xwe li ber şirîn kirin, nazdarîkirin
razan رازان xwe xemilandin, xwe lêk dan, xwe amade kirin
razandin رازاندن xemilandin, xweşik kirin, cilên delal û xweşik lê kirin
razawe رازاوە xemilandî, xemiliyayî
-razê- -رازێ- rayê lêkera razan
-razên- -رازێن- rayê lêkera razandin
razêner رازێنەر xemilîner, kesa/ê ku tiştekî yan kesekî dixemilîne
razî رازی razî, qanih, qaîl, qayîl
razpoş, رازپۆش, razragir razparêz, nehênîparêz, surrîparêz
razyane رازیانە rizyane, rizyank, cehcehik (bot. Foeniculum vulgare)
reftar رەفتار tevger, akar, reftar, rabûn-û-rûniştin
refz رەفز red
refzkirdin رەفزکردن red kirin
reng رەنگ reng
renge رەنگە belkî, dibe ku
reşmal رەشمال kûn, kon, xîvatên reş, reşmale
rewane رەوانە kirdin şandin, hinartin, bi rê kirin, rewane kirin
rewt رەوت reft, azîne, metod
rezamend رەزامەند razî
rezamendî رەزامەندی razîbûn, razîtî
rêga رێگا rê, rêk
rêgadan رێگادان : rê dan, destûr dan, muhlet dan
rêkkewtinname رێککەوتننامە peyman, peymanname, rêkeftinname, eqd
rêwî رێوی rûvî
rêx رێخ rîx
ribe ربە pîvanek dexlûdan e, hemberî 25kg e
ribenar, ربەنار, ribehenar şerbeta hinaran, ava hinaran
riç رچ qerrise, cemed, qeşa, sehol, bûz
riçan رچان qerrisîn, cemidîn, bûn qeşa / sehol / cemed / bûz
riçandin رچاندن qerrisandin, cemidandin, tezandin, kirin qerrise / qeşa / cemed / sehol / bûz
riçaw رچاو 1. qerrisiyayî, cemidî, tezî, bûyî qeşa / sehol / cemed / bûz 2. sabit, qayîm
riçaw kirdin رچاو کردن pûte pê kirin, bayex pê dan, guh danê, pê pabend bûn
riçe رچە rêk, rêçik
riçe kirdinewe / kutan / şkandin رچە کردنەوە / کوتان / شکاندن rêk vekirin, rêç vekirin; serkêşî kirin
riçe şkandin رچە شکاندن rêk vekirin, rêç vekirin; serkêşî kirin
riçe kutan رچە کوتان rêk vekirin, rêç vekirin; serkêşî kirin
ridên ردێن bn rîş
ridênspî ردێنسپی bn rîşspî
rifandin رفاندن revandin, bi zorê birin
rifên- رفێن- -revîn-, rayê dema niha ji lêkera revandin
rifênraw رفێنراو revandî
rifok رفۆک destik, çembil, çengil
rijan رژان rijîn, hatin rêtin, hatin rijandin; herrikîn
rijandin رژاندن rijandin, rêtin, riştin, av yan tiştek din yê ruhn berdan xwarê
rijaw رژاو rijandî, rijiyayî, rêtî, riştî
rijd رژد temah, nemerd, çill, çirûk, çikûd, çepel; serhişk, biînat; xweragir, tenezilneker, mukim, kesa/ê ku ji ser gotina xwe nayê xwarê, kesa/ê ku tenezilê nake
rijdî رژدی temahî, nemerdî, çillî, çirûkî, çikûdî, çepelî; serhişkî, înat; xweragirî, mukimî, tenezilnekirin
-rijê- -رژێ- -rij-, rayê dema niha ji lêkera rijan
rijêm رژێم rejîm, hikûmet, birêveberî (t ya diktator)
-rijên- -رژێن- -rijîn-, rayê dema niha ji lêkera rijandin
rijtin رژتن 1. rijandin, rêtin, riştin 2. çav kil dan 3. cil/caw reng dan
rikat رکات rikaet, beşên nimêjê, her cara ku mirov li nivêjê radibe ser piyan
rike رکە rizde, zinar, cihê ku çiya lê qinc e
rikêf رکێف 1. rikêb, cihê ku siwar piyê xwe datîne tê de dema ku li ser pişta hesp e 2. bandor, tesîr, nifûz
rikêşe رکێشە hevîzar, giyadûpişk (bot. Plantago lanceolata)
rim رم rim, nêje, rum, çeka dirêj û seriktûj ya ku tê avêtin û serikê wê yê tûj mirov yan heywanê nêçîrê dikuje yan birîndar dike
riman رمان herrifîn, hilweşîn, ruxîn, kavil bûn, xirab bûn, wêran bûn, xopan bûn
rimandin رماندن herrifandin, hilweşandin, ruxandin, kavil kirin, xirab kirin, wêran kirin, xopan kirin
rimaw رماو herrifiyayî, hilweşiyayî, ruxiyayî, kavil(bûyî), xirabe(bûyî), wêran(bûyî), xopan(bûyî)
rimbaz, رمباز, rimhawêj rimavêj, rimbaz, bikarînera/ê riman
rimbazî, رمبازی, rimhawêjî rimavêjî, rimbazî, şerrê bi riman, lîstika avêtina riman ku tê de yê herî dûr biavêje bi ser dikeve
-rimê- -رمێ- rayê dema niha ji lêkera riman
-rimên- -رمێن- rayê dema niha ji lêkera rimandin
rimûde رموودە bn ramûde
rinek رنەک firçeya ku pûrtê hespan pê tê şehkirin
ring, رنگ, ringal doşav, dims
ringanewe رنگانەوە nalîn, lorîn, kinkin kirin, hêdîka girîn
-ringê- -رنگێ- rayê dema niha ji lêkera ringanewe
rinî رنی bn rinû
rinîn رنین 1. selixandin, nînok lê dan, bi nînokan sivik birîndar kirin 2. çinîn, mêwe yan sebze ji darên wan vekirin
rinînewe رنینەوە verûçandin, rûçikandin, verûçikandin, rût kirin
rinû رنوو aşît, herez, basû, berfende, şepe, şetele, şêfî, paravana, koma berfê ya ku ji çiyayekî diherrike xwarê û dikare mirovan di bin xwe de bikuje û avahiyan hilweşîne
rink رنک kengir, kereng (t beşa ku tê xwarin)
rinok رنۆک pencirk, nînokên dirêj û dirinde yên hin lawiran
riq رق rik, kerb, kîn, înat
riq lê bûn رق لێ بوون jê qehirîn
riq lê helgirtin رق لێ هەلگرتن rik jê kirin, li hemberî birik bûn
riq nîştinewe رق نیشتنەوە kerb lê qels bûn, êdî ewqas bikerb nebûn
riq xwardinewe رق خواردنەوە qehra xwe daqurtandin, sebir kirin, tehemil kirin
riqawî رقاوی birik, bikerb, bikîn, biînat, riko, qehirî
riqeberî رقەبەری hevrikî, rikeberî, dijberî, dijminatî
riqestûr رقەستوور serhişk, riko, înato, biînat
riqhelgir رقهەلگر rikhilgir, riko, kîndar, bikerb
riqlesik رقلەسک birik, riko, înato
ris رس bn rist
riskan رسکان kelijîn, şeq bûn, hatin kelaştin
riskandin رسکاندن kelaştin, kelijandin, şeq kirin
riskaw رسکاو keliştî, kelijiyayî, şeqbûyî
-riskê- -رسکێ- rayê dema niha ji lêkera riskan
-riskên- -رسکێن- rayê dema niha ji lêkera riskandin
rist رست rist, ben, dezî, bizîng, hebl, werîs, dav, davik; dirêjahî, dewam
ristî رستی sal jî, temen, umr
ristin رستن 1. [-rês-] ristin, hirî bi teşiyê kirin ben/dav/davik 2. zêde axivîn, bênavbirr peyivîn
rişanewe رشانەوە 1. verişîn, hilavêtin, xwarina di zikê xwe de (bi hemdî xwe) di devê xwe re avêtin 2. kolera, zikêşî, hinavêşî
rişênewe رشێنەوە verişîner, dilraker, tişta/ê ku dikare bibe sedema verişînê / hilavêtinê
rişk رشک spih, sirke, rişk, hêkên spihan
rişkêtî dan رشکێتی دان spih ketinê, sirke ketinê, rişk girtin
riştin رشتن bn riştin
rîş ریش rî, rih, mûyên li gep û alekên zelaman
-riz- -رز- -riz-, rayê dema niha ji lêkera rizan (rizîn)
rizan رزان rizîn, (mêwe/sebze) zêde gihiştin û loma xirab bûn
rizandin رزاندن rizandin, (mêwe/sebze) zêde gihandin û loma xirab kirin
rizel رزەل bêçare, bêşiyan
rizelok رزەلۆک xewixok, riziyayî, rizî; têkçûyî, xirabbûyî, pûçbûyî
-rizên- -رزێن- -rizîn-, rayê dema niha ji lêkera rizandin (rizandin)
rizgar رزگار rizgar, azad, serbest, serbixwe, xweser; xilasbûyî, filitî, azadbûyî, qurtal, qurtar
rizgarge رزگارگە rizgargeh, cihê azadiyê / rizgariyê; stargeh, penageh
rizgarî رزگاری rizgarî, azadî, serbestî, serbixweyî, serxwebûn, xweserî
rizîw رزیو riziyayî, rizî, pûçbûyî
rizn رزن rêz, rêzik; rêç, rêk, rêçik
rizok رزۆک rizok, riziyayî
rizq رزق rizq, qût, erzaq, zad, xwirak, xurak;; curd, koremişk
ro رۆ berjêr, xwarê:;; kirdin / nan serberjêr kirin, xwar kirin, rêtin, vala kirin;; wey, wax, ox: bawke ro! Wey babo, wey bavo!;; ro, robar
-ro -رۆ -ro, -roj: emro îro, nîwero nîvro
-ro- -رۆ- rayê dema niha ji lêkera royîştin (çûn)
roh رۆه ruh, can, giyan, nefs, rih;; birdin bizdandin, behecandin, ruh jê birin
roh çûn رۆه چوون bizdîn, behecîn, ruh jê çûn
rohdar رۆهدار biruh, ruhdar, candar, bican, sax, ne mirî
rohzil رۆهزل qurre, pozblind, metho, xwemezinker
roj رۆژ 1. roj, tav, hetav 2. roj, ji sibê ta êvarê 3. roj, 24 seet
rojanî رۆژانی pêşû berê, rojên berê
roj awa bûn رۆژ ئاوا بوون roj ava bûn, roj çûn ava (êvaran)
roj be ser birdin رۆژ بە سەر بردن debara xwe ya rojane kirin
roj bûnewe رۆژ بوونەوە bûn roj, roj hilatin, tav dan
roje na رۆژە نا rojê rojekê e rojekê ne, her du rojan carekê
roj gîran رۆژ گیران roj xeyirîn, roj tarî bûn
roj kirdinewe رۆژ کردنەوە bi şev qet ranezan / raneketin / nenivistin
rojane رۆژانە 1. rojane, her roj 2. rojane, meaşê rojê
rojawa رۆژاوا rojava, xerb, cihê ku êvarê roj lê ava dibe; rojavabûn, avabûna rojê
rojawayî رۆژاوایی rojavayî, xerbî
rojbir رۆژبر rojane, her roj
rojbiwêr رۆژبوێر rojbihêrk, roja betaliya ji kar/xwendinê
rojelat رۆژەلات bn rojhelat
rojerê رۆژەرێ rêya rojekê, qonaxa rojekê, dûrahiya ku mirov dikare bi rojekê bimeşe
rojgar رۆژگار 1. rewş, qeder 2. serdem, zeman 3. roj, ji rojhilatinê ta rojavabûnê
rojhelat رۆژهەلات rojhilat, şerq, cihê ku sibeyanê roj jê hiltê / radibe; rojhilatin, rojrabûn, hilatina / rabûna rojê
rojhelatî رۆژهەلاتی Nawerast Rojhilata Navîn
rojhelatnas رۆژهەلاتناس rojhilatnas, oryantalîst, pispora/ê siyaseta yan çandeya Rojhilata Navîn yan Asyayê
rojî رۆژی 1. jiyar, abor, debar, îdare, nanê rojane 2. rojê, rojekê, her rojê: rojî dû car rojê du car
rojnamenûs رۆژنامەنووس rojnamevan, rojnameger, rojnamenivîs
rojnamenûsî رۆژنامەنووسی rojnamevanî, rojnamegerî, rojnamenivîsî
rojnamewan رۆژنامەوان bn rojnamenûs
rojnamewanî رۆژنامەوانی bn rojnamenûsî
rojperist رۆژپەرست 1. rojperist, zerdeştî 2. margîse, bûkelemûn, pîrika melekdas, têrtêre (zoo. Chameleo) 3. gulberroj
rojreş رۆژرەش roja reş, bêsiûdî, bênesîbî, qederreşî
rojû رۆژوو rojî, nexwarin û venexwarin ji rojhilatinê ta rojavabûnê (t li meha remezanê);; girtin rojî girtin, birojî bûn;; şkan rojiya kesekî ketin, rojî lê şkestin, bêrojî bûn
rojûgir, رۆژووگر, rojûwewan rojîgir, birojî
rokiraw رۆکراو berjêr, serberjêr, berjêrkirî, xwarkirî, rijandî, valakirî
rol رۆل rol, dewr, karakter, kar, erk
role, رۆلە, roleke 1. qurban, heyran, dilê min, berxa/ê min, ezgorî, ezheyran, ezqurban 2. law, kurr (tenê mecazî)
roman رۆمان roman, çîrokên dirêj yên nûjen
romantîk رۆمانتیک romantîk, evînî
romannûs رۆماننووس romannivîs, nivîskarê romanan
romannûsî رۆماننووسی romannivîsîn, nivîsîna romanan, karê romannivîsan
ron رۆن rûn, don, duhn, zeyt
ronî رۆنی çeşt rûnê xwarinçêkirinê, rûnê ku di xwarinçêkirinê de tê bikaranîn;; kere nîvişk;; masî rûnê masiyan;; pemû rûnê pembû, rûnê ji kakilên pembû;; ruwek rûnê riwekan / giyayan;; zeytûn zeyt, rûnê zeytûnan
ronaw رۆناو ava rûnî, ava têr-rûn
rondan رۆندان rûndank, amana ku rûn tê de tê parastin
rondik رۆندک rondik, hêsir, ava çavan (dema ku mirov digirî)
ronyas رۆنیاس reng, ronas, ronyas, dara ku rengê sor jê tê peydakirin (bot. Rubia tinctorum)
ronyasî رۆنیاسی ronasî, ronyasî, rengî, sorê ji rengê dara rengê
roşin رۆشن ron, geş, zelal, bironahî, ronahîdar
roşinayî رۆشنایی ronahî, geşî
roşinbîr رۆشنبیر ronakbîr, rewşenbîr, têgihiştî, entelektuel
roşinbîrî رۆشنبیری ronakbîrî, rewşenbîrî, entelektuelî
roşinî رۆشنی ronahî, geşî
rox رۆخ rox, ava biherrî, ava herrî di nav de
roz رۆز dirûn, kêlîkirin;; kirdin bi hev ve dirûn, kêlî kirin
ruşte روشتە bizîng, werîs, ben (t yê dutayî yê ku tayên wan li hev hatine hûnandin)
ruwan رووان şên bûn, hêşin hatin (gulûgiya)
ruwandin روواندن çandin, şên kirin (gulûgiya)
ruwanî رووانی riwek, şênkatî, gulûgiya
ruwanewe رووانەوە tîr bûn
ruwanîn رووانین nerîn, mêze kirin, berê xwe danê, lê nerîn, mêzandin, meyizandin, nêrîn, nihêrîn, seh kirin
ruwaw روواو şênbûyî, hêşinbûyî
ruwawe روواوە tîr, tîrbûyî, tîrkirî
ruwek رووەک riwek, şênkatî, gulûgiya
ruwekzanî رووەکزانی riweknasî, giyanasî, botanîk
-ruwê- -رووێ- rayê dema niha ji lêkera ruwan
ruwêl رووێل kûvî, kovî; beyar, dêm, bi-xwe-şênbûyî, neçandî
-ruwên- -رووێن- rayê dema niha ji lêkera ruwandin
ruxsar روخسار rû, serûçav, dêm, sîma
روو rû: beşa pêş yan bi ser ve ya tiştekî;; dan 1. qewimîn, (bûyerek / belayek) çêbûn, peyda bûn 2. cesaret dan;; girtin pejirandin, qebûl kirin, pê razî bûn;; kiranewe êdî şerm nekirin;; kirdinewe berê xwe danê, lê mêze kirin, lê nerîn, awir danê;; lê bûn ber lê bûn, ber bi derekê ve çûn yan nerîn;; poşan rû niximandin, rû nixamtin, rû veşartin;; şkandin erz lê şkandin, dan şermê;; lê wergêran rû jê vegerrandin, berê xwe jê girtin, mayê xwe tê nekirin, hefza xwe jê kirin
rûbar رووبار bn robar
rûbazarî رووبازاری hezkirî, dilhebîn
rûber رووبەر rûber, bergeh, dirêjahî û firehiya derekê yan tiştekî
rûberû رووبەروو rûbirû, rû-bi-rû, li pêşberî hev, li miqabilî hev;; bûnewe pêrgî hev hatin, li hev rast hatin, hatin pêşberî hev; pêşiya hev girtin;; kirdinewe pêrgî hev anîn, li hev rast anîn, anîn pêşberî hev; dijî hev rakirin
rûdar روودار (mirova/ê) vekirî, wêrek, ne şermîn, ne fedîker
rûdaw رووداو (nd) bûyer, qewimîn, rûdan; (rd) qewimî, rûdayî
rûge رووگە rûgeh, qîble, Ke’be, cihê ku misilman di nivêjkirinê de berê xwe didinê
rûgeş رووگەش rûgeş, rûxweş, dilxweş, bikêf, bizewq
rûgirj رووگرژ bn rûtal
rûhelmalraw رووهەلمالراو bêşerm, rûşûştî, rûqayîm
rûkeş رووکەش rû, rûpoş, tişta/ê ku tiştek din di bin ve hatiye niximandin/veşartin
rûkirawe رووکراوە (mirova/ê) vekirî, wêrek, ne şermîn, ne fedîker
rûm رووم rêv, mûyên ku bi ber organên zayendî yên jin û mêran ve şên dibin
rûmet روومەت gep, alek, hinarok, herdu rexên rûyê mirovan ku yên zelaman lê rî dertên û jê tên tiraşîn
rûn روون zelal, xwiya, diyar, eşkere, belî, aşkira;; kirdinewe ron kirin, zelal kirin, ravekirin, şirove kirin, xwiya kirin, eşkere kirin;; ruhn, şil, avî, şileyî
rûnak رووناک ron, geş, zelal, bironahî
rûnakbîr رووناکبیر bn roşinbîr
rûnakî رووناکی ronahî, ronî, ronayî, geşî, zelalî
rûnî روونی ronî, zelalî, geşî, ronbûn, ronahî
rûnûs روونووس kopî, jêgirtin, nisxe, nusxe
rûnûsname روونووسنامە defter, kopîname
rûpamanî رووپامانی nazdarî, cilwe, îşwe, nazûnûz, gotinên şirîn jê re gotin
rûpere رووپەرە bn lapere
rûpoş رووپۆش rûpoş, maske; perde (t ya li ser rûyê jinan)
rûqayîm رووقاییم rûqayim, bêşerm
rûreş روورەش rûreş, şermezar
rûreşî روورەشی rûreşî, şermezarî, fihêt, eyb, şerm
rûsard رووسارد rûsar, ne xweşmirov, mirova/ê ne xwîngerm û xweşheval
rûsext رووسەخت serhişk
rûspî رووسپی rûspî, serfiraz, serbilind, (mirova/ê) qedirgirtî, biqîmet
rûşan رووشان selixîn, bi sivikî birîndar bûn
rûşandin رووشاندن selixandin, bi sivikî birîndar kirin
rûşkên رووشکێن kesa/ê yan tişta/ê ku mirovan dide şermê, erza mirovan dişkêne
rût رووت rût, rûs, tazî, mirovên bêcil, darên bêçilû, erdê bêdar û hwd.; tursî, tusî, bêgoşt yan bêxwarin: nanî rût nanê tursî;; û qût /rûtûqût rûsûtazî, şilfîtazî, bi temamî rût
rûtal رووتال rûtehl, bêmad, ne rûgeş, ne kêfxweş, ne rûken
rûtayî رووتایی rûtî, rûtahî, rûtbûn
rûten رووتەن rût (t erd/zevî)
rûtirş رووترش rûtehl, kesa/ê ku bi dilxweşî bi mirovên din re na-axive û nade û nastîne
rûtî رووتی rûtî, tazîtî, rûsî, rûtayî, rûtbûn
rûwalet روووالەت durûtî, riyakarî, çîvokî, bêexlaqî, derewînî, melaqî, bincamîtî, dudevîtî
rûwaletbaz, روووالەتباز, rûwaletker durû, riyakar, çîvok, bêexlaq, derewîn, melaq, bincam, dudev
rûwe روووە kopî, jêgirtin, nisxe, nusxe
rûwew روووەو ber bi, beramber, miqabil, berev
rûxan رووخان hilweşîn, ruxîn, herrifîn, kavil bûn, xirab bûn, xopan bûn, wêran bûn, kembax bûn
rûxandin رووخاندن hilweşandin, ruxandin, herrifandin, kavil kirin, xopan kirin, wêran kirin, xirab kirin, kembax kirin
rûxaw رووخاو hilweşiyayî, ruxiyayî, herrifî, kavil(bûyî), xirab(bûyî), xopan(bûyî), wêran(bûyî), kembax(bûyî)
rûxoş رووخۆش rûgeş, rûxweş, dilxweş, bikêf, bizewq;; rûgeşî, rûxweşî, dilxweşî, kêf, zewq, keyf
rûzerd رووزەرد rûzer, spîçolkî, bêxulk, bêreng, rengavêtî
ev' ''ەڤ beş dê were berfirehkirin.
sal سال sal
salroj سالرۆژ salveger, salroj
sebaret سەبارەت be: ... li ser ..., di biwarê... de, derbarê..., sebaretî ..., di warê ... de
sedeha سەدەها sedan, bi sedan
seg سەگ se, kûçik, (z) hewo, seg
sendin سەندن standin, stendin, sendin; kirrîn
senger سەنگەر asêgeh, kel, kelhe
ser سەر be ser bi ..., aîdî ..., girêdayî ...
serbaz سەرباز leşker, esker, serbaz
serbazî سەربازی leşkerî, eskerî
serbest سەربەست serbest, azad, berdayî; bi kêfa xwe
serberz سەربەرز serbilind, serfiraz
serbexo سەربەخۆ serbixwe, xweser, rizgar, azad
sererray سەرەڕای tevî, tevî ku, digel hindê jî ku, herçend, herçend e ku
sereta سەرەتا destpêk
serincrakêş سەرنجراکێش balkêş
sersamî سەرسامی matmayî, ecêbgirtî, mestbûyî
serû سەروو silal, di ser re, jor; bakur, şîmal
serûtir سەرووتر silaltir, serretir, di-ser-re-tir, jortir; bakurtir
sewz سەوز kesk
sibeynê سبەینێ sibê, siba, sibehî
sik سک zik
silaw سلاو (intj.) silav, selam, merheba, rojbaş; (n) silav, silavdan, merhebayî
sing سنگ sîng
sîpare سیپارە namilke, broşûr
sîxwar سیخوار xwîsar, sarma
sîxur سیخور sîxur, casûs, cehsûs, ya / yê karê wê / wî peydakirina agadariyên nehînî ye bi dizîkî
sîxurane سیخورانە bi dizîkî, ji dizîkî ve, sîxurane
supa سوپا leşker, esker
supas سوپاس spas
supasî سوپاسی spasî
sur سور sor
sûd, سوود, sûde mifa, kelk, feyde
sûqan سووقان hestî
sûtan سووتان sotin, şewitîn, suşîn
sûtandin سووتاندن sotandin, şewitandin, sujandin
jî, jik, herwiha: hî dîkeş ya / yê din / dî jî, ya / yê dî jik
-şşan -ششان mil: le ser tan e li ser milê we ye, di stuyê we de ye, hûn jê berpirsiyar in
şax شاخ çiya
şaxawî شاخاوی çiyayî
şemme شەممە şemî, şembî, ji rojên hefteyê ya piştî înê û berî yekşemê
-şemme -شەممە -şem, -şemb: yekşemme yekşem, duşemme duşem, sêşemme sêşem, çiwarşemme çarşem, pêncşemme pêncşem, heynî în / eynî, şemme şemî
şer شەر şerr, şer; ceng.
şerbe شەربە hatin bi şer çûn, şerrenîx kirin, gengeşe kirin, pev çûn
şew شەو şev
şêt شێت dîn, bêaqil, şêt, delodîn, tirredîn, hepledîn, hepletiraş
şêthar شێتهار dîn û har
şimşal شمشال bilûr, bilûl
şiştin ششتن şûştin, bi avê paqij kirin
şit شت tişt
şiwên شوێن cî, cih; şûn
şîrbayî شیربایی next, qelen, pare yan malê malbata zava dide malbata bûkê
şîrkirdin شیرکردن şirovekirin, ravekirin
şordin شۆردن şûştin
şege شەگە : selam
-t te; tu
ta تا (1) heta, ta, heya, heyanî; hindî, hindî ku;; (2) ta (tasar an tagerm)
taban تابان teyisok; birqok, birqdar
tabge تابگە bender, keştîgeh, strîngeh, gemîgeh
taf تاف gupik, lûtke, pileya herî bilind, bilindtirîn nuqte an cih
ta'în تا'ین tehîn
tajan تاژان ta, çep, çiqil (yên daran)
tak تاک tek, kit, tak, tenê, tinê, tenha, tenya; takekes, şexs, kes
take- تاکە- kite-, teke-, take-
tal تال (1) tal, tehl, ne şirîn; dijwar;; (2) ta, lib, heb, çeq: talêk ben tayek ben / dezî
talan تالان talan, şelandin
tale تالە gewr, gewer, gewher, rengê mîna xweliyê
talûke تالووکە xeter, talûke, tehlîke, xeternak; lez, lezûbizav, pele, ecele
talx تالخ tixûb, sinor; serlêv, marjînal
tam تام 1) çêj, tam, lezet 2) rûn, don, zeyt
-tan -تان we, a we, ê we, ya we, yê we: xotan we bi xwe, hemûtan we hemiyan
tanc تانج tac, taca serê serok û serdaran
tancî تانجی tajî, seyê / kûçikê nêçîrê
tanok تانۆک çeperok, tanok
taq تاق (1) taq, dîwar, ban;; (2) tenê, tek;; (3) pîst, çerm, post
taqî تاقی ezmûn, îmtîhan, test, azmayişt, azmûn
taqim, تاقم, taxim kom, taxim, deste
tapo تاپۆ sawêr, xeyalet, reşke, leylan, tarmayî
tar تار tarî
tarac تاراج talan, şelandin, ferman
taran تاران Tehran, serbajarê Îranê
taraw تاراو aware, derbider, mişext, sergumkirî, xerîb
tarawge تاراوگە biyanistan, xurbet, sergum, sirgûn, xerîbî
tarîk تاریک tarî, ne ron, reş, zilmat
tarîx تاریخ dîrok, mêjû, tarîx; berwar, roj, roja çêbûnê / pêkhatinê / qewimînê / rûdanê
tarîxî تاریخی dîrokî, mêjûyî, tiştek pêwendîdar bi paşerojê ango rojên borî ve; tiştek giring an bingehîn
tarmayî تارمایی sawêr, xeyalet, reşke, leylan, tarmayî; sîber, sî, sih
taromar تارۆمار belawela, pelate, taromar
tas تاس (1) mat, matman, ecêbgirtin;; (2) tas, tirar, kase, kûp
tasman تاسمان mat man, ecêbgirtî bûn
tasandin تاساندن mat hiştin, ecêb girtin,
tasaw تاساو ecêbmayî, matmayî
tasme تاسمە bend, bizîng, girêdek, hefsar
tasxuq, تاسخوق, tasux kêm, kêmpeyda
tase تاسە xwestek, daxwaz, bêrî, bêrî, xwestin, vîn, viyan
tasexwardin تاسەخواردن xwestin, bêrî kirin, viyan
tavge تاڤگە sûlav, ava ji cihek bilind dadikeve, ava dikeve jêr
taşîn تاشین tiraşîn; kurr kirin
taşk تاشک tam, temam, bêkêmasî
tat تات ereb, kesê ereb, gelê ereb, tat
tata تاتا mam, ap, birayê bav / bab
tatik تاتک xwişka mezin, (şûna "kek" bo keçan an jinan, "abla")
tatî تاتی erebî, tatî
tato تاتۆ bav, bab
ta'ûn تا'وون êş, elem, nesaxî, nexweşî
tawan تاوان xerabî, guneh, tawan, tewan, binpêkirina qanûnan / zagonan
tawanbar تاوانبار tawanbar, gunehbar, kesê têt bawerkirin ku xerabiyek dijî qanûnê kiriye
tawankar تاوانکار tawankar, gunehkar, kesê dijî qanûnê tev digere / dixebite / tiştekî dike
tawûl تاووول kûn, kon, xîvatên reş, reşmale
tawûtenya تاوووتەنیا tikîtenê, bêkes
tax تاخ tax, mehel
taxe تاخە çeq, çiqil, gulî; baq, gurzik
taxork تاخۆرک erebok, erebane, erebanok (li dû/pey hespan)
taybet تایبەت taybet, xas, kêmpeyda, negiştî, neasa, nenormal
taye تایە (1) teker, tekel, tayre, xirrxal;; (2) deste, lijne, kom, komîte
tayefe تایەفە taîfe, hoz, binemal
tayefî تایەفی taîfî, tiriyê taîfî, birrek tiriyê sorî tarî ye
tayen تایەن jixwerazî, hemîzan, kesa/ê her xwe rast dihesibîne û kesên din şaş
tayentaze تایەنتازە nû; taze, teze, terr: û nut û niwê nipînû, herî nû, bi temamî nû
tazebaw تازەباو nûjen, modern
tazegî تازەگی nihoyî, dawîn, rojîn
tazekûre تازەکوورە seyr, sosret, ecêb, neasa, nenormal
tazî تازی tazî, rûs, rût, ripîrûs, ripîrût
tazyane تازیانە qamçî, şivik, şivtan
teba تەبا lihevkirin, pêkhatin, rêkeftin; ahengdar, yekdeng, biaheng
tebane تەبانە bangurdan, bagurdan, kevirê / berê li ser banên xaniyan têt gerandin daku ban qayim bibe û dilopan neke
tebare تەبارە fêrûk, tebare, dexl û danê hê nehatiye dirûn
tebaxçe تەباخچە sênîk
tecener تەجەنەر nêrî, bizinê nêr
tege تەگە nêrî, bizinê nêr
teh تەه pey! peh! ewww!
tejandin تەژاندن zirviçandin, merriçandin, eçiqandin
teje تەژە dirêj, bejndirêj
tekîd تەکید piştrast, dilniya, eseh
tel تەل têl: telî telefon têla telefonê
temako تەماکۆ tûtin, titûn
tenanet, تەنانەت, tenha, tenya tenê
tepedor تەپەدۆر derqefank, dergirk, qepax
tepil تەپل şûntil, şûntilî, şopa tilan / tiliyan li ser belgenameyên fermî / resmî yan kargêrî / îdarî;; dehol, dahol
tepke تەپکە tepke, tepik, xefik (bo girtina firrindeyan, teyran)
tepreş تەپرەش fêlbaz, hîlebaz, bifêlûfût, bidekûdolab
teplos تەپلۆس bikêmasî, bikêmûkasî; tembel, kislan
ter تەر şil; avî, ruhn, ron; terr; taze
tera, تەرا, ter tesaduf, rasthatin, pêrgîhatin, bêdestî, bêrêzikî
teraf تەراف diyafram
terandin تەراندن dan pey, li pey çûn, bi dû ketin (bo girtinê)
terane تەرانە awaz, deng, melodî
teraşîn تەراشین tiraşîn; kurr kirin
teratên تەراتێن 1) bizirîn, bi lezûbez hatin û çûna pêş-û-paş 2) rimbazî
teraz تەراز teraz, ast, pile, derece, gihanek, merhele
terazû تەرازوو terazû, kêşang, pîvang
tercuman تەرجومان paçvan, tercuman
tere تەرە hinda, berze, xirrayî, wenda, rêwenda; neberdest, nediyar
terexo تەرەخۆ kirdin xwe veşartin, xwe xîfandin
teref تەرەف al, alî, hêl, la, rex, teref
teres تەرەس pezeweng, teres
terh تەره (1) 1) awa, şêwe, reng, rêbaz 2) mîna, wekî, şibî, nola, fena;; (2) kojik, kerrik, zebeşên negihiştî
terîk تەریک veder, varê, avarê, vedayî, dayî aliyekî
terîq تەریق rûreş, şermezar
terîqet تەریقەت rêbaz, ol, terîqet
terîr تەریر agadarî, haydarî, hişyarî
terlan تەرلان keşxe, delal, xweşik, ciwan
ters تەرس rîx, pîsatiya ji dewaran dikeve
terwende تەروەندە kêmpeyda, nayab, kêmhe
terû تەروو kufur, lanet, xezeb, gawirî
terxan تەرخان terxan, dabîn, misoger, aloke
terz تەرز birr, cor, celeb, reng, şêwem awa
tesel تەسەل qanih, qani', razî; têr
tesk تەسک teng, ne fire
teşene تەشەنە belav, belawela, berbelav
teşenekirdin تەشەنەکردن belav kirin, berbelav kirin, belawela kirin
teşer تەشەر nixmane, qerîne, kînaye (gazina bi dizîkî yan en yekser)
teşt تەشت test, amanek / firaxek mezin û pan e, cil tê de tên şûştin
teştolke تەشتۆلکە testok, bn teşt
teşbere تەشبەرە mermer, teşkevir
teşk تەشک tenişt, rex, alî
teşkebere تەشکەبەرە berrik, xalîçe, mehfûr
teşq تەشق dijwarî
teşqele تەشقەلە teşqele, hîle, newehî, neheqî; bihane, hêcet, hincet
teşrîn تەشرین teşrîn
teşrînî تەشرینی yekem kewçêr, cotmeh, teşrîna yekem / êkê;; duwem sarmawez, mijdar, teşrîna duyem / duyê
teştîr تەشتیر karik, karika mê
teter تەتەر 1) peyamber, qasid, êlçî, teter 2) teter, tatar, kesa / kesê endama gelê teter / tatar
tetik تەتک dezgork, destgork, dezgor, destkêşk
tetin تەتن herî, çamûr, teqin
texlîd تەخلید birr, celeb, cor, tewir, texlîd
text تەخت 1) hilû, sade, rast, birêk 2) darîn, textîn, text
tewaw تەواو temam; xelas, xilas
tewir تەور bivir
tewîle تەویلە gov, axur (xaniyê / joreya dewar û sewal tê ve tên parastin)
tezandin تەزاندن tezandin, bûzandin, sar kirin, cemidandin
tezbêh, تەزبێه, tezbîh tizbî
tezîn تەزین tezîn, cemidîn, bûzîn, sar bûn
tezrû تەزروو tawis, teyrê tawis
tezû تەزوو tezî, cemidî, sar
تێ geyîştin tê gihîn, tê gihiştin, fam kirin, serwext bûn
têkel تێکەل têkil, tevlihev
tifeng تفەنگ tiveng, tifek, tifeng
tift تفت tirş; kerrik, kojik, çilmik, negihiştî (fêkî)
tiftî تفتی tirşî, tama tirş
tigil تگل beran
tik تک dilop, çip
tika تکا tika, rica, hêvî, daxwaz
tilandin تلاندن badan, zivirandin, balandin
tilîsan تلیسان nimîn, nerm bûn (bi taybetî tiştekî qerrisî/cemidî di ava germ de)
tilîsandin تلیساندن nimandin, nerm kirin (bi taybetî tiştekî qerrisî/cemidî di ava germ de)
tilîsawe تلیساوە nimandî, nermkirî
tilîş تلیش rîçal, parçeyek zirav û dirêj ya cawekî/qumaşekî dirrandî
tilp, تلپ, tilpe pişka nerm ya mêwe û sebzeyan; gerode, toza binê çayê yan avê
tiluxwê تلوخوێ sûr, şûr, têrxwê
tilyak تلیاک tilyak, tiryak, beng, narkotîk
timandin تماندن da-anîn, anîn jêr; bênirx kirin
timen تمەن timen, tumen, yekîneya diravî / pareyî ya Îranê
tin تن qûn, paşkun
tingêle, تنگێلە, tingêlke tijî, dagirtî, mişt
tinok تنۆک dilop, çip
tir تر dî, din, dîtir, tir: emey tir ev ê din, ewey tir ya / yê dî, zorî tir gelek din an gelekên dî
-tir -تر -tir (paşpirtik bo nîşandana wateya "pitir", "zêdetir" û hwd): xoshtir xweştir, zortir gelektir, pirrtir, pitir, zêdetir, bêhtir
tiral ترال tembel, keslan, ne zîrek, ne çeleng
tiraske تراسکە awarte, derbingeh, cuda, ferq
tiraw تراو avî, ron, ruhn
tirazan ترازان veqetîn, ji hev vebûn, jêk vebûn, jev vebûn
tirazandin ترازاندن veqetandin, ji hev vekirin, jêk vekirin, jev vekirin
tirazaw ترازاو veqetî, jêkvebûyî, jevvebûyî, jihevvebûyî
tirçimaq ترچماق bala, pirr dirêj
tirek ترەک derz, şkestin bê ku hûr-hûr an parçe-parçe bibe
tirekan ترەکان derizîn, şkestin bêy ku hûr-hûr an parçe-parçe bibe
tirekandin ترەکاندن derizîn, şkandin bêy ku hûr-hûr an bêt parçe-parçekirin
tirekîn ترەکین zan, têjik an zarok anîn
tirê, ترێ, tire tirî
tirincan ترنجان raheşîn, xwe raheşandin nav hev, di cihek teng de li hev kom bûn an civîn
tirincandin ترنجاندن raheşandin, raheşandin nav hev, di cihek teng de li hev kom kirin an civandin
tirincû ترنجوو tûj, birrinde, xweşbirr
tiring ترنگ avî, ruhn, ron
-tirîn -ترین paşpirtika rêzimanî bo destnîşankirina pileya herî berz û bilind: xoshtirîn xweştirîn, herî xweş
tirîsk, تریس, tirîskûhûr çirûsk, çirîsk
tirîş تریش (ya / yê) dî jî, din jî, dîtir jî
tiropik ترۆپک gupik, lûtke, bilindtirîn cih / beş
tirşke ترشکە birq, berq, ronahî
tirkeş ترکەش tenişt, rex, alî, hêl
tirkize ترکزە xeterî, talûketî, biveyî, bivokî
tirş ترش tirş; kerrik, kojik, çilmik, negihiştî (fêkî)
tixûb تخووب sinor, tixûb; serlêv, marjînal, perîferî
tiro ترۆ silo, siloke, xeyidok, înato, kizgiryok
tirumbêl ترومبێل tirimpêl, erebe, seyare
tirumte ترومتە baz
tirûkandin, ترووکاندن, tirûke 1) girtin û di cî de vekirina çavan 2) hêka meriqî şkandin
tirûm ترووم tuxm, îcax, binyat
tirûsk ترووسک (1) çirûsk, çirîsk, birq, ronahîk;; (2) zîrek, destbişol, çeleng, fêris
tirûskan ترووسکان çokên xwe çemandin/tewandin
tirûtifaq ترووتفاق qût, pêdiviyên xwarinê
tiryak تریاک tilyak, tiryak, beng, narkotîk
tiryan تریان zembîl, sepete, selik
tisin تسن tembel, kislan, keslan, ne zîrek
tişrîn تشرین teşrîn
tişrînî تشرینی yekem kewçêr, cotmeh, teşrîna yekem / êkê;; duwem sarmawez, mijdar, teşrîna duyem / duyê
tiwan توان bişivîn, helîn, asîmîle bûn, têkil bûn, guncîn, întegre bûn
tiwana توانا bişiyan, bitaqet, kara, tiwana, bişê
tiwandin تواندن bişaftin, bişivandin, helandin, asîmîle kirin; têkil kirin, guncandin, întegre kirin
tiwanîn توانین karîn, şiyan, kanîn; pê çêbûn, jê hatin
tiwawe تواوە bişivî, helî, asîmîlebûyî
to تۆ tu; te
tojandin, تۆژاندن, tojîn ferisandin, ravekirin, analîze kirin
tojîner, تۆژینەر, tojer ferisîner, raveker, analîzeker
tokme تۆکمە req, hişk, qayîm
tol تۆل birêk, birêkûpêk, biserûber;; tol, heyf, tolhildan
tom تۆم tov
tomanî تۆمانی hirmî, hirmîk; karçîn
tomar تۆمار tomar, sicil, qeyd, secl
tomargeh تۆمارگەه tomargeh, tescîlat
top تۆپ (1) gog, hol, tepk, top (alava pêlîstinê);; (2) top (çek û sîleh);; (3) badan, têalandin
topên تۆپێن kuştin, (kêmbînî, kêmwateyî)
toqandin تۆقاندن bizdandin, behecandin, tirsandin, xofandin
toqîn تۆقین (1) bizdîn, behecîn, tirsîn, xofîn;; (2) bilqîn, hilbilqîn, bilq dan
toqle تۆقلە peqlîşk, bilq, bilqok
toqlekirdin تۆقلەکردن bilqîn, hilbilqîn, bilq dan
tor تۆر rev, bazdan;; (1) torr, alava / aleta masîgiriyê;; (2) şûm, nevehewayî, bêhedan, nearam, bêtebat;; (3) kewê ferx, kewok
torkirdin تۆرکردن revîn, bazdan
toran تۆران xeyidîn, sil bûn, dil man
torandin تۆراندن xeyidandin, sil kirin, dil hiştin
tore تۆرە (1) zîz, sil, xeyidî, dilmayî, enirî, silikî;; (2) çande, kultur, kelepûr; wêje, edebiyat
torxe تۆرخە zêdexwerî, xwarina zêde
tow تۆو tov
toy تۆی bûy, dîlan, govend, dawet, şahî, şehyan
tozê, تۆزێ, tozêk piçekê, kêmekê; hinekî; bîskekê, kêlîkekê
tumez تومەز diyar e ku, xwiya ye ku
tund توند teng; tûj; hişk, req, qayim; dijwar, çetîn, zehmet; şidayî, şdandî
tundkar توندکار zordar, şidetparêz
tundkarî توندکاری zordarî, şidet
tundraw توندراو rêhişk, tengparêz
tundrawî توندراوی rêhişkî, tengparêzî
tung تونگ tund
turt تورت şkêbar, nazik
turuş توروش bistehî, wêrekî, cesaret
turuşkirdin توروشکردن wêrîn, bistehî hebûn
tuşmal توشمال serekhoz, serokê êl an eşîrekê
tuwan تووان bişivîn, helîn, asîmîle bûn, têkil bûn, guncîn, întegre bûn
tuwana تووانا bişiyan, bitaqet, kara, tiwana, bişê
tuwandin توواندن bişaftin, bişivandin, helandin, asîmîle kirin; têkil kirin, guncandin, întegre kirin
tuwanîn تووانین karîn, şiyan, kanîn; pê çêbûn, jê hatin
tuwawe توواوە bişivî, helî, asîmîlebûyî
tuwaz توواز budje, hesaba lêçûn û pêhatinan; hevsengî, parsengî, balans
tuwê تووێ ker, parçe, par
tuwêkirdin تووێکردن ker kirin, ker-ker kirin, parçe-parçe kirin
tuwêşû تووێشوو mêdek, xwarina bo seyranê / seferê mirov li gel xwe dibin
tuwêtke تووێتکە bêdeng, bêpêjn
tuxm توخم 1) tov 2) dûnde, ûcax, tuxm, paşhatî, dûndeh, nevî, torin, zarok
توو 1) tû 2) tu, te
tûj تووژ tûj; tîj
tûk تووک pirç, porr, mûyên serî
tûle توولە kûçik, seyê hê mezin nebûye
tûleberaz توولەبەراز berazok, têjika berazan
tûn توون tîj, biharata tîj / sotîner
tûna توونا derbeder, aware, sergumkirî
tûş تووش (1) şûm, neqet, venehewayî, bêhedan, nearam, bêtebat, livlivo; dijwar;; (2) tûş, pêrg, rasthatin
tûşbûn تووشبوون tûşî bûn, pêrgî hatin, ketinê, rasthatin
tût تووت hûr, hûrik, biçûk, biçûkok
tûtak تووتاک qumrî
tûtke تووتکە kirmik, kurmik, kirm, kurm
tûtin تووتن tûtin, titûn
tûtî تووتی papaxan, tûtî, firrindeyê zarîveker
tûr توور tivir;; dan avêtin, virrandin
tûrandin تووراندن fîrrikandin, fîrrandin, hinav çûn, bi xwe re negihan
tûre توورە zîz, sil, xeyidî, dilmayî, enirî, silikî
tûrebûn توورەبوون xeyidîn, silikîn, zîz bûn, sil bûn
tûreke توورەکە tûr, çewal, tûrik, torbe
-u- -و- di nava peyvê de pirrî caran li şûna -i- ya kurmancî: dukan dikan, dunya dinya
umêd ومێد hêvî, daxwaz, umêd, awat, hîvî
unîşk ونیشک nîvişk, rûn
-وو -î (paşpirtikek bo çêkirina rengdêran ji raweyê dema borî ya sade ya lêkerên gerneguhêz): kewtû ketî, mirdû mirî
ûk ووک gewrî, hefk
têbînî تێبینی : Di soranî de kêm car peyv bi herfa V dest pê dikin. Yên ku bi V dest pê dikin ji kurmancî yan jî ji zimanekî biyanî hatine deynkirin. Bi giştî li şûna wan hin peyvên din yên soranî hene.
vaç ڤاچ bn herêm, dever
vajî ڤاژی berevajî, vajî
vala ڤالا vala, xalî, vale
varê, ڤارێ, varî varê, veder, dûr, ne li ber rê
vejen ڤەژەن vejen, enerjî, entensîte
vêra ڤێرا pê re, vê re, li gel
ving, ڤنگ, vinge, vingehûr ving, vingeving
vir, ڤر, virevir virr, virrevirr, dengê virrevirr
vîze ڤیزە vîze, vîza, destûra derbasbûna welatekî biyanî
w و 1) Hema-hema herdem ciyê 'v' ya kurmancî digire, wek: aw av, naw nav, bawk bav. 2) Di gelek biwaran de ciyê 'h' ya kurmancî digire, wek: wirç hirç, wişk hişk, ziwa zuha. 3) Di gelek waran de ciyê 'y' ya kurmancî digire, wek: bûwe bûye, kirdûwe kiriye.
wa وا (1) wisan, wilo, wer; wiha, hosa, usa;; (2) wa! ev çi ye! çawan!
wate واتە 1) ango, anku 2) wate, mane, me'ne
watewat واتەوات galgal, galegot, behs û xeberên bê bingehên xurt
waz واز lê hênan dest jê berdan, dev jê berdan, bes kirin, êdî nekirin
-we -وە (1) -ye: bûwe bûye, çûwe çûye, dîwe dîtiye;; (2) ve-: bikewe vebike, veke
wek, وەک, weku wek, mîna, şibî, nola, fena
wekyekî وەکیەکی wekhevî, yeksanî, wekyekî
welam وەلام bersiv, cab, cewab
westan وەستان rawestîn, sekinîn; xwe ragirtin
westandin وەستاندن rawestandin
-wê- -وێ- 1) -xwaz-, -vê-: Nayewê Wî nevê, Ew naxwaze
wilax ولاخ dewar, hesp
-wim -وم -me: bûwim bûme, çûwim çûme, helsawim rabûme
win ون hinda, wenda, berze, nediyar
winda وندا hinda, wenda, berze, nediyar
wirç ورچ hirç
wişk وشک hişk
wişyar وشیار hişyar
wişyarî وشیاری hişyarî
witar وتار gotar; nivîsar
witin وتن gotin
witûwêj وتوووێژ gotûbêj, giftûgo, suhbet
wîst ویست vîn, îrade
wîstin ویستن xwestin, viyan
-wît -ویت -yî: (to) bûwît (tu) bûyî, (to) çûwît (tu) çûyî, (to) helsawît (tu) rabûyî
-wt, [[]] -wt- Pirrî caran cihê -ft, -vt- ya kurmancî digire: hewt heft, kewtin keftin, ketin, zewt zeft, rewt reft, azîne, metod
xak خاک ax
xal خال 1) xal, birayê dayikê 2) xal, niqte, rawestek
xanewade خانەوادە malbat
xanû خانوو xanî
xatû, خاتوو, xatûn xatûn; xanim
xawen خاوەن xwedî, xwedan, xwidan
xawên خاوێن paqij, bijûn, pak
xecalet خەجالەت şermezarî, rûreşî
xedr خەدر neheqî, xedr
xende خەندە bişir, bişkurr, girnij, kenê bin lêvan
xerîk خەریک 1) mijûl 2) hema, hema-hema: Xerîb bû be ser bikewê Hema dê bi ser biketa, Kêm mabû ku dê bi ser biketa
xo خۆ 1) xwe 2) nê, manê, jixwe, nexwe, naxwe, erê: Xo dezanim xetay tu niye Nê dizanim ne xetaya / çewtiya / xeletiya te ye.
xo-, خۆ-, -xo-, -xo Pirrî caran cihê xwe-, -xwe-, -xwe ya kurmancî digire: xoş xweş, xozga xwezî, xolemêş xwelî
xolemêş خۆلەمێش xwelî
xom خۆم (min bi) xwe
xoman خۆمان (em bi) xwe
xoş خۆش xweş
xoşewîst خۆشەویست xweşdivî, xweşviyayî, ezîz, berdilî
xot خۆت (tu bi) xwe
xotan خۆتان (hûn bi) xwe
xoy خۆی (yekhejmar: ew bi) xwe
xoyan خۆیان (pirrhejmar: ew bi) xwe
xoyş خۆیش wê / wî bi xwe jî
xozga, خۆزگا, xozge xwezî, keşke, xozî
xur خور roj, tav
xuşk خوشک xwişk, xweh, xweng
xwa خوا Xwedê, Yezdan: Xwa hafîz! Xwedê li gel te/we! Bi xatirê we!
xwalêxoşbû خوالێخۆشبوو xwedêjêrazî, biheştî, rehmetî
xwardin خواردن xwarin
xwardinewe خواردنەوە vexwarin, noşîn, noştin, noş kirin
xwastin خواستن xwestin, xwastin
xwedawend خوەداوەند xweda, xwedawend, xwedok
xwên خوێن xwîn
xwêndin خوێندن xwendin
xwêner خوێنەر xwendevan
xwênewar خوێنەوار xwendewar
xwar خوار xwar; xwehr
xwazyar خوازیار dilxwaz, a/ê dixwaze, xwazyar
xwirewîşt خورەویشت tevger, rabûn-û-rûniştin
-y 1) -ya, -yê: rojnamey rojane rojnameya rojane; mamostey kurdî mamosteyê kurdî;; 2) wî, a wî, ê wî, ya wî, yê wî; wê, a wê, ê wê, ya wê, yê wê: malekey mala wî / wê; dengekey dengê wê / wî
ya یا yan, an
yad یاد bîranîn, yad
-yan -یان wan, a wan, ê wan, ya wan, yê wan: malyan mala wan; dengyan dengê wan; zorbeyan pirraniya wan
yanê یانێ ango, anku, yanî, yanê, ye'nî
yarmetî یارمەتی alîkarî, harîkarî, arîkarî, harî, arî
yasa یاسا qanûn, zagon, yasa
yasayî یاسایی qanûnî, zagonî, yasayî
yaxud یاخود yan, an, yan jî, an jî
-yeha -یەها : deyeha bi dehan
yek یەک yek, êk (jimare 1)
yektir یەکتر hev, hevdu, êkûdu
yekgirtû یەکگرتوو hevgirtî, yekgirtî
yekî یەکی tir yek din, yek dî
-yn -ین paşqertafek e carinan şûna "em ...in" digire: ebeyn em dibin, edeyn em didin, ekeyn em dikin
-yne -ینە -no, -yno, gelî …yan: birayne birano, birayno, gelî birayan
zanîn زانین zanîn
zanînpê زانینپێ pê hesîn, hay jê bûn, aga jê bûn, xeber jê standin
zanko زانکۆ zanîngeh, zanko, unîversîte
zawa زاوا zava
zehmet زەهمەت dijwar, zehmet, çetîn
zemawend زەماوەند dawet, dîlan, zemawend, seremoniya / mihricana / rîtuela / cejna / şahiya zewicandina jin û mêran
zeq زەق zîq, ziq, rik, biloq
zeqzeq زەقزەق rik û rik: Hemûyan zeq zeq seyryan dekirdim Hemûyan rik û rik li min dinerî.
zerd زەرد zer
zerdelo زەردەلۆ zerole
zewî زەوی zevî; zemîn, erd, dinya
zewînasî زەویناسی erdnasî, zemînnasî, coxrafya
zincîreşax زنجیرەشاخ rêzeçiya, zincîreçiya
zirîze زریزە zincîr
ziwa زوا zuha, ziwa
ziwêr زوێر zivêr, aciz, nerehet, sil, xeyidî
ziyad زیاد zêde
ziyatir زیاتر zêdetir, pirrtir, bêhtir, pitir, zehftir
zor زۆر pirr, gelek, mişe, zaf, zehf
zorbe زۆربە bi pirrî, pirranî, pirraniya ...
zorîne زۆرینە pirranî
Amadekar: Husein Muhammed

Aa · Bb · Cc · Çç · Dd · Ee · Êê · Ff · Gg · Hh · Ii · Îî · Jj · Kk · Ll · Mm · Nn · Oo · Pp · Qq · Rr · Ss · Şş · Tt · Uu · Ûû · Vv · Ww · Xx · Yy · Zz

Çavkanî