Pêvek:soranî-kurmancî/l
L l
biguhêre| Soranî | سۆرانی | Kurmancî |
|---|---|---|
| la | لا | al, alî, rex, hêl; cem, nik, bal, ba, dev; ber; neserekî, duyem; dor, derdor, dorber; pirt, par, pişk |
| ~ birdin | ~ بردن | dan / birin aliyekî |
| ~ çûn | ~ چوون | xwe vedan, xwe dan aliyekî, ji rê rabûn, veder bûn, rêya kesekî / tiştekî kirin |
| ~ danan | ~ دانان | danîn / deynan aliyekî |
| ~ dan | ~ دان | dan alî, dan rexekî, ji ser rê rakirin, veder kirin, vedan |
| ~ kirdin | ~ کردن | berê xwe dan |
| ~ lê kirdin | ~ لێ کردن | alîkarî kirin |
| ~ tê kirdin | ~ تێ کردن | pişta / guhê xwe danê, pûte pê nekirin, giringî nedanê |
| xo ~ dan | خۆ ~ دان | xwe vedan, xwe dan aliyekî, veder bûn, ji ser rêya kesekî / tiştekî rabûn |
| lababet | لابابەت | albabet, babeta duyemîn / neserekî |
| labar | لابار | albar, tiştê li gel barê serekî tê barkirin |
| laberhem | لابەرھەم | alberhem, berhema neserekî / duyemîn |
| labiraw | لابراو | dayî / birî aliyekî |
| lacang | لاجانگ | cênîk |
| lacîwerd | لاجیوەرد | lacîwerd, şînî zelal |
| laçû | لاچوو | demkî, berdemî, dw. berdewam, herdemî |
| ladê | لادێ | derbajar, gund |
| ladêyî | لادێیی | gundî, derbajarî |
| laencam | لاەنجام | albandor, alencam, bandora / encama neserekî / duyemîn |
| laf | لاف | meth, pesn |
| ~ û gezaf | ~ و گەزاف | meth û pesn |
| lafaw | لافاو | lehî, lêhî, avrabûn |
| lagîr | لاگیر | alîgir; piştevan |
| lagîrî | لاگیری | alîgirî; piştevanî |
| lajig | لاژگ | nezan, bêhay, bêaga |
| lajigî | لاژگی | nezanî, bêhayî, bêagayî |
| lak | لاک | kelex, term (t yê lawirên sekitî / mirî) |
| lakarî | لاکاری | karê pirtdemî, karê ne bo temamî rojê (ango 8 saetan), karê neserekî / duyemîn |
| lakêş | لاکێش | kêmkêş, kesa/ê carinan cigareyan dikêşe |
| lakêşe | لاکێشە | stêl, çargoşeya çik, rektangel |
| lakollan | لاکۆڵان | alkolan, kolana neserekî / duyemîn |
| lal | لال | lehl, yaqût (dirr û miceherek e) |
| lall | لاڵ | lal, bêziman (kesa/ê nikare qet yan baş zimanê xwe bigerrîne û bipeyive) |
| lallanewe | لاڵانەوە | lava / dia / dua kirin, hêvî kirin, tika / rica kirin, xwestin |
| lale | لالە | xal, birayê dayika kesekî, bn xall I |
| lalle | لاڵە | tika, rica, hêvî, daxwaz, dua, lava |
| lalengî | لالەنگی | lalengî, tangerîn (navê fêkiyekî ye) |
| lallepete | لاڵەپەتە | nîvlal, kesa/ê baş nikare zimanê xwe bigerrîne û bipeyive lê ne bi temamî lal e |
| lalixawe | لالخاوە | aliyê devî |
| lalî | لالی | bn lale |
| lallî | لاڵی | lalî |
| lalo | لالۆ | bn lale |
| lallupall | لاڵوپاڵ | pelate, pijale, belawela |
| lam | لام | navê tîpa "L" di alfabeya kurdî-erebî de |
| ~elîfla | ~ئەلیفلا | di alfabeya kurdî-erebî de tîpên hevedudanî "LA" |
| ~î qellew | ~ی قەڵەو | tîpa di alfabeya kurdî-erebî de "LL" ku di soranî de wek tîpa "l" di peyva "sal" de tê xwendin |
| lamil | لامل | stu; patik, paşstu |
| lan, lane | لان، لانە | hêlîn, mala firrindeyan / teyrikan; kunc, mala hin lawiran |
| lanewaz | لانەواز | derxistî, aware, mişext, derbider, derkirî, bêmal, bêhêlîn, penaber |
| lanewazî | لانەوازی | derbiderî, mişextî, awareyî, bêmalî, penaberî |
| lapall | لاپاڵ | beten, aliyek çiyayekî / girekî |
| laperre | لاپەڕە | 1) rûpel, berperr 2) serlêv, alperr, marjînal |
| lapçîn | لاپچین | lapçîn, lafçîn, gezme, pêlav, sol |
| laq | لاق | ling, pî, pê, bn qaç |
| laqe: ~ kirdin | لاقە: ~ کردن | dest tê werdan, destê xwe kirin di nav karekî re, xwe tûşî tiştekî kirin, dest kirin (tiştekî), dest (li tiştekî) dan |
| laqirdî | لاقردی | qerf, henek, tirrane, galte, yarî |
| lar | لار | xwar, xwehr, xêl, çemayî, tewî, tewayî, çemandî, tewandî, dw. rêk, rast |
| larelar | لارەلار | hejhejok, bi hejhejokî |
| larrew | لاڕەو | varê, avarê, aliyekî rê, derî rê, rexî rê, ne li ser rê |
| larewlar | لارەولار | xwarûvîç, çepûçûrr |
| larrê | لاڕێ | alrê, rêya neserekî / duyemîn |
| larî | لاری | xwarî, xwehrî, xêlî |
| las | لاس | qane, îqna, razî |
| lasar | لاسار | serhişk, înato, biînat |
| lasarî | لاساری | serhişkî, înat |
| lasayiyane | لاساییانە | lasayiyane, texlîdane, zarveker, îmîtatîv |
| lasayî | لاسایی | zarvekirin, çavlêkirin, lasayî, texlîd |
| ~ kirdinewe | ~ کردنەوە | zarve kirin, texlîd kirin, çav lê kirin, lasayî kirin |
| lasayîker | لاساییکەر | zarveker, çavlêker, texlîdker, lasayîker |
| laseng | لاسەنگ | bêseng, alseng, bêbalans |
| lasengî | لاسەنگی | bêsengî, alsengî, bêbalansî |
| lask | لاسک | destik |
| lastîk | لاستیک | lastîk, plastîk, elastîk |
| laş | لاش | laş, leş, beden, gewde; kelex, term, cesed; mirar |
| laşan | لاشان | yekal, rêyên tenê yekalî |
| laşe | لاشە | bn laş |
| laşerr | لاشەڕ | şerrnexwaz, aştîxwaz, pasîfîst |
| laşerrî | لاشەڕی | şerrnexwazî, pasîfîzm, aştîxwazî |
| lat | لات | jar, hejar, feqîr, bêhal, belengaz, perîşan, reben, nehe |
| ~ û liwar | ~ و لوار | feqîr û hejar |
| ~ û liwat | ~ و لوات | reben û perîşan |
| laterraf | لاتەڕاف | tenişt, rex, teref, alî |
| latirqewç | لاترقەوچ | vajî, berevajî, berûpişt, serberjêr |
| latuxm | لاتوخم | jêrcûn, jêrtuxm, cûnên / tuxmên / celebên / coreyên ji hin cûnên / tuxmên celebên serekî |
| law | لاو | ciwan, genc, xort, law |
| lawandinewe | لاواندنەوە | 1) lorandin, lorîk pê gotin, stiranên şîniyê li behiyan / taziyan gotin |
| lawanewe | لاوانەوە | lorîk, stiranên şîniyê li behiyan / taziyan |
| lawaz | لاواز | lawaz, qels, bêhêz, zeîf, nazik, hejar, lehwaz, dw. xurt, bihêz |
| lawazî | لاوازی | lawazî, qelsî, bêhêzî, nazikî, hejarî, zeîfî, dw. xurtî, hêzdarî, bihêzî |
| lawçak | لاوچاک | xortemêr, xweşxort |
| lawe | لاوە | balkêşî, balkişan, dênkişandin, bi alî xwe ve birin, qanekirin, îqnakirin, |
| lawekî | لاوەکی | biçûk, kêm, neserekî, duyemîn |
| lawelawe | لاوەلاوە | bn lawe |
| lawênî | لاوێنی | bn lawêtî |
| lawêtî | لاوێتی | ciwanî, gencî, xortî |
| lawik | لاوک | lawik, cûnek stiranên kurdî ye |
| lawirge | لاورگە | parasît, pêrejîn |
| lawje | لاوژە | cûnek stiranên kurdî yên evînî ye |
| lawlaw | لاولاو | navê giyayekî ye |
| lawuk | لاووک | bn lawik |
| lay | لای | alî; hêl |
| layen | لایەن | al, rex, tenişt, alî, hêl |
| layengir | لایەنگر | alîgir, piştevan, piştgir |
| layengirî | لایەنگری | alîgirî, piştevanî, piştgirî |
| laylaye | لایلایە | lorîk, stiranên dergûşan / landikan, stiranên bo zarrokên biçûk tên gotin dema landikên wan tên hejandin |
| le | لە | 1) li; (le ... da) di ... de, tê de; li 2) (le ...ewe) ji |
| ~ ara (da) | ~ ئارا (دا) | berdest, amade, hazir; li meydanê; di nav de |
| ~ ast | ~ ئاست | li ber / pêşberî / miqayeseyî (kesekî yan tiştekî) |
| ~ ban | ~ بان | li ser; li serbanî |
| ~ batî / ciyatî | ~ باتی / جیاتی | li şûna, li dewsa, pêşve, ji dêlva |
| ~ bar | ~ بار | li ber, bicihkirî, amade, li cihê xwe yê rast |
| ~ bar birdin | ~ بار بردن | ji ber birin (t zarrok); wa kirin ku bi ser neketin |
| ~ bar bûnewe | ~ بار بوونەوە | welidandin, hemleya xwe danîn (dayika Xwedê zarrokê wê dide) |
| ~ bar çûn | ~ بار چوون | ji ber çûn, hemle têk çûn, zarrok pêşdem û mirî welidîn |
| ~ bar kewtin | ~ بار کەوتن | têk çûn, bi ser neketin; ji taqet û şiyan ketin |
| ~ bare / bareyî | ~ بارە / بارەیی | li ser, li dor, derheq, derbareyî (mijarekê / babetekî), |
| ~ ber | ~ بەر | 1) ji ber, bo, ji bo, ji sedema (ku) 2) li ber, li pêş 3) (le pênawî, bo xatirî) ji ber, (ji) bo xatirê, bi pêxemet 4) ji ber, ezber, bêyî ku lê binere: Ew zor şî'r le ber dezanê Ew gelek helbestan ji ber dizane 5) (cil û berg) (cil û berg) lê, li ber: Kirasekey le berî ke, ba zû biçîn Kirasê wê bike ber (lê bike) daku em zû biçin |
| ~ ber çî | ~ بەر چی | ji ber çi, çima, (ji) bo çi, çire, çira, sedema wê çi ye (ku) |
| ~ ber dem da | ~ بەر دەم دا | li pêşberî / rûyê / hizûra (kesekî) |
| ~ le ber dest da | ~ لە بەر دەست دا | berdest, li ber dest, tişta/ê mirov dikare (bi asanî) xwe bigihîniyê |
| ~ ber ewe | ~ بەر ئەوە | ji ber hindê, ji ber wê yekê, ji ber wê çendê, lew, lewre, lewma, loma, lema |
| ~ ber hellsan | ~ بەر ھەڵسان | pêşve rabûn, rabûn daku bixêrhatinê li (kesekî / tiştekî) bike |
| ~ ber kirdin | ~ بەر کردن | ji ber kirin, ezber kirin |
| ~ ... bew lawe | ~ ... بەو لاوە | ji bilî..., ji ... pêve, ji xeynî...: Le min bew lawe kesî tir lê nebû Ji bilî min kes lê nebû, ji min pêve kes lê nebû, ji xeynî min kes lê nebû. |
| ~ bin | ~ بن | li bin, di bin (tiştekî) ve |
| ~ binewe | ~ بنەوە | ji bin ve |
| ~ birew | ~ برەو | li ber zêdebûnê |
| ~ birîtî | ~ بریتی | li şûna, ji dêlva, li cihê, pêş (tiştekî) ve |
| ~ bîn gîran | ~ بین گیران | (xwarin) li gewriyê (asê) man |
| ~ bîr birdinewe | ~ بیر بردنەوە | ji bîrê (bîra kesekî) birin, wa kirin ku (tiştek) ji bîra (kesekî) biçe |
| ~ bîr bûn | ~ بیر بوون | li bîrê (bîra kesekî) bûn |
| ~ bîr kirdin | ~ بیر کردن | ji bîr kirin |
| ~ … da | ~ … دا | 1) li … 2) di … de |
| ~ ciyatî | ~ جیاتی | li şûna, ji dêlva, li cihê, pêş (tiştekî) ve |
| ~ çap dan | ~ چاپ دان | çap kirin, (pirtûk / rojname û hwd) derxistin; dan çapkirin, dan derxistin |
| ~ çaw: | ~ چاو: | lew çawit! va ye! işte, ha ev e! li ber çavê te ye! |
| ~ çaw ... da | ~ چاو ... دا | di çav(î) de; li ber, ger bêt berhevdan / miqayesekirin: Le çaw to da tawanekanim hîç nîn! Li ber tawanên / xirabiyên te, yên min ne ti ne! (Ger xirabiyên min û te bên berhevdan / miqayesekirin, yên min qet ne ti tişt in.) |
| ~ ... çûn | ~ ... چوون | şibîn (tiştekî), wek tiştekî bûn, pê ve çûn, bi ser ve bûn: Kurrekeyş her lêy eçê Kurrê wî jî dişibiyê, Kurrê wî jî wek wî ye |
| ~ daw derhatin | ~ داو دەرھاتن | jê (ji belayekê / dijwariyekê) filitîn / xilas bûn |
| ~ dem | ~ دەم | ji devê (kesekî / lawirekî) |
| ~ demêkewe | ~ دەمێکەوە | ji mêj, ji mêj ve ye, ev demek dirêj e (ku) |
| ~ dest dan | ~ دەست دان | 1) li dest(î) dan, li dest(î) xistin 2) (delîv / derfet / jiyana xwe û hwd.) ji dest dan, hinda / wenda kirin |
| ~ dewr gerran | ~ دەور گەڕان | xwe gorî / qurban kirin |
| ~ diwa(y şitêk) | ~ دوا(ی شتێک) | piştî (tiştekî), li dû (tiştekî), li pey (tiştekî), li dûv |
| ~ dû | ~ دوو | dû re, dûvre, bo razî kirinê: Hatûwe le dûm Hatiye dû(v) min re (= Hatiye min razî / qane bike. Hatiye ji min daxwaz bike.) |
| ~ em | ~ ئەم | bn lem |
| ~ 'eyn | ~ عەین | bn le heman |
| ~ 'ezretana | ~ عەزرەتانا | li erd û esmanan ("Ez li esmanan li te digerrim, tu li erdê bi dest min dikevî."), pirr bi coş |
| ~ êre | ~ ئێرە | bn lêre |
| ~ gell | ~ گەڵ | li gel, di gel, pê re, bi (tiştekî / kesekî) re; di dema (bûyerekê) de |
| ~ gell ewe(ş) da ke | ~ گەڵ ئەوە(ش) دا کە | tevî ku ... (jî), herçend e (ku) .... jî: Le gell eweş da ke temenim bîst sall bû, her beminyan dewut: "Tu minall ît." Tevî ku ez bîstsalî bûm jî, wan her digote min: "Tu zarrok î." |
| ~ gerr da bûn | ~ گەڕ دا بوون | xebitîn, di gerrê / tevgerê de bûn |
| ~ gerr kewtin | ~ گەڕ کەوتن | êdî nexebitîn, ji gerrê / tevgerê ketin, ji kar ketin |
| ~ gij | ~ گژ | bilez, bilezûbez, bilezûbizav, mijûl, destbişol |
| ~ gire | ~ گرە | bn lêre |
| ~ go çûn | ~ گۆ چوون | xirabe bûn, êdî nexebitîn |
| ~ go kewtin | ~ گۆ کەوتن | bn le go çûn |
| ~ go xistin | ~ گۆ خستن | xirabe kirin, wa kirin ku êdî nexebite |
| ~ giwê | ~ گوێ | 1) li (ber) guhê (kesekî) 2) li hindavî / kinarî / rex / qiraxa (tiştekî) |
| ~ giwê kirdin | ~ گوێ کردن | 1) kirin guhê (xwe / kesekî) 2) paşguh kirin, paş guhê xwe ve avêtin, pûte pê nekirin, giringî nedanê |
| ~ hemû ... (da) | ~ ھەموو ... (دا) | 1) li hemû / hemî 2) li her: le hemû katêk da herdem’. 'bw: Le hemû kaseyek da eskiwê ye Tila / tiliya / tibla xwe dike di nav her tiştî re |
| ~ hoş xo çûn | ~ ھۆش خۆ چوون | ji hal çûn, ji hiş çûn, aga / hay ji xwe neman |
| ~ jêr | ~ ژێر | li bin; li jêr |
| ~ jêr (şitêk) da | ~ ژێر (شتێک) دا | 1) di bin (tiştekî) ve; li bin (tiştekî) ve 2) li jêr |
| ~ jêrewe | ~ ژێرەوە | ji binî ve; ji jêr ve |
| ~ jûr | ~ ژوور | li jor, li serî, li silal, li hindavî / raserî (tiştekî); ji jor, ji serî, ji silal, ji hindavî / raserî (tiştekî) |
| ~ kanga | ~ کانگا | ji binê / kûratiya (tiştekî): le kangay dillmewe ji kûratiya dilê min (ve) |
| ~ kellk kewtin | ~ کەڵک کەوتن | bûn bêwec / bêkêr, êdî (bi) kêr nehatin |
| ~ kellk xistin | ~ کەڵک خستن | bêkêr / bêwec kirin, wa kirin ku tiştek êdî bibe bêkêr / bêwec |
| ~ kerem kewtin | ~ کەرەم کەوتن | bn le kellk kewtin |
| ~ kin | ~ کن | li nik, li cem, li bal, li dev, li rex, li tenişt, li gel |
| ~ kin xo | ~ کن خۆ | qaşo, xwedêgiravî, hesaba xwe |
| ~ kiwê | ~ کوێ | li kû, li kû ve, li kû derê, li çi cihî |
| ~ kiwêwe | ~ کوێوە | ji kû, ji kû ve, ji kû derê ve, ji kêrê ve, ji çi cihî (ve) |
| ~ kîs çûn | ~ کیس چوون | ji kîsê (kesekî) çûn, derfet / delîv ji dest çûn, îmkan wenda bûn |
| ~ kîs dan | ~ کیس دان | ji kîs dan, ji dest dan, derfet / delîv / îmkan ji dest dan / wenda kirin |
| ~ kurtî | ~ کورتی | bi kurtî, bi kinî |
| ~ kurtî birrînewe | ~ کورتی بڕینەوە | kurt vebirrîn, nehiştin / nehêlan / rê nedan ku (t suhbet) dirêj bibe |
| ~ lawe | ~ لاوە | ji alî ve, ji al(iy)ekî ve, ne rikerast |
| ~ layekewe | ~ لایەکەوە | ji al(iy)ekî ve, ji milekî ve, ji layekî ve |
| ~ layekî tir(îş)ewe | ~ لایەکی تر(ئیش)ئەوە | al(iy)ek dî / din ve (jî), ji milek dî / din ve jî, ji rexek dî / din ve (jî) |
| ~ layen kesêkewe | ~ لایەن کەسێکەوە | ji alî kesekî ve, ji kesekî |
| ~ mêjewe | ~ مێژەوە | ji mêj ve, demek / heyamek dirêj e / bû ku |
| ~ nakaw | ~ ناکاو | ji nişkê ve, qewimîna bûyerekê bêyî ku kesek li bendê be |
| ~ nax da | ~ ناخ دا | di kûr de, di kûratiyê de |
| ~ naw ... (da) | ~ ناو ... (دا) | bn le nêw |
| ~ nêw ... (da) | ~ نێو ... (دا) | li nav, li nêv; di nav / nêv ... de |
| ~ nêwan ... (da) | ~ نێوان ... (دا) | li navbera (du tiştan) de, navberî (du tiştan) |
| ~ nîwan ... (da) | ~ نیوان ... (دا) | bn le nêwan ... (da) |
| ~ pallewe | ~ پاڵەوە | paldayî, rûniştî, hewante |
| ~ paş | ~ پاش | piştî, li dû, li pey, li dûv |
| ~ paşan (da) | ~ پاشان (دا) | paşî, paşê, dûre, dûrve, peyre |
| ~ paş mile | ~ پاش ملە | li pişt guhê (kesekî), baskirina kesekî dema ew bi xwe ne amade / hazir |
| ~ pena | ~ پەنا | 1) li pişt, li paş 2) li ber stara (kesekî / tiştekî): Le penay Xwa da bin! Li ber stara Xwedê bin! Spartiyî Xwedê bin! Xwedê we bistirîne! |
| ~ pesta | ~ پەستا | bi berdewamî, bê rawestan, bê navbirr |
| ~ pê kirdin | ~ پێ کردن | (pêlav / sol) kirin piyê (xwe / kesekî) |
| ~ pê kirdinewe | ~ پێ کردنەوە | (pêlav / sol) ji piyê (xwe / kesekî) kirin |
| ~ pênaw | ~ پێناو | bo, ji ber, (ji) bo xatira/ê (tiştekî), bi pêxemet |
| ~ pêş | ~ پێش | li pêş, li hember; li pêşiya (kesekî / tiştekî), li berî / berahîka (kesekî / tiştekî) |
| ~ pirr | ~ پڕ | ji nişkê ve, bi lez |
| ~ pirrêk da | ~ پڕێک دا | ji nişkekê ve, ji nişkê ve, bi lez û bê plan |
| ~ pişt | ~ پشت | li pişt, li paş |
| ~ qestî | ~ قەستی | 1) ji qesta, ji yarî ve, ne ji dil 2) ji qesta, bi mebest, bi zanebûn |
| ~ rrastî (şitêk) | ~ ڕاستی (شتێک) | li rasta (tiştekî), hemberî / miqabilî (tiştekî) |
| ~ rrastî da | ~ ڕاستی دا | bi rastî; di rastiyê de |
| ~ rregûrîşe | ~ ڕەگووریشە | ji reh û rîş(an) ve, ji bingeh ve |
| ~ rrê laçûn | ~ ڕێ لاچوون | xwe ji (ser) rê vedan, ji (ser) rê derçûn, xwe ji (ser) rê dan aliyekî |
| ~ rrê ladan | ~ ڕێ لادان | ji (ser) rê vedan, ji (ser) rê dan aliyekî |
| ~ rrêz (da) | ~ ڕێز (دا) | li rêzê, di rêzê de; bi rêz, yek li pey / dû ya din |
| ~ rrû(y kesêk) da | ~ ڕوو(ی کەسێک) دا | li rûyê (kesekî), di rûyê (kesekî) de, li ber çavên kesekî |
| ~ rrû da man | ~ ڕوو دا مان | neçar man, mecbûr bûn |
| ~ rrû da westanewe | ~ ڕوو دا وەستانەوە | li ber xwe dan, berevanî ji xwe kirin, xwe ragirtin |
| ~ rrû(y kesêk/ şitêk)ewe | ~ ڕوو(ی کەسێک/ شتێک)ئەوە | ji ber (tiştekî), ji sedema (tiştekî): Le rrûy nebûnî kitêbewe natiwanîn ders bideyn Ji ber (ti)nebûna kitêban em nikarin dersê bidin; ji alî (tiştekî) ve: Le rrûy abûriyewe ji alî aborî ve |
| ~ rrû hatin | ~ ڕوو ھاتن | wêrîn, wêriyan, bistehî / wêrekî hebûn, cesaret / cur'et kirin |
| ~ ser kirdin | ~ سەر کردن | rê dan ku kesek beşdarî (t lîstikê) bibe |
| ~ ser kirdinewe | ~ سەر کردنەوە | li ber xwe dan, berevanî ji xwe kirin, xwe parastin |
| ~ ser la | ~ سەر لا | li ser lêva / rexê / tenişta / aliyê (tiştekî) |
| ~ ser şan | ~ سەر شان | li ser milê (kesekî), erkê / berpirsiyariya (kesekî) |
| ~ ser westa | ~ سەر وەستا | li ber destê hoste, li ber tamîrkirinê |
| ~ ser westan | ~ سەر وەستان | li benda / hêviya (tiştekî / kesekî) man / rawestîn / sekinîn |
| ~ ser xo | ~ سەر خۆ | 1) bi dilê xwe, hêdî-hêdî, rehet-rehet, bê lez û bez 2) liserxwe, bn leserxo |
| ~ ser xo çûn | ~ سەر خۆ چوون | ji hal çûn, ji xwe çûn, aga / hay ji xwe neman |
| ~ ser xo kirdin | ~ سەر خۆ کردن | bi dilê xwe kirin, bê lez û bez kirin, hêdî-hêdî kirin |
| ~ serêkî tirewe | ~ سەرێکی ترەوە | ji serek dî / din ve, ji rexek dî / din ve; ("li aliyekî / milekî mesele wiha ye" û) li aliyê / milê dî / din |
| ~ sêdare dan | ~ سێدارە دان | li sêdarê dan, daliqandin, xeniqandin, xendiqandin, (mirov) bi darekê ve hilawîstin daku bimire |
| ~ şîr birrînewe | ~ شیر بڕینەوە | ji şîr ve kirin, êdî şîrê dayikê nedan zarrokekî/ê |
| ~ taw | ~ تاو | ji ber, bo, ji bo, ji sedema (ku), çiku, çimkî, çunke |
| ~ tek | ~ تەک | bn le gell |
| ~ tenîşt | ~ تەنیشت | li tenişt, li rex, li nik, li cem, li bal, li ba, li dev, nêzîkî (tiştekî) |
| ~ wê | ~ وێ | 1) li wir, li wê derê, li wêrê 2) ji wir, ji wê derê, ji wêrê |
| ~ wê rra | ~ وێ ڕا | di wir re, di wê derê re, di wêrê re |
| ~ wên derê | ~ وێن دەرێ | bn le wê |
| ~ wêwe | ~ وێوە | ji wir, ji wê derê, ji wêrê; ji wir ve, ji wê derê ve, ji wêrê ve |
| ~ wûze(y kesêk) da bûn | ~ وووزە(ی کەسێک) دا بوون | jê hatin, karîn, pê çêbûn, ji destî hatin, şiyan |
| ~ xem çûn / rrexsîn | ~ خەم چوون / ڕەخسین | bi ser xwe bûn, serbest bûn (zarrok yan firrinde ku êdî pêwîstiya wan bi dêbavên / makên wan namîne) |
| ~ xew hellsan | ~ خەو ھەڵسان | ji xew rabûn, şiyar bûn, hişyar bûn |
| ~ xew rraperrîn | ~ خەو ڕاپەڕین | (ji xew) ceniqîn, veceniqîn, hilceniqîn |
| ~ xêw derçûn | ~ خێو دەرچوون | fehma bûn, mezin bûn, (zarrok) gihiştin wê pileya temenî ku êdî dikare bi xwe xwe xwedî bike |
| ~ xirte çûn | ~ خرتە چوون | (hestî / til / tilî / tibl) ji geh çûn, ji cih çûn (lew êşîn) |
| ~ xişte birdin | ~ خشتە بردن | xirrandin, ji ser rêya rast birin, kafir kirin, xapandin, lêb / hîle / dekûdolab lê kirin |
| ~ xo | ~ خۆ | ji xwe, ji alî xwe ve (bêyî ku jê bêt pirsîn / xwestin) |
| ~ xo bûrdin | ~ خۆ بووردن | bo xwe nekirin xem, guh nedanê |
| ~ xo çûn | ~ خۆ چوون | ji xwe çûn, ji hal çûn, aga / hay ji xwe neman |
| ~ xo da rrabînîn | ~ خۆ دا ڕابینین | di xwe re dîtin, wa hesibandin ku dikare tiştekî bike: Le xo da rranabînim le ser ew babete binûsim Di xwe re nabînim li ser wî babetî binivîsim (Bawer nakim dê ji min were ku li ser wî babetî binivîsim) |
| ~ xo kirdin | ~ خۆ کردن | ji xwe kirin, li xwe biyan / xerîb kirin, ji xwe dûr xistin |
| ~ xorrayî | ~ خۆڕایی | bîlasebeb, bêsebeb, ne ji ber ti tiştî; bêkêr, bêwec, bêmifa |
| ~ xowe | ~ خۆوە | ji ber xwe ve, ji xwe ve, ji alî xwe ve |
| ~ xurênî | ~ خورێنی | bi exrînî, bi zikê birsî / birçî, bêyî ku tiştek xwaribe |
| ~ xwar | ~ خوار | li jêr, li xwarê, nizmtir |
| ~ yad bûn | ~ یاد بوون | li bîra (kesekî) bûn, hatin bîra (kesekî) |
| ~ yad kirdin | ~ یاد کردن | ji bîr kirin, ji bîra (kesekî) çûn, neman li bîra (kesekî) |
| ~ yek | ~ یەک | 1) li yek / êk 2) li hev / hevdu / êkûdu |
| ~ yek berbûn | ~ یەک بەربوون | berbûn hev, pev çûn, êrişî hev kirin, bera hev bûn / çûn |
| ~ yek berdan | ~ یەک بەردان | berdan hev, bera hev dan, wa kirin ku (du mirov / kom û hwd) êrişî hev bikin |
| ~ yek bûn | ~ یەک بوون | 1) ji hev bûn (serekaniya wan eynî) 2) ji hev (cuda) bûn, ji hev veqetîn, ji hev sil bûn, ji hev xeyidîn |
| ~ yek çûn | ~ یەک چوون | şibîn hev, mîna hev xwiya kirin, dirûvê / rengê wan wek hev bûn |
| ~ yek dan | ~ یەک دان | 1) li hev dan, li hev xistin, bi hev ketin, li hev qelibîn, deynan êkûdu 2) li hev dan, xistin hev, bi hev re girê dan, zeliqandin |
| ~ yek kirdin | ~ یەک کردن | 1) li hev kirin, kêrî hev hatin; li hev kirin, pêk hatin, aşt bûn, sulh kirin 2) ji hev (cuda) kirin |
| ~ yek negeyiştin | ~ یەک نەگەیشتن | di hev negihiştin, ji hev fam nekirin |
| ~ tirazan | ~ ترازان | ji hev vebûn / veqetîn / cuda bûn, pêkve neman |
| ~ ziman (kesêk)ewe | ~ زمان (کەسێک)ئەوە | ji zarê / devê (kesekî) |
| ~ ziman kewtin | ~ زمان کەوتن | ji ziman ketin, nekarîn bipeyive |
| -le | -لە | -ik, -k, -ok (paşbendek e bo biçûkkirina hin peyvan): birale birak, pişîle pisîk, pişîk |
| -lle | -ڵە | bn -le |
| lebarî | لەباری | kêrhatin, biwecbûn, bikêrbûn |
| leberçav | لەبەرچاڤ | berçav, diyar, xwiya, tişta tê dîtin yan dikare (bi asanî) bê dîtin |
| leblebî | لەبلەبی | leblebî, nokên qelandî |
| lebz | لەبز | (e) gotin, qese, peyv, bêje, kelîme |
| leçer | لەچەر | çepel, çirûk, çirîk, tema, nemerd, temah, tema' |
| leçerî | لەچەری | çepelî, çirûkî, çirîkî, temayî, nemerdî, temahî, tema'î |
| leçik | لەچک | kevînk, dersok, serpoş |
| legell | لەگەڵ | bn le gell |
| legen | لەگەن | legen, amanek mezin yê avê ye |
| legij | لەگژ | bilez, bilezûbez, bilezûbizav, mijûl, destbişol |
| lefaf | لەفاف | birînpêçk, lifaf |
| lehîm | لەھیم | zilqek, lehîm |
| lek | لەک | kurdên lek, kurdên bi zaravaya kurdî ya lekî dipeyivin |
| lekan | لەکان | cûnek pêlavên / solên ser berfê ye |
| leke | لەکە | lewt, tewz, leke, teqme, pîsatiya li ser tiştekî |
| lekedar | لەکەدار | lewitî, tewizî, lekedar |
| ~ bûn | ~ بوون | lewitîn, tewizîn, herrimîn, pîs bûn |
| ~ kirdin | ~ کردن | lewitandin, tewizandin, herrimandin, pîs kirin |
| lekedarî | لەکەداری | lewitînî, tewizînî, lekedarî, herrimînî |
| lekî | لەکی | lekî, zaravayek zimanê kurdî |
| lel | لەل | kip, kipîn, kipên, dengek nizm / kurt / biçûk: Nawêrê billê lel Newêre kipênê ji xwe bîne, Newêre ti dengî bike |
| ~ kirdin | ~ کردن | kipîn, kipên ji xwe anîn |
| le'l | لەعل | bn lal |
| lele | لەلە | 1) xulam, evd, xizmetkar: Ey min leley tom!? Ma ez xulamê te me!? 2) hînker, fêrker, perwerdeker |
| leleyî | لەلەیی | xulamî, evd, xizmetkarî |
| lem | لەم | 1) li vê; li vî 2) ji vê; ji vî |
| ~ cêgaye da | ~ جێگایە دا | li vî cihî, li vê derê, li vir |
| ~ dîwewe | ~ دیوەوە | ji vî alî / milî / rexî / teniştê ve |
| ~ew ber | ~ئەو بەر | berî niha, beriya vê gavê |
| ~ew (be) diwa | ~ئەو (بە) دوا | ji niha şûnve, ji noke pêve |
| ~ew la | ~ئەو لا | bn lemew (be) diwa |
| ~ew lawe | ~ئەو لاوە | ji bilî vê, ji vê pêve(tir), ji xeynî vê |
| ~ew pêş | ~ئەو پێش | berî niha, beriya niha |
| leman | لەمان | li van, li evan |
| lemanewe | لەمانەوە | ji van, ji evan |
| lemerr | لەمەڕ | ya / yê (kesekî): kerekey lemerr to kerê te |
| lempa | لەمپا | lampe, lempe, çira, şewl, gulop, ronahî |
| lemper | لەمپەر | asteng, kos lemper, baraj |
| ~ perrandin | ~ پەڕاندن | asteng rakirin / nehêlan / nehiştin, rê xweş kirin |
| lenc, lence | لەنج، لەنجە | lîtik, xwehilavêtin |
| ~ kirdin | ~ کردن | lîtik li xwe dan, bilind meşîn, xwe hilavêtin |
| lencîn | لەنجین | lîtikîn, lîtik li xwe dan, xwe hilavêtin |
| le'net | لەعنەت | lanet, nalet, le'net, ne'let, xezeb, bela |
| leng | لەنگ | 1) leng, kulek, seqet 2) nelihev, nehevseng, neparseng, bêbalans, newekhev |
| lenger | لەنگەر | 1) lenger, asinê giran / qurs yê diavêjin binê avê daku keştî / belem ji cihê xwe neçe 2) hevsengî, parsengî, balans, lihevî 3) teşîrêsk, sekinîna yan lidorxwezivirîna li hewa (ya firrindeyan / firrokeyan) 4) wezn, qafiye (ya helbestan) 5) sênî, beleme |
| lengere | لەنگەرە | hejek, lengere, pendulum, tiştikên dihejin |
| lengerî | لەنگەری | bn lenger |
| lengêze | لەنگێزە | tavîbaran, şirrebaran, barana pirr boş |
| lengî | لەنگی | 1) lengî, kulekî, seqetî 2) nelihevî, newekhevî, bêparsengî, bêbalansî |
| lengîn | لەنگین | lengîn, kulîn, wek lengan / kulekan / seqetan meşîn / bi rê ve çûn |
| lep | لەپ | lep, paniya destan |
| ~î dest | ~ی دەست | lepê destî |
| lepalep | لەپالەپ | lepelep, du lep hemberî hev |
| lepaşecêmaw | لەپاشەجێماو | peymayî, bermayî, mîras, mîrat, kelepûr |
| lepewrrû | لەپەوڕوو | devûdev, rû-û-rû |
| ~ kewtin | ~ کەوتن | devûdev ketin, rû-û-rû ketin |
| lepî | لەپی | lepî, wek / mîna lepan / lepên destan |
| lepmall | لەپماڵ | lepmal, malîna / <?xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" /><st1:country-region><st1:place>mali</st1:place></st1:country-region>ştina / paqijkirina bi lepan / lepên destî |
| ~ kirdin | ~ کردن | bi lepan malîn / maliştin / paqijkirin |
| leq | لەق | leq, leqleqok, livlivok, ne şidayî / baş pê ve girêdayî |
| leqan | لەقان | leqîn, leqleqîn, livlivîn, baş li cihê xwe nesekinîn |
| leqandin | لەقاندن | 1) leqandin, leqleqandin, livlivandin, velivandin, vehejandin, ji cihê wê / wî hinekî anîn û birin 2) dalivandin, dahejandin, daçemandin, datewandin, da-anîn, daînan, serê xwe bi mebesta "belê / bila" livandin |
| leqe | لەقە | pên, pehîn, pêhn, derbeyên bi (t binê) piyên mirovan; zîtik, zîçik, derbeyên bi simên dewaran |
| ~ weşandin | ~ وەشاندن | pên / pehîn veweşandin / tê werkirin |
| leqeb | لەقەب | paşnav; bernav |
| leqefirtê | لەقەفرتێ | bn leqe |
| leqekut | لەقەکوت | pêqutk, pêkutk, çendîn car li dû hev piyên xwe li erdê dan / kutan / qutan |
| leqeleq | لەقەلەق | leqleq, leqeleq, bn leq |
| leqeşêl | لەقەشێل | bn leqe |
| leqleq | لەقلەق | leglege, quling, firrindeyek ling- û stulkdirêj e |
| leqîn | لەقین | bn leqîn |
| leqûloq | لەقوولۆق | leqleqok, livlivok, hejhejok |
| lerr | لەڕ | lawaz, qels, zeîf, qaştîk, çermok |
| ~ û lawaz | ~ و لاواز | qels û qaştîk, pirr lawaz / zeîf |
| leran | لەران | lerizîn, recifîn, ricifîn; qeliqîn, livîn |
| lerandin | لەراندن | lerizandin, recifandin, ricifandin; qeliqandin, livandin |
| lerandin | لەراندن | velerizandin, verecifandin, vericifandin; veqeliqandin, velivandin |
| leranewe | لەرانەوە | velerizîn, verecifîn, vericifîn; veqeliqîn, velivîn |
| lere, lereler | لەرە، لەرەلەر | lerz, recifk; qelik, liv, lebat |
| lerrî | لەڕی | lawazî, qelsî, zeîfî, qaştîkî, çermokî |
| lerînewe | لەرینەوە | bn leranewe |
| lerrok | لەڕۆک | bn lerzok |
| lerrû | لەڕوو | rastgo, rastbêj, dw. derewker |
| lerrûyî | لەڕوویی | rastgoyî, rastbêjî |
| lerz | لەرز | lerz, recifk, livîna leşî ji ber sarmayê yan tirsê |
| lerzan | لەرزان | lerizîn, recifîn, leş ji ber sarmayê yan tirsê livîn; vehejîn; velivîn, veqeliqîn; |
| lerzandin | لەرزاندن | lerizandin, recifandin; vehejandin; velivandin, veqeliqandin |
| lerze | لەرزە | bn lerz |
| lerzek | لەرزەک | bn lerz |
| lerzîn | لەرزین | bn lerzan |
| lerzok | لەرزۆک | lerizok, recifok, ya / yê ku dilerize; vehejok; livlivok, velivok, veqeliqok |
| leserkerewe | لەسەرکەرەوە | berevan, parêzvan, berxwedêr |
| leserxo | لەسەرخۆ | 1) liserxwe, kesa/ê bi xwe dikare karûbarên xwe bi rê ve bibe, kesa/ê xwedî şiyan / taqet 2) hêdî, rehet, bêlezûbez |
| leserxoyî | لەسەرخۆیی | 1) liserxweyî 2) hêdîkayî, bêlezûbezî |
| leş | لەش | leş, laş, beden, gewde, kelex |
| leşî | لەشی | leşî, tişta têkildarî leş |
| leşkir | لەشکر | leşker, leşkir, esker, artêş, ordî, şerrvan, şerrker, ordû |
| leşkirga | لەشکرگا | leşkergeh, navenda / cihê leşker lê |
| leşkirgêrr | لەشکرگێڕ | leşkergêrr, stratejîsta/ê leşkerî |
| leşkirgêrrî | لەشکرگێڕی | leşkergêrrî, stratejiya leşkerî |
| leşkirnişîn | لەشکرنشین | bn leşkirga |
| leşqurs | لەشقورس | leşgiran, keslan, tembel |
| leşsûk | لەشسووک | leşsivik, destsivik, zîrek, çalak, aktîv |
| leşûlar | لەشوولار | bejnûbal |
| let, lete | لەت، لەتە | qed, parçe, pirt, ker |
| letger | لەتگەر | budje, hesaba lêçûn û jêhatinan |
| letke | لەتکە | bn let |
| letûkut | لەتووکوت | bn letûpet |
| letûpet | لەتووپەت | qedûped, pirtûmirt, parçe-parçe |
| lew | لەو | 1) li wê; li wî 2) ji wê; ji wî |
| ~e be der | ~ە بە دەر | ji derî wê, li derî wê, ew ne tê de, ji bilî wê, ji xeynî wê |
| ~e be diwa | ~ە بە دوا | bn lewe diwa |
| ~e bew lawe | ~ە بەو لاوە | ji wê wêvetir, ji wê wêdetir |
| ~e diwa | ~ە دوا | piştî wê; ji wê pêve |
| ~e pêş | ~ە پێش | berî wê, beriya wê |
| ~ lawe | ~ لاوە | ji wî alî / milî / rexî / serî ve |
| ~ perr | ~ پەڕ | di zêdetirîn bilindiyê / spehîtiyê / zîrekiyê û hwd de: lew perrî ciwanî da di bilindtirîn pileya bedewiyê de |
| ~ serewe | ~ سەرەوە | ji wî serî / rexî / alî / milî ve |
| lewan | لەوان | 1) li wan 2) ji wan |
| lewane ye | لەوانەیە | dibe ku, belkî, gengaz e ku, mimkin e ku |
| lewaşe | لەواشە | cûnek nanê tenûrê yê dirêjok e |
| lewaze | لەوازە | çartilk, çetelk |
| lewç, lewçe | لەوچ، لەوچە | lewçe, zêdebêj, zêdeaxiv, kesa/ê zêde dipeyive, kesa/ê çi tê ber devî dibêje; rûqayim, bêşerm |
| lewçelewç | لەوچەلەوچ | lemçelemç, xwarina / cû(ti)na bi dengek bilind ji ber ku dev vekirî dikirrîne / dicû |
| lewçeyî | لەوچەیی | lewçeyî, zêdebêjî, zêdeaxivî, axivîna / peyivîna / şitexilîna / xeberdana zêde û bêwate; rûqayimî, bêşermî |
| lewen | لەوەن | leven, rûl, qamûş, qamîş, çîq, giyayek dirêj e ku di avê de yan li ber avê şên dibe |
| lewerr | لەوەڕ | mêrg, çîmen, şayir, şêngeh; çerîngeh, çergeh, çêrgeh, çêrîngeh |
| ~ kirdin | ~ کردن | çerandin, çêrandin, giya pê dan xwarin; çerîn, çêrîn, giya xwarin |
| lewerran | لەوەڕان | çerîn, çêrîn, giya / gîha xwarin, dema heywan giyayê li mêrg û çîmen û çayiran şên dibe dixwin |
| ber ser kesêkewe ~ | بەر سەر کەسێکەوە ~ | ji kîsê kesekî xwarin / jiyan: Hîç îşêk naka; be ser minewe elewerrê Ti kar û sen'etî nake; ji kîsê min dixwe / dijî |
| lewerrga | لەوەڕگا | çerîngeh, çêrgeh, cihê / meydana çerînê |
| lewerrîn | لەوەڕین | bn lewerran |
| lewê | لەوێ | 1) li wir, li wê derê, li wêrê 2) ji wir, ji wê derê, ji wêrê |
| lewêç | لەوێچ | mist, kulm, lep (tijî / miştî mistekî / kulmekî / lepekî xwê / şekir û hwd) |
| lewênderê | لەوێندەرێ | bn lewê |
| lewêrra | لەوێڕا | di wir re, di wê derê re, ji wêrê re |
| lewêwe | لەوێوە | ji wir, ji wê derê, ji wêrê; ji wir ve, ji wê derê ve, ji wêrê ve |
| lewsawe | لەوساوە | ji hingê ve, ji vê demê ve, ji wê gavê şûnve |
| lews | لەوس | lêv (t lêva jêrîn ya şorr / dirêj / stûn), bn lêw |
| lewsin | لەوسن | lêvşorr, lêvşotirrk, kesa/ê lêva wê / wî ya jêrîn zêde dirêj e |
| lexem | لەخەم | 1) mîn, mayin, lexem, elxam (hin alavên teqok in ku tên binaxkirin daku piyê dijminan bikeve ser û biqete) 2) tunel, şkefta herdu aliyan ve vekirî |
| lexemrrexsîw | لەخەمڕەخسیو | serbixwe, serbest(zarrokên yan firrindeyên êdî pêwîstiya wan bi dêbavên / makên wan nemaye) |
| lexişteber | لەخشتەبەر | xapîner, xirrîner, xapînok |
| lexwanetirs | لەخوانەترس | jixwedênetirs, xirab, bêîman, nebawer |
| lexwanetirsî | لەخوانەترسی | jixwedênetirsî, xirabî, bêîmanî, nebawerî |
| lexwatirs | لەخواترس | jixwedêtirs, rast, durist, biîman, bawer, bawermend, qenc, heq, rêrast |
| lexwatirsî | لەخواترسی | jixwedêtirsî, îman, bawerî, qencî, rastî, rêrastî, duristî, heqî |
| leylax | لەیلاخ | bn kiwêstan |
| leylûk | لەیلووک | bn colan, colane |
| lez | لەز | lez, bizav, lezûbez, lezûbizav, zûkahî, pîtî, ecele |
| lezgêrr | لەزگێڕ | lezgîn, bilez, bibizav, bilezûbizav, bilezûbez, pît |
| lezgêrrî | لەزگێڕی | lezgînî, bizav, lezûbez, lezûbizav, pîtî |
| lezandin | لەزاندن | lezandin, bizivandin, lez lê kirin |
| lezet | لەزەت | çêj, tam, lezet |
| lezîn | لەزین | lezîn, bizivîn, lez kirin, ecele kirin, lezûbez kirin, lezûbizav kirin, pîtîn |
| lezjimêr | لەزژمێر | bn lezpîw |
| lezpîw | لەزپیو | lezpîvk, alava leza / bizava meşîna tiştekî dipîve |
| lê | لێ | 1) lê, li wê / wî / wan 2) jê, ji wê / wî / wan |
| ~ bêzran | ~ بێزران | jê kerrixîn, jê betilîn, pê ve kerrixîn / betilîn / westîn, pê ve mehû bûn, êdî nexwestin, êdî bala / dêna (kesekî) nekişandin |
| ~ bûnewe | ~ بوونەوە | 1) jê vebûn, jê veqetîn, jê filitîn 2) bela xwe jê vekirin, hêlan, rê danê 3) jê çêbûn, jê peyda bûn, jê berpê bûn |
| ~ bûrdin | ~ بووردن | lê borîn, lê negirtin, efû kirin, bexşandin |
| ~ çuwandin | ~ چوواندن | şibandin (hev / tiştekî), kirin mîna / wek hev / tiştekî, wek hev / tiştekî lê kirin; pişaftin, bişaftin, helandin, asîmîlandin, asîmîle kirin |
| ~ çûn | ~ چوون | şibîn (tiştekî), pê ve çûn, wek / mîna / nola / fena / şibî tiştekî bûn yan xwiya kirin: 'Elî zor le Osman eçê Elî pirr dişibe Osman, Elî gelek wek Osmanî ye, Elî gelek mîna Osmên dixwiye |
| ~ çûnewe | ~ چوونەوە | jê qut bûn, êdî nekirin: Mirîşkekeman le hêlke çûtewe Mirîşka me êdî hêkan nake |
| ~ dan | ~ دان | 1) lê dan, lê xistin, pê dadan, deynan (tiştekî / kesekî), qutan, kutan; (amûrek muzîkê) lê dan / jenîn / jenandin / jendin / qutan 2) (bîra avê / kend) kolan 3) (şitil / fîdan) çandin / çikilandin / kirin di axê re |
| ~ daşkandin | ~ داشکاندن | jê daxistin, jê kêm kirin, jê kuştin (t bihayê / nirxê malî) |
| ~ diran | ~ دران | hatin lê dan |
| ~ diwan | ~ دوان | suhbet kirin, axivîn, axiftin, peyivîn, şitexilîn, xeber dan, qese kirin |
| ~ firrê dan | ~ فڕێ دان | jê avêtin, jê kêm kirin |
| ~ gerran | ~ گەڕان | jê gerrîn, hêlan, hiştin, hêliştin, bela xwe jê vekirin, bi tenê hêlan; jê hêlan, nehêlan têkil / tevlî bibe |
| ~ girtin | ~ گرتن | lê girtin, rê nedanê; pê girtin: Heşîş pêy girtûwe Heşîş pê girtiye, Dîtiye ku heşîş pê heye û (lew) girtiye |
| ~ gorran | ~ گۆڕان | lê şaş kirin, li hev şaş kirin, xirrîn, xirrihan, xapîn, hatin xirrandin / xapandin, tiştek li ber kesekî xelet bûn |
| ~ gorrîn | ~ گۆڕین | lê şaş kirin, xirrandin, xapandin, li ber kesekî xelet kirin |
| ~ hatin | ~ ھاتن | 1) lê hatin, lê qewimîn, bi serî hatin: Çî le konesaetekt hat? Çi li saeta te ya kevn hat? Ka saeta te ya kevn? 2) lê hatin, kêr hatin, bo baş bûn: Cilûbergekanî niwêy zor dên Cilên wî yên nû pirr lê tên, Cilên wî yên nû bo wî xweşik dixwiyin |
| ~ hellbirrîn | ~ ھەڵبڕین | rakirin, bilind kirin, hildan |
| ~ helle bûn | ~ ھەڵە بوون | (tiştek) li ber kesekî hinda / wenda / berze bûn, lê şaş bûn, rêya xwe şaş kirin |
| ~ hellkewtin | ~ ھەڵکەوتن | bi ser hilbûn, ew tişt / cih dîtin yê ku lê digerre |
| ~ hellsan | ~ ھەڵسان | lê rabûn, dijî (kesekî / tiştekî) rabûn / derketin / li ber xwe dan, tiştek qebûn nekirin |
| ~ kela bûn | ~ کەلا بوون | xwe jê varê kirin, xwe jê avarê kirin, xwe jê dan alî, hevza xwe jê kirin, xwe jê parastin |
| ~ kirdinewe | ~ کردنەوە | jê kirin, piçandin, çinîn (gul, fêkî ji daran, keske / sebze ji nav bûstan); jê vekirin, pê ve nehêlan / nehiştin; devê xwe lê vekirin, bi gotin êrişî kesekî kirin |
| ~ kollînewe | ~ کۆڵینەوە | vekolîn, lê kolîn, lêkolîn li ser tiştekî kirin, azmûn lê kirin, seh kirin |
| ~ la birdin | ~ لا بردن | jê birin, jê kêm kirin, jê veqetandin, jê vekirin |
| ~ mare kirdin | ~ مارە کردن | lê mar kirin, lê mehr kirin, jinek / keçek dan kurrekî / zelamekî |
| ~ morr bûnewe | ~ مۆڕ بوونەوە | eniya xwe lê şidandin, cênîkên xwe lê şidandin (ji ber ku jê qehirî / enirrî ye) |
| ~ nan | ~ نان | (xwarin) danîn ser agirî; (bar) li (dewarekî) kirin; bi bernavî bangî / gazî / dey li kesekî kirin (wek "Heme / Mem / Miho" li şûna "Mihemed") |
| ~ negirtin | ~ نەگرتن | lê negirtin, rê danê; lê negirtin, lê borîn, efû kirin, bexşandin |
| ~ pirr bûn | ~ پڕ بوون | jê têr / tijî bûn, pê ve / jê kerrixîn |
| ~ qewman | ~ قەومان | lê qewimîn, (bela / qeza / miqeder) bi serî hatin, tûşî (t belayekê) hatin |
| ~ rrawestan | ~ ڕاوەستان | lê sekinîn, lê rawestîn, li cihekî bênvedan; li ser (babetekî / mijarekê) rawestîn / sekinîn, pûte bi (mijarekê) dan, giringî dan babetekî, li ser babetekî nivîsîn / peyivîn / vekolîn |
| ~ têk çûnewe | ~ تێک چوونەوە | şexitîn, tevlihev bûn, serûbin bûn, gêj bûn |
| ~ tûjînewe | ~ تووژینەوە | vekolîn, lê kolîn, lê vetûjîn, seh kirin, axulme kirin, teftiş kirin |
| ~ we | ~ وە | jê, ji wê / wî / wan; jê ve, ji wê ve, ji wî ve, ji wan ve |
| ~ wergerranewe | ~ وەرگەڕانەوە | lê vegerrandin, bersiva (kesekî) dan (t dema du kes bi hev re stiranan dibêjin ku yek dibêje û yê din lê vedigerrîne) |
| ~ westan | ~ وەستان | bn lê rrawestan |
| ~ westanewe | ~ وەستانەوە | li ber / hember (tiştekî / kesekî) rawestîn / sekinînin, li ber xwe dan, xwe ragirtin, dijî kesekî rabûn, berevanî ji xwe kirin |
| ~ weşanewe | ~ وەشانەوە | jê hatin, pê çêbûn, karîn, şiyan, kêr hatin |
| ~ wurd bûnewe | ~ وورد بوونەوە | lê hûr bûn, bi hûrî / sexbêrî / kûrûdûr / dûvûdirêj seh kirin tiştekî daku wê baş fam bike, vekolîn, lê kolîn, tûjîn, tûjandin |
| ~ xefetan | ~ خەفەتان | xem jê xwarin, (tiştek li / bo kesekî) bûn xem / kul / mereq / derd / kovan |
| ~ xoş bûn | ~ خۆش بوون | lê borîn, lê negirtin, bexşandin, efû kirin, lê hatin rehmê |
| ~ xurrîn | ~ خوڕین | ajotin, tirimpêl meşandin / anîn û birin |
| -llê | -ڵێ | - (rayê lêkera 'gutin / wutin') -bêj- (ji 'gotin'): Min dellêm Ez dibêjim |
| lêbûrde | لێبووردە | lêbor, lênegir, bexşîner, bexşende, rehman, rehîm, efûker |
| lêbûrdin | لێبووردن | lêborîn, lênegirtin, efû, bexşandin |
| lêbûrdû | لێبووردوو | lêborî, lênegirtî, efûkirî, bexşandî |
| lêçû | لێچوو | eynî, heman, şibî |
| lêçûnêtî | لێچوونێتی | bn lêçûnî |
| lêçûnî | لێچوونی | hevrengî, şibînî, şibîtî, wekhevî, mînahevî, mînayî, nolayî, fenayî, wekîtî, eynîtî |
| lêder | لێدەر | lêder, kesa/ê (t amûrek muzîkê wek sazê / kemanê / deholê) lê dide |
| lêdû | لێدوو | raveker, şiroveker |
| lêfe | لێفە | lêf, lihêf, lihêfk, nivînek (stûr) e mirov bo xweparastina ji sarmayê bi xwe dadide dema dinive / radize / radikeve |
| lêhatû | لێھاتوو | kêrhatî, lêhatî, bikêr |
| lêj | لێژ | xwehr, xwar, xwêl, nerêk, nerast, çemiyayî, tewiyayî; (rêya) zivirrok, çepûçûrr, xwarovîç, xwehrovîç |
| lêjaw | لێژاو | herrik, ava bilez diherrike / dimeşe |
| lêjayî | لێژایی | bn lêjî |
| lêje | لێژە | bn lêj |
| lêjî | لێژی | xwehrî, xwarî, xwêlî, xwehrayî, xwehrahî, nerêkî, nerastî; zivirrokî, çepûçûrrî, xwarovîçî, xwehrovîçî |
| lêk | لێک | 1) lêk, li hev(du), lev(du), li êk(û)du, li yek(û)du 2) jêk, ji hev, jev, ji yek(û)du, ji êk(û)du |
| ~ birran / bûnewe | ~ بڕان / بوونەوە | jêk / ji hev veqetîn, jêk / ji hev vebûn, jêk / ji hev cuda bûn, jêk dûr ketin, jêk qut bûn |
| ~ berbûnewe | ~ بەربوونەوە | pev çûn, berbûn êk(û)du |
| ~ berdan | ~ بەردان | berdan hev / êk(û)du, bera hev dan, li hev xurrandin |
| ~ ciya kirdinewe | ~ جیا کردنەوە | jêk cuda kirin, ji hev cuda kirin, ji hev qut kirin; (dema du yan çend kes pev çûne) jêk vekirin, ji hev vekirin |
| ~ dan | ~ دان | lêk dan, (parçeyên / pirtên tiştekî) xistin hev |
| ~ kirdinewe | ~ کردنەوە | ji hev kirin, ji hev cuda kirin, lêkve kirin |
| ~ nan | ~ نان | (çav) miçandin, neqandin, danîn ser hev, girtin; (devê xwe) girtin, dan êk, lêvên xwe danîn ser hev |
| ~ rrewînewe | ~ ڕەوینەوە | jêk sist bûn, ji hev sist bûn, ji hev vebûn |
| lêkdiraw, lêkdirawe | لێکدراو، لێکدراوە | lêkdayî, berhevkirî; (di rêzimanê de) hevedudanî |
| lêkolînewe | لێکۆلینەوە | vekolîn, lêkolîn, azmayîş, azmûn, sehkirin |
| lêll | لێڵ | şêlî, şêlû, nezelal; tîr; mijî, bimij, bi mij û moran; ewrîn, şêliya çavan |
| lêllaw | لێڵاو | şêlav, ava şêlî / şêlû |
| lêllayî | لێڵایی | ewrik, ewrikê / şêlatiya ser çavan, kêmasiya nezelaldîtinê ya çavan |
| ~ dahatin | ~ داھاتن | ewrik / şêlatî ketin ser çavan, êdî bi çavên xwe baş nedîtin; biwêj: Lêllayîm dabêt boy! Nemînim bû wî! Ez qurbanî wî bim! |
| lêlle | لێڵە | tarîgewrik, xumamî, dema spêdeyan yan êvaran ku dinya ne tarî û ne jî ronahî ye |
| lêllî | لێڵی | şêlîtî, nezelalî, mijûmoranî, nexwiyayî |
| lêm | لێم | li min; ji min |
| lêman | لێمان | li me; ji me |
| lêpirsraw | لێپرسراو | bn berpirsiyar |
| lêqewmaw | لێقەوماو | lêqewimî, lêqewimiyayî, biserîhatî, gorî, qurban(ê belayekê / erdhejînekê / şerrekî û hwd) |
| lêr | لێر | dehl, dehlûdirr, daristan, cihê dar lê şên dibin (t yên pirr dar / devî / terraş di nav hev re ne yan li nêzî hev in) |
| lêrane | لێرانە | bn lêre |
| lêrewar | لێرەوار | dehlistan, dehlûdirr, daristana asê / borr / boş |
| lêre | لێرە | vir, vê derê, vira, vêrê, vê dirê, vî cihî; li vir, li vê derê, li vêrê, li vê dirê, li vî cihî; ji vir, ji vê derê, ji vira, ji vêrê, ji vê dirê, ji vî cihî |
| ~ be diwawe | ~ بە دواوە | ji vir pêve, ji vê derê pêve, ji vî cihî pêve; ji niha pêve, ji noke şûnve |
| lêreş | لێرەش | vir jî, vê derê jî; li vir jî, li vê derê jî; ji vir jî, ji vê derê jî |
| lêsan, lêsanewe | لێسان، لێسانەوە | alîstin, alastin, zimanê xwe li ser gerrandin, zimanê xwe pê ve anîn û birin |
| lêse | لێسە | moçik, kefçî |
| lêsîn, lêsînewe | لێسین، لێسینەوە | bn lêsan, lêsanewe |
| lêş | لێش | ava bilez diherrike; zêde, bêqam, pirr, mişe |
| lêşaw | لێشاو | bn lêş |
| lêt | لێت | li te; ji te |
| lêtan | لێتان | li we; ji we |
| lêw | لێو | lêv (dev û lêv) |
| lêwan | لێوان | tirar, kas, amanek avvexwarinê ye |
| lêwar | لێوار | serlêv, lêv, rex, kinar, qerax, lêwar |
| lêwawlêw | لێواولێو | bi-lêvan-re, ta berlêvan dagirtî, mişt, tijî, tije, dagirtî, ta berlêvan dagirtî / tijî / mişt, wisan tije ku ger piçek din lê bêt zêdekirin dê birije |
| lêwe I | لێوە ١ | jê, ji wê / wî / wan; jê ve, ji wê ve, ji wî ve, ji wan ve |
| lêwe II | لێوە ٢ | ta, pejî, êş, jan |
| lêwedar | لێوەدار | tawî, pejîdar, kesa/ê ta digire |
| lêwrrêj | لێوڕێژ | lêvrêj, zêde, ya zêde ku di ser lêvan / berlêvan re dirije |
| lêxurr | لێخوڕ | ajo, ajovan, kesa/ê tiştekî diajo |
| lêy | لێی | li wê / wî; ji wê/wî |
| lêyan | لێیان | li wan; ji wan |
| lêzan | لێزان | jêzan, amator, kesa/ê hinekî ji tiştekî dizane lê di wî warî de ne pispor / zana ye |
| lêzg | لێزگ | bênvedangeha firrindeyan / teyrikan |
| lêzge | لێزگە | benê / zincîra morîkan |
| lêzm, lêzme | لێزم، لێزمە | lehî, avrabûn; tavî, şirrebaran, baran boş / pirr |
| liç | لچ | lêv (t ya jêrîn) |
| liçestûr | لچەستوور | lêvstûr |
| liçin | لچن | bn liçestûr |
| liçûlêw | لچوولێو | devûlêv |
| lifke I | لفکە ١ | lîfik, parçeyek pateyê girr e bo pêşûştina amanan |
| lifke II | لفکە ٢ | navê giyayekî ye |
| lik | لک | liq, pirt, pişk, parçe, par, beş |
| likan | لکان | [-likê-] zeliqîn, man pêve, ketin pêve, pêve bûn |
| likandin | لکاندن | zeliqandin, pêve kirin, xistin pêve |
| likawe | لکاوە | pêvek, servek, tişta neserekî ya li gel ya serekî |
| likênraw | لکێنراو | pêvekirî, zeliqandî |
| lim | لم | xîz, qûm, ax |
| limîn | لمین | xîzîn, qûmîn, axî, tişta/ê ji xîzî / qûmî |
| limoz | لمۆز | poz, difin, kepî, bêvil (t ya heywanan) |
| ling | لنگ | 1) ling, pî, pê, laq; derling, deling, delîng 2) lib, kit, tek, heb |
| lingelerê | لنگەلەرێ | lerz, recifîn |
| lip | لپ | bn liq |
| liq | لق | liq, çeq, çeqil, çiq, çiqil, şax, gulî, aj, ajik, çuqlî |
| lirf: ~ lê dan | لرف: ~ لێ دان | daqurandin, da'ûrandin, bi lez (bê cûn / cûtin) xwarin |
| lirfelirf | لرفەلرف | birre-birr, dengê bayê bihêz |
| listin, listinewe | لستن، لستنەوە | [-lês-] alîstin, zimanê xwe pê ve anîn û birin |
| liwan | لوان | lê hatin, kêr hatin |
| liwandin | لواندن | lê anîn / înan, kêr anîn / înan |
| liwar | لوار | bn lat û liwar |
| liwaw | لواو | lêhatî, kêrhatî; aşt |
| lixaw | لخاو | lixav |
| liyan | لیان | cûnek pêlavên / solên ser berfê ye |
| lîçall | لیچاڵ | rîçal, reçel, lîçal |
| lîjne | لیژنە | 1) lijne, licne, deste, kom, komîte 2) (lîjnedar) koma darên / êzingên / terrikên / tirrikên bo sotinê / şewitandinê hatine berhevkirin |
| ~ kirdin | ~ کردن | kom kirin, berhev kirin, danîn ser hev |
| lîjnedar | لیژنەدار | koma darên / êzingên / terrikên / tirrikên bo sotinê / şewitandinê hatine berhevkirin |
| lîk | لیک | gilîz, gilêz, şorrik, kefşil, ava bi devûlêvên mirovan de dê xwarê |
| lîkin | لیکن | gilîzok, gilîzo, kesa/ê gilîz / şorrik / kefşîl bi devûlêvan ve tê xwarê |
| lîme | لیمە | parçe, ker, qed, pirt |
| lîmo | لیمۆ | lîmon, leymon, fêkiyek tirş e |
| lîmonî | لیمۆنی | enirrî, esebî, înato, qehrokî |
| lîmoyî | لیمۆیی | lîmonî, ji rengê lîmonê, mîna rengê lîmonê |
| lînc | لینج | çirrîk, kesa/ê yan tişta bi asanî ji mirovî venabe yan bela xwe ji mirovî venake |
| ~ û fînç | ~ و فینچ | çirrîk, kesa/ê yan tişta wek benîştî ji mirovî venabe |
| lîncî | لینجی | çirrîkî, bn lînc |
| lîndû | لیندوو | bn hewîrtiş |
| lîp | لیپ | 1) gav, pêngav (t yên dirêj) 2) (benê / bizîngê / têla / werîsê pirr / gelek) dirêj 2) lep, kulm, hind / ewqas xwarin ya ku mirov bi carekê diavêje devê xwe |
| ~ lê dan | ~ لێ دان | lep lê dan, bi lepan ketin ser, bi destan bi coşek / hezek mezin pirr xwarin |
| lîpawlîp | لیپاولیپ | bn lêwawlêw |
| lîq | لیق | lîç, nermok, nermovîç, nerm (t fêkiyên / keskeyên / sebzeyên pirr gihiştî) |
| lîqin | لیقن | bn lîq |
| lîr | لیر | lîr, pirzik, kulik |
| lîs I | لیس ١ | lîs, venîştek, cihê bênvedana / nivistina firrindeyan (t dîk û mirîş<st1:State><st1:place>kan</st1:place></st1:State>) |
| lîs II | لیس ٢ | gopal, çogan, baston, darikê mirov xwe dispêriyê daku bêyî ketin bikare bi rê ve biçe |
| lîs III | لیس ٣ | (lîsî çallçalloke) tevnê tevnpîrkê |
| lîsk | لیسک | bn tîşk |
| lîste | لیستە | lîste, rêzname, nameya / kaxeza / perrê navê tiştan / kesan lê hatine rêzkirin / nivîsîn |
| lîtaw | لیتاو | lîçav, lîça avê, gerrika ava biherrî / biteqn / biçamûr tê de |
| lîte | لیتە | bn lîtaw |
| lîwa | لیوا | (e) 1) parêzgeh, wîlayet 2) lîwa, tûgay (yekîneyek leşkerî ye) |
| lîxin | لیخن | şêlî, şêlû, (ava) nezelal |
| lo | لۆ | bn bo |
| lobiya | لۆبیا | bn lobya |
| lobya | لۆبیا | navê giyayekî ye |
| lok | لۆک | ben, bizîng, werîs |
| loke | لۆکە | pembû |
| lokkiraw | لۆککراو | girêdayî, benkirî, bizîngdayî, werîskirî |
| lole | لۆلە | zz bn rrolle |
| loleke | لۆلەکە | bn lole |
| lolo | لۆلۆ | cûnek stiranan e |
| lome | لۆمە | lome, gazin, gilî |
| lone | لۆنە | ta, lone: dezûy dûlone deziyê duta |
| long | لۆنگ | kevînk, dersok, serpoş; desmal; xawlî |
| loq I | لۆق ١ | gav, pêngav (t dema mirov xwe diavêje) |
| loq II | لۆق ٢ | leqleqok, hejok, lerizok, recifok |
| loqandin | لۆقاندن | (xwe) hilavêtin, bi çargavkî meşîn |
| loqe | لۆقە | çargavkî |
| ~ kirdin / hawîştin | ~ کردن / ھاویشتن | çargavkî kirin, bi çargavkî meşîn |
| lor | لۆر | rewş, kawdan, hal, barûdox |
| lore | لۆرە | cûnek stiranan e |
| lorî | لۆری | lorî, tir, kamyonên dirêj |
| lort | لۆرت | (< ing. lord) pirr zengîn / dewlemend / halxweş |
| lote | لۆتە | tiriyê merriçî / rizî |
| lotiyêtî | لۆتیێتی | lotiyetî, lotîtî, hunera mitirbên / meymûnên reqisvan / muzîkjen; qeşmerî |
| lotî | لۆتی | lotî, mitirbên / meymûnên reqisvan / muzîkjen; qeşmer |
| lotrewan | لۆترەوان | tirredîn, peledîn, delodîn, bêteşe, pêkenok, qerfok, hepletiraş |
| lotrewanî | لۆترەوانی | tirredîn, peledînî, delodînî, bêteşeyî, pêkenokî, qerfokî, hepletiraşî |
| loxan | لۆخان | şahî, festîval, gala |
| lozender | لۆزەندەر | gir, bejndirêj, zexm, girs |
| lurr | لوڕ | lor, nijada / gelê lor, kurdên bi zaravaya lorî dipeyivin |
| lurrî | لوڕی | lorî, zaravaya lorî ya zimanê kurdî |
| Lurristan | لوڕستان | Loristan, herêma / welatê loran |
| luwan | لووان | bn liwan |
| luwandin | لوواندن | bn liwandin |
| luwar | لووار | bn liwar |
| luwaw | لوواو | bn liwaw |
| lû | لوو | bîrov, pirzik, cihê werimî / perçî yê leşî |
| lûde | لوودە | gidîş, koma giyayê dirûyî û li ser hev civandî |
| lûl | لوول | lol, balol, badok, badbadok; (pirça / porrê) xelek, qij, qijavij, nehilû |
| ~ dan | ~ دان | badan, kirin lol / balol / badok |
| lûlaq | لوولاق | ling, çok, lûlaq |
| lûle | لوولە | lûlî, sîlînder |
| lûlêne | لوولێنە | cûnek cerran / cerrikan yê lûlîdirêj e |
| lûleyî | لوولەیی | lûlîkî, wek lûliyê |
| lûlk | لوولک | bilûl, bilûr, fîq (alavek muzîkê ye) |
| lûlkiraw | لوولکراو | badayî, badok, lolkirî |
| lûrandin | لووراندن | lûrîn, zûrîn (dengê guran / ba) |
| lûre, lûrelûr | لوورە، لوورەلوور | lûrelûr, zûrezûr (dengê guran / ba) |
| lûs | لووس | hilû, hilis, nerm, rêk |
| ~ û pûs | ~ و پووس | hilû (t gep û alek piştî tiraşîna rihan) |
| lûske | لووسکە | kose, bêrih, kesên rih lê nehatine |
| lûsûpûs | لووسووپووس | hûtûhilû, hût û hilû (t gep û alek dema nû hatine tiraşîn) |
| lûşîn | لووشین | bn helllûşîn |
| lûşkandin | لووشکاندن | kinkinîn, bi dengek nizm girîn |
| lûşke, lûşkelûşk | لووشکە، لووشکەلووشک | kinkin, giriyê bi dengek nizm |
| lût I | لووت ١ | poz, difin, kepî, bêvil |
| ~ çûzanewe | ~ چووزانەوە | xeyidîn, sil bûn |
| ~ pijan | ~ پژان | xwîn ji pozê / difinê / kepiyê / bêvilê hatin |
| ~ sirrîn | ~ سڕین | (poz / difin / kepî / bêvil) kif kirin |
| ~ şkan | ~ شکان | poz şkestin; ketin şermê |
| lût II | لووت ٢ | rût, hût, rûs, xwas |
| lûtberz | لووتبەرز | pozbilind, kesa/ê xwe pirr mezin dihesibîne |
| lûtberzî | لووتبەرزی | pozbilindî |
| lûte | لووتە | (peyvek neşirîn e bo kesên poz-/ difinmezin) pozo; pozê: Heme-lûte Memê pozo; Eyşe-lûte Eyşê pozê |
| lûtela | لووتەلا | biyanbûyî, xerîbbûyî, jêdûrketî |
| lûtewane | لووتەوانە | xizêm, difinark, pirtika zêrrîn ya li şûna guhan (guhark) dixin poza / difina xwe |
| lûtfiş | لووتفش | pozfiş, difinfiş, pozkunikmezin, kesa/ê kunikên poza / difina / kepiya / bêvila wê / wî mezin in |
| lûtke | لووتکە | gupik, gupîtk, lûtke, cihê / beşa herî bilind |
| lûtqullinge | لووتقوڵنگە | difinşalok, pozxwehr, kesa/ê kepiya wê / wî çemiyayî / tewiyayî ye |
| lûtzil | لووتزل | pozmezin, difinmezin |
| lûzew | لووزەو | rêjen, herrik, av, çem, rûbar |
la al, alî, rex, hêl; cem, nik, bal, ba, dev; ber; neserekî, duyem; dor, derdor, dorber; pirt, par, pişk
~ birdin dan / birin aliyekî
~ çûn xwe vedan, xwe dan aliyekî, ji rê rabûn, veder bûn, rêya kesekî / tiştekî kirin
~ danan danîn / deynan aliyekî
~ dan dan alî, dan rexekî, ji ser rê rakirin, veder kirin, vedan
~ kirdin berê xwe dan
~ lê kirdin alîkarî kirin
~ tê kirdin pişta / guhê xwe danê, pûte pê nekirin, giringî nedanê
xo ~ dan xwe vedan, xwe dan aliyekî, veder bûn, ji ser rêya kesekî / tiştekî rabûn
lababet albabet, babeta duyemîn / neserekî
labar albar, tiştê li gel barê serekî tê barkirin
laberhem alberhem, berhema neserekî / duyemîn
labiraw dayî / birî aliyekî
lacang cênîk
lacîwerd lacîwerd, şînî zelal
laçû demkî, berdemî, dw. berdewam, herdemî
ladê derbajar, gund
ladêyî gundî, derbajarî
laencam albandor, alencam, bandora / encama neserekî / duyemîn
laf meth, pesn
~ û gezaf meth û pesn
lafaw lehî, lêhî, avrabûn
lagîr alîgir; piştevan
lagîrî alîgirî; piştevanî
lajig nezan, bêhay, bêaga
lajigî nezanî, bêhayî, bêagayî
lak kelex, term (t yê lawirên sekitî / mirî)
lakarî karê pirtdemî, karê ne bo temamî rojê (ango 8 saetan), karê neserekî / duyemîn
lakêş kêmkêş, kesa/ê carinan cigareyan dikêşe
lakêşe stêl, çargoşeya çik, rektangel
lakolan alkolan, kolana neserekî / duyemîn
lal lehl, yaqût (dirr û miceherek e)
lal lal, bêziman (kesa/ê nikare qet yan baş zimanê xwe bigerrîne û bipeyive)
lalanewe lava / dia / dua kirin, hêvî kirin, tika / rica kirin, xwestin
lale xal, birayê dayika kesekî, bn xal I
lale tika, rica, hêvî, daxwaz, dua, lava
lalengî lalengî, tangerîn (navê fêkiyekî ye)
lalepete nîvlal, kesa/ê baş nikare zimanê xwe bigerrîne û bipeyive lê ne bi temamî lal e
lalixawe aliyê devî
lalî bn lale
lalî lalî
lalo bn lale
lalupal pelate, pijale, belawela
lam navê tîpa "L" di alfabeya kurdî-erebî de
~elîfla di alfabeya kurdî-erebî de tîpên hevedudanî "LA"
~î qelew tîpa di alfabeya kurdî-erebî de "L" ku di soranî de wek tîpa "l" di peyva "sal" de tê xwendin
lamil stu; patik, paşstu
lan, lane hêlîn, mala firrindeyan / teyrikan; kunc, mala hin lawiran
lanewaz derxistî, aware, mişext, derbider, derkirî, bêmal, bêhêlîn, penaber
lanewazî derbiderî, mişextî, awareyî, bêmalî, penaberî
lapal beten, aliyek çiyayekî / girekî
lapere 1) rûpel, berperr 2) serlêv, alperr, marjînal
lapçîn lapçîn, lafçîn, gezme, pêlav, sol
laq ling, pî, pê, bn qaç
laqe: ~ kirdin dest tê werdan, destê xwe kirin di nav karekî re, xwe tûşî tiştekî kirin, dest kirin (tiştekî), dest (li tiştekî) dan
laqirdî qerf, henek, tirrane, galte, yarî
lar xwar, xwehr, xêl, çemayî, tewî, tewayî, çemandî, tewandî, dw. rêk, rast
larelar hejhejok, bi hejhejokî
larew varê, avarê, aliyekî rê, derî rê, rexî rê, ne li ser rê
larewlar xwarûvîç, çepûçûrr
larê alrê, rêya neserekî / duyemîn
larî xwarî, xwehrî, xêlî
las qane, îqna, razî
lasar serhişk, înato, biînat
lasarî serhişkî, înat
lasayiyane lasayiyane, texlîdane, zarveker, îmîtatîv
lasayî zarvekirin, çavlêkirin, lasayî, texlîd
~ kirdinewe zarve kirin, texlîd kirin, çav lê kirin, lasayî kirin
lasayîker zarveker, çavlêker, texlîdker, lasayîker
laseng bêseng, alseng, bêbalans
lasengî bêsengî, alsengî, bêbalansî
lask destik
lastîk lastîk, plastîk, elastîk
laş laş, leş, beden, gewde; kelex, term, cesed; mirar
laşan yekal, rêyên tenê yekalî
laşe bn laş
laşer şerrnexwaz, aştîxwaz, pasîfîst
laşerî şerrnexwazî, pasîfîzm, aştîxwazî
lat jar, hejar, feqîr, bêhal, belengaz, perîşan, reben, nehe
~ û liwar feqîr û hejar
~ û liwat reben û perîşan
lateraf tenişt, rex, teref, alî
latirqewç vajî, berevajî, berûpişt, serberjêr
latuxm jêrcûn, jêrtuxm, cûnên / tuxmên / celebên / coreyên ji hin cûnên / tuxmên celebên serekî
law ciwan, genc, xort, law
lawandinewe 1) lorandin, lorîk pê gotin, stiranên şîniyê li behiyan / taziyan gotin
lawanewe lorîk, stiranên şîniyê li behiyan / taziyan
lawaz lawaz, qels, bêhêz, zeîf, nazik, hejar, lehwaz, dw. xurt, bihêz
lawazî lawazî, qelsî, bêhêzî, nazikî, hejarî, zeîfî, dw. xurtî, hêzdarî, bihêzî
lawçak xortemêr, xweşxort
lawe balkêşî, balkişan, dênkişandin, bi alî xwe ve birin, qanekirin, îqnakirin,
lawekî biçûk, kêm, neserekî, duyemîn
lawelawe bn lawe
lawênî bn lawêtî
lawêtî ciwanî, gencî, xortî
lawik lawik, cûnek stiranên kurdî ye
lawirge parasît, pêrejîn
lawje cûnek stiranên kurdî yên evînî ye
lawlaw navê giyayekî ye
lawuk bn lawik
lay alî; hêl
layen al, rex, tenişt, alî, hêl
layengir alîgir, piştevan, piştgir
layengirî alîgirî, piştevanî, piştgirî
laylaye lorîk, stiranên dergûşan / landikan, stiranên bo zarrokên biçûk tên gotin dema landikên wan tên hejandin
le 1) li; (le ... da) di ... de, tê de; li 2) (le ...ewe) ji
~ ara (da) berdest, amade, hazir; li meydanê; di nav de
~ ast li ber / pêşberî / miqayeseyî (kesekî yan tiştekî)
~ ban li ser; li serbanî
~ batî / ciyatî li şûna, li dewsa, pêşve, ji dêlva
~ bar li ber, bicihkirî, amade, li cihê xwe yê rast
~ bar birdin ji ber birin (t zarrok); wa kirin ku bi ser neketin
~ bar bûnewe welidandin, hemleya xwe danîn (dayika Xwedê zarrokê wê dide)
~ bar çûn ji ber çûn, hemle têk çûn, zarrok pêşdem û mirî welidîn
~ bar kewtin têk çûn, bi ser neketin; ji taqet û şiyan ketin
~ bare / bareyî li ser, li dor, derheq, derbareyî (mijarekê / babetekî),
~ ber 1) ji ber, bo, ji bo, ji sedema (ku) 2) li ber, li pêş 3) (le pênawî, bo xatirî) ji ber, (ji) bo xatirê, bi pêxemet 4) ji ber, ezber, bêyî ku lê binere: Ew zor şî'r le ber dezanê Ew gelek helbestan ji ber dizane 5) (cil û berg) (cil û berg) lê, li ber: Kirasekey le berî ke, ba zû biçîn Kirasê wê bike ber (lê bike) daku em zû biçin
~ ber çî ji ber çi, çima, (ji) bo çi, çire, çira, sedema wê çi ye (ku)
~ ber dem da li pêşberî / rûyê / hizûra (kesekî)
~ le ber dest da berdest, li ber dest, tişta/ê mirov dikare (bi asanî) xwe bigihîniyê
~ ber ewe ji ber hindê, ji ber wê yekê, ji ber wê çendê, lew, lewre, lewma, loma, lema
~ ber helsan pêşve rabûn, rabûn daku bixêrhatinê li (kesekî / tiştekî) bike
~ ber kirdin ji ber kirin, ezber kirin
~ ... bew lawe ji bilî..., ji ... pêve, ji xeynî...: Le min bew lawe kesî tir lê nebû Ji bilî min kes lê nebû, ji min pêve kes lê nebû, ji xeynî min kes lê nebû.
~ bin li bin, di bin (tiştekî) ve
~ binewe ji bin ve
~ birew li ber zêdebûnê
~ birîtî li şûna, ji dêlva, li cihê, pêş (tiştekî) ve
~ bîn gîran (xwarin) li gewriyê (asê) man
~ bîr birdinewe ji bîrê (bîra kesekî) birin, wa kirin ku (tiştek) ji bîra (kesekî) biçe
~ bîr bûn li bîrê (bîra kesekî) bûn
~ bîr kirdin ji bîr kirin
~ … da 1) li … 2) di … de
~ ciyatî li şûna, ji dêlva, li cihê, pêş (tiştekî) ve
~ çap dan çap kirin, (pirtûk / rojname û hwd) derxistin; dan çapkirin, dan derxistin
~ çaw: lew çawit! va ye! işte, ha ev e! li ber çavê te ye!
~ çaw ... da di çav(î) de; li ber, ger bêt berhevdan / miqayesekirin: Le çaw to da tawanekanim hîç nîn! Li ber tawanên / xirabiyên te, yên min ne ti ne! (Ger xirabiyên min û te bên berhevdan / miqayesekirin, yên min qet ne ti tişt in.)
~ ... çûn şibîn (tiştekî), wek tiştekî bûn, pê ve çûn, bi ser ve bûn: Kurekeyş her lêy eçê Kurrê wî jî dişibiyê, Kurrê wî jî wek wî ye
~ daw derhatin jê (ji belayekê / dijwariyekê) filitîn / xilas bûn
~ dem ji devê (kesekî / lawirekî)
~ demêkewe ji mêj, ji mêj ve ye, ev demek dirêj e (ku)
~ dest dan 1) li dest(î) dan, li dest(î) xistin 2) (delîv / derfet / jiyana xwe û hwd.) ji dest dan, hinda / wenda kirin
~ dewr geran xwe gorî / qurban kirin
~ diwa(y şitêk) piştî (tiştekî), li dû (tiştekî), li pey (tiştekî), li dûv
~ dû dû re, dûvre, bo razî kirinê: Hatûwe le dûm Hatiye dû(v) min re (= Hatiye min razî / qane bike. Hatiye ji min daxwaz bike.)
~ em bn lem
~ 'eyn bn le heman
~ 'ezretana li erd û esmanan ("Ez li esmanan li te digerrim, tu li erdê bi dest min dikevî."), pirr bi coş
~ êre bn lêre
~ gel li gel, di gel, pê re, bi (tiştekî / kesekî) re; di dema (bûyerekê) de
~ gel ewe(ş) da ke tevî ku ... (jî), herçend e (ku) .... jî: Le gel eweş da ke temenim bîst sal bû, her beminyan dewut: "Tu minal ît." Tevî ku ez bîstsalî bûm jî, wan her digote min: "Tu zarrok î."
~ ger da bûn xebitîn, di gerrê / tevgerê de bûn
~ ger kewtin êdî nexebitîn, ji gerrê / tevgerê ketin, ji kar ketin
~ gij bilez, bilezûbez, bilezûbizav, mijûl, destbişol
~ gire bn lêre
~ go çûn xirabe bûn, êdî nexebitîn
~ go kewtin bn le go çûn
~ go xistin xirabe kirin, wa kirin ku êdî nexebite
~ giwê 1) li (ber) guhê (kesekî) 2) li hindavî / kinarî / rex / qiraxa (tiştekî)
~ giwê kirdin 1) kirin guhê (xwe / kesekî) 2) paşguh kirin, paş guhê xwe ve avêtin, pûte pê nekirin, giringî nedanê
~ hemû ... (da) 1) li hemû / hemî 2) li her: le hemû katêk da herdem. bw: Le hemû kaseyek da eskiwê ye Tila / tiliya / tibla xwe dike di nav her tiştî re
~ hoş xo çûn ji hal çûn, ji hiş çûn, aga / hay ji xwe neman
~ jêr li bin; li jêr
~ jêr (şitêk) da 1) di bin (tiştekî) ve; li bin (tiştekî) ve 2) li jêr
~ jêrewe ji binî ve; ji jêr ve
~ jûr li jor, li serî, li silal, li hindavî / raserî (tiştekî); ji jor, ji serî, ji silal, ji hindavî / raserî (tiştekî)
~ kanga ji binê / kûratiya (tiştekî): le kangay dilmewe ji kûratiya dilê min (ve)
~ kelk kewtin bûn bêwec / bêkêr, êdî (bi) kêr nehatin
~ kelk xistin bêkêr / bêwec kirin, wa kirin ku tiştek êdî bibe bêkêr / bêwec
~ kerem kewtin bn le kelk kewtin
~ kin li nik, li cem, li bal, li dev, li rex, li tenişt, li gel
~ kin xo qaşo, xwedêgiravî, hesaba xwe
~ kiwê li kû, li kû ve, li kû derê, li çi cihî
~ kiwêwe ji kû, ji kû ve, ji kû derê ve, ji kêrê ve, ji çi cihî (ve)
~ kîs çûn ji kîsê (kesekî) çûn, derfet / delîv ji dest çûn, îmkan wenda bûn
~ kîs dan ji kîs dan, ji dest dan, derfet / delîv / îmkan ji dest dan / wenda kirin
~ kurtî bi kurtî, bi kinî
~ kurtî birînewe kurt vebirrîn, nehiştin / nehêlan / rê nedan ku (t suhbet) dirêj bibe
~ lawe ji alî ve, ji al(iy)ekî ve, ne rikerast
~ layekewe ji al(iy)ekî ve, ji milekî ve, ji layekî ve
~ layekî tir(îş)ewe al(iy)ek dî / din ve (jî), ji milek dî / din ve jî, ji rexek dî / din ve (jî)
~ layen kesêkewe ji alî kesekî ve, ji kesekî
~ mêjewe ji mêj ve, demek / heyamek dirêj e / bû ku
~ nakaw ji nişkê ve, qewimîna bûyerekê bêyî ku kesek li bendê be
~ nax da di kûr de, di kûratiyê de
~ naw ... (da) bn le nêw
~ nêw ... (da) li nav, li nêv; di nav / nêv ... de
~ nêwan ... (da) li navbera (du tiştan) de, navberî (du tiştan)
~ nîwan ... (da) bn le nêwan ... (da)
~ palewe paldayî, rûniştî, hewante
~ paş piştî, li dû, li pey, li dûv
~ paşan (da) paşî, paşê, dûre, dûrve, peyre
~ paş mile li pişt guhê (kesekî), baskirina kesekî dema ew bi xwe ne amade / hazir
~ pena 1) li pişt, li paş 2) li ber stara (kesekî / tiştekî): Le penay Xwa da bin! Li ber stara Xwedê bin! Spartiyî Xwedê bin! Xwedê we bistirîne!
~ pesta bi berdewamî, bê rawestan, bê navbirr
~ pê kirdin (pêlav / sol) kirin piyê (xwe / kesekî)
~ pê kirdinewe (pêlav / sol) ji piyê (xwe / kesekî) kirin
~ pênaw bo, ji ber, (ji) bo xatira/ê (tiştekî), bi pêxemet
~ pêş li pêş, li hember; li pêşiya (kesekî / tiştekî), li berî / berahîka (kesekî / tiştekî)
~ pir ji nişkê ve, bi lez
~ pirêk da ji nişkekê ve, ji nişkê ve, bi lez û bê plan
~ pişt li pişt, li paş
~ qestî 1) ji qesta, ji yarî ve, ne ji dil 2) ji qesta, bi mebest, bi zanebûn
~ rastî (şitêk) li rasta (tiştekî), hemberî / miqabilî (tiştekî)
~ rastî da bi rastî; di rastiyê de
~ regûrîşe ji reh û rîş(an) ve, ji bingeh ve
~ rê laçûn xwe ji (ser) rê vedan, ji (ser) rê derçûn, xwe ji (ser) rê dan aliyekî
~ rê ladan ji (ser) rê vedan, ji (ser) rê dan aliyekî
~ rêz (da) li rêzê, di rêzê de; bi rêz, yek li pey / dû ya din
~ rû(y kesêk) da li rûyê (kesekî), di rûyê (kesekî) de, li ber çavên kesekî
~ rû da man neçar man, mecbûr bûn
~ rû da westanewe li ber xwe dan, berevanî ji xwe kirin, xwe ragirtin
~ rû(y kesêk/ şitêk)ewe ji ber (tiştekî), ji sedema (tiştekî): Le rûy nebûnî kitêbewe natiwanîn ders bideyn Ji ber (ti)nebûna kitêban em nikarin dersê bidin; ji alî (tiştekî) ve: Le rûy abûriyewe ji alî aborî ve
~ rû hatin wêrîn, wêriyan, bistehî / wêrekî hebûn, cesaret / cur'et kirin
~ ser kirdin rê dan ku kesek beşdarî (t lîstikê) bibe
~ ser kirdinewe li ber xwe dan, berevanî ji xwe kirin, xwe parastin
~ ser la li ser lêva / rexê / tenişta / aliyê (tiştekî)
~ ser şan li ser milê (kesekî), erkê / berpirsiyariya (kesekî)
~ ser westa li ber destê hoste, li ber tamîrkirinê
~ ser westan li benda / hêviya (tiştekî / kesekî) man / rawestîn / sekinîn
~ ser xo 1) bi dilê xwe, hêdî-hêdî, rehet-rehet, bê lez û bez 2) liserxwe, bn leserxo
~ ser xo çûn ji hal çûn, ji xwe çûn, aga / hay ji xwe neman
~ ser xo kirdin bi dilê xwe kirin, bê lez û bez kirin, hêdî-hêdî kirin
~ serêkî tirewe ji serek dî / din ve, ji rexek dî / din ve; ("li aliyekî / milekî mesele wiha ye" û) li aliyê / milê dî / din
~ sêdare dan li sêdarê dan, daliqandin, xeniqandin, xendiqandin, (mirov) bi darekê ve hilawîstin daku bimire
~ şîr birînewe ji şîr ve kirin, êdî şîrê dayikê nedan zarrokekî/ê
~ taw ji ber, bo, ji bo, ji sedema (ku), çiku, çimkî, çunke
~ tek bn le gel
~ tenîşt li tenişt, li rex, li nik, li cem, li bal, li ba, li dev, nêzîkî (tiştekî)
~ wê 1) li wir, li wê derê, li wêrê 2) ji wir, ji wê derê, ji wêrê
~ wê ra di wir re, di wê derê re, di wêrê re
~ wên derê bn le wê
~ wêwe ji wir, ji wê derê, ji wêrê; ji wir ve, ji wê derê ve, ji wêrê ve
~ wûze(y kesêk) da bûn jê hatin, karîn, pê çêbûn, ji destî hatin, şiyan
~ xem çûn / rexsîn bi ser xwe bûn, serbest bûn (zarrok yan firrinde ku êdî pêwîstiya wan bi dêbavên / makên wan namîne)
~ xew helsan ji xew rabûn, şiyar bûn, hişyar bûn
~ xew raperîn (ji xew) ceniqîn, veceniqîn, hilceniqîn
~ xêw derçûn fehma bûn, mezin bûn, (zarrok) gihiştin wê pileya temenî ku êdî dikare bi xwe xwe xwedî bike
~ xirte çûn (hestî / til / tilî / tibl) ji geh çûn, ji cih çûn (lew êşîn)
~ xişte birdin xirrandin, ji ser rêya rast birin, kafir kirin, xapandin, lêb / hîle / dekûdolab lê kirin
~ xo ji xwe, ji alî xwe ve (bêyî ku jê bêt pirsîn / xwestin)
~ xo bûrdin bo xwe nekirin xem, guh nedanê
~ xo çûn ji xwe çûn, ji hal çûn, aga / hay ji xwe neman
~ xo da rabînîn di xwe re dîtin, wa hesibandin ku dikare tiştekî bike: Le xo da ranabînim le ser ew babete binûsim Di xwe re nabînim li ser wî babetî binivîsim (Bawer nakim dê ji min were ku li ser wî babetî binivîsim)
~ xo kirdin ji xwe kirin, li xwe biyan / xerîb kirin, ji xwe dûr xistin
~ xorayî bîlasebeb, bêsebeb, ne ji ber ti tiştî; bêkêr, bêwec, bêmifa
~ xowe ji ber xwe ve, ji xwe ve, ji alî xwe ve
~ xurênî bi exrînî, bi zikê birsî / birçî, bêyî ku tiştek xwaribe
~ xwar li jêr, li xwarê, nizmtir
~ yad bûn li bîra (kesekî) bûn, hatin bîra (kesekî)
~ yad kirdin ji bîr kirin, ji bîra (kesekî) çûn, neman li bîra (kesekî)
~ yek 1) li yek / êk 2) li hev / hevdu / êkûdu
~ yek berbûn berbûn hev, pev çûn, êrişî hev kirin, bera hev bûn / çûn
~ yek berdan berdan hev, bera hev dan, wa kirin ku (du mirov / kom û hwd) êrişî hev bikin
~ yek bûn 1) ji hev bûn (serekaniya wan eynî) 2) ji hev (cuda) bûn, ji hev veqetîn, ji hev sil bûn, ji hev xeyidîn
~ yek çûn şibîn hev, mîna hev xwiya kirin, dirûvê / rengê wan wek hev bûn
~ yek dan 1) li hev dan, li hev xistin, bi hev ketin, li hev qelibîn, deynan êkûdu 2) li hev dan, xistin hev, bi hev re girê dan, zeliqandin
~ yek kirdin 1) li hev kirin, kêrî hev hatin; li hev kirin, pêk hatin, aşt bûn, sulh kirin 2) ji hev (cuda) kirin
~ yek negeyiştin di hev negihiştin, ji hev fam nekirin
~ tirazan ji hev vebûn / veqetîn / cuda bûn, pêkve neman
~ ziman (kesêk)ewe ji zarê / devê (kesekî)
~ ziman kewtin ji ziman ketin, nekarîn bipeyive
-le -ik, -k, -ok (paşbendek e bo biçûkkirina hin peyvan): birale birak, pişîle pisîk, pişîk
-le bn -le
lebarî kêrhatin, biwecbûn, bikêrbûn
leberçav berçav, diyar, xwiya, tişta tê dîtin yan dikare (bi asanî) bê dîtin
leblebî leblebî, nokên qelandî
lebz (e) gotin, qese, peyv, bêje, kelîme
leçer çepel, çirûk, çirîk, tema, nemerd, temah, tema'
leçerî çepelî, çirûkî, çirîkî, temayî, nemerdî, temahî, tema'î
leçik kevînk, dersok, serpoş
legel bn le gel
legen legen, amanek mezin yê avê ye
legij bilez, bilezûbez, bilezûbizav, mijûl, destbişol
lefaf birînpêçk, lifaf
lehîm zilqek, lehîm
lek kurdên lek, kurdên bi zaravaya kurdî ya lekî dipeyivin
lekan cûnek pêlavên / solên ser berfê ye
leke lewt, tewz, leke, teqme, pîsatiya li ser tiştekî
lekedar lewitî, tewizî, lekedar
~ bûn lewitîn, tewizîn, herrimîn, pîs bûn
~ kirdin lewitandin, tewizandin, herrimandin, pîs kirin
lekedarî lewitînî, tewizînî, lekedarî, herrimînî
lekî lekî, zaravayek zimanê kurdî
lel kip, kipîn, kipên, dengek nizm / kurt / biçûk: Nawêrê bilê lel Newêre kipênê ji xwe bîne, Newêre ti dengî bike
~ kirdin kipîn, kipên ji xwe anîn
le'l bn lal
lele 1) xulam, evd, xizmetkar: Ey min leley tom!? Ma ez xulamê te me!? 2) hînker, fêrker, perwerdeker
leleyî xulamî, evd, xizmetkarî
lem 1) li vê; li vî 2) ji vê; ji vî
~ cêgaye da li vî cihî, li vê derê, li vir
~ dîwewe ji vî alî / milî / rexî / teniştê ve
~ew ber berî niha, beriya vê gavê
~ew (be) diwa ji niha şûnve, ji noke pêve
~ew la bn lemew (be) diwa
~ew lawe ji bilî vê, ji vê pêve(tir), ji xeynî vê
~ew pêş berî niha, beriya niha
leman li van, li evan
lemanewe ji van, ji evan
lemer ya / yê (kesekî): kerekey lemer to kerê te
lempa lampe, lempe, çira, şewl, gulop, ronahî
lemper asteng, kos lemper, baraj
~ perandin asteng rakirin / nehêlan / nehiştin, rê xweş kirin
lenc, lence lîtik, xwehilavêtin
~ kirdin lîtik li xwe dan, bilind meşîn, xwe hilavêtin
lencîn lîtikîn, lîtik li xwe dan, xwe hilavêtin
le'net lanet, nalet, le'net, ne'let, xezeb, bela
leng 1) leng, kulek, seqet 2) nelihev, nehevseng, neparseng, bêbalans, newekhev
lenger 1) lenger, asinê giran / qurs yê diavêjin binê avê daku keştî / belem ji cihê xwe neçe 2) hevsengî, parsengî, balans, lihevî 3) teşîrêsk, sekinîna yan lidorxwezivirîna li hewa (ya firrindeyan / firrokeyan) 4) wezn, qafiye (ya helbestan) 5) sênî, beleme
lengere hejek, lengere, pendulum, tiştikên dihejin
lengerî bn lenger
lengêze tavîbaran, şirrebaran, barana pirr boş
lengî 1) lengî, kulekî, seqetî 2) nelihevî, newekhevî, bêparsengî, bêbalansî
lengîn lengîn, kulîn, wek lengan / kulekan / seqetan meşîn / bi rê ve çûn
lep lep, paniya destan
~î dest lepê destî
lepalep lepelep, du lep hemberî hev
lepaşecêmaw peymayî, bermayî, mîras, mîrat, kelepûr
lepewrû devûdev, rû-û-rû
~ kewtin devûdev ketin, rû-û-rû ketin
lepî lepî, wek / mîna lepan / lepên destan
lepmal lepmal, malîna / <?xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" /><st1:country-region><st1:place>mali</st1:place></st1:country-region>ştina / paqijkirina bi lepan / lepên destî
~ kirdin bi lepan malîn / maliştin / paqijkirin
leq leq, leqleqok, livlivok, ne şidayî / baş pê ve girêdayî
leqan leqîn, leqleqîn, livlivîn, baş li cihê xwe nesekinîn
leqandin 1) leqandin, leqleqandin, livlivandin, velivandin, vehejandin, ji cihê wê / wî hinekî anîn û birin 2) dalivandin, dahejandin, daçemandin, datewandin, da-anîn, daînan, serê xwe bi mebesta "belê / bila" livandin
leqe pên, pehîn, pêhn, derbeyên bi (t binê) piyên mirovan; zîtik, zîçik, derbeyên bi simên dewaran
~ weşandin pên / pehîn veweşandin / tê werkirin
leqeb paşnav; bernav
leqefirtê bn leqe
leqekut pêqutk, pêkutk, çendîn car li dû hev piyên xwe li erdê dan / kutan / qutan
leqeleq leqleq, leqeleq, bn leq
leqeşêl bn leqe
leqleq leglege, quling, firrindeyek ling- û stulkdirêj e
leqîn bn leqîn
leqûloq leqleqok, livlivok, hejhejok
ler lawaz, qels, zeîf, qaştîk, çermok
~ û lawaz qels û qaştîk, pirr lawaz / zeîf
leran lerizîn, recifîn, ricifîn; qeliqîn, livîn
lerandin lerizandin, recifandin, ricifandin; qeliqandin, livandin
lerandin velerizandin, verecifandin, vericifandin; veqeliqandin, velivandin
leranewe velerizîn, verecifîn, vericifîn; veqeliqîn, velivîn
lere, lereler lerz, recifk; qelik, liv, lebat
lerî lawazî, qelsî, zeîfî, qaştîkî, çermokî
lerînewe bn leranewe
lerok bn lerzok
lerû rastgo, rastbêj, dw. derewker
lerûyî rastgoyî, rastbêjî
lerz lerz, recifk, livîna leşî ji ber sarmayê yan tirsê
lerzan lerizîn, recifîn, leş ji ber sarmayê yan tirsê livîn; vehejîn; velivîn, veqeliqîn;
lerzandin lerizandin, recifandin; vehejandin; velivandin, veqeliqandin
lerze bn lerz
lerzek bn lerz
lerzîn bn lerzan
lerzok lerizok, recifok, ya / yê ku dilerize; vehejok; livlivok, velivok, veqeliqok
leserkerewe berevan, parêzvan, berxwedêr
leserxo 1) liserxwe, kesa/ê bi xwe dikare karûbarên xwe bi rê ve bibe, kesa/ê xwedî şiyan / taqet 2) hêdî, rehet, bêlezûbez
leserxoyî 1) liserxweyî 2) hêdîkayî, bêlezûbezî
leş leş, laş, beden, gewde, kelex
leşî leşî, tişta têkildarî leş
leşkir leşker, leşkir, esker, artêş, ordî, şerrvan, şerrker, ordû
leşkirga leşkergeh, navenda / cihê leşker lê
leşkirgêr leşkergêrr, stratejîsta/ê leşkerî
leşkirgêrî leşkergêrrî, stratejiya leşkerî
leşkirnişîn bn leşkirga
leşqurs leşgiran, keslan, tembel
leşsûk leşsivik, destsivik, zîrek, çalak, aktîv
leşûlar bejnûbal
let, lete qed, parçe, pirt, ker
letger budje, hesaba lêçûn û jêhatinan
letke bn let
letûkut bn letûpet
letûpet qedûped, pirtûmirt, parçe-parçe
lew 1) li wê; li wî 2) ji wê; ji wî
~e be der ji derî wê, li derî wê, ew ne tê de, ji bilî wê, ji xeynî wê
~e be diwa bn lewe diwa
~e bew lawe ji wê wêvetir, ji wê wêdetir
~e diwa piştî wê; ji wê pêve
~e pêş berî wê, beriya wê
~ lawe ji wî alî / milî / rexî / serî ve
~ per di zêdetirîn bilindiyê / spehîtiyê / zîrekiyê û hwd de: lew perî ciwanî da di bilindtirîn pileya bedewiyê de
~ serewe ji wî serî / rexî / alî / milî ve
lewan 1) li wan 2) ji wan
lewane ye dibe ku, belkî, gengaz e ku, mimkin e ku
lewaşe cûnek nanê tenûrê yê dirêjok e
lewaze çartilk, çetelk
lewç, lewçe lewçe, zêdebêj, zêdeaxiv, kesa/ê zêde dipeyive, kesa/ê çi tê ber devî dibêje; rûqayim, bêşerm
lewçelewç lemçelemç, xwarina / cû(ti)na bi dengek bilind ji ber ku dev vekirî dikirrîne / dicû
lewçeyî lewçeyî, zêdebêjî, zêdeaxivî, axivîna / peyivîna / şitexilîna / xeberdana zêde û bêwate; rûqayimî, bêşermî
lewen leven, rûl, qamûş, qamîş, çîq, giyayek dirêj e ku di avê de yan li ber avê şên dibe
lewer mêrg, çîmen, şayir, şêngeh; çerîngeh, çergeh, çêrgeh, çêrîngeh
~ kirdin çerandin, çêrandin, giya pê dan xwarin; çerîn, çêrîn, giya xwarin
leweran çerîn, çêrîn, giya / gîha xwarin, dema heywan giyayê li mêrg û çîmen û çayiran şên dibe dixwin
ber ser kesêkewe ~ ji kîsê kesekî xwarin / jiyan: Hîç îşêk naka; be ser minewe elewerê Ti kar û sen'etî nake; ji kîsê min dixwe / dijî
lewerga çerîngeh, çêrgeh, cihê / meydana çerînê
lewerîn bn leweran
lewê 1) li wir, li wê derê, li wêrê 2) ji wir, ji wê derê, ji wêrê
lewêç mist, kulm, lep (tijî / miştî mistekî / kulmekî / lepekî xwê / şekir û hwd)
lewênderê bn lewê
lewêra di wir re, di wê derê re, ji wêrê re
lewêwe ji wir, ji wê derê, ji wêrê; ji wir ve, ji wê derê ve, ji wêrê ve
lewsawe ji hingê ve, ji vê demê ve, ji wê gavê şûnve
lews lêv (t lêva jêrîn ya şorr / dirêj / stûn), bn lêw
lewsin lêvşorr, lêvşotirrk, kesa/ê lêva wê / wî ya jêrîn zêde dirêj e
lexem 1) mîn, mayin, lexem, elxam (hin alavên teqok in ku tên binaxkirin daku piyê dijminan bikeve ser û biqete) 2) tunel, şkefta herdu aliyan ve vekirî
lexemrexsîw serbixwe, serbest(zarrokên yan firrindeyên êdî pêwîstiya wan bi dêbavên / makên wan nemaye)
lexişteber xapîner, xirrîner, xapînok
lexwanetirs jixwedênetirs, xirab, bêîman, nebawer
lexwanetirsî jixwedênetirsî, xirabî, bêîmanî, nebawerî
lexwatirs jixwedêtirs, rast, durist, biîman, bawer, bawermend, qenc, heq, rêrast
lexwatirsî jixwedêtirsî, îman, bawerî, qencî, rastî, rêrastî, duristî, heqî
leylax bn kiwêstan
leylûk bn colan, colane
lez lez, bizav, lezûbez, lezûbizav, zûkahî, pîtî, ecele
lezgêr lezgîn, bilez, bibizav, bilezûbizav, bilezûbez, pît
lezgêrî lezgînî, bizav, lezûbez, lezûbizav, pîtî
lezandin lezandin, bizivandin, lez lê kirin
lezet çêj, tam, lezet
lezîn lezîn, bizivîn, lez kirin, ecele kirin, lezûbez kirin, lezûbizav kirin, pîtîn
lezjimêr bn lezpîw
lezpîw lezpîvk, alava leza / bizava meşîna tiştekî dipîve
lê 1) lê, li wê / wî / wan 2) jê, ji wê / wî / wan
~ bêzran jê kerrixîn, jê betilîn, pê ve kerrixîn / betilîn / westîn, pê ve mehû bûn, êdî nexwestin, êdî bala / dêna (kesekî) nekişandin
~ bûnewe 1) jê vebûn, jê veqetîn, jê filitîn 2) bela xwe jê vekirin, hêlan, rê danê 3) jê çêbûn, jê peyda bûn, jê berpê bûn
~ bûrdin lê borîn, lê negirtin, efû kirin, bexşandin
~ çuwandin şibandin (hev / tiştekî), kirin mîna / wek hev / tiştekî, wek hev / tiştekî lê kirin; pişaftin, bişaftin, helandin, asîmîlandin, asîmîle kirin
~ çûn şibîn (tiştekî), pê ve çûn, wek / mîna / nola / fena / şibî tiştekî bûn yan xwiya kirin: 'Elî zor le Osman eçê Elî pirr dişibe Osman, Elî gelek wek Osmanî ye, Elî gelek mîna Osmên dixwiye
~ çûnewe jê qut bûn, êdî nekirin: Mirîşkekeman le hêlke çûtewe Mirîşka me êdî hêkan nake
~ dan 1) lê dan, lê xistin, pê dadan, deynan (tiştekî / kesekî), qutan, kutan; (amûrek muzîkê) lê dan / jenîn / jenandin / jendin / qutan 2) (bîra avê / kend) kolan 3) (şitil / fîdan) çandin / çikilandin / kirin di axê re
~ daşkandin jê daxistin, jê kêm kirin, jê kuştin (t bihayê / nirxê malî)
~ diran hatin lê dan
~ diwan suhbet kirin, axivîn, axiftin, peyivîn, şitexilîn, xeber dan, qese kirin
~ firê dan jê avêtin, jê kêm kirin
~ geran jê gerrîn, hêlan, hiştin, hêliştin, bela xwe jê vekirin, bi tenê hêlan; jê hêlan, nehêlan têkil / tevlî bibe
~ girtin lê girtin, rê nedanê; pê girtin: Heşîş pêy girtûwe Heşîş pê girtiye, Dîtiye ku heşîş pê heye û (lew) girtiye
~ goran lê şaş kirin, li hev şaş kirin, xirrîn, xirrihan, xapîn, hatin xirrandin / xapandin, tiştek li ber kesekî xelet bûn
~ gorîn lê şaş kirin, xirrandin, xapandin, li ber kesekî xelet kirin
~ hatin 1) lê hatin, lê qewimîn, bi serî hatin: Çî le konesaetekt hat? Çi li saeta te ya kevn hat? Ka saeta te ya kevn? 2) lê hatin, kêr hatin, bo baş bûn: Cilûbergekanî niwêy zor dên Cilên wî yên nû pirr lê tên, Cilên wî yên nû bo wî xweşik dixwiyin
~ helbirîn rakirin, bilind kirin, hildan
~ hele bûn (tiştek) li ber kesekî hinda / wenda / berze bûn, lê şaş bûn, rêya xwe şaş kirin
~ helkewtin bi ser hilbûn, ew tişt / cih dîtin yê ku lê digerre
~ helsan lê rabûn, dijî (kesekî / tiştekî) rabûn / derketin / li ber xwe dan, tiştek qebûn nekirin
~ kela bûn xwe jê varê kirin, xwe jê avarê kirin, xwe jê dan alî, hevza xwe jê kirin, xwe jê parastin
~ kirdinewe jê kirin, piçandin, çinîn (gul, fêkî ji daran, keske / sebze ji nav bûstan); jê vekirin, pê ve nehêlan / nehiştin; devê xwe lê vekirin, bi gotin êrişî kesekî kirin
~ kolînewe vekolîn, lê kolîn, lêkolîn li ser tiştekî kirin, azmûn lê kirin, seh kirin
~ la birdin jê birin, jê kêm kirin, jê veqetandin, jê vekirin
~ mare kirdin lê mar kirin, lê mehr kirin, jinek / keçek dan kurrekî / zelamekî
~ mor bûnewe eniya xwe lê şidandin, cênîkên xwe lê şidandin (ji ber ku jê qehirî / enirrî ye)
~ nan (xwarin) danîn ser agirî; (bar) li (dewarekî) kirin; bi bernavî bangî / gazî / dey li kesekî kirin (wek "Heme / Mem / Miho" li şûna "Mihemed")
~ negirtin lê negirtin, rê danê; lê negirtin, lê borîn, efû kirin, bexşandin
~ pir bûn jê têr / tijî bûn, pê ve / jê kerrixîn
~ qewman lê qewimîn, (bela / qeza / miqeder) bi serî hatin, tûşî (t belayekê) hatin
~ rawestan lê sekinîn, lê rawestîn, li cihekî bênvedan; li ser (babetekî / mijarekê) rawestîn / sekinîn, pûte bi (mijarekê) dan, giringî dan babetekî, li ser babetekî nivîsîn / peyivîn / vekolîn
~ têk çûnewe şexitîn, tevlihev bûn, serûbin bûn, gêj bûn
~ tûjînewe vekolîn, lê kolîn, lê vetûjîn, seh kirin, axulme kirin, teftiş kirin
~ we jê, ji wê / wî / wan; jê ve, ji wê ve, ji wî ve, ji wan ve
~ wergeranewe lê vegerrandin, bersiva (kesekî) dan (t dema du kes bi hev re stiranan dibêjin ku yek dibêje û yê din lê vedigerrîne)
~ westan bn lê rawestan
~ westanewe li ber / hember (tiştekî / kesekî) rawestîn / sekinînin, li ber xwe dan, xwe ragirtin, dijî kesekî rabûn, berevanî ji xwe kirin
~ weşanewe jê hatin, pê çêbûn, karîn, şiyan, kêr hatin
~ wurd bûnewe lê hûr bûn, bi hûrî / sexbêrî / kûrûdûr / dûvûdirêj seh kirin tiştekî daku wê baş fam bike, vekolîn, lê kolîn, tûjîn, tûjandin
~ xefetan xem jê xwarin, (tiştek li / bo kesekî) bûn xem / kul / mereq / derd / kovan
~ xoş bûn lê borîn, lê negirtin, bexşandin, efû kirin, lê hatin rehmê
~ xurîn ajotin, tirimpêl meşandin / anîn û birin
-lê- (rayê lêkera 'gutin / wutin') -bêj- (ji 'gotin'): Min delêm Ez dibêjim
lêbûrde lêbor, lênegir, bexşîner, bexşende, rehman, rehîm, efûker
lêbûrdin lêborîn, lênegirtin, efû, bexşandin
lêbûrdû lêborî, lênegirtî, efûkirî, bexşandî
lêçû eynî, heman, şibî
lêçûnêtî bn lêçûnî
lêçûnî hevrengî, şibînî, şibîtî, wekhevî, mînahevî, mînayî, nolayî, fenayî, wekîtî, eynîtî
lêder lêder, kesa/ê (t amûrek muzîkê wek sazê / kemanê / deholê) lê dide
lêdû raveker, şiroveker
lêfe lêf, lihêf, lihêfk, nivînek (stûr) e mirov bo xweparastina ji sarmayê bi xwe dadide dema dinive / radize / radikeve
lêhatû kêrhatî, lêhatî, bikêr
lêj xwehr, xwar, xwêl, nerêk, nerast, çemiyayî, tewiyayî; (rêya) zivirrok, çepûçûrr, xwarovîç, xwehrovîç
lêjaw herrik, ava bilez diherrike / dimeşe
lêjayî bn lêjî
lêje bn lêj
lêjî xwehrî, xwarî, xwêlî, xwehrayî, xwehrahî, nerêkî, nerastî; zivirrokî, çepûçûrrî, xwarovîçî, xwehrovîçî
lêk 1) lêk, li hev(du), lev(du), li êk(û)du, li yek(û)du 2) jêk, ji hev, jev, ji yek(û)du, ji êk(û)du
~ biran / bûnewe jêk / ji hev veqetîn, jêk / ji hev vebûn, jêk / ji hev cuda bûn, jêk dûr ketin, jêk qut bûn
~ berbûnewe pev çûn, berbûn êk(û)du
~ berdan berdan hev / êk(û)du, bera hev dan, li hev xurrandin
~ ciya kirdinewe jêk cuda kirin, ji hev cuda kirin, ji hev qut kirin; (dema du yan çend kes pev çûne) jêk vekirin, ji hev vekirin
~ dan lêk dan, (parçeyên / pirtên tiştekî) xistin hev
~ kirdinewe ji hev kirin, ji hev cuda kirin, lêkve kirin
~ nan (çav) miçandin, neqandin, danîn ser hev, girtin; (devê xwe) girtin, dan êk, lêvên xwe danîn ser hev
~ rewînewe jêk sist bûn, ji hev sist bûn, ji hev vebûn
lêkdiraw, lêkdirawe lêkdayî, berhevkirî; (di rêzimanê de) hevedudanî
lêkolînewe vekolîn, lêkolîn, azmayîş, azmûn, sehkirin
lêl şêlî, şêlû, nezelal; tîr; mijî, bimij, bi mij û moran; ewrîn, şêliya çavan
lêlaw şêlav, ava şêlî / şêlû
lêlayî ewrik, ewrikê / şêlatiya ser çavan, kêmasiya nezelaldîtinê ya çavan
~ dahatin ewrik / şêlatî ketin ser çavan, êdî bi çavên xwe baş nedîtin; biwêj: Lêlayîm dabêt boy! Nemînim bû wî! Ez qurbanî wî bim!
lêle tarîgewrik, xumamî, dema spêdeyan yan êvaran ku dinya ne tarî û ne jî ronahî ye
lêlî şêlîtî, nezelalî, mijûmoranî, nexwiyayî
lêm li min; ji min
lêman li me; ji me
lêpirsraw bn berpirsiyar
lêqewmaw lêqewimî, lêqewimiyayî, biserîhatî, gorî, qurban(ê belayekê / erdhejînekê / şerrekî û hwd)
lêr dehl, dehlûdirr, daristan, cihê dar lê şên dibin (t yên pirr dar / devî / terraş di nav hev re ne yan li nêzî hev in)
lêrane bn lêre
lêrewar dehlistan, dehlûdirr, daristana asê / borr / boş
lêre vir, vê derê, vira, vêrê, vê dirê, vî cihî; li vir, li vê derê, li vêrê, li vê dirê, li vî cihî; ji vir, ji vê derê, ji vira, ji vêrê, ji vê dirê, ji vî cihî
~ be diwawe ji vir pêve, ji vê derê pêve, ji vî cihî pêve; ji niha pêve, ji noke şûnve
lêreş vir jî, vê derê jî; li vir jî, li vê derê jî; ji vir jî, ji vê derê jî
lêsan, lêsanewe alîstin, alastin, zimanê xwe li ser gerrandin, zimanê xwe pê ve anîn û birin
lêse moçik, kefçî
lêsîn, lêsînewe bn lêsan, lêsanewe
lêş ava bilez diherrike; zêde, bêqam, pirr, mişe
lêşaw bn lêş
lêt li te; ji te
lêtan li we; ji we
lêw lêv (dev û lêv)
lêwan tirar, kas, amanek avvexwarinê ye
lêwar serlêv, lêv, rex, kinar, qerax, lêwar
lêwawlêw bi-lêvan-re, ta berlêvan dagirtî, mişt, tijî, tije, dagirtî, ta berlêvan dagirtî / tijî / mişt, wisan tije ku ger piçek din lê bêt zêdekirin dê birije
lêwe I jê, ji wê / wî / wan; jê ve, ji wê ve, ji wî ve, ji wan ve
lêwe II ta, pejî, êş, jan
lêwedar tawî, pejîdar, kesa/ê ta digire
lêwrêj lêvrêj, zêde, ya zêde ku di ser lêvan / berlêvan re dirije
lêxur ajo, ajovan, kesa/ê tiştekî diajo
lêy li wê / wî; ji wê/wî
lêyan li wan; ji wan
lêzan jêzan, amator, kesa/ê hinekî ji tiştekî dizane lê di wî warî de ne pispor / zana ye
lêzg bênvedangeha firrindeyan / teyrikan
lêzge benê / zincîra morîkan
lêzm, lêzme lehî, avrabûn; tavî, şirrebaran, baran boş / pirr
liç lêv (t ya jêrîn)
liçestûr lêvstûr
liçin bn liçestûr
liçûlêw devûlêv
lifke I lîfik, parçeyek pateyê girr e bo pêşûştina amanan
lifke II navê giyayekî ye
lik liq, pirt, pişk, parçe, par, beş
likan [-likê-] zeliqîn, man pêve, ketin pêve, pêve bûn
likandin zeliqandin, pêve kirin, xistin pêve
likawe pêvek, servek, tişta neserekî ya li gel ya serekî
likênraw pêvekirî, zeliqandî
lim xîz, qûm, ax
limîn xîzîn, qûmîn, axî, tişta/ê ji xîzî / qûmî
limoz poz, difin, kepî, bêvil (t ya heywanan)
ling 1) ling, pî, pê, laq; derling, deling, delîng 2) lib, kit, tek, heb
lingelerê lerz, recifîn
lip bn liq
liq liq, çeq, çeqil, çiq, çiqil, şax, gulî, aj, ajik, çuqlî
lirf: ~ lê dan daqurandin, da'ûrandin, bi lez (bê cûn / cûtin) xwarin
lirfelirf birre-birr, dengê bayê bihêz
listin, listinewe [-lês-] alîstin, zimanê xwe pê ve anîn û birin
liwan lê hatin, kêr hatin
liwandin lê anîn / înan, kêr anîn / înan
liwar bn lat û liwar
liwaw lêhatî, kêrhatî; aşt
lixaw lixav
liyan cûnek pêlavên / solên ser berfê ye
lîçal rîçal, reçel, lîçal
lîjne 1) lijne, licne, deste, kom, komîte 2) (lîjnedar) koma darên / êzingên / terrikên / tirrikên bo sotinê / şewitandinê hatine berhevkirin
~ kirdin kom kirin, berhev kirin, danîn ser hev
lîjnedar koma darên / êzingên / terrikên / tirrikên bo sotinê / şewitandinê hatine berhevkirin
lîk gilîz, gilêz, şorrik, kefşil, ava bi devûlêvên mirovan de dê xwarê
lîkin gilîzok, gilîzo, kesa/ê gilîz / şorrik / kefşîl bi devûlêvan ve tê xwarê
lîme parçe, ker, qed, pirt
lîmo lîmon, leymon, fêkiyek tirş e
lîmonî enirrî, esebî, înato, qehrokî
lîmoyî lîmonî, ji rengê lîmonê, mîna rengê lîmonê
lînc çirrîk, kesa/ê yan tişta bi asanî ji mirovî venabe yan bela xwe ji mirovî venake
~ û fînç çirrîk, kesa/ê yan tişta wek benîştî ji mirovî venabe
lîncî çirrîkî, bn lînc
lîndû bn hewîrtiş
lîp 1) gav, pêngav (t yên dirêj) 2) (benê / bizîngê / têla / werîsê pirr / gelek) dirêj 2) lep, kulm, hind / ewqas xwarin ya ku mirov bi carekê diavêje devê xwe
~ lê dan lep lê dan, bi lepan ketin ser, bi destan bi coşek / hezek mezin pirr xwarin
lîpawlîp bn lêwawlêw
lîq lîç, nermok, nermovîç, nerm (t fêkiyên / keskeyên / sebzeyên pirr gihiştî)
lîqin bn lîq
lîr lîr, pirzik, kulik
lîs I lîs, venîştek, cihê bênvedana / nivistina firrindeyan (t dîk û mirîş<st1:State><st1:place>kan</st1:place></st1:State>)
lîs II gopal, çogan, baston, darikê mirov xwe dispêriyê daku bêyî ketin bikare bi rê ve biçe
lîs III (lîsî çalçaloke) tevnê tevnpîrkê
lîsk bn tîşk
lîste lîste, rêzname, nameya / kaxeza / perrê navê tiştan / kesan lê hatine rêzkirin / nivîsîn
lîtaw lîçav, lîça avê, gerrika ava biherrî / biteqn / biçamûr tê de
lîte bn lîtaw
lîwa (e) 1) parêzgeh, wîlayet 2) lîwa, tûgay (yekîneyek leşkerî ye)
lîxin şêlî, şêlû, (ava) nezelal
lo bn bo
lobiya bn lobya
lobya navê giyayekî ye
lok ben, bizîng, werîs
loke pembû
lokkiraw girêdayî, benkirî, bizîngdayî, werîskirî
lole zz bn role
loleke bn lole
lolo cûnek stiranan e
<st1:City><st1:place>lome</st1:place></st1:City> <st1:City><st1:place>lome</st1:place></st1:City>, gazin, gilî
lone ta, lone: dezûy dûlone deziyê duta
long kevînk, dersok, serpoş; desmal; xawlî
loq I gav, pêngav (t dema mirov xwe diavêje)
loq II leqleqok, hejok, lerizok, recifok
loqandin (xwe) hilavêtin, bi çargavkî meşîn
loqe çargavkî
~ kirdin / hawîştin çargavkî kirin, bi çargavkî meşîn
lor rewş, kawdan, hal, barûdox
lore cûnek stiranan e
lorî lorî, tir, kamyonên dirêj
lort (< ing. lord) pirr zengîn / dewlemend / halxweş
lote tiriyê merriçî / rizî
lotiyêtî lotiyetî, lotîtî, hunera mitirbên / meymûnên reqisvan / muzîkjen; qeşmerî
lotî lotî, mitirbên / meymûnên reqisvan / muzîkjen; qeşmer
lotrewan tirredîn, peledîn, delodîn, bêteşe, pêkenok, qerfok, hepletiraş
lotrewanî tirredîn, peledînî, delodînî, bêteşeyî, pêkenokî, qerfokî, hepletiraşî
loxan şahî, festîval, gala
lozender gir, bejndirêj, zexm, girs
lur lor, nijada / gelê lor, kurdên bi zaravaya lorî dipeyivin
lurî lorî, zaravaya lorî ya zimanê kurdî
Luristan Loristan, herêma / welatê loran
luwan bn liwan
luwandin bn liwandin
luwar bn liwar
luwaw bn liwaw
lû bîrov, pirzik, cihê werimî / perçî yê leşî
lûde gidîş, koma giyayê dirûyî û li ser hev civandî
lûl lol, balol, badok, badbadok; (pirça / porrê) xelek, qij, qijavij, nehilû
~ dan badan, kirin lol / balol / badok
lûlaq ling, çok, lûlaq
lûle lûlî, sîlînder
lûlêne cûnek cerran / cerrikan yê lûlîdirêj e
lûleyî lûlîkî, wek lûliyê
lûlk bilûl, bilûr, fîq (alavek muzîkê ye)
lûlkiraw badayî, badok, lolkirî
lûrandin lûrîn, zûrîn (dengê guran / ba)
lûre, lûrelûr lûrelûr, zûrezûr (dengê guran / ba)
lûs hilû, hilis, nerm, rêk
~ û pûs hilû (t gep û alek piştî tiraşîna rihan)
lûske kose, bêrih, kesên rih lê nehatine
lûsûpûs hûtûhilû, hût û hilû (t gep û alek dema nû hatine tiraşîn)
lûşîn bn hellûşîn
lûşkandin kinkinîn, bi dengek nizm girîn
lûşke, lûşkelûşk kinkin, giriyê bi dengek nizm
lût I poz, difin, kepî, bêvil
~ çûzanewe xeyidîn, sil bûn
~ pijan xwîn ji pozê / difinê / kepiyê / bêvilê hatin
~ sirîn (poz / difin / kepî / bêvil) kif kirin
~ ş<st1:State><st1:place>kan</st1:place></st1:State> poz şkestin; ketin şermê
lût II rût, hût, rûs, xwas
lûtberz pozbilind, kesa/ê xwe pirr mezin dihesibîne
lûtberzî pozbilindî
lûte (peyvek neşirîn e bo kesên poz-/ difinmezin) pozo; pozê: Heme-lûte Memê pozo; Eyşe-lûte Eyşê pozê
lûtela biyanbûyî, xerîbbûyî, jêdûrketî
lûtewane xizêm, difinark, pirtika zêrrîn ya li şûna guhan (guhark) dixin poza / difina xwe
lûtfiş pozfiş, difinfiş, pozkunikmezin, kesa/ê kunikên poza / difina / kepiya / bêvila wê / wî mezin in
lûtke gupik, gupîtk, lûtke, cihê / beşa herî bilind
lûtqulinge difinşalok, pozxwehr, kesa/ê kepiya wê / wî çemiyayî / tewiyayî ye
lûtzil pozmezin, difinmezin
lûzew rêjen, herrik, av, çem, rûbar