Pêvek:soranî-kurmancî/t
Ev beş dê were berfirehkirin.
T t biguhêre
-t te; tu
ta (1) heta, ta, heya, heyanî; hindî, hindî ku
ta (2) ta (tasar an tagerm)
taban teyisok; birqok, birqdar
tabge bender, keştîgeh, strîngeh, gemîgeh
taf gupik, lûtke, pileya herî bilind, bilindtirîn nuqte an cih
ta'în tehîn
tajan ta, çep, çiqil (yên daran)
tak tek, kit, tak, tenê, tinê, tenha, tenya; takekes, şexs, kes
take- kite-, teke-, take-
tal (1) tal, tehl, ne şirîn; dijwar
tal (2) ta, lib, heb, çeq: talêk ben tayek ben / dezî
talan talan, şelandin
tale gewr, gewer, gewher, rengê mîna xweliyê
talûke xeter, talûke, tehlîke, xeternak; lez, lezûbizav, pele, ecele
talx tixûb, sinor; serlêv, marjînal
tam 1) çêj, tam, lezet 2) rûn, don, zeyt
-tan we, a we, ê we, ya we, yê we: xotan we bi xwe, hemûtan we hemiyan
tanc tac, taca serê serok û serdaran
tancî tajî, seyê / kûçikê nêçîrê
tanok çeperok, tanok
taq (1) taq, dîwar, ban
taq (2) tenê, tek
taq (3) pîst, çerm, post
taqî ezmûn, îmtîhan, test, azmayişt, azmûn
taqim, taxim kom, taxim, deste
tapo sawêr, xeyalet, reşke, leylan, tarmayî
tar tarî
tarac talan, şelandin, ferman
Taran Tehran, serbajarê Îranê
taraw aware, derbider, mişext, sergumkirî, xerîb
tarawge biyanistan, xurbet, sergum, sirgûn, xerîbî
tarîk tarî, ne ron, reş, zilmat
tarîx dîrok, mêjû, tarîx; berwar, roj, roja çêbûnê / pêkhatinê / qewimînê / rûdanê
tarîxî dîrokî, mêjûyî, tiştek pêwendîdar bi paşerojê ango rojên borî ve; tiştek giring an bingehîn
tarmayî sawêr, xeyalet, reşke, leylan, tarmayî; sîber, sî, sih
tarîx dîrok, mêjû, tarîx; berwar, roj, roja çêbûnê / pêkhatinê / qewimînê / rûdanê
tarîxî dîrokî, mêjûyî, tiştek pêwendîdar bi paşerojê ango rojên borî ve; tiştek giring an bingehîn
tarmayî sawêr, xeyalet, reşke, leylan, tarmayî; sîber, sî, sih
taromar belawela, pelate, taromar
tas (1) mat, matman, ecêbgirtin
~ man mat man, ecêbgirtî bûn
tas (2) tas, tirar, kase, kûp
tasandin mat hiştin, ecêb girtin,
tasaw ecêbmayî, matmayî
tasme bend, bizîng, girêdek, hefsar
tasxuq, tasux kêm, kêmpeyda
tase xwestek, daxwaz, bêrî, bêrî, xwestin, vîn, viyan
~ xwardin xwestin, bêrî kirin, viyan
tavge sûlav, ava ji cihek bilind dadikeve, ava dikeve jêr
taşîn tiraşîn; kurr kirin
taşk tam, temam, bêkêmasî
tat ereb, kesê ereb, gelê ereb, tat
tata mam, ap, birayê bav / bab
tatik xwişka mezin, (şûna "kek" bo keçan an jinan, "abla")
tatî erebî, tatî
tato bav, bab
ta'ûn êş, elem, nesaxî, nexweşî
tawan xerabî, guneh, tawan, tewan, binpêkirina qanûnan / zagonan
tawanbar tawanbar, gunehbar, kesê têt bawerkirin ku xerabiyek dijî qanûnê kiriye
tawankar tawankar, gunehkar, kesê dijî qanûnê tev digere / dixebite / tiştekî dike
tawûl kûn, kon, xîvatên reş, reşmale
tawûtenya tikîtenê, bêkes
tax tax, mehel taxe çeq, çiqil, gulî; baq, gurzik
taxork erebok, erebane, erebanok (li dû/pey hespan)
taybet taybet, xas, kêmpeyda, negiştî, neasa, nenormal
taye (1) teker, tekel, tayre, xirrxal
taye (2) deste, lijne, kom, komîte
tayefe taîfe, hoz, binemal
tayefî taîfî, tiriyê taîfî, birrek tiriyê sorî tarî ye
tayen jixwerazî, hemîzan, kesa/ê her xwe rast dihesibîne û kesên din şaş
taze nû; taze, teze, terr: ~ û nut û niwê nipînû, herî nû, bi temamî nû
tazebaw nûjen, modern
tazegî nihoyî, dawîn, rojîn
tazekûre seyr, sosret, ecêb, neasa, nenormal
tazî tazî, rûs, rût, ripîrûs, ripîrût
tazyane qamçî, şivik, şivtan
teba lihevkirin, pêkhatin, rêkeftin; ahengdar, yekdeng, biaheng
tebane bangurdan, bagurdan, kevirê / berê li ser banên xaniyan têt gerandin daku ban qayim bibe û dilopan neke
tebare fêrûk, tebare, dexl û danê hê nehatiye dirûn
tebaxçe sênîk
tecener nêrî, bizinê nêr
tege nêrî, bizinê nêr
teh pey! peh! ewww!
tejandin zirviçandin, merriçandin, eçiqandin
teje dirêj, bejndirêj
tekîd piştrast, dilniya, eseh
tel têl: telî telefon têla telefonê
temako tûtin, titûn
tenanet, tenha, tenya tenê
tepedor derqefank, dergirk, qepax
tepil şûntil, şûntilî, şopa tilan / tiliyan li ser belgenameyên fermî / resmî yan kargêrî / îdarî
tepil dehol, dahol
tepke tepke, tepik, xefik (bo girtina firrindeyan, teyran)
tepreş fêlbaz, hîlebaz, bifêlûfût, bidekûdolab
teplos bikêmasî, bikêmûkasî; tembel, kislan
ter şil; avî, ruhn, ron; terr; taze
tera, ter tesaduf, rasthatin, pêrgîhatin, bêdestî, bêrêzikî
teraf diyafram
terandin dan pey, li pey çûn, bi dû ketin (bo girtinê)
terane awaz, deng, melodî
teraşîn tiraşîn; kurr kirin
teratên 1) bizirîn, bi lezûbez hatin û çûna pêş-û-paş 2) rimbazî
teraz teraz, ast, pile, derece, gihanek, merhele
terazû terazû, kêşang, pîvang
tercuman paçvan, tercuman
tere hinda, berze, xirrayî, wenda, rêwenda; neberdest, nediyar
xo ~ kirdin xwe veşartin, xwe xîfandin
teref al, alî, hêl, la, rex, teref
teres pezeweng, teres
terh (1) 1) awa, şêwe, reng, rêbaz 2) mîna, wekî, şibî, nola, fena
terh (2) kojik, kerrik, zebeşên negihiştî
terîk veder, varê, avarê, vedayî, dayî aliyekî
terîq rûreş, şermezar
terîqet rêbaz, ol, terîqet
terîr agadarî, haydarî, hişyarî
terlan keşxe, delal, xweşik, ciwan
ters rîx, pîsatiya ji dewaran dikeve
terwende kêmpeyda, nayab, kêmhe
terû kufur, lanet, xezeb, gawirî
terxan terxan, dabîn, misoger, aloke
terz birr, cor, celeb, reng, şêwem awa
tesel qanih, qani', razî; têr
tesk teng, ne fire
teşene belav, belawela, berbelav
~ kirdin belav kirin, berbelav kirin, belawela kirin
teşer nixmane, qerîne, kînaye (gazina bi dizîkî yan en yekser)
teşt test, amanek / firaxek mezin û pan e, cil tê de tên şûştin
teştolke testok, bn teşt
teşbere mermer, teşkevir
teşk tenişt, rex, alî
teşkebere berrik, xalîçe, mehfûr
teşq dijwarî
teşqele teşqele, hîle, newehî, neheqî; bihane, hêcet, hincet
teşrîn teşrîn
~î yekem kewçêr, cotmeh, teşrîna yekem / êkê
~î duwem sarmawez, mijdar, teşrîna duyem / duyê
teştîr karik, karika mê
teter 1) peyamber, qasid, êlçî, teter 2) teter, tatar, kesa / kesê endama gelê teter / tatar
tetik dezgork, destgork, dezgor, destkêşk
tetin herî, çamûr, teqin
texlîd birr, celeb, cor, tewir, texlîd
text 1) hilû, sade, rast, birêk 2) darîn, textîn, text
tewaw temam; xelas, xilas
tewir bivir
tewîle gov, axur (xaniyê / joreya dewar û sewal tê ve tên parastin)
tezandin tezandin, bûzandin, sar kirin, cemidandin
tezbêh, tezbîh tizbî
tezîn tezîn, cemidîn, bûzîn, sar bûn
tezrû tawis, teyrê tawis
tezû tezî, cemidî, sar
tê geyîştin tê gihîn, tê gihiştin, fam kirin, serwext bûn
têkel têkil, tevlihev
tifeng tiveng, tifek, tifeng
tift tirş; kerrik, kojik, çilmik, negihiştî (fêkî)
tiftî tirşî, tama tirş
tigil beran
tik dilop, çip
tika tika, rica, hêvî, daxwaz
tilandin badan, zivirandin, balandin
tilîsan nimîn, nerm bûn (bi taybetî tiştekî qerrisî/cemidî di ava germ de)
tilîsandin nimandin, nerm kirin (bi taybetî tiştekî qerrisî/cemidî di ava germ de)
tilîsawe nimandî, nermkirî
tilîş rîçal, parçeyek zirav û dirêj ya cawekî/qumaşekî dirrandî
tilp, tilpe pişka nerm ya mêwe û sebzeyan; gerode, toza binê çayê yan avê
tiluxwê sûr, şûr, têrxwê
tilyak tilyak, tiryak, beng, narkotîk
timandin da-anîn, anîn jêr; bênirx kirin
timen timen, tumen, yekîneya diravî / pareyî ya Îranê
tin qûn, paşkun
tingêle, tingêlke tijî, dagirtî, mişt
tinok dilop, çip
tir dî, din, dîtir, tir: emey tir ev ê din, ewey tir ya / yê dî, zorî tir gelek din an gelekên dî
-tir -tir (paşpirtik bo nîşandana wateya "pitir", "zêdetir" û hwd): xoshtir xweştir, zortir gelektir, pirrtir, pitir, zêdetir, bêhtir
tiral tembel, keslan, ne zîrek, ne çeleng
tiraske awarte, derbingeh, cuda, ferq
tiraw avî, ron, ruhn
tirazan veqetîn, ji hev vebûn, jêk vebûn, jev vebûn
tirazandin veqetandin, ji hev vekirin, jêk vekirin, jev vekirin
tirazaw veqetî, jêkvebûyî, jevvebûyî, jihevvebûyî
tirçimaq bala, pirr dirêj
tirek derz, şkestin bê ku hûr-hûr an parçe-parçe bibe
tirekan derizîn, şkestin bêy ku hûr-hûr an parçe-parçe bibe
tirekandin derizîn, şkandin bêy ku hûr-hûr an bêt parçe-parçekirin
tirekîn zan, têjik an zarok anîn
tirê, tire tirî
tirincan raheşîn, xwe raheşandin nav hev, di cihek teng de li hev kom bûn an civîn
tirincandin raheşandin, raheşandin nav hev, di cihek teng de li hev kom kirin an civandin
tirincû tûj, birrinde, xweşbirr
tiring avî, ruhn, ron
-tirîn paşpirtika rêzimanî bo destnîşankirina pileya herî berz û bilind: xoshtirîn xweştirîn, herî xweş
tirîsk, tirîskûhûr çirûsk, çirîsk
tirîş (ya / yê) dî jî, din jî, dîtir jî
tiropik gupik, lûtke, bilindtirîn cih / beş
tirşke birq, berq, ronahî
tirkeş tenişt, rex, alî, hêl
tirkize xeterî, talûketî, biveyî, bivokî
tirş tirş; kerrik, kojik, çilmik, negihiştî (fêkî)
tixûb sinor, tixûb; serlêv, marjînal, perîferî
tiro silo, siloke, xeyidok, înato, kizgiryok
tirumbêl tirimpêl, erebe, seyare
tirumte baz
tirûkandin, tirûke 1) girtin û di cî de vekirina çavan 2) hêka meriqî şkandin
tirûm tuxm, îcax, binyat
tirûsk (1) çirûsk, çirîsk, birq, ronahîk
tirûsk (2) zîrek, destbişol, çeleng, fêris
tirûskan çokên xwe çemandin/tewandin
tirûtifaq qût, pêdiviyên xwarinê
tiryak tilyak, tiryak, beng, narkotîk
tiryan zembîl, sepete, selik
tisin tembel, kislan, keslan, ne zîrek
tişrîn teşrîn
~î yekem kewçêr, cotmeh, teşrîna yekem / êkê
~î duwem sarmawez, mijdar, teşrîna duyem / duyê
tiwan bişivîn, helîn, asîmîle bûn, têkil bûn, guncîn, întegre bûn
tiwana bişiyan, bitaqet, kara, tiwana, bişê
tiwandin bişaftin, bişivandin, helandin, asîmîle kirin; têkil kirin, guncandin, întegre kirin
tiwanîn karîn, şiyan, kanîn; pê çêbûn, jê hatin
tiwawe bişivî, helî, asîmîlebûyî
to tu; te
tojandin, tojîn ferisandin, ravekirin, analîze kirin
tojîner, tojer ferisîner, raveker, analîzeker
tokme req, hişk, qayîm
tol birêk, birêkûpêk, biserûber
tol tol, heyf, tolhildan
tom tov
tomanî hirmî, hirmîk; karçîn
tomar tomar, sicil, qeyd, secl
tomargeh tomargeh, tescîlat
top (1) gog, hol, tepk, top (alava pêlîstinê)
top (2) top (çek û sîleh)
top (3) badan, têalandin
topên kuştin, (kêmbînî, kêmwateyî)
toqandin bizdandin, behecandin, tirsandin, xofandin
toqîn (1) bizdîn, behecîn, tirsîn, xofîn
toqîn (2) bilqîn, hilbilqîn, bilq dan
toqle peqlîşk, bilq, bilqok
~ kirdin bilqîn, hilbilqîn, bilq dan
tor rev, bazdan
~ kirdin revîn, bazdan
toran xeyidîn, sil bûn, dil man
torandin xeyidandin, sil kirin, dil hiştin
tor (1) torr, alava / aleta masîgiriyê
tor (2) şûm, nevehewayî, bêhedan, nearam, bêtebat
tor (3) kewê ferx, kewok
tore (1) zîz, sil, xeyidî, dilmayî, enirî, silikî
tore (2) çande, kultur, kelepûr; wêje, edebiyat
torxe zêdexwerî, xwarina zêde
tow tov
toy bûy, dîlan, govend, dawet, şahî, şehyan
tozê, tozêk piçekê, kêmekê; hinekî; bîskekê, kêlîkekê
tumez diyar e ku, xwiya ye ku
tund teng; tûj; hişk, req, qayim; dijwar, çetîn, zehmet; şidayî, şdandî
tundkar zordar, şidetparêz
tundkarî zordarî, şidet
tundraw rêhişk, tengparêz
tundrawî rêhişkî, tengparêzî
tung --> tund
turt şkêbar, nazik
turuş bistehî, wêrekî, cesaret
~ kirdin wêrîn, bistehî hebûn
tuşmal serekhoz, serokê êl an eşîrekê
tuwan bişivîn, helîn, asîmîle bûn, têkil bûn, guncîn, întegre bûn
tuwana bişiyan, bitaqet, kara, tiwana, bişê
tuwandin bişaftin, bişivandin, helandin, asîmîle kirin; têkil kirin, guncandin, întegre kirin
tuwanîn karîn, şiyan, kanîn; pê çêbûn, jê hatin
tuwawe bişivî, helî, asîmîlebûyî
tuwaz budje, hesaba lêçûn û pêhatinan; hevsengî, parsengî, balans
tuwê ker, parçe, par
~ kirdin ker kirin, ker-ker kirin, parçe-parçe kirin
tuwêşû mêdek, xwarina bo seyranê / seferê mirov li gel xwe dibin
tuwêtke bêdeng, bêpêjn
tuxm 1) tov 2) dûnde, ûcax, tuxm, paşhatî, dûndeh, nevî, torin, zarok
tû 1) tû 2) tu, te
tûj tûj; tîj
tûk pirç, porr, mûyên serî
tûle kûçik, seyê hê mezin nebûye
tûleberaz berazok, têjika berazan
tûn tîj, biharata tîj / sotîner
tûna derbeder, aware, sergumkirî
tûş (1) şûm, neqet, venehewayî, bêhedan, nearam, bêtebat, livlivo; dijwar
tûş (2) tûş, pêrg, rasthatin
~ bûn tûşî bûn, pêrgî hatin, ketinê, rasthatin
tût hûr, hûrik, biçûk, biçûkok
tûtak qumrî
tûtke kirmik, kurmik, kirm, kurm
tûtin tûtin, titûn
tûtî papaxan, tûtî, firrindeyê zarîveker
tûr tivir
tûr dan avêtin, virrandin
tûrandin fîrrikandin, fîrrandin, hinav çûn, bi xwe re negihan
tûre zîz, sil, xeyidî, dilmayî, enirî, silikî
~ bûn xeyidîn, silikîn, zîz bûn, sil bûn
tûreke tûr, çewal, tûrik, torbe