hewa

 Binêre herwiha: Hewa

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /hɛˈwɑː/

• Deng (Bidlîs)

• Kîtekirin: he·wa

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hewa	hewa
Îzafe	hewayê	hewayên
Çemandî	hewayî	hewayan
Nîşandera çemandî	wî hewayî	wan hewayan
Bangkirin	hewayo	hewayino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hewayek	hewayin
Îzafe	hewayekî	hewayine
Çemandî	hewayekî	hewayinan

Hewa.

hewa nêr

1. esman û cihên dî yên vala li raserî erdê
2. gazên seqayê anku atmosferê pêk tînin (nîtrojen û oksîjen)
3. seqayê derve
4. seqayê em nefes dikin
5. livîna li raserî erdê
6. rewşa seqayî (baran û berf û ba û ewr û sarma û germa yan yek yan hin ji wan)
7. ba

Ji wêjeya klasîk

• Enqa ne şigara kes e davan tu biçîn ver
  Dava ko li 'enqa tu vedî bad-i hewa girt
  Herkes seherê talibê tiştek bi çimen hat — (— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî))

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ھەوا

Herwiha

• hawa

Jê

 

• bihewa
• bihewatî
• bihewayî
• bêhewa
• bêhewatî
• bêhewayî
• hewadar
• hewadarî
• hewader
• hewaderî
• hewagir
• hewagirî
• hewaker
• hewakerî
• (lêker) hewa ketin (“hilketin, ji cihek nizm çûn yek bilind”)
• (navdêr) hewaketin
• hewanas
• hewanasî
• hewante
• hewanteyî
• hewayî
• hewazan
• hewazanî

Bide ber

• Hewa

Têkildar

• atmosfer
• ba
• keşa
• seqa

Etîmolojî

Hevreha soranî ھەوا‎ (hewa), farisî هوا‎ (heva), pehlewî heva, hexamenişî hveyav- ji zimanên îranî, ji hu- (baş, xweş, bixêr - binere "huner, horî") + *-veyav (ba), bide ber avestayî vaytî-, sanskrîtî वायु (vayû, “ba”) hemû ji proto-hindûewropî *h₂wḗh₁- (“ba hatin”) ku herwiha serekaniya ba ya kurdî ye jî. هَوَاء‎ (hawāʾ) ya erebî, hava ya tirkî, ہوا‎ (heva) ya urdûyî, हवा (heva) ya hindî, ਹਵਾ (heva) ya puncabî û hewa ya swahîlî ji zimanên îranî hatine wergirtin.

Werger

• Bretonî: aer → br
• Erebî: هَوَاء‎ → ar (hawāʾ), ^?مُنَاخ‎ → ar (munāḵ)
• Bulgarî: въздух → bg m (vǎzduh)
• Çînî: 空氣 → zh, 空气 (kōngqì)
• Almanî: Luft → de m, Laune → de m, Wetter → de n, Nimbus → de m, ^?Witterung → de m, ^?Ambiente → de m
• Farisî: هوا‎ → fa (havâ), جو‎ → fa, جو زمین‎ → fa, ھوا‎ → fa, هوای بیرون‎ → fa
• Fînî: ilma → fi
• Fransî: air → fr m
• Guwaranî: yvytu → gn
• Holendî: lucht → nl
• Îbranî: אביר‎ → he m
• Indonezî: udara → id
• Inglîzî: air → en, ambiance → en, ambience → en, aura → en, climate → en, weather → en, pneumat- → en
• Înterlîngua: aere → ia
• Îtalî: aria → it m
• Japonî: 空気 → ja (くうき, kūki)
• Katalanî: aire → ca m
• Koreyî: 공기 [空氣] (gonggi)
• Latînî: aer → la
• Lîtwanî: oras → lt m
• Malezî: udara → ms
• Polonî: powietrze → pl n
• Portugalî: ar → pt m
• Romanyayî: aer → ro n
• Rusî: воздух → ru m (vozdux)
• Slovakî: vzduch → sk m
• Slovenî: zrak → sl m
• Spanî: aire → es m
• Swêdî: luft → sv g, atmosfär → sv g
• Tirkî: hava → tr, atmosfer → tr, esir → tr, ^?laf → tr
• Tupînambayî: ybytu
• Ûkraynî: повітря → uk n (povitrja)
• Viyetnamî: không khí → vi
• Yûnanî: αήρ → el (aḯr), αέρας → el m (aéras)