ar

 Binêre herwiha: Ar, AR, år, ár, ər, âṛ, är, -ar, û -ar-

Kurmancî

Bilêvkirin

• (Navdêr 1-4) IPA^(kilîd): /ɑːɾ/, ئار
• (Navdêr 5) IPA^(kilîd): /ʕɑːɾ/, عار

Navdêr 1

	Bikarhênerek dixwaze ev peyv were standardkirin. Ji kerema xwe tevlî nîqaşa li ser Daxwazên standardkirinê bibin.(+)
	ard  / ar

Tewandina ar
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	ar	ar
Îzafe	arê	arên
Çemandî	arî, êr	aran
Nîşandera çemandî	wî arî	wan aran
Bangkirin	aro	arino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	arek	arin
Îzafe	arekî	arine
Çemandî	arekî	arinan

ar (danê hêrayî)

ar nêr

1. (xwarin) Toza spî yan gewr ya ku hevîrê nanî jê têt çêkirin,
   dexlûdanê ku nan jê tê çêkirin
   (bi taybetî yê ku bi aşî yan destarî hatiye hêran anku hûr-hûrkirin).
   • Endamê Lijneya Rêvebirina Weqfa Alîkariya Mirovahî ya Maf û Azadiyên Mirovan (ÎHH) Osman Atalay diyar kir ku li Sûriyê kêmasiya ar heye û ji ber vê yekê jî gelek firinên nan hatin girtin û di destê wan da jî arê ku têra 10 rojan bike maye. — (Aa.com.tr/kk 11/2015)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ئار‎
• kurdî-krîlî: ар

Herwiha

 

• ard
• (2) arvan

Jê

 

• ardar
• ardartî
• ardarî
• ardarîtî
• ardêr
• ardêrtî
• ardêrî
• ardêrîtî
• (3) arî
• biar
• biartî
• biarî
• biarîtî
• bêar
• bêartî
• bêarî
• bêarîtî

Etîmolojî

proto-hindûewropî: *el- ("hêran")

proto-îranî: *ar- ("hêran")

avestayî: ar- ("hêran")

pehlewî: ar- ("hêran")

hotenî: arr- ("hêran")

sogdî: 'rd, 'rd'rn'k ("arî")

harezmî: 'rd ("ar")

farisî: ard ("ar")

kurdî: hêr- ("hêran"), ar, ard ("ar")

belûçî: art ("ar")

sîvendî: arde ("ar")

hewramî: har- ("hêran"), ardi ("ar")...

zazakî: ard

sanskrîtî: ātā ("ar")

yûnanî: aleo ("hêran")

ermenî: alam ("hêran")...

Çavkanî: Cheung p.166 | Pokorny: 28 f.
hevreh: hêran

Werger

• Adîgeyî: хьаджыгъэ (ḥāǯ̍əġă)
• Afrîkansî: meel → af
• Albanî: miell → sq n
• Almanî: Mehl → de nt
• Altayiya başûrî: кулур (kulur), ун (un)
• Amharî: ዱቄት (duḳet)
• Asamî: আটা (ata)
• Astûrî: fariña m, farina m
• Aynuyî: アマㇺコホ (amamkoho)
• Azerî: un → az
• Baskî: irin
• Başkîrî: он (on)
• Batsbî: ჰ̡აჲრუ̆ (h̡ayrŭ), ჰ̡აჲრი̆ (h̡ayrĭ)
• Belarusî: мука́ m (muká)
• Belûçî: آڑت‎ (ářt)
• Bengalî: আটা → bn (aṭa), ময়দা (môẏda)
• Bretonî: bleud → br n
• Bruneyî: tapung
• Bulgarî: брашно́ → bg nt (brašnó)
• Burmayî: မှုန့် → my (hmun.), ဂျုံမှုန့် → my (gyumhmun.)
• Buryatî: гурил (guril)
• Çekî: mouka → cs m
• Çerokî: ᎢᏌ (isa), ᎤᏣᎴᏍᏓ (utsalesda), ᎢᏒ ᏩᏂᎨ (isv wanige)
• Çîçewayî: ufa
• Çînî:

  Kantonî: 麵粉 (min⁶ fan²)

  Mandarînî: 麵粉 → zh (miànfěn)

• Çuvaşî: ҫӑнӑх (śănăh)
• Dalmatî: faraina m
• Danmarkî: mel → da nt
• Daurî: golii
• Dongşîangî: ghurun
• Emilî: faréṅna m
• Endonezyayî: tepung → id
• Erebî: طَحِين‎ n (ṭaḥīn), دَقِيق‎ → ar n (daqīq)

  Erebiya hîcazî: دَقيق‎ n (dagīg)

  Erebiya fasî: دجيج‎ n (dgig), طحين‎ n (ṭḥin)

• Ermenî: ալյուր → hy (alyur)

  Ermeniya kevn: ալիւր (aliwr)

• Esperantoyî: faruno → eo
• Estonî: jahu
• Evenkî: бурдук (burduk)
• Falayî: fariña m
• Farisî: آرد‎ → fa (ârd)
• Ferî: mjøl nt
• Fînî: jauho → fi
• Fransî: farine → fr m
• Friyolî: farine m
• Frîsiya saterlandî: Meel
• Frîsî: moal
• Gaelîka skotî: flùr n, min m
• Galîsî: fariña → gl m, óleo n
• Gujaratî: આટો n (āṭo), લોટ n (loṭ)
• Gurcî: ფქვილი (pkvili)
• Haîtî: farin
• Hindî: आटा → hi n (āṭā)
• Holendî: meel → nl nt, bloem → nl m
• Îbranî: קֶמַח‎ → he n (kemakh)
• Îdoyî: farino → io
• Îngilîziya kevn: melu nt
• Îngilîziya navîn: flour, mele
• Îngilîzî: flour → en
• Înterlîngua: farina
• Îrlendî: plúr n

  Îrlendiya kevn: men

• Îstriyotî: fareîna m
• Îtalî: farina → it m
• Îzlendî: mjöl → is nt
• Japonî: 穀粉 → ja (こくふん, kokufun), 小麦粉 → ja (こむぎこ, komugi-ko), メリケン粉 → ja (めりけんこ, meriken-ko)
• Javayiya kevn: gĕlĕpung
• Javayî: glepung → jv
• Kabardî: хьэжыгъэ (ḥăžəġă)
• Kalalîsûtî: qajuusat
• Kalmîkî: һуйр (huyr)
• Kannadayî: ಹಿಟ್ಟು → kn (hiṭṭu)
• Katalanî: farina → ca m
• Kayingangî: farĩnh
• Keçwayî: ullpu, haku, kuta
• Kirgizî: ун → ky (un)
• Kîngalî: පිටි (piṭi)
• Kînyarwandayî: ifu
• Komî-permyakî: пызь (pyzʹ)
• Komorî: ngano 9 an 10
• Koreyî: 밀가루 → ko (milgaru), 가루 → ko (garu)
• Kornî: bleus n
• Korsîkayî: farina → co m
• Kreyoliya fransî ya karipúna: fahin
• Kreyoliya guinea-bissau: forinha
• Kreyoliya portugalî ya korlai: fari
• Kristangî: farinya
• Kumikî: ун (un)
• Ladînoyî: farina m
• Latînî: farīna m
• Latviyayî: milti → lv n pj
• Lawsî: ແປ້ງ (pǣng)
• Lazî: ქუერი (kueri)
• Lîgûrî: faænn-a m
• Lîtwanî: miltai → lt n pj
• Lombardî: farinna m
• Luksembûrgî: Miel nt
• Maguindanaoyî: tapung
• Makedonî: брашно nt (brašno)
• Malagasî: koba → mg
• Malayalamî: മാവു (māvu)
• Malezî: tepung → ms
• Maltayî: dqiq n
• Mançûyî: ᡠᡶᠠ (ufa)
• Maorî: parāoa → mi
• Maranaoyî: tapong, arina
• Maratî: पीठ nt (pīṭh)
• Mariya rojhilatî: ложаш
• Mecarî: liszt → hu
• Megleno-romanyayî: fărínă m
• Megrelî: ქვირი (kviri)
• Misrî: (nḏ)
• Mîrandî: farina m
• Mohawkî: othèːseraʼ
• Mongolî:

  Kirîlî: гурил → mn (guril)

  Mongolî: ᠭᠤᠯᠢᠷ (ɣulir)

• Nahwatlî: textli → nah
• Nanayî: опа
• Navajoyî: akʼáán
• Nedersaksî: Meel nt
• Nepalî: पिठो (piṭho), आटो (āṭo)
• Normandî: flieu m, flleur m
• Norwecî: mjøl nt

  Norwecî: mel → no nt

• Oksîtanî: farina → oc m
• Oriyayî: ଅଟା (ôṭa)
• Oygurî: ئۇن‎ (un)
• Ozbekî: un → uz
• Peştûyî: اوړه‎ → ps n (orha)
• Piedmontîsî: farin-a m
• Plodîşî: Mäl nt
• Polonî: mąka → pl m
• Portugalî: farinha → pt m
• Puncabiya rojavayî: آٹا‎ → pnb (āṭṭā)
• Puncabî: ਆੱਟਾ n (āṭṭā)
• Qazaxî: ұн (ūn)
• Rajasthanî: आटौ n (āṭau)
• Rohingyayî: fáki
• Romagnolî: faròina m
• Romancî: farina m
• Romanî: arro n
• Romanyayî: făină → ro m
• Rusî: мука́ → ru (muká)
• Samiya skoltî: jävv
• Santalî: ᱯᱤᱴᱷᱟ (piṭha)
• Sardînî: farína m
• Sebwanoyî: harina
• Sicîlî: farina → scn m
• Sindhî: اَٽو‎ n (aṭo)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: бра̏шно nt

  Latînî: brȁšno → sh nt

• Siryaniya klasîk: ܩܡܚܐ‎ n (qamḥɑ)
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: мѫка m (mǫka), брашьно nt (brašĭno)

  Glagolîtîk: ⰿⱘⰽⰰ m (mǫka), ⰱⱃⰰⱎⱐⱀⱁ nt (brašĭno)

• Slovakî: múka → sk m
• Slovenî: moka → sl m
• Somalî: daqiiq → so n
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: muka m

  Sorbiya jorîn: muka m, mučka m

• Spanî: harina → es m
• Svanî: ფექ (pek), ფაქუ̂ (pakû)
• Swêdî: mjöl → sv nt
• Şerpayî: ཕེ
• Tacikî: орд (ord)
• Tagalogî: harina, arina → tl
• Tamîlî: மாவு → ta (māvu)
• Tarifitî: arn
• Tayî: แป้ง → th (bpɛ̂ɛng)
• Telûgûyî: పిండి → te (piṇḍi)
• Teterî: он → tt (on)
• Tirkî: un → tr
• Tirkmenî: un, uun
• Tîbetî: ཕྱེ (phye)
• Tumbukayî: ufu
• Tûpiya kevn: uí
• Udmurtî: пызь (pyzʹ)
• Ugarîtî: 𐎖𐎎𐎈 (qmḥ)
• Urdûyî: آٹا‎ → ur n (āṭā)
• Ûkraynî: бо́рошно → uk nt (bórošno), мука́ m (muká)
• Venîsî: fior → vec n
• Vepsî: jauh
• Viyetnamî: bột → vi, phấn → vi
• Volapûkî: lemeil
• Voroyî: jauh, jahu
• Votî: javo
• Walonî: farene → wa m, fleur → wa m
• Weylsî: blawd → cy n, can → cy n
• Wîlamowî: māł nt, maoł nt
• Ximêrî: ម្សៅ → km (msav), ម្សៅមី (msav mii)
• Yagnobî: орта
• Yidîşî: מעל‎ m (mel)
• Yûnanî: αλεύρι → el nt (alévri)

  Kevn: ἄλευρον nt (áleuron)

  Yûnaniya mîkenî: 𐀕𐀩𐀄𐀫 (me-re-u-ro)

  Yûnaniya mîkenî: 𐀎 (ju)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

ar nêr

1. (fizîk) agir, şewat, ateş

Jê

 

• arav
• aravî
• arkuj
• arkujî
• arperêz
• arperêzî
• arperêzîtî
• arî

Etîmolojî

Ji proto-îranî *āθr < *ātar-. Hevreha belûçî آس‎, sîvendî ūīr. An ji agir > *ayir > ar (wek soranî ئاور‎ (awir) û goranî ئایر‎ (ayir)) an jî ji *aθr > *ahr > ar.

Werger

agir — binêre agir

Navdêr 3

ar nêr

1. war, wargeh, der, cih:
2. arê me (warê me)

Etîmolojî

Sivikkirina war.

Navdêr 4

Tewandina ar
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	ar	ar
Îzafe	ara	arên
Çemandî	arê	aran
Nîşandera çemandî	wê arê	wan aran
Bangkirin	arê	arino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	arek	arin
Îzafe	areke	arine
Çemandî	arekê	arinan

Yek ar.

ar mê

2. (metrolojî) şimbil, pîvana berê tiştekî yan derekê
   (Her arek 100 m² ye.)

Sembol

• a

Jê

 

• arî
• hektar

Etîmolojî

Ji fransî are.

Werger

• Fînî: aari (pinta-alayksikkö)
• Fransî: are → fr
• Holendî: are → nl
• Îngilîzî: are (unit of area, 100 m²)
• Latviyayî: ārs n
• Polonî: ar → pl n
• Rusî: ар (ar)
• Slovakî: ár n
• Swêdî: ar → sv g
• Tirkî: ar → tr

Navdêr 5

ar mê

1. eyb, şerm, fihêtî, heya:

   Ew bêar e. (Ew bêşerm e.)

Herwiha

• 'ar

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: عار‎

Etîmolojî

Ji erebî عَار‎ (ʿār)

Jê

 

• bêar
• bêarane
• bêartî
• bêarî
• bêarîtî

Werger

• Aklanon: huya'
• Albanî: turp → sq n
• Almanî: Scham → de m, Schande → de m
• Aragonî: vergüenya
• Aromanî: arushini m
• Asamî: লাজ (laz)
• Astûrî: vergoña m, vergüeña, vergüenza, virgüenza, vergonza
• Azerî: abır → az, ayıb → az, utanc
• Baskî: lotsa
• Başkîrî: оят (oyat)
• Belarusî: со́рам n (sóram), стыд n (styd)
• Bengalî: লজ্জা → bn (lôjja), শরম → bn (śôrôm)
• Bîkoliya naverast: supog
• Bulgarî: срам → bg n (sram), свян → bg n (svjan)
• Çeçenî: эхь (eḥ)
• Çekî: stud → cs n, hanba → cs m
• Çînî:

  Mandarînî: 羞辱 → zh (xiūrǔ), 羞恥 → zh (xiūchǐ), 恥辱 → zh (chǐrǔ)

• Danmarkî: skam → da g
• Emilî: vargåggna
• Endonezyayî: malu → id
• Erebî: خَجَل‎ → ar n (ḵajal)
• Ermenî: ամոթ → hy (amotʻ), խայտառակություն → hy (xaytaṙakutʻyun)
• Esperantoyî: honto → eo
• Estonî: häbi
• Falayî: vergonza
• Farisî: شرم‎ → fa (šarm)
• Fînî: häpeä → fi
• Fransî: honte → fr m
• Friyolî: vergonze m, vergonge m
• Galîsî: vergoña → gl m, vergonza → gl m
• Gotî: 𐌹𐌳𐍅𐌴𐌹𐍄 nt (idweit), 𐌰𐌹𐍅𐌹𐍃𐌺𐌹 nt (aiwiski)
• Gurcî: სირცხვილი (sircxvili)
• Hindî: शर्म → hi m (śarma), लज्जा → hi m (lajjā)
• Holendî: schaamte → nl m, schande → nl m
• Îbranî: בּוּשָׁה‎ → he m (bushá)
• Îdoyî: shamo → io
• Îlokanoyî: bain
• Îngilîziya kevn: sċamu m
• Îngilîzî: shame → en
• Îngûşî: эхь (èḥ)
• Îrlendî: náire m
• Îstriyotî: varguogna m
• Îtalî: vergogna → it m
• Îzlendî: háðung → is m, skömm → is m
• Japonî: 恥 → ja (はじ, haji), 羞恥心 → ja (しゅうちしん, shūchishin), 面汚し → ja (つらよごし, tsurayogoshi)
• Javayiya kevn: isin
• Javayî: isin → jv
• Katalanî: vergonya → ca m
• Kirgizî: уят → ky (uyat)
• Koreyî: 수치 → ko (suchi)
• Korsîkayî: vargogna → co m
• Latgalî: kauns
• Latînî: pudor n
• Latviyayî: kauns n
• Lezgînî: айиб (ajib)
• Lingalayî: nsóni
• Makedonî: срам n (sram)
• Manipurî: ꯏꯀꯥꯏ
• Maorî: ngaringariā, whakamā, aniutanga, māteatea
• Mecarî: szégyen → hu
• Mîrandî: bergonha, bargonha
• Mongolî:

  Kirîlî: ичгүүр → mn (ičgüür)

  Mongolî: ᠢᠴᠢᠭᠦᠷᠢ (ičigüri)

• Nahwatlî: pinauia
• Napolîtanî: scuorno n
• Norwecî: skam → no
• Oksîtanî: vergonha → oc m
• Osetî: ӕфсӕрм (æfsærm)
• Oygurî: نومۇس‎ (nomus), ئۇيات‎ (uyat)
• Ozbekî: or → uz, nomus → uz, uyat → uz, sharm → uz
• Pangasînanî: baing
• Peştûyî: شرم‎ → ps n (šárәm)
• Plodîşî: Schaund m
• Polonî: wstyd → pl n, hańba → pl m, sromota → pl m
• Portugalî: vergonha → pt m
• Qazaxî: ұят (ūät)
• Romanyayî: rușine → ro m
• Rusî: стыд → ru n (styd), срам → ru n (sram), позо́р → ru n (pozór)
• Sanskrîtî: लज्जा → sa (lajjā)
• Sardînî: bergugna m, bregúngia, birgonza, bregunza, brigunza, frigonza, vilgonza, bilgonza
• Sebwanoyî: kaulaw
• Sicîlî: virgogna → scn m, vrigogna → scn, vriogna → scn, vivrogna → scn, briogna → scn; russura → scn
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: сра̑м n

  Latînî: srȃm → sh n, stȋd → sh n

• Slaviya kevn:

  Kirîlî: срамъ n (sramŭ), сти̑д n

  Glagolîtîk: ⱄⱃⰰⰿⱏ n (sramŭ)

• Slaviya rojavayî ya kevn: соромъ n (soromŭ)
• Slovakî: stud n, hanba → sk m
• Slovenî: sram n
• Spanî: vergüenza → es m, acholo → es n
• Swahîlî: aibu → sw
• Swêdî: skam → sv g
• Tacikî: шарм → tg (šarm)
• Tagalogî: hiya
• Tamîlî: வெட்கம் → ta (veṭkam)
• Tayî: ความละอายใจ (kwaam lá-aai-jai)
• Telûgûyî: సిగ్గు → te (siggu)
• Teteriya krîmî: ayıp
• Teterî: оят → tt (oyat)
• Tetûmî: moe
• Tirkî: utanç → tr, ayıp → tr
• Tirkmenî: utanç, uýat
• Toxarî B: kwīpe, yase
• Ugarîtî: 𐎁𐎅𐎘 (bhṯ)
• Urdûyî: شرم‎ (śarm)
• Ûkraynî: со́ром n (sórom), ганьба́ → uk m (hanʹbá), стид n (styd)
• Venîsî: vargogna m
• Viyetnamî: sự xấu hổ, sự thẹn, sự ngượng, sự hổ thẹn
• Weylsî: cywillydd n
• Ximêrî: ខ្មាស → km (kmaah), អាស្រូវ → km (aasrəv), ហិរិ → km (he’ri’), លជ្ជាភាព (lacciepʰiep)
• Yagnobî: шарм
• Yiyiya siçuwayî: ꎲ
• Yûnanî: ντροπή → el m (dropí)

  Kevn: αἰσχύνη m (aiskhúnē)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Almaniya navendî ya rojhilat

Cînav

ar

1. ew

Albanî

Bilêvkirin

• Deng (Gjakova, Kosova)^ⓘ

Navdêr

ar

1. zêrr

Baskî

Bilêvkirin

• Deng (Donostia-San Sebastián, Spanya)^ⓘ

Navdêr

ar

1. nêr

Danmarkî

Navdêr

ar

1. bizmate, şûn, şop

Îngilîziya kevn

Navdêr

ar

1. navdarî, meşhûrî, navûdeng, şan, şeref

Galîsî

Navdêr

ar nêr

1. hewa

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên hewa hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Îrlendî

Bilêvkirin

• Deng (Îrland, QY)^ⓘ

Daçek

ar

1. li ser, li

Latviyayî

Daçek

ar

1. li gel, pê re, bi ... re

Polabî

Girêdek

ar

1. yan, an

Portugalî

Bilêvkirin

• Deng (Porto, Portûgal)^ⓘ
• Deng (DYA)^ⓘ

Navdêr

ar nêr

1. hewa

Swêdî

Navdêr

ar

1. ar (100 m²)

Tirkî

Bilêvkirin

• Deng (Îzmîr, Tirkiye)^ⓘ

Navdêr

ar

1. ar (100 m²)

Zazakî

Navdêr

ar

1. afir, ciyê ku têda alef didin heywanên gird

Weylsî

Daçek

ar

1. li ser

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên li ser hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}