li

 Binêre herwiha: Li û LI

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /lɪ/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: li

Pêşdaçek

li

1. Daçekek e bo diyarkirina cihê tiştekî.

   li Kurdistanê

   li herêmê

   li gundekî

   li malê

2. Daçekek e bo diyarkirina demê.

   li sala 2000ê

   li biharê

   li êvarê

Herwiha

• l'
• l
• le (sùrçî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ل‎
• kurdî-krîlî: ль

Bikaranîn

• Daçeka "li" diyar dike ku tiştek li cihekî ye, daçeka "di ... de" diyar dike ku tiştek di cihekî de ye: "Li Kurdistanê", "li Diyarbekirê", "li meydanê" lê "di kitêbê de", "di qazanê de"(ne "*di Kurdistanê de", ne "di Diyarbekirê de", ne "*di meydanê de" lê herwiha ne "*li kitêbê" û ne "*li qazanê".)

Serbixwe

• Dema ev daçek serbixwe tê bikaranîn (ango ti nomîn nadin pey wê), ew dibe lê; lê kirin: li wê kirin; li wî kirin; li wan kirin

Jê

• li alî
• li ber
• li bin
• li der
• li hêlê
• li hindir
• li jêr
• li jor
• li nav
• li rex
• li ser
• li tenişt

Daçekên kurdî yên sade

• bi
• di
• ji
• li

Etîmolojî

Hevreha soranî له‎ (le), hewramî ne, hexamenişî ena, ji proto-hindûewropî *en (li, tê de, di ... de) û wisa hevreha îngilîzî, almanî, latînî û gelek zimanên din in, fransî û spanî en, yûnaniya kevn ἐν (en), albanî në, ermenî ի (i), danmarkî, norwecî û swêdî i, lîtwanî į, îrlendiya kevn i, weylsî yn... Bo guherîna N > L bide ber: nimêj > limêj, nivîn > livîn.

Heke ne ji proto-hindûewropî be, dikare ji al / la (rex) be. Dîsa dikare ji erebî على‎ ('ela: li ser) jî be. Herwiha bide ber tirkî -la / -le (bi, li gel, bi ... re).

Werger

• Albanî: në
• Almanî: an → de, auf → de, bei → de, in → de, zu → de
• Aramî:

  Siryaniya klasîk: ܒܓܘ‎ (bə-ḡaw)

  Aramî: גַּו‎ (gaw)

• Belarusî: у (u), ў (ŭ), пры (pry), каля́ (kaljá)
• Bretonî: e → br
• Bulgarî: при → bg (pri), до → bg (do), на → bg (na), у → bg (u)
• Burmayî: မှာ → my (hma), ၌ → my (hnai.)
• Çekî: u → cs, při → cs
• Çînî:

  Kantonî: 喺, 在

  Mandarînî: 在 → zh

• Danmarkî: på → da
• Erebî: فِي‎ → ar (fī)

  Erebiya fasî: في‎ (fi), فـ‎ (f-)

  Erebiya tunusî: في‎ (fi)

• Esperantoyî: ĉe → eo
• Farisî: در‎ → fa (dar)
• Ferî: í → fo, á → fo, hjá → fo, til
• Fînî: -lla → fi, -llä → fi, -ssa → fi, -ssä → fi, luona → fi, tykönä → fi
• Fransî: à → fr, en → fr
• Galîsî: en → gl
• Gotî: 𐌰𐍄 (at)
• Hindî: पर → hi (par), में → hi (mẽ), से → hi (se)
• Holendî: op → nl, bij → nl
• Îbranî: אֵצֶל‎ (etsél)
• Îdoyî: ye → io
• Îngilîzî: in → en, at → en
• Înterlîngua: a → ia, in → ia
• Îrlendî: ag
• Îtalî: a → it, in → it
• Îzlendî: í → is, á → is
• Japonî: ...で → ja (...de), ... に → ja (...ni)
• Katalanî: a → ca
• Koreyî: ...에서 → ko (...eseo), ...에 → ko (...e)
• Latgalî: pi
• Latin: dative case, in → la
• Latviyayî: pie → lv
• Lithuanian: locative case, pas → lt
• Lawsî: ທີ່ (thī)
• Makedonî: во (vo), на (na), кај (kaj), при (pri)
• Malezî: di → ms, dekat → ms
• Mançûyî: ᡩᡝ (de)
• Maorî: i → mi, kei, hei, a
• Mecarî: -n → hu, -on → hu, -en → hu, -ön → hu, -nál → hu, -nél → hu
• Monî: ပ္ဍဲ (pḍay)
• Napolîtanî: a
• Navajoyî: -di, -gi
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: på → no

  Norweciya nînorskî: på → nn

• Polabî: ai̯, au̯
• Polonî: w → pl, u → pl, przy → pl
• Portugalî: em → pt, por → pt, a → pt
• Rapanuyî: i
• Romanî: kaj
• Romanyayî: la → ro
• Rusî: в → ru (v), на → ru (na), у → ru (u), во́зле (vózle)
• Slovakî: v → sk, pri, na → sk
• Slovenî: pri → sl, na → sl, ob → sl
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: wu, pśi

• Spanî: en → es
• Sundanî: dina
• Swahîlî: karibu na
• Swêdî: på → sv, vid → sv
• Tayî: ที่ → th (tîi)
• Telûgûyî: వద్ద → te (vadda)
• Tirkî: -da → tr, -de → tr
• Tîbetî: ལ (la)
• Tokpisinî: long
• Ûkraynî: у → uk (u), в → uk (v), при → uk (pry), біля́ (biljá)
• Viyetnamî: ở tại, lúc → vi, vào → vi, ở → vi
• Volapûkî: pö → vo
• Walonî: a → wa
• Welsh: (in) yn → cy, mewn → cy; (near) wrth, ger → cy
• Yûnaniya kevn: ἐν (en), εἰς (eis)
• Yûnanî: στον → el n (ston), στη m (sti), στο → el nt (sto), στους n pj (stous), στις → el m pj (stis), στα → el nt pj (sta)
• Zêlandî: bie, in, nessens

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Esperantoyî

Bilêvkirin

• IPA: /li/
• Kîtekirin: li

• Deng (Holenda (Wijchen))^ⓘ
• Deng (Brezîl)^ⓘ
• Deng (Fransa (Toulouse))^ⓘ
• Deng (Fransa (Vosges))^ⓘ

Cînav

Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	li	-
Akûzatîf	lin
Xwedîtî	lia	liaj
Xwedîtî + Akûzatîf	lian	liajn

li

1. (mêr) ew, wî

   Li amas vin.

   Ew ji te hez dike.

   Li skribis.

   Wî nivîsand.

Etîmolojî

Deyn ji spanî le, îtalî lui, fransî lui.

Jê

• ili

Binêre herwiha

		yekhejmar	pirjimar
kesê yekem		mi ez, min	ni em, me
kesên duyem		vi tu
kesên sêyem	nêr	li ew, wî	ili ew, wan
	mê	ŝi ew, wê
	bêzayend	ĝi ew
nediyar		oni yek
vegerok		si xwe