Bilêvkirin

biguhêre
 
Na!

na

  1. nexêr, ne, no, bersiva redker,
    bersiva neyînî bo pirseke erênî,
    peyvikek e ku wateya dijî gotinekê didiyê:
    – Gelo ew kurd e?
    Na.
    Ew ne kurd e.
    – Tu dê îro biçî?
    Na.
    Ez naçim.
  2. erêkirina pirseke neyînî, qebûlkirina pirseke negatîv
    Gelo ew ne kurd e? – Na.Ew ne kurd e.
    Tu îro nayê? – Na.Ez nayêm.
  3. peyveke qedexekirinê yan haydarkirinê:
    Na, wisa nekin!

Bi alfabeyên din

biguhêre

Têkilî

biguhêre

Bide ber

biguhêre

Binêrin herwiha

biguhêre

Etîmolojî

biguhêre

Herwiha ne û no, hevrehên soranî نا(na) û نه‌(ne), goranî/hewramî ne, zazakî , farisî نا(na) û نه‌(ne, nê) û نی‎(), tacikî на (na) û не (ne), pehlewî 𐭫𐭠‎ (nê), avestayî 𐬥𐬀‎ (na, /ne/), osetî нæ (næ), hexamenişî nai (/ney/), sanskrîtî (ná), hindî (na) û ना (nā), ûrdûyî نہ‎(na, ne), ‎latviyayî ne, lîtwanî , rusî не (nʸê, nʸi), bulgarî не (nê), çekî ne, polonî û slovakî nie, bretonî ne, îrlendî , latînî û nōn, fransî ne û non, îtalî no û non, spanî no, portugalî não, romanî nu, îngilîzî no û not, almanî nein, danmarkî û swêdî nej (/ney, nêy/), norwecî nei... hemû ji proto-hindûewropî *ne.

Peyv wek ne ... ne ji zimanên îranî ketiye tirkî jî.

Peyva kurdî nexêr û ya farisî نخیر‎(nexêyr) awayekî rêzgirtin û ihtiramê yê gotina na, ne ye û ji ne ya îranî û خیر‎(xeyr) (xêr, xweşî, bereket) ya erebî hatiye çêkirin wek heçku mirov bibêje "bixêr be lê na" yan "na lê bixêr be".

Peyva tirkî hayır (na, ne, nexêr) jî dîsa ji erebî خیر‎(xeyr) (xêr, xweşî, bereket) e û wê di tirkî de bergeha bikaranînê li yok ya xwemalî teng kiriye. Di zimanên din yên tirkîkî de bi piranî hevrehên peyva yok hem li cihê yok û hem jî cihê hayır tên bikaranîn.

Çavkanî:
  • Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
  • Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
  • Lubotsky, Alexander. Indo-Aryan inherited lexicon . University of Leiden.
  • Nişanyan, Sevan: Çağdaş Türkçenin Etimolojisi [Etîmolojiya Tirkiya Niha] (bi tirkî)
  • Pokorny, JuliusFerhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959
  • Tsabolov, R. L.Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
  • Watkins, CalvertThe American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em
  • Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.
  • The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi îngilîzî û rusî): http://starling.rinet.ru/

Bi zaravayên din

biguhêre
Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

na

  1. (vê demê, vî zemanî): Guhartoyeke niha.

na

  1. (navber, nav) Guhartoyeke nav. (2)

na (na)

  1. na, ne, nexêr

na

  1. , ev (bo mêzayendan)

Etîmolojî

biguhêre

bi metatezê hevreha farisî an, belûçî ã, kurmancî hin- (wê/wî: hingê = wê demê) ji zimanên îranî

na

  1. tu (wek biker)

Girêdek

biguhêre

na

  1. û (herwiha, hem)

na

  1. li ser

Çavkanî

biguhêre
Ev peyv ji wergerên li ser hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din] 

na

  1. ji (bo berhevdanê)

Çavkanî

biguhêre
Ev peyv ji wergerên ji hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din] 

na

  1. piştî, li pey, li dûv

Girêdek

biguhêre

na

  1. û (herwiha, hem)

Girêdek

biguhêre

na

  1. yan, an

Girêdek

biguhêre

na

  1. û (herwiha, hem)

Girêdek

biguhêre

na

  1. û (herwiha, hem)

na

  1. (element) sodyûm

Çavkanî

biguhêre
Ev peyv ji wergerên sodyûm hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din] 

na

  1. li ser

Çavkanî

biguhêre
Ev peyv ji wergerên li ser hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din] 

na

  1. li ser

Çavkanî

biguhêre
Ev peyv ji wergerên li ser hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din] 

na

  1. li ser

Çavkanî

biguhêre
Ev peyv ji wergerên li ser hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din] 

na

  1. li ser

Çavkanî

biguhêre
Ev peyv ji wergerên li ser hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din] 

na

  1. li ser

Çavkanî

biguhêre
Ev peyv ji wergerên li ser hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din] 

na

  1. li ser

Çavkanî

biguhêre
Ev peyv ji wergerên li ser hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din] 

Girêdek

biguhêre

na

  1. û (herwiha, hem)

na

  1. ji (bo berhevdanê)

Çavkanî

biguhêre
Ev peyv ji wergerên ji hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din] 

na

  1. (malbat) kur (zarokê nêr yê kesekî)

na

  1. (avahî) xanî, avahî, bîna

Çavkanî

biguhêre
Ev peyv ji wergerên xanî hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din] 

na

  1. ji (bo berhevdanê)

Çavkanî

biguhêre
Ev peyv ji wergerên ji hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din]