ta

Kurmancî

Bilêvkirin

(Navdêr 1) IPA^(kilîd): /tʰɑː/, تا
(Navdêr 2) IPA^(kilîd): /ˁɑː/, طا
(Daçek) IPA^(kilîd): /tʰɑː/, تا
(Hoker) IPA^(kilîd): /tʰɑː/, تا

Navdêr 1

ta mê, t-ya req

heraret, sarmaya yan xuhdana zêde ya leşî digire ji ber nesaxiyê
Tayê ez girtime. (Leşê min [ji ber nexweşiyê] pirr sar e.)
- Min nediînane wucûdê ta bi ferş
  Ne tu û ne Cennet û narê mezin. — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: تا‎

Jê

Werger

Albanî: ethe → sq m
Almanî: Fieber → de nt, Temperaturerhöhung m
Amharî: ትኩሳት (təkusat)
Aramiya nû ya asûrî: ܚܲܡܚܲܡܬܵܐ‎ m
Aromanî: heavrã m
Asamî: জ্বৰ (zor)
Astûrî: fiebre m
Azerî: qızdırma
Baskî: sukar
Belarusî: тэмперату́ра → be m (tempjeratúra), гара́чка m (haráčka), жар n (žar), ліхама́нка m (lixamánka)
Bengalî: জ্বর (jbôr)
Berberî:
Taşelhitî: ⵜⴰⵡⵍⴰ m (tawla)
Bîkoliya naverast: kalentura
Bulgarî: температу́ра → bg m (temperatúra), тре́ска → bg m (tréska)
Burmayî: အဖျား → my (a.hpya:)
Çakmayî: 𑄎𑄧𑄢𑄴 (jar)
Çamicuroyî: alijkwa'takochi
Çekî: horečka → cs m
Çînî:
Mandarînî: 發熱 → zh (fārè), 發燒 → zh (fāshāo) ', 熱病 → zh, 熱病 → zh (rèbìng)
Danmarkî: feber → da g
Endonezyayî: demam → id
Erebî: حُمَّة‎ m (ḥumma), حُمَّى‎ m (ḥummā)
Erebiya misrî: حمة‎ m (ḥumma)

Erebiya hîcazî: حرارة‎ m (ḥarāra)

Erebiya fasî: سخانة‎ m (sḵāna)
Ermenî: տենդ → hy (tend), տաքություն → hy (takʻutʻyun), ջերմություն → hy (ǰermutʻyun), կրակ → hy (krak)
Esperantoyî: febro
Estonî: palavik → et
Farisî: تب‎ → fa (tab)
Ferî: fepur n
Fînî: kuume → fi
Fransî: fièvre → fr m
Friyolî: fiere m
Gaelîka skotî: fiabhras n
Galîsî: febre m, quentura m
Gotî: 𐌱𐍂𐌹𐌽𐌽𐍉 m (brinnō), 𐌷𐌴𐌹𐍄𐍉 m (heitō)
Gujaratî: તાવ n (tāv)
Gurcî: სიცხე (sicxe), ციებ-ცხელება (cieb-cxeleba), ტემპერატურა (ṭemṗeraṭura)
Guwaranî: akãnundu
Hindî: बुख़ार → hi n (buxār), ज्वर → hi n (jvar)
Hîlîgaynonî: hilanat
Holendî: verhoging → nl m, koorts → nl m
Îbranî: קַדַּחַת‎ → he m (kadákhat)
Îlokanoyî: gurigor
Îngilîziya kevn: hriþ
Îngilîzî: fever → en
Înterlîngua: febre
Îrlendî: fiabhras n
Îsnagî: daxang
Îtalî: febbre → it m
Îzlendî: hiti → is n, hitasótt m
Japonî: 熱 → ja (ねつ, netsu), 発熱 → ja (はつねつ, hatsunetsu)
Kapampanganî: lagnat
Katalanî: febre → ca m
Keçwayî: rupha
Kirgizî: калтыратма → ky (kaltıratma), безгек → ky (bezgek)
Komorî: ɓuhuo 5 an 6
Koreyî: 열 → ko (yeol), 열병 → ko (yeolbyeong), 발열 → ko (baryeol)
Ladînî: fiëura m
Latînî: febris → la m
Latviyayî: drudzis n
Lawsî: ໄຂ້ → lo (khai)
Lîtwanî: karščiavimas n
Lueyî: ᦺᦃᧉ (ẋay²)
Makedonî: треска m (treska)
Malezî: demam → ms
Mecarî: láz → hu, hőemelkedés → hu
Misrî:

(šmmt m)
Nahwatliya klasîk: tletl
Navajoyî: tahoniigááh
Nepalî: ज्वरो (jvaro)
Normandî: fièvre m
Norwecî:
Norweciya bokmålî: feber → no n
Oksîtanî: fèbre → oc
Oygurî: قىزىتما‎ (qizitma)
Ozbekî: isitma → uz, bezgak → uz
Palî: pariḷāha n, jararoga n
Pangasînanî: puetang
Peştûyî: تبه‎ → ps m (tᶕba)
Plodîşî: Feeba nt, Braunt nt
Polonî: gorączka → pl m, temperatura → pl m
Portugalî: febre → pt m
Puncabî: ਤਾਪ → pa n (tāp), ਬੁਖ਼ਾਰ → pa n (buxār)
Qazaxî: қызба (qyzba)
Romancî: fevra m, feavra m, feivra m
Romanyayî: temperatură → ro m, febră → ro m
Rusî: температу́ра → ru m (temperatúra), лихора́дка → ru m (lixorádka), горя́чка → ru m (gorjáčka), жар → ru n (žar)
Sanskrîtî: ज्वर → sa n (jvara)
Sardînî: calentura m, callantura m
Sebwanoyî: hilanat, kalentura
Sicîlî: frevi → scn
Sirboxirwatî:
Kirîlî: гро̀зница m

Latînî: gròznica → sh m
Slovakî: horúčka → sk m
Slovenî: vročina → sl m
Somalî: qandho → so
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: zymnica m
Spanî: fiebre → es m, calentura → es m
Sûmerî: 𒌓 (/ud/)
Swahîlî: homa → sw, harara → sw
Swêdî: feber → sv g
Tacikî: таб (tab), табларза (tablarza)
Tagalogî: lagnat → tl
Tamîlî: காய்ச்சல் → ta (kāyccal), ஜுரம் → ta (juram), ஜ்வரம் (jvaram)
Tausugî: hinglaw
Tayî: ไข้ → th (kâi)
Telûgûyî: జ్వరము → te (jvaramu), వేకి → te (vēki), పులకరము → te (pulakaramu)
Tigrînî: ምርባጽ (mərbaṣ)
Tirkî: ateş → tr
Tirkmenî: gyzzyrma
Urdûyî: بُخار‎ n (buxār)
Ûkraynî: гаря́чка m (harjáčka), лихома́нка m (lyxománka), температу́ра m (temperatúra), жар n (žar), пропáсниця m (propásnycja)
Venîsî: fevra m, féra
Viyetnamî: sốt → vi
Volapûkî: fif → vo
Walonî: five → wa m
Weylsî: twymyn, achre n
Ximêrî: គ្រុន → km (krun)
Yakanî: lemmun
Yidîşî: פֿיבער‎ n (fiber)

Yûnanî: πυρετός → el n (pyretós)
Kevn: πυρετός n (puretós)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

ta nêr, t-ya stûr

çeq (bo nimûne: çeqên daran)
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
dav, ben, dezî, davek dezî
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
beş, parçe:
Tayê Dihokê yê Yeketiya Nivîskarên Kurdistanê
(Beşê Dihokê ji Yeketiya Nivîskarên Kurdistanê)
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Etîmolojî

Hevreha farisî تافتن‎ (taften: hûnandin, badan - rehê dema niha -tab-), ji zimanên îranî.

Jê

-ta (hevta)

Werger

tayên ben û dezî — binêre dav

tayên dar û deviyan — binêre çeq

Daçek 1

ta, t-ya req

heta, heya, tew, hetanî, heyanî
Ji vir ta wir.

Sibê ta êvarê.

Etîmolojî

Ji yan hevreha soranî تا‎ (ta) (ta), pehlewî tak, ji zimanên îranî yan jî ji erebî heta (heta). Di kurmancî de forma "ta" bi maneya "heta" nû ye, formên serdest heta vê dawiyê di nav gel de "heta" û "heya" bûne ku herdu ji ne. "Ta" bi maneya "heta" vê dawiyê ji soranî hatiye û ya soranî jî dikare ji farisî be.