tu

Kurmancî

Bilêvkirin

(Cînav): IPA(kilîd): /tʊ/
Deng (Qoser)

Deng (Bidlîs)
(Hoker): IPA(kilîd): /tʰʊ/
Deng (Qoser)

Deng (Bidlîs)
Kîtekirin: tu

Cînav

	Yekjimar	Pirjimar
Mê û nêr	tu	hûn

tu, t-ya nerm

kesa/ê duyem ya / yê yekjimar,
kesa/ê jê re tê axiftin yan nivîsîn,
kesa/ê guhdar
– Tu çawa yî?

– Ez û tu biçin!

Herwiha

ti
(Dihok): to (تۆ)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: تو‎
kurdî-krîlî: тӧ

Çemandî

te

Bide ber

Têkildar

Cînavên kesîn
		Yekjmar			Pirjimar
		Navkî	Çemandî		Navkî	Çemandî
Kesê 1em		ez	min		em	me
Kesê 2em		tu	te		hûn	we
Kesê 3em	Dûr	ew	nêr	wî	ew	wan
	Dûr	ew	mê	wê	ew	wan
	Nêzik	ev	nêr	vî	ev	van
	Nêzik	ev	mê	vê	ev	van

Bikaranîn

Cînavê "tu" û forma wî ya çemandî/tewandî yekhejmar in. Carinan li cihê wan jî bo mebesta rêzgirtin anku qedirgirtinê cînavê "hûn" û forma wî ya çemandî "we" tên bikaranîn. Ev bikaranîn vê dawiyê ji zimanên ewropî belavî kurdî bûye. Di farisî û bi taybetî di îngilîzî cînavê duyem yê yekhejmar (bi farisî "tû", bi îngilîzî "thou") cih daye cînavê duyem yê pirhejmar (bi farisî "şoma", bi îngilîzî "you") ku niha êdî hem li şûna cînavê pirhejmar û hem jî yê yekhejmar tên bikaranîn.

Etîmolojî

Hevreha din ya kurmancî te, soranî تۆ‎ (to) û soraniya devokî ئه‌تۆ‎ (eto), zazakî ti (tu) û to (te), farisî تو‎‎ (tû), tacikî ту (tu), peştûyî ته‎ (të), avestayiya nûtir 𐬙𐬏𐬨‎ (tūm), avestayiya kevn 𐬙𐬎𐬎𐬇𐬨 (tuuə̄m), hexamenişî 𐎬𐎺𐎶 (tu-v-m /tuvam/), sanskrîtî त्वम् (tvám), hindî तू (tū), ûrdûyî تو‎ (to) (tū), latînî tū, fransî/îtalî/katalanî/portugalî/romanî tu, spanî tú, latviyayî tu, lîtwanî tù, rusî/belarusî/ukraynî ты (ti), çekî/polonî/slovakî ty, bulgarî/makedonî ти (tî), îngilîziya navîn û îngilîziya nû ya berê thou (niha cih daye you ya bi eslê xwe pirhejmar anku bi maneya "hûn"), almanî/danmarkî/norwecî/swêdî du, ermenî դու (du), albanî ti, yûnaniya kevn σύ (sú) û yûnaniya niha εσύ (esý), hîtîtî 𒍣𒄿𒅅 (zi-i-ik /zīk/)... hemû ji proto-hindûewropî *túh₂

Bi zaravayên din

Soranî: to
Zazakî: ti

Werger

kesê duyem yê yekhejmar (wek biker)

Abxazî: уара n (uārā), бара m (bārā)
Afarî: atu
Afrîkansî: jy → af, u → af
Aghwanî: 𐕛𐕒𐕡𐕎 (vun)
Akanî: wo
Aklanon: imo, ikaw
Albanî: ti → sq
Almanî: du → de, Du → de ; Sie → de
Almaniya navendî ya rojhilat: du
Amharî: አንተ (ʾäntä), አንቺ (ʾänči), እርስዎ (ʾərswo)
Andî: мен
Aragonî: tú → an, mercé, vusté
Aramî:
Îbranî: אנת‎ n (’ant), אנתי‎ m (’antī)

Siryanî: ܐܢܬ‎ n (’ant), ܐܢܬܝ‎ m (’antī)
Argobbayî: አንክ (änkä)
Aromanî: tu, tini, tine
Asamî: তই (toi), তুমি (tumi), আপুনি (apuni)
Astûrî: tu → ast, usté → ast, tu → ast
Avarî: мун (mun)
Avestayî: 𐬙𐬏𐬨‎ (tūm)
Aymarayî: juma
Azerî: sən → az, siz → az
Bambarayî: i
Baskî: zu, hi
Başkîrî: һин (hin)
Bataktobayî: ho
Belarusî: ты → be (ty), вы → be (vy)
Bengalî: তুই → bn (tui), তুমি → bn (tumi), আপনি → bn (apni)
Bextiyarî: تو‎ (to)
Bîkoliya naverast: ika
Bîslamayî: yu
Bretonî: te → br
Bulgarî: ти → bg (ti), Ви́е → bg (Víe)
Burmayî: နင် → my (nang), မင်း → my (mang:), ခင်ဗျား → my (hkangbya:), ရှင် → my (hrang)
Buruşaskiyî: un
Buryatî: ши (ši)
Buyî: mengz
Çamicuroyî: pi'ti
Çeçenî: хьо (ḥo)
Çekî: ty → cs, vy → cs
Çîçewayî: iwe, inu
Çînî:
Kantonî: 你 (nei⁵)

Dunganî: ни (ni)

Ganî: 你 (n³)

Hakkayî: 你 (ngì, ǹg, nì, ǹ)

Jinî: 你 (ni²)

Mandarînî: 你 → zh (nǐ), 您 → zh (nín)

Min beî: 你 (nì)

Min dongî: 汝 (nṳ̄)

Minnanî: 你 → zh-min-nan, 汝 → zh-min-nan (lí, lú)
Teochew: 你 → zh-min-nan, 汝 → zh-min-nan (le²)

Çîniya kevn: 你

Wuyî: 儂

Xiangî: 你 (nyi³)
Çukçî: гынан (gynan)
Çuvaşî: эсӗ (esĕ), эс (es)
Dalmatî: te
Danmarkî: du → da, De → da
Dolganî: эн
Drungî: na
Elwîrî-wîderî: ته‎ (te)
Erebî: أَنْتَ‎ → ar n (ʾanta), أَنْتِ‎ → ar m (ʾanti), حَضْرَتَك‎ n (ḥaḍratak), حَضْرَتِك‎ m (ḥaḍratik)
Erebiya misrî: انت‎ n (ínta), انتي‎ m (ínti), انتوا‎ pj (intu)

Erebiya başûrê şamê: إنت‎ n (ʾinta/ʾinte), إنتي‎ m (ʾinti)

Erebiya tunusî: اِنْتِ‎ n an m (ʾinti)
Ermenî: դու → hy (du), դուն → hy (dun), Դուք (Dukʿ)
Ermeniya kevn: դու (du)
Esperantoyî: vi → eo, ci → eo
Estonî: sina → et, sa → et
Etiyopiya klasîk: አንተ (ʾäntä)
Evenî: хи (hi)
Evenkî: си (si)
Eweyî: wò
Farisiya kevn: 𐎬𐎺𐎶 (tu-v-m /tuvam/)
Farisî: تو‎ → fa (to), شما‎ → fa (šomâ)
Ferî: tú → fo, tygum
Fîjî: iko
Fînî: sinä → fi, sinun → fi, te → fi
Fransî: tu → fr, vous → fr
Fransiya kevn: tu, vos
Friyolî: tu
Frîsiya bakur: dü
Frîsî: do → fy, jo → fy
Gaelîka skotî: thu, tu, sibh
Galîsî: ti → gl, vostede
Gotî: 𐌸𐌿 (þū)
Gullahî: oonuh
Gurcî: შენ → ka (šen), თქვენ (tkven)
Hadzayî: the n, theko m
Havasupaî-walapaî-yavapaî: ma
Hawayî: ʻoe
Hewramî: تۆ‎
Higaononî: yanka
Hindî: तू → hi (tū), तुम → hi (tum), आप → hi (āp), तुइ → hi (tui)
Hirî motuyî: oi
Hîlîgaynonî: ikaw
Hîrî motuyî: oi
Holendî: jij → nl, je → nl, u → nl, gij → nl, ge → nl
Hopîyî: um
Îbranî: אַתָּה‎ → he n ('atá), אַתְּ‎ → he m ('at)
Îngilîziya kevn: þū
Îngilîziya navîn: þou, ye
Îngilîzî: you → en (singular)
Îngriyî: siä
Îngûşî: хьо (ḥo)
Îrlendî: tú, tusa
Îrlendiya kevn: tú
Îtalî: tu → it, lei → it, Lei → it, Voi
Îzlendî: þú → is, þér → is
Japonî: 貴方 → ja (あなた, anata), 君 → ja (きみ, kimi), 自分 → ja (jibun), あんた → ja (anta), 僕 → ja (ぼく, boku), お前 → ja (おまえ, omae), そちら → ja (sochira), そっち → ja (socchi), われ → ja (ware), おんどれ (ondore), てまえ → ja (temae), 貴様 → ja (きさま, kisama)
Javayiya kevn: ko
Javayî: kowe → jv, awakmu
Jurçenî: ši
Kalalîsûtî: illit
Kannadayî: ನೀನು → kn (nīnu)
Kapverdî: nha
Karaxanîdî: سن‎ (sen)
Kaşûbî: të
Katalanî: tu → ca, vostè → ca
Keçwayî: qam → qu
Kirgizî: сен → ky (sen), сиз → ky (siz)
Kîngalî: ඔයා (oyā), ඔබ (oba)
Koreyî: 당신 → ko (dangsin), 當身 → ko, 너 → ko (neo), 네 → ko (ne), 자네 → ko (jane), 그대 → ko (geudae)
Kornî: ty
Korsîkayî: tù
Kreyoliya belizeyî: yu
Kreyoliya fransî ya Louisiana: to, vouzòt
Lamboyayî: yau
Latgalî: tu, jius pj
Latînî: tū → la, vōs → la pj
Latviyayî: tu → lv, jūs → lv pj
Lawsî: ເຈົ້າ → lo (chao), ທ່ານ (thān)
Lîtwanî: tu → lt, Jūs
Lueyî: ᦑᦱᧃᧈ (taan¹), ᦎᦳᧃᦑᦱᧃᧈ (ṫuntaan¹), ᦶᦂᧈᦓᦸᧂᧉ (k̇ae¹noang²)
Luksembûrgî: du → lb, dir → lb
Mòçenoyî: du
Makedonî: ти → mk (ti), ви́е (víe)
Malayalamî: നീ → ml (nī), താൻ → ml (tān), താങ്കൾ → ml (tāṅkaḷ)
Malezî: kamu → ms, awak → ms, anda → ms, engkau, mu → ms, kau → ms, anta n, anta n
Mançûyî: ᠰᡳ (si)
Manksî: oo, uss, shiu, shiuish
Mansakayî: kamu
Maorî: koe → mi yj, kōrua du, koutou pj
Maranaoyî: kaw, ngka
Marî:
Mariya rojavayî: тӹнь (tÿnʹ)
Mariya rojhilatî: тый
Marîkopayî: many
Mazenderanî: تو‎ (tu)
Mbya guaraniyî: ndee
Mecarî: te → hu, ön → hu, maga → hu, -sz, -∅
Mongolî:
Kirîlî: чи → mn (či), та → mn (ta)
Monî: ဗှ်ေ (pɛ̀h)
Morî bawah: ko
Nahwatliya klasîk: teh, tehhuātl
Nanayî: си
Navajoyî: ni
Nedersaksî: Du
Almaniya jêrîn a navîn: dū
Negidalî: сӣ
Nîvxî: чи (ț’i)
Normandî: tu, ous
Norwecî:
Norweciya bokmålî: du → no, De → no, I → no

Norweciya nînorskî: du → nn, De
Oksîtanî: tu → oc
Oriyayî: ତୁ → or (tu), ତୁମେ → or (tume), ଆପଣ (apôṇô)
Oroçî: си
Orokî: си
Osetî: ды (dy)
Osmanî: سن‎ (sen)
Oygurî: سەن‎ (sen), سىز‎ → ug (siz), سىلى‎ (sili)
Ozbekî: sen → uz
Pelayî: nɔ̃⁵⁵
Peştûyî: تاسې‎ → ps (tāsé), ته‎ → ps (të)
Pijînî: iu
Pîpîlî: taja, taha, ti-
Pîttcantcatcarayî: nyuntu, nyuntulu
Polonî: ty → pl, Pan → pl m pers, Pani → pl m, Państwo → pl pj
Portugalî: tu → pt, você → pt, o senhor n, a senhora m
Qazaxî: сен → kk (sen), сіз → kk (sız)
Rapanuyî: koe
Romancî: ti, Vus
Romanî: tu
Romanyayî: tu → ro, dumneata → ro, dumneavoastră → ro
Rusî: ты → ru (ty), Вы → ru (Vy), вы → ru (vy)
Rusînî: ты (tŷ), вы (vŷ)
Samî:
Samiya înarî: tun

Samiya bakurî: don

Samiya skoltî: ton

Samiya başûr: datne
Samiya bakurî: don
Samiya başûr: datne
Sardînî: tue
Sebwanoyî: ikaw
Sidamoyî: ati
Sirananî: yu
Sirboxirwatî:
Kirîlî: ти̑, ви̑

Latînî: tȋ → sh, vȋ
Skotî: ye
Slaviya kevn:
Kirîlî: тꙑ (ty)

Glagolîtîk: ⱅⱏⰺ (ty)
Slaviya rojavayî ya kevn: тꙑ (ty)
Slovakî: ty → sk, vy
Slovenî: tí → sl, ví → sl
Somalî: adiga
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: ty, wy
Sotoyiya başûr: wena → st
Spanî: usted → es, tú → es, vos → es
Sundanî: manéh → su, anjeun → su
Swahîlî: wewe
Swêdî: du → sv, ni → sv
Tabaruyî: ngona
Tacikî: ту → tg (tu) Шумо (Šumo)
Tagalogî: ikaw → tl, kayo, iyo, inyo, mo, niyo, nila
Tamîlî: நீ → ta (nī), நீங்கள் → ta (nīṅkaḷ), தாங்கள் → ta (tāṅkaḷ), நீர் → ta (nīr)
Tangsayî: ümznäq
Taosî: ę̋
Tayî: คุณ → th (kun), เธอ → th (təə), มึง → th (mʉng), เอ็ง → th (eng), เจ้า → th (jâo), ท่าน → th (tâan), นาย → th (naai), หล่อน → th (hlɔ̀ɔn), เรา → th (rao), แก → th (gɛɛ), โยม → th (yoom), ประสก → th, สีกา → th, ลื้อ → th (lʉ́ʉ), สู → th (sǔu), เตง → th (dteeng), ลูก → th (lûuk)
Tedim çinî: nang
Telûgûyî: నీవు → te (nīvu), మీరు → te (mīru)
Ternateyî: ngana
Teteriya krîmî: sen
Teterî: син (sin)
Tetûmî: ó
Tigrînî: ንስኻ n (nəsxa), ንስኺ m (nəsxi); ንስኹም n (nəsxum), ንስኽን m (nəsxn); ኣታ n (ʾata), ኣቲ m (ʾati)
Tirkiya kevn: 𐰾𐰤‎ (s²n²)
Tirkî: sen → tr, siz → tr
Tirkmenî: sen, siz
Tîbetî: ཁྱེད་རང (khyed rang)
Tokpisinî: yu du
Toxarî B: tuwe
Tumbukayî: iwe
Tuvanî: сен (sen)
Udiheyî: си
Udî: ун (un), гьун (hun)
Ugarîtî: 𐎀𐎚 (ảt)
Ulçî: си
Unamî: ki
Urdûyî: آپ‎ → ur (āp), تم‎ → ur (tum), تو‎ (tū), تم‎ → ur (tum), تو‎ (tū)
Ûkraynî: ти → uk (ty), ви → uk (vy)
Venîsî: ti → vec
Vietnamese: diguhere, bi piranî peyvên xizmatiyê tên bikaranîn, wek "bira, pismam..."
Volapûkî: ol → vo
Weylsî: ti → cy, chi, chwi
Wolofî: yow
Ximêrî: លោក → km (look), លោកស្រី (looksrəy), នាងស្រី (niəngsrəy), អ្នក → km (ʼnɑɑk)
Yagarayî: ngin
Yagnobî: ту
Yakutî: эн (en)
Yidîşî: דו‎ (du)
Yiyiya siçuwayî: ꆏ
Yorubayî: ìwọ, ệyin
Yupîkiya navendî: elpet
Yûnanî: εσύ → el (esý), εσείς → el (eseís)
Zêlandî: jie
Zhuangî: mwngz
Zimanê destan ê emerîkî: 1@InsideChesthigh-RadialUp
Zuluyî: wena
ǃXóõ: āh, āhʻā, ǂnûm