der
Kurdî Biguhêre
Bilêvkirin Biguhêre
Hoker Biguhêre
der
- Ne hindir, ne tê ve, ne tê de, ne di jûr ve.
- Dixwazim ji malê biçim der(ê).
- Em ji der(ê) hatin hindir ji ber ku baranê dest pê kir.
- Wisa germ e ku divê em li der(ê) binivin.
- "Ma remeyte îz remeyte" goşîdar
Destê wî destê Xuda der kar û bar— (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî)
Herwiha Biguhêre
Bi alfabeyên din Biguhêre
Jê Biguhêre
Etîmolojî Biguhêre
Hevreha soranî دهر (der), zazakî teber, ji proto-hindûewropî *dʰwer- (derî, dergeh, der, derve). Bide ber latînî foris (derî, dergeh) û forās (der, derve), herdu ji proto-hindûewropî *dʰwer-. در (der, “derî, dergeh”) ya farisî hevreha vê ye lê در (der) bi maneya "di ... de" ne ji eynî rehî ye lê hevreha "di (tê de) ya kurdî ye û herdu ji proto-hindûewropî *enter- in, binere hindir. Bo ketina "-er" ji kurdî hemberî farisî bide ber dot (farisî doxter), ma-k (farisî mader), bira (farisî birader), pis (farisî piser)...
Werger Biguhêre
- Almanî: äußerlich → de, draußen → de, außer → de
- Bulgarî: навън → bg (navǎn), навънка → bg (navǎnka)
- Çînî: 以外 → zh (yǐwài)
- Danmarkî: udenfor → da
- Erebî: خارج → ar (xaric), برا → ar
- Esperantoyî: ekstere → eo
- Farisî: خارج → fa (xaric), گو → fa, ?فراتر از → fa, ?رد → fa
- Fînî: ulos → fi, (li derê) ulkona, (ji derê) ulkoa
- Fransî: dehors → fr
- Frîsî: bûten → fy
- Holendî: buiten → nl, daarbuiten → nl, uiterlijk → nl
- Îngilîziya kevn: butan → ang, buton → ang
- Îngilîzî: out → en, outside → en, space → en, ?portal → en, ?outside of → en
- Îtalî: fuori → it
- Îzlendî: utan → is, úti → is
- Norwecî: utenfor → no
- Oksîtanî: defòra → oc
- Papyamentoyî: pafó → pap, pafór → pap, pafor → pap
- Portugalî: fora → pt, de fora → pt
- Spanî: fuera → es
- Swahîlî: nje → sw
- Swêdî: ute → sv
- Tirkî: dışarı → tr, açık hava → tr, dış → tr, ?hariç → tr, ?baş kıç vurmak → tr, ?mevki → tr
- Zuluyî: phandle → zu
Biguhêre
der mê
Gotinên pêşiyan Biguhêre
Bi alfabeyên din Biguhêre
Herwiha Biguhêre
Jê Biguhêre
Etîmolojî Biguhêre
Peyva "der/dir" bi maneya "cih" di zaravayên din yên kurdî û di zimanên din yên îranî yên ne cîranî ermenî de peyda nabe loma ihtimalen ew ji ermenî տեղ (teł) (xwandin: bi ermeniya rojava deł, ermeniya kevn teł, ermeniya rojhilat teġ). L/R di kurdî de dikarin bi hev diguherin. Balkêş e ku peyva tirkî yer (cih) û hevrehên wê yên zimanên din yên tûranî jî (devokên teterî cer û tur) jî nêzîkî der ya kurdî ne. Loma eger "der" ne ji ermenî be, ew dikare ji zimanekî tirkîkî be lê ihtimala ku ji ermenî be gelekî mezintir e. Herwiha di erebî de jî peyva دار (dar) bi maneya "war, welat, der, dever" heye lê ihtimala ku "der"a kurdî ji wê be ew jî kêm e.
Werger Biguhêre
- Albanî: vend → sq, katror → sq
- Almanî: Platz → de n, Stelle → de m, Ort → de nt, Position → de m, Lage → de m, Stellung → de m
- Belûçî: ہند → bal (hend)
- Bretonî: lec’h → br, le → br
- Çekî: místo → cs
- Danmarkî: plads → da, sted → da
- Erebî: مكان → ar (mekan)
- Ermenî: տեղ (teġ)
- Farisî: مکان → fa (mekan), جا → fa (ca)
- Ferî: stað → fo
- Fînî: paikka → fi, alue → fi, seutu → fi
- Fransî: lieu → fr, endroit → fr, place → fr
- Weylsîlle → cy
- Hindî: जगह (cegeh)
- Îbranî: מקום (mekom)
- Îdoyî: loko → io
- Îngilîzî: place → en, location → en, spot → en, field → en, site → en, venue → en
- Îtalî: luogo → it, piazza → it, posto → it
- Katalanî: espai → ca, lloc → ca
- Kornî: le → kw
- Latînî: locus → la
- Norwecî: plass → no
- Oksîtanî: lòc → oc, luòc → oc
- Peştûyî: ځای → ps (zay)
- Polonî: miejsce → pl, miejscowość → pl
- Portugalî: local → pt, lugar → pt, paragem → pt, sítio → pt
- Romanyayî: loc → ro
- Rusî: место → ru (mesto)
- Soranî: جێگه → ckb (cêge), شوێن → ckb (şwên)
- Spanî: lugar → es n, sitio → es n
- Tirkî: yer → tr, mekan → tr, mesken → tr
- Urdûyî: جگہ → ur (cegeh)
Biguhêre
der nêr
Etîmolojî Biguhêre
Binere "der" (1)
Werger Biguhêre
Biguhêre
der nêr
Etîmolojî Biguhêre
Binêre: derî (1).