Kurdî Biguhêre

Bilêvkirin Biguhêre

Hoker Biguhêre

 
Di derî/dergehî re mirov dikare biçe derê yan ji derê bê malê.

der

  1. Ne hindir, ne tê ve, ne tê de, ne di jûr ve.
    Dixwazim ji malê biçim der(ê).
    Em ji der(ê) hatin hindir ji ber ku baranê dest pê kir.
    Wisa germ e ku divê em li der(ê) binivin.
    • "Ma remeyte îz remeyte" goşîdar
      Destê wî destê Xuda der kar û bar
      (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî)

Herwiha Biguhêre

Bi alfabeyên din Biguhêre

Biguhêre

Etîmolojî Biguhêre

Hevreha soranî ده‌ر(der), zazakî teber, ji proto-hindûewropî *dʰwer- (derî, dergeh, der, derve). Bide ber latînî foris (derî, dergeh) û forās (der, derve), herdu ji proto-hindûewropî *dʰwer-. در(der, derî, dergeh) ya farisî hevreha vê ye lê در(der) bi maneya "di ... de" ne ji eynî rehî ye lê hevreha "di (tê de) ya kurdî ye û herdu ji proto-hindûewropî *enter- in, binere hindir. Bo ketina "-er" ji kurdî hemberî farisî bide ber dot (farisî doxter), ma-k (farisî mader), bira (farisî birader), pis (farisî piser)...

Werger Biguhêre

Navdêr 1 Biguhêre

 
Ev der meydana navenda bajarekî ye.

der

  1. cih, , war, geh, dever, herêm, navçe
    Li kû derê?Li çi cihî?
    Li vê derê.Li vî cihî.

Gotinên pêşiyan Biguhêre

Bi alfabeyên din Biguhêre

Herwiha Biguhêre

Biguhêre

Etîmolojî Biguhêre

Peyva "der/dir" bi maneya "cih" di zaravayên din yên kurdî û di zimanên din yên îranî yên ne cîranî ermenî de peyda nabe loma ihtimalen ew ji ermenî տեղ (teł) (xwandin: bi ermeniya rojava deł, ermeniya kevn teł, ermeniya rojhilat teġ). L/R di kurdî de dikarin bi hev diguherin. Balkêş e ku peyva tirkî yer (cih) û hevrehên wê yên zimanên din yên tûranî jî (devokên teterî cer û tur) jî nêzîkî der ya kurdî ne. Loma eger "der" ne ji ermenî be, ew dikare ji zimanekî tirkîkî be lê ihtimala ku ji ermenî be gelekî mezintir e. Herwiha di erebî de jî peyva دار(dar) bi maneya "war, welat, der, dever" heye lê ihtimala ku "der"a kurdî ji wê be ew jî kêm e.

Werger Biguhêre

Navdêr 2 Biguhêre

 
Derê malekê.

der nêr

  1. Dermal, derdorên malekê yan avahiyekî.
    Em li derê malê bi gogê dilîzin.

Etîmolojî Biguhêre

Binere "der" (1)

Werger Biguhêre

Navdêr 3 Biguhêre

der nêr

  1. derî, dergeh
    Derê mala me vekirî bû.

Etîmolojî Biguhêre

Binêre: derî (1).

Werger Biguhêre