mal

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /mɑːl/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: mal

Navdêr 1

Tewandina mal
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	mal	mal
Îzafe	mala	malên
Çemandî	malê	malan
Nîşandera çemandî	wê malê	wan malan
Bangkirin	malê	malino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	malek	malin
Îzafe	maleke	maline
Çemandî	malekê	malinan

Malek (1)

Mala Bedirxaniyan (2)

mal m

1. xaniyê ku malbatek tê ve dijî,
   avahiyê ku aîleyek tê ve dijî

   Mala wî sê kîlometre ji vir dûr e. ― Cihê ew lê dijî sê km ji vir dûr e.

   • ھەردەم دا لورین چیتە نك و دا بویکا باربی ژبیر کەت ھێلیتە ل مال، چونکی یاری دگەل ھەڤالا خۆ دکرن و بەس ھزرا وێ لسەر یارییا بوو دگەل وێ — (Leylan Îsmeîl, Bêrîvan û Hîvî (Çîrokêt Zarokan), Çapxana Xanî, Dihok, 2012, r. 15)

     Herdem da Lurîn çîte nik û da bwîka barbî jibîr ket hêlîte li mal, çunkî yarî digel hevala xo dikirin û bes hizra wê liser yarîya bû digel wê.

2. malbat, ayle, kesên di eynî xanî ve dijîn
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
3. binemal, hemî kesên mirov û xizmên hev
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: مال
• kurdî-krîlî: мал

Jê

• bimal
• bimalî
• bêmal
• bêmalî
• (lêker) mal kirin
• (navdêr) malkirin
• (rengdêr) malkirî

Binêre herwiha

• mad
• mak
• mam
• mat
• maç
• maş

Bide ber

• al
• bal
• dal
• kal
• lal
• nal
• pal
• sal
• tal
• xal
• zal
• çal
• şal

Etîmolojî

Bi maneya "xanî" hevreha soranî ماڵ (mał), kurdiya başûrî mał, pehlewî [skrîpt hewce ye] (man), farisî (xanû)man, avestayî [skrîpt hewce ye] (nmane-) ji 𐬛𐬄𐬨 (dąm) e û hevreha sanskrîtî दम (dáma), rûsî дом (dom), lîtwanî namas, yûnaniya kevn δόμος (dómos), latînî domus, ermenî տուն (tun)... hemû ji proto-hindûewropî *dṓm (“xanî”). Bo guherîna "n > l" bide ber "limêj < nimêj" û "livîn < nivîn". Di peyva xanûman de forma kevnar "man" hatiye parastin. Hevreha peyva -dav di peyva bindav de.

Bi maneya maliyet, eşya ji erebî مال (mal).

Werger

• Afrîkansî: huis → af
• Albanî: banesë → sq, shtëpi → sq
• Almanî: Heim → de nt, Zuhause → de nt, Wohnung → de m
• Amharî: ሆኦመእ (hoʾomäʾ), ቤት (bet)
• Apaçiya rojava: gowąh, kowa̜, kuughá
• Aragonî: fogar n
• Asamî: ঘৰ (ghor)
• Astûrî: casa → ast m
• Aymarayî: utjäwi
• Azerî: ev → az
• Baskî: etxe → eu
• Başkîrî: өй (öy)
• Bayerî: Ham
• Belarusî: дом → be n (dom)
• Belûçî: لوگ, گس (gis)
• Bengaliya kevn: ঘর (ghara)
• Bengalî: বাড়ি → bn (baṛi), বাসা → bn (baśa), গৃহ → bn (grih), ঘর → bn (ghôr)
• Bextiyarî: حونه
• Bretonî: kêr → br m
• Bulgarî: дом → bg n (dom)
• Burmayî: နေအိမ် → my (neim), အိမ် → my (im)
• Çamicuroyî: ajkochi
• Çekî: domov → cs n
• Çerokî: ᎣᏪᏅᏒ (owenvsv)
• Çîkasawî: chokka'
• Çînî:

  Kantonî: 屋企 (uk¹ kei²), 家 (gaa¹)

  Dunganî: җя (ži͡a)

  Hakkayî: 屋下 (vuk-hâ / vuk-khâ / luk-khâ)

  Mandarînî: 家 → zh (jiā)

  Min beî: 厝 (chio̤̿)

  Min dongî: 厝 (chió)

  Minnanî: 厝 → zh-min-nan (chhù), 兜 → zh-min-nan (tau / to͘)

  Wuyî: 屋裡 / 屋里

• Çîrîkawayî: kuugha̧
• Çoktawî: chuka
• Danmarkî: hjem → da nt
• Divehî: ގެ (ge)
• Endonezyayî: rumah → id
• Erebî: بَيْت → ar n (bayt)

  Erebî: بيت → ar n

  Erebiya hîcazî: بيت n (bēt)

• Ermenî: տուն → hy (tun)
• Esperantoyî: hejmo → eo, loĝejo → eo
• Estonî: kodu → et
• Farisî: خانه → fa (xâne)
• Ferî: heim nt
• Fînî: koti → fi, hima → fi, kotitalo
• Fransiya kevn: maison m, maisun m
• Fransî: foyer → fr n, domicile → fr n, chez soi → fr
• Friyolî: cjase m
• Gaelîka skotî: dachaigh m, taigh → gd n
• Galîsî: fogar → gl n, lar → gl n
• Gotî: 𐌷𐌰𐌹𐌼𐍃 m (haims)
• Gujaratî: ઘર → gu (ghar)
• Gurcî: სახლი → ka (saxli)
• Hawayî: kauhale, home
• Higaononî: balay
• Hindî: घर → hi n (ghar), निवास → hi (nivās), मकान → hi (makān), आश्रय → hi (āśray)
• Holendî: huis → nl n, heem → nl nt, thuis → nl nt
• Îbranî: בַּיִת → he n (báyit)
• Îdoyî: hemo → io
• Îgboyî: ụlọ
• Îngilîziya navîn: hom
• Îngilîzî: home → en
• Îrlendî: baile → ga n
• Îtalî: casa → it m, focolare → it n
• Îzlendî: heimili → is nt, heiman, að heiman, heim → is, heima → is
• Japonî: 家 → ja (いえ, ie, うち, uchi), お住まい (おすまい, osumai), お宅 → ja (おたく, otaku)
• Jarawa: čaɖɖaː
• Kannadayî: ಮನೆ → kn (mane)
• Kaqçikelî: jay
• Karaçay-balkarî: юй y (üy)
• Karelî: kodi
• Katalanî: llar → ca n, casa → ca m
• Kirgizî: үй → ky (üy)
• Kîngalî: ගෙදර → si (gedara)
• Komî-permyakî: горт (gort)
• Koreyî: 집 → ko (jip), 댁 → ko (daek)
• Latînî: domus → la m, domicilium → la nt
• Latviyayî: nams → lv n
• Lawsî: ບ້ານ (bān)
• Lîtwanî: namas → lt n
• Lîvonî: kuod
• Luksembûrgî: Heem nt, Doheem → lb nt
• Mòçenoyî: hoa'm nt
• Makedonî: дом n (dom)
• Malayalamî: വീട് → ml (vīṭŭ)
• Malezî: rumah → ms
• Maltayî: dar → mt
• Maorî: kāinga
• Maratî: घर nt (ghar)
• Mecarî: otthon → hu
• Mongolî: гэр → mn (ger)
• Nahwatlî: chantli → nah
• Navajoyî: hooghan
• Nepalî: घर → ne (ghar)
• Ngarrindjerî: whalie
• Norwecî: hjem → no nt, heim → no nt
• Oriyayî: ଘର → or (ghôrô)
• Oygurî: ئۆي → ug (öy)
• Ozbekî: uy → uz
• Pelayî: ja̠m⁵⁵
• Peştûyî: کور → ps n (kor), کوټه → ps m (kotta)
• Plodîşî: Heim nt
• Polonî: dom → pl n
• Portugalî: lar → pt n, casa → pt m
• Punjabi:

  Gurmuxî: ਘਰ (ghar)

  Şahmuxî: گھر → pnb (ghar)

• Qazaxî: үй → kk (üi)
• Rapanuyî: hare
• Romagnolî: ca m
• Romancî: chasa n, casa m, tgea m, tgeasa m, tgesa m, chesa m
• Romanyayî: casă → ro m
• Rusî: дом → ru n (dom)
• Samiya bakurî: ruoktu
• Samoayî: 'āiga
• Sanskrîtî: गृह → sa n yan nt (gṛhá), गेह → sa n yan nt (gehá)
• Sierra mîwokiya navendî: ˀu·ču-
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: до̏м → sh n

  Latînî: dȍm → sh n

• Sîlhetî: ꠛꠣꠠꠤ (baṛi), ꠊꠞ (gór)
• Skotî: hame
• Slovakî: domov → sk n
• Slovenî: dóm → sl n, domōv → sl n
• Sotoyiya başûr: lehae
• Spanî: hogar → es n
• Swêdî: hem → sv nt, hus → sv nt, boning → sv g
• Tacikî: хона → tg (xona)
• Tagalogî: bahay → tl, tahanan
• Tamîlî: வீடு → ta (vīṭu), ஆம் → ta (ām)
• Tayî: บ้าน → th (bâan)
• Telûgûyî: ఇల్లు → te (illu)
• Teteriya krîmî: ev
• Teterî: өй → tt (öy)
• Tirkî: ev → tr
• Tirkmenî: öý
• Tîbetî: ཁྱིམ (khyim)
• Tsongayî: kaya → ts
• Tuluyî: ಇಲ್ಲು (illu)
• Urdûyî: گھر n (ghar), مکان n (makān)
• Ûkraynî: дім n (dim), ха́та → uk m (xáta)
• Vendayî: nnḓu
• Viyetnamî: nhà → vi, nơi sinh, chỗ ở → vi, gia đình → vi, nhà ở → vi, nhà cửa → vi
• Weylsî: cartref → cy n
• Wîlamowî: haom nt
• Ximêrî: ផ្ទះ → km (phtĕəh)
• Xosayî: ikhaya
• Yidîşî: היים nt (heym)
• Yorubayî: ilé
• Yûnanî: σπίτι → el nt (spíti), σπιτικό → el nt (spitikó)

  Kevn: οἴκημα nt (oíkēma), οἴκησις m (oíkēsis)

• Zhuangî: ranz
• Zuluyî: ikhaya → zu

Navdêr 2

Tewandina mal
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	mal	mal
Îzafe	malê	malên
Çemandî	malî	malan
Nîşandera çemandî	wî malî	wan malan
Bangkirin	malo	malino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	malek	malin
Îzafe	malekî	maline
Çemandî	malekî	malinan

mal n

1. maliyet, saman, sermiyan, heyîn, dewlet, dewlemendî, zengînî, serwet,
   tiştên ku mirov xwedana/ê wan e

   malê min, malê xelkê, malê dewletê

   Ev cil malê Çînê ye. ― Li Çînê hatiye çêkirin.

   • Danî di sendoqan li bal
     Malê me sed qentar-i xet — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Jê

• maldar
• maldarî
• malperist
• malperistî
• malî

Etîmolojî

Ji erebî مَال (māl, “mal, milk”) ku herwiha serekaniya peyva maliyet e jî. Heman peyv ketiye gelek zimanên din jî, bi taybetî zimanên misilmanan.

Werger

• Albanî: pronë → sq m, pasë m
• Apaçî:

  Apaçiya rojava: bíniʼ

• Almanî: Eigentum → de nt, Besitz → de n
• Aragonî: propiedá m
• Aromanî: aveare m
• Astûrî: propiedá m
• Avarî: милк (milk)
• Azerî: əmlak → az, mülk → az, mal → az, var → az
• Belarusî: маёмасць m (majómascʹ), маёмасьць m (majómasʹcʹ)
• Bulgarî: притежание → bg nt (pritežanie), со́бственост → bg m (sóbstvenost)
• Burmayî: ဥစ္စာ → my (ucca), ဓန → my (dha.na.)
• Çeçenî: даьхни (däxni)
• Çekî: majetek → cs n, vlastnictví → cs nt
• Çerokî: ᏧᎬᏩᎶᏗ ᏂᎬᎿᏅ (tsugvwalodi nigvhnanv)
• Çînî:

  Mandarînî: 財產 / 财产 (cáichǎn), 資產 / 资产 → zh (zīchǎn), 所有物 → zh (suǒyǒuwù)

• Danmarkî: ejendom → da g, besiddelse g
• Endonezyayî: harta → id
• Erebî: مُلْك → ar n (mulk), مَال → ar n (māl)
• Ermenî: սեփականություն → hy (sepʻakanutʻyun), ունեցվածք → hy (unecʻvackʻ), գույք → hy (guykʻ)
• Esperantoyî: havo, propraĵo, posedaĵo, proprietaĵo
• Estonî: vara → et
• Farisî: ملک → fa (melk), مال → fa (mâl)
• Ferî: ogn m
• Fînî: omaisuus → fi
• Fransî: propriété → fr m
• Friyolî: proprietât m
• Gaelîka skotî: sealbh n
• Galîsî: propiedade → gl m, inmoble → gl n, ben → gl n
• Gotî: 𐌰𐌹𐌲𐌹𐌽 nt (aigin), 𐌰𐌹𐌷𐍄𐍃 m (aihts), 𐍃𐍅𐌴𐍃 nt (swēs)
• Gurcî: საკუთრება (saḳutreba)
• Hindî: संपत्ति → hi m (sampatti)
• Hîlîgaynonî: abír
• Holendî: eigendom → nl nt, bezitting → nl, goed → nl nt, bezit → nl nt
• Îbranî: רְכוּשׁ → he n (r'khush)
• Îdoyî: proprietajo → io, havajo → io, posedajo → io
• Îngilîziya kevn: āgenung m
• Îngilîzî: property → en
• Înterlîngua: possession, proprietate
• Îrlendî: maoin m, sealúchas n, seilbh m
• Îtalî: proprietà → it m, beni → it m p
• Îzlendî: eign → is m
• Japonî: 財産 → ja (ざいさん, zaisan), 資産 → ja (shisan), 所有物 → ja (shoyū-butsu)
• Javayî: bandha → jv
• Karaxanîdî: نانْكْ (nēŋ)
• Katalanî: propietat → ca m, possessió → ca m, immoble → ca n
• Kirgizî: менчик (mençik)
• Koreyî: 재산(財産) (jaesan), 자산(資産) (jasan), 소유물(所有物) (soyumul)
• Latgalî: sovums, monta
• Latînî: bona → la n p, rēs → la m, possessiō m
• Latviyayî: īpašums
• Lawsî: ຊັບສິນ → lo (sap sin), ກຳມະສິດ → lo (kam ma sit)
• Lîtwanî: nuosavybė → lt m, turtas → lt n
• Makedonî: сопственост m (sopstvenost), своина m (svoina), поседок n (posedok)
• Malagasî: tondro → mg
• Malezî: harta → ms, milek
• Maorî: hautaonga, kame
• Mecarî: tulajdon → hu
• Mongolî:

  Kirîlî: эд → mn (ed), өмч → mn (ömč)

  Mongolî: ᠡᠳ᠋ (ed), ᠥᠮᠴᠢ (ömči)

• Navajoyî: inchxǫ́ʼí, yódí
• Nogayî: муьлк (mülk)
• Normandî: propriêté m
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: eiendom n, løsøre nt

  Norweciya nînorskî: eigedom n, lausøyre n

• Oromoyî: qabeenyaa
• Oygurî: مۈلۈك (mülük)
• Ozbekî: mulk → uz, mol → uz
• Papyamentoyî: propiedat
• Peştûyî: ملک n (melk), مال → ps n (māl)
• Plodîşî: Goot nt
• Polonî: własność → pl m
• Portugalî: propriedade → pt m, bem → pt n, imóvel → pt n
• Qazaxî: меншік (menşık), мүлік (mülık)
• Romanyayî: proprietate → ro m, posesie → ro m
• Rusî: иму́щество → ru nt (imúščestvo), со́бственность → ru m (sóbstvennostʹ)
• Sidamoyî: jajja
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: вла̑снӣштво nt, по́сед n, својѝна m

  Latînî: vlȃsnīštvo → sh nt, pósed → sh n, svojìna → sh m

• Slovakî: majetok n, vlastníctvo nt
• Slovenî: lastnina → sl m, last m
• Spanî: propiedad → es m, posesión → es m, inmueble → es n, bien → es n
• Swêdî: egendom → sv g
• Şîngazîcayî: miliki sinif c9/c10
• Tacikî: мулк (mulk), мол (mol)
• Tayî: ทรัพย์สิน → th
• Telûgûyî: ఆస్తి → te (āsti)
• Teterî: милек → tt (milek)
• Tirkî: mal → tr, mülk → tr, emlak → tr
• Tirkmenî: emläk
• Toxarî B: waipecce
• Ûkraynî: вла́сність m (vlásnistʹ), майно́ nt (majnó)
• Viyetnamî: sở hữu → vi, tài sản → vi
• Volapûkî: dalabot → vo
• Weylsî: eiddo → cy n
• Ximêrî: ទ្រព្យ → km (trupyɔɔ), វត្ថុ → km (vŭətthoʼ)
• Yûnanî: ιδιοκτησία → el m (idioktisía) (idioktisía)

  Kevn: κτῆμα nt (ktêma), οὐσία m (ousía)

Albanî

Navdêr

mal n

1. (erdnîgarî) çiya
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên çiya hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Aromanî

Navdêr

mal

1. (erdnîgarî) qerax
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên qerax hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Azerî

Navdêr

mal

1. kelûpel, eşya, tişt
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên kelûpel hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Buyî

Navdêr

mal

1. (heywan) kûçik, se
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Carayî

Navdêr

mal

1. (vexwarin) av
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên av/Werger hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Fransî

Bilêvkirin

Bilêvkirina nêzîk bi kurmancî: ~ mal (agahdarî)

• Deng (Lyon, Fransa)^ⓘ
• Deng (Valais, Swîsre)^ⓘ
• Deng (Cornimont, Fransa)^ⓘ
• Deng (Fransa)^ⓘ
• Deng (Angers, Fransa)^ⓘ

Navdêr

mal n (forma pirjimar maux)

1. xirabî, nebaşî
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Dijmane

• bien

Rengdêr

mal

1. xirab, nebaş
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Hevmane

• mauvais

Dijmane

• bien
• bon

Îngilîzî

Navdêr

mal

1. nexweşî, nesaxî, êş
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Înterlîngua

Rengdêr

mal

1. xirab, nebaş
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên xirab hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Kapampanganî

Navdêr

mal

1. evîn, eşq
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Lombardî

Rengdêr

mal

1. xirab, nebaş
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên xirab hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Oksîtanî

Rengdêr

mal

1. xirab, nebaş
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên xirab hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Romanyayî

Navdêr

mal nt

1. (erdnîgarî) qerax
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên qerax hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Sirboxirwatî

Rengdêr

mȃl

1. biçûk
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên biçûk hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Tirkî

Bilêvkirin

• Deng (Îzmîr, Tirkiye)^ⓘ

Navdêr

mal

1. mal, sermaye, saman, eşya
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
2. dewar
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
3. mal kaler, kûtal
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
4. pîs xerab
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
5. esrar
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]