kêr

Binêre herwiha: ker, kerr, û kêrr

Kurmancî

Bilêvkirin

(Navdêr 1) IPA(kilîd): /kʰeːɾ/
Deng (Qers)

Deng (Bidlîs)

(Navdêr 2) IPA(kilîd): /kˤeːɾ/
(feyde) Deng (Qers)

(feyde) Deng (Bidlîs)
Kîtekirin: kêr

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kêr	kêr
Îzafe	kêra	kêrên
Çemandî	kêrê	kêran
Nîşandera çemandî	wê kêrê	wan kêran
Bangkirin	kêrê	kêrino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kêrek	kêrin
Îzafe	kêreke	kêrine
Çemandî	kêrekê	kêrinan

Kêrek (1)

kêr mê, k-ya req

Amûrek e tişt pê tên birîn (biçûk e û mirov dikare di berîka xwe de hilgire).
Hevmane: çeqo

Kêra te kot bûye goşt nabire.

Hevmane

çeqo

Nêzîk

şefir, qematî

Bide ber

Binêre herwiha

Navên amanan bi kurmancî

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *(s)ker- > *(s)ker-t- ("birrîn, ker kirin")

proto-hindûarî: *krtî- ("kêr"), *kert- ("birrîn")

avestayî: kareta- ("kêr"), kert- ("birrîn")

fam: kart ("kêr")

farisî: kard ("kêr")

kurdî: kêr ("kêr"), ker] (parçe, pirt)

nuxalk: karç ("kêr")

osetî: kard ("kêr")

hewramî: kard ("kêr")

(zazakî: kard ("kêr")

sanskrîtî: krti- ("kêr"), kert- ("birrîn")

yûnanî: keirein ("birrîn, ker kirin")

latînî: curtus ("kurt, kin")

îngilîzî: short ("kurt, kin"), share ("parve kirin"), shear ("birrîn") ...

Werger

Abxazî: ацҳа (ācḥā)
Adîgeyî: сэ (să)
Afrîkansî: mes → af
Akanî: ɔsekan, sekan
Alabamayî: talkoosa
Albanî: thikë → sq m
Almanî: Messer → de nt
Elmanîşî: Mässer nt

Frankoniya navendî: Metz nt
Altayiya başûrî: бычак (bïčak)
Amharî: ቢላ m (bila)
Apaçî:
Apaçiya rojava: besh
Aragonî: cuitiello → an n
Aramî: סכינא‎ m (sakkīnā)
Aramiya nû ya asûrî: ܣܲܟܝܼܢܵܐ‎ n (sakīnā), ܣܟܝܼܢܬܵܐ‎ m (skīntā)

Siryaniya klasîk: ܣܟܝܢܐ‎ m (sakkīnā)
Aromanî: cãtsut nt, cutsut nt
Asamî: ছুৰী (suri)
Astûrî: cuchiellu → ast n
Avarî: нус (nus)
Aymarayî: khariña
Azerî: bıçaq → az, çaqqı
Banjarî: lading
Baskî: labana → eu, aizto → eu
Başkîrî: бысаҡ (bïsaq)
Batsbî: ნეკ (neḳ)
Belarusî: нож n (nož)
Bengalî: ছুরি → bn (churi), চাকু → bn (caku)
Bretonî: kontell → br m
Bulgarî: нож → bg n (nož)
Burmayî: ဓား → my (dha:)
Buryatî: хутага (xutaga)
Conxayî: ཀ་ཀྲ་ལ (ka kra la)
Çamicuroyî: amesheta
Çeçenî: урс (urs)
Çekî: nůž → cs n
Çerokî: ᎭᏰᎳᏍᏗ (hayelasdi)
Çeyenî: motšėške
Çînî:
Kantonî: 刀 (dou¹)

Dunganî: до (do)

Hakkayî: 刀 (tô)

Mandarînî: 刀 → zh (dāo), 刀子 → zh (dāozi)

Min dongî: 刀 (dŏ̤)

Minnanî: 刀 (to)

Wuyî: 刀
Çuvaşî: ҫӗҫӗ (śĕśĕ)
Dalmatî: cortial n
Danmarkî: kniv → da g
Divehî: ވަޅި‎ (vaḷi)
Dolganî: баһак (bahak)
Elfdalî: knaiv n
Endonezyayî: pisau → id
Erebî: سِكِّين‎ → ar n an m (sikkīn), مُدْيَة‎ m (mudya)
Erebiya cezayirî: موس‎

Erebiya misrî: سكينة‎ m (sikkīna)

Erebiya hîcazî: سكينة‎ m (sakkīna)

Erebiya fasî: موس‎ (muus)

Erebiya başûrê şamê: سكينة‎ m (sikkīna)
Ermenî: դանակ → hy (danak)
Erzayî: пеель (pejelʹ)
Esperantoyî: tranĉilo
Estonî: nuga → et
Evenkî: пурта (purta)
Farisî: کارد‎ → fa (kârd), چاقو‎ → fa (čâqu)
Ferî: knívur n
Fîjî: isele
Fînî: veitsi → fi, puukko → fi
Fransî: couteau → fr n
Friyolî: curtìš n
Frîsiya bakur: Knif g
Frîsiya saterlandî: Soaks nt
Frîsî: mes → fy
Gaelîka skotî: sgian m
Gagawzî: bıçak
Galîsî: coitelo → gl n
Gujaratî: છરી m (charī)
Gurcî: დანა → ka (dana)
Guwaranî: kyse → gn
Haîtî: kouto
Hawsayî: wuƙa → ha
Hindî: छुरी → hi m (churī), चाक़ू n (cāqū)
Hmongî: riam, rab riam, ntaj
Holendî: mes → nl nt
Îbranî: סַכִּין‎ m an n (sakín)
Îdoyî: kultelo → io
Îgboyî: nma
Îngilîziya kevn: seax nt
Îngilîzî: knife → en
Îngriyî: veitsi, nuka, kuras
Îngûşî: урс (urs)
Înterlîngua: cultello
Înuîtî: ᓴᕕᒃ, savik
Înupîakî: savik
Îrlendî: scian → ga m
Îstriyotî: curtielo n
Îtalî: coltello → it n
Îzlendî: hnífur → is n
Japonî: ナイフ → ja (naifu), 小刀 → ja (こがたな, kogatana)
Jarayî: thŏng
Javayî: lading
Kabardî: сэ (să)
Kalalîsûtî: savik
Kannadayî: ಚಾಕು (cāku), ಕತ್ತಿ → kn (katti)
Kapampanganî: kutsiliu
Karaçay-balkarî: бычакъ (bıçaq)
Karakalpakî: pıshaq
Karelî: veičči
Kaşûbî: nòž n
Katalanî: ganivet → ca n, coltell → ca n
Keçwayî: khallana, khuchuna
Kirgizî: бычак → ky (bıçak)
Kîkongoyî: mbele
Kîngalî: දණහිස (daṇahisa)
Kînyarwandayî: imbugita 9 an 10
Komiya kamerûnî: fɨ̂ nyùe
Koreyî: 칼 → ko (kal), 나이프 → ko (naipeu)
Kornî: kollel m
Korsîkayî: cultedda n, cultella n
Koryakî: вʼала (wala)
Kristangî: fake
Krî: ᒨᐦᑯᒫᓐ (moohkomaan)
Kumikî: бичакъ (biçaq)
Latgalî: nazs n, tutyns n
Latînî: culter n
Latviyayî: nazis n
Lawsî: ມີດ → lo (mīt), ພ້າ (phā)
Lazî: ხამი (xami)
Lingalayî: mbɛlí 9 an 10
Lîmbûrgî: mets → li nt
Lîtwanî: peilis n
Lombardî: cortell n
Lueyî: ᦙᦲᧆ (miid), ᦘᦱᧉ (phaa²)
Luhyayî: kumubano
Luksembûrgî: Messer nt
Mòçenoyî: messer nt
Makedonî: нож n (nož)
Malayalamî: കത്തി → ml (katti)
Malezî: pisau → ms
Maltayî: sikkina m
Mançûyî: ᡥᡠᠸᡝᠰᡳ (huwesi)
Manksî: skynn m
Maorî: naihi
Maratî: सुरी → mr m (surī)
Marî:
Mariya rojhilatî: кӱзӧ
Marîkopayî: kwar'o
Mbya guaraniyî: kyxe
Mecarî: kés → hu
Megrelî: ხამუ (xamu)
Mîrandî: faca m
Mongolî:
Kirîlî: хутга → mn (hutga)

Mongolî: ᠬᠢᠲᠤᠭ᠎ᠠ (qituɣ-a)
Mwanî: kifyu
Napolîtanî: curtiello n
Navajoyî: béésh
Nawrûyî: debitsi
Nepalî: चक्कु → ne (cakku)
Newarî: कुँइँ (kum̐im̐)
Normandî: couoté n, couté n
Norwecî:
Norweciya bokmålî: kniv → no n

Norweciya nînorskî: kniv → nn n
Nupeyî: èbi
Ojibweyî: mookomaan
Oksîtanî: cotèl → oc n
Oriyayî: ଛୁରୀ → or (churī)
Oromoyî: haaduu
Osetî: кард (kard)
Osmanî: بیچاق‎ (bıçak), سكین‎ (sikkin)
Oygurî: پىچاق‎ (pichaq)
Ozbekî: pichoq → uz
Peştûyî: چاقو‎ → ps (čâqú), چاړه‎ → ps m (čāṛᶕ)
Plodîşî: Massa nt
Polabî: nüz n
Polonî: nóż → pl n
Portugalî: faca → pt m
Puncabî: ਚਾਕੂ n (cākū)
Qazaxî: пышақ → kk (pyşaq)
Qiptî: ⲑⲟⲕ (thok), ϭⲟⲣⲧⲉ (corte)
Romanî: ćhuri m
Romanyayî: cuțit → ro nt
Rusî: нож → ru n (nož), но́жик n (nóžik)
Rusînî: костура m (kostura)
Samiya bakurî: niibi
Samiya başûr: nejpie
Samiya skoltî: neiʹbb
Samoayî: naifi
Samogîtî: pėilis n
Sangoyî: zembe → sg
Sanskrîtî: छुरी → sa (churī)
Sardînî: gorteddu n, gurteddu n, cultedhu n, culteddu n, boltedhu n, bulteddu n
Sicîlî: cuteddu → scn n
Sindhî: چاقون‎ (cāqūṁ)
Sirananî: nefi
Sirboxirwatî:
Kirîlî: нож n

Latînî: nož → sh n
Sîlhetî: ꠍꠥꠞꠤ (súri)
Skotî: knyfe, knife
Slaviya kevn:
Kirîlî: ножь n (nožĭ)
Slaviya rojavayî ya kevn: ножь n (nožĭ)
Slovakî: nôž → sk n
Slovenî: nož → sl n
Slovînsî: nòž n, noža n
Somalî: mindi → so m
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: nož n

Sorbiya jorîn: nоž n
Sotoyiya başûr: thipa
Spanî: cuchillo → es n
Sundanî: péso → su
Svanî: გა̈ჩ (gäč)
Swahîlî: kisu → sw
Swêdî: kniv → sv g
Şanî: မိတ်ႈ (mīt), ၽႃႉ (phâ̰a)
Şerpayî: གྲིག (thrik)
Şîngazîcayî: putshari
Şonayî: banga
Şorî: пычақ (pıçaq)
Tacikî: корд → tg (kord), чоқу (čoqu)
Tagalogî: kampit → tl, kutsilyo → tl
Tamîlî: கத்தி → ta (katti)
Tarifitî: uzzar n
Tayî: มีด → th (mîit), พร้า → th (práa)
Telûgûyî: కత్తి → te (katti)
Teterî: пычак → tt (pıçaq)
Tetûmî: tudik
Tirkî: bıçak → tr
Tirkmenî: pyçak
Tîbetî: ཀ་ཀྲ་ལ (ka kra la), གྲི (gri)
Tlingitî: lítaa
Tokpisinî: naip
Tongî: hele
Toxarî B: kṣur, yepe
Tswanayî: thipa
Tuvanî: бижек (bijek)
Udmurtî: пурт (purt)
Urdûyî: چھری‎ m (churī), چاقو‎ n (cāqū)
Ûkraynî: ніж → uk n (niž)
Venîsî: cortèƚo → vec n, cortèl n
Vepsî: veič
Viyetnamî: dao → vi
Volapûkî: neif → vo
Voroyî: väits'
Votî: veittsi, kuraz
Walonî: coutea → wa n
Weylsî: cyllell → cy m, cyllyll → cy m pj
Wîlamowî: maoser nt
Wolofî: paaka → wo
Xakasî: пычах (pıçax)
Xantî: кеши (keši)
Ximêrî: កាំបិត → km (kambət)
Xosayî: imela 9 an 10
Yagnobî: корт
Yakutî: быһах (bıhax)
Yamanayî: wila
Yidîşî: מעסער‎ n an nt (meser)
Yupîkiya navendî: nuussiq
Yûnaniya mariupol: маше́р, машэ́р
Yûnanî: μαχαίρι → el nt (machaíri)
Kevn: μάχαιρα m (mákhaira)
Zhuangî: cax
Zuluyî: ummese → zu 3 an 4
Zuniyî: achiyanne

Ev tabloya wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kêr	kêr
Îzafe	kêrê	kêrên
Çemandî	kêrî	kêran
Nîşandera çemandî	wî kêrî	wan kêran
Bangkirin	kêro	kêrino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kêrek	kêrin
Îzafe	kêrekî	kêrine
Çemandî	kêrekî	kêrinan

kêr nêr, k-ya nerm

mifa, feyde, sûde, kelk, qazanc, qezenc, kar
- Ji mexmûrê di pêçayê / Qumaş kevn e bi kêr nayê — (Feqiyê Teyran, )
- (...) ka ca tu bi kêrî vî karî têyî yan na! — (Zeynelabidîn Zinar, Xwençe 1, Weşanxana Çanda Kurdî, 1989)
- Ez bûm xwediyê ders û tecrubeyên bêhempa, – ko niha êdî bi kêrî çu tiştî nayên. — (Mehmed Uzun, Hawara Dîcleyê 1, Weşanên Nefel, 2003)

Jê

Etîmolojî

Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

Almanî: brauchbar → de

Soranî

Navdêr

kêr

(anatomî) Bi alfabeya latînî nivîsina کێر‎.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bretonî

Navdêr

kêr mê

bajar, şar
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)