birîn
Binêre herwiha: birinKurmancîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
Lêker 1Biguhêre
| birîn (lêkera gerguhêz) | ||
|---|---|---|
| Rehê dema niha: -bir- | ||
| RP. Niha | ||
| ez | dibirim | |
| tu | dibirî | |
| ew | dibire | |
| em, hûn, ew | dibirin | |
| Fermanî | Yekjimar | bibire |
| Pirjimar | bibirin | |
| Rehê dema borî: -birî- | ||
| RP. Boriya sade | ||
| min | birî | |
| te | birî | |
| wê/wî | birî | |
| me, we, wan | birî | |
| Formên din: Tewandin:birîn
| ||
birîn lêkera xwerû, gerguhêz, r-ya req
- bi kêrê yan bivirî yan amûrek devtûj parçe kirin yan qet kirin yan ker kirin
- sekinandin, rawestandin, dawî lê anîn, bes kirin
- Axiftina xwe birî.
Bi alfabeyên dinBiguhêre
HerwihaBiguhêre
JêBiguhêre
EtîmolojîBiguhêre
Ji proto-hindûewropî: *bhrei- ("birîn"), proto-îranî: *brai- ("birîn"), avestayî: pairi.brī- ("birîn"), partî: bryn- ("birîn"), pehlewî: bryn- ("birîn"), farisî: burrīdan / burr- ("birîn"), belûçî: burrit / burr- ("birîn"), xunsarkî: brīnā / brīn- ("birîn")alfabeya arî, kurdî: Kurm. birīn / bir, soranî:birrîn (-birr-), wirrîn (-wirr-) ("birîn"), hewramî: birriyay / birr- ("birîn") , zazakî: birrnayene / birrn - ("birîn"), sanskrîtî: bhrī- ("ziyan danê"), rusî: brit ("hatin tiraşîn")
Çavkanî: Cheung p.22, Watkins p.13, Etymonline | Pokorny: 166
WergerBiguhêre
- Danmarkî: skære → da
- Erebî: البتر → ar, ?اقتضب → ar, ?شرط → ar, ?الإخترام → ar, ?الإقتضاب → ar, ?الإنقطاع → ar, ?التفریض → ar, ?التقصل → ar, ?التقلیم → ar, ?الجب → ar, ?الجذم → ar, ?الجز → ar, ?الحز → ar, ?الخصم → ar, ?الخصومة → ar, ?القصب → ar, ?القضب → ar, ?الكسف → ar, ?المضاء → ar, ?المن → ar
- Almanî: schneiden → de, anbeißen → de, beschneiden → de, durchschneiden → de, einkehren → de, einschneiden → de, in Streifen schneiden → de, stutzen → de, ausgeschnitten → de, gespalten → de, ?hacken → de, ?Stich → de m, ?abgehackt → de
- Esperantoyî: tondi → eo, tranĉi → eo
- Farisî: بریدن → fa, بریدن → fa, قطع کردن → fa, ?انقطاع → fa, ?پایین آوردن → fa, ?کم کردن → fa
- Ferî: skera → fo
- Fînî: leikata → fi, katkaista → fi, haava → fi, ruhje → fi, leikkaus → fi
- Fransî: couper → fr
- Frîsî: fykje → fy
- Gaelîka skotî: geàrr → gd
- Holendî: snijden → nl; couperen → nl, snerpen → nl
- Mecarî: vág → hu
- Inglîzî: to cut → en, to cut off → en, to cut up → en, rend → en, ?cutting → en, ?exscind → en, ?hew → en, ?incision → en, ?intermittence → en, ?lop → en, ?mutilate → en, ?phlebotomize → en, ?pretermit → en, ?scission → en, ?section → en, ?sever → en, ?shear → en, ?shutoff → en, ?slash → en, ?snip → en, ?truncate → en
- Inglîziya kevn: ceorfan → ang, scieran → ang
- Îtalî: tagliare → it
- Îzlendî: sníða → is
- Japonî: 切る → ja (きる, kiru)
- Katalanî: tallar → ca
- Kînyarwandayî: guca → rw (kuguca)
- Latînî: scalpere → la, secare → la
- Malezî: potong → ms
- Norwecî: skjære → no
- Papyamentoyî: kòrta → pap
- Polonî: ciąć → pl
- Portugalî: cortar → pt, partir → pt, talhar → pt
- Romanyayî: tăia → ro
- Spanî: cortar → es
- Tagalogî: hiwáin → tl, putúlin → tl
- Tirkî: kesmek → tr, kırkmak → tr, biçmek → tr, kesme → tr, ?fek → tr
- Zuluyî: -sika → zu
Biguhêre
| Zayenda mê ya binavkirî | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | birîn | birîn | ||
| Îzafe | birîna | birînên | ||
| Çemandî | birînê | birînan | ||
| Nîşandera çemandî | wê birînê | wan birînan | ||
| Bangkirin | birînê | birînino | ||
| Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | birînek | birînin | ||
| Îzafe | birîneke | birînine | ||
| Çemandî | birînekê | birîninan | ||
birîn mê, r-ya nerm
- Ziyana li leşî, şkestina derekî yan xwînhatina ji parçeyekî leşî
(bi taybetî ji ber ku fîşekek pê ketibe).- Avek mehîn im kemter im
Min cerg û dil bûne birîn
Sewda û dîn û ebter im— (Feqiyê Teyran ~1620) - Û hindek ji wan heyîn esmayêd suryanî, hûrî bûne(fêr bûne), dixwînin. Û bi şîr û bi kêrê bedena xwe dibirrin û birîndar dikin. Lakin xwîn ji birînê bidernakevitin. Dîsanî filhal xweş dibitin û cihê birînê xuya nakitin. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 128, ISBN 9789944360678)
- Avek mehîn im kemter im
JêBiguhêre
PendBiguhêre
EtîmolojîBiguhêre
Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.
WergerBiguhêre
- Afrîkansî: wond → af
- Çekî: rána → cs
- Danmarkî: sår → da
- Albanî: lëndim → sq
- Almanî: Verwundung → de m, Verletzung → de m, Wunde → de m, abbrechen → de, abschneiden → de, Schaden → de n, Schmiss → de n, Trauma → de n, ?Blessur → de m
- Erebî: جرح (curh), ?الجرح → ar, ?القرحة → ar, ?الكدش → ar, ?الكلم → ar
- Esperantoyî: vundo → eo
- Farisî: رزوه → fa, ?نابود شدن → fa, ?برش → fa, ?زخم → fa
- Ferî: sár → fo
- Fînî: haava → fi, vamma → fi
- Fransî: blessure → fr, plaie → fr
- Frîsî: blessearring → fy, blessuere → fy, wûne → fy
- Holendî: blessure → nl, verwonding → nl, kwetsuur → nl, wond → nl
- Îdoyî: vundo → io, vunduro → io
- Îbranî: פֶּצַע → he, נֶגַע → he
- Indonezî: luka → id
- Inglîzî: injury → en, wound → en, lesion → en, concussion → en, trauma → en, ulcer → en, score → en, traumatism → en, abridge → en, amputate → en, ?autotomy → en, ?keloid → en
- Inglîziya kevn: wund → ang
- Îtalî: ferita → it
- Îzlendî: sár → is
- Katalanî: ferida → ca
- Mayayiya yukatekî: loob
- Oksîtanî: nafra → oc, nafradura → oc, ferida → oc
- Papyamentoyî: erida → pap, herida → pap
- Portugalî: ferida → pt, ferimento → pt, lesão → pt, chaga → pt
- Sirananî: soro → srn
- Spanî: herida → es
- Swêdî: sår → sv
- Tagalogî: súgat → tl
- Tirkî: yara → tr, biçki → tr, biçme → tr, biçmek → tr, ?kesim → tr, ?fason → tr, ?kesik → tr, ?kırkı → tr, ?kırkım → tr, ?takti → tr, ?tüketim → tr, ?yontma → tr, ?yontmak → tr
Lêker 2Biguhêre
birîn lêkera xwerû, gerguhêz
HerwihaBiguhêre
TewînBiguhêre
- -bir-
TêkildarBiguhêre
JêBiguhêre
- birî (2)
WergerBiguhêre
Biguhêre
birîn mê
WergerBiguhêre
ZazakîBiguhêre
LêkerBiguhêre
birîn