dar
Bilêvkirin
biguhêreNavdêr 1
biguhêreZayenda mê ya binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | dar | dar |
Îzafe | dara | darên |
Çemandî | darê | daran |
Nîşandera çemandî | wê darê | wan daran |
Bangkirin | darê | darino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | darek | darin |
Îzafe | dareke | darine |
Çemandî | darekê | darinan |
dar mê
- Riwekeke bikok anku qurm û çeq û pel û bi gelemperî çendîn metreyan dirêj.
- Dar, dar, dar… darên kevnar, darên bilind, darên stûgewrê, darên cûrbicûr… heta gund riya me her di nav daristanan re derbas dibû. Hê destên dijmin negihîştibûn van çiyan û daristanan. — (Tu, Mehmed Uzun, 1984)
- Darekî hilde û li ser binivîse. — (Pirtûka Pîroz. Hezekiyel 37:16.)
- Her tiştê bi dirûvê xwe dişibe daran
- Dara binemalê.
- "Dara sêvê". Ev (a) ya ku li ser bêjeya dar zêdebûyî hişt ku bêje şêweya xwe biguhere. Ev destnîşana morfolojî, ji bo zayenda mê ye û di warê mêjerê de, yekhejmar e (tak e).
- "Nimûneya "darê min" ev guherîna bi (ê) yê dide xuyanîkirin ku nêr e û tak e. Îcar pirs, çawa dikare dar di eynî wextê de, nêr û mê be? Di haletê pêşiyê de mê ye û dar şîn e, di haletê duyê de, dar bi erkê şivê (şivik/ dara hişk) radibe, bi vê yekê em dibînin ku ne tinê guhartin di şêweyê de, çê bû her weha jî, di wateyê de. — (Bavê Nazê: Ber bi zimanekî yekbûyî ve, Gelavej.com, 7/2008)
Bi alfabeyên din
biguhêreBide ber
biguhêreBinêre herwiha
biguhêreJê
biguhêre- darananas
- darbahîv
- darbir
- darbirî
- dar birîn
- darfindeq
- darfisteq
- dargilyaz
- dargûz
- darhejîr
- darhilû
- darhinar
- darik
- daristan
- daristanî
- darkoke
- darkutik
- darlîmon
- darmişmiş
- darmoz
- darnektar
- darpirteqal
- darqesp
- darsêv
- dartirî
- darwîşne
- darxox
- darxurme
- darzeytûn
- dar çandin
- darçîn
- darçînî
- darî
- darîn
- darîn
- dar şên bûn
- dar şên kirin
- spîndar
Qafiye
biguhêreEtîmolojî
biguhêreHevreha soranî دار (dar), kurdiya başûrî dar, hewramî dar, zazakî dare, farisî دار (dar), farisiya navîn dar, hexamenişî 𐎭𐎠𐎽𐎢𐎺 (dārûv), avestayî 𐬛𐬁𐬎𐬭𐬎 (dāuru), sanskrîtî दारु (dā́ru), hîtîtî 𒋫𒊒 (taru) û 𒋫𒀀𒊒 (tāru), latviyayî dar̂va, lîtwanî dervà, bulgarî дърво́ (dǎrvó), çekî dřevo, yûnaniya kevn δόρυ (dóry) û δρῦς (drỹs), rûsî/ukraynî де́рево (dérevo), albanî dru, inglîziya kevn trēow, inglîziya navîn treo, tre, inglîziya niha tree, danmarkî træ, norwecî tre, swêdî trä / träd, îrî dair... hemû ji proto-hindûewropî *dóru (“dar”). Hevreha durist.
- Çavkanî:
- Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 157.
- Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em, r. 102
- MacKenzie, David Neil, The dialect of Awroman (Hawraman-i Luhon) Grammatical sketch, texts, and vocabulary, Kommissionaer: Munksgaard (København), 1966, r. 138
- Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.
Bi zaravayên din
biguhêreWerger
biguhêre- Abxazî: аҵла (āc̣lā)
- Açehî: bak
- Açolî: yat, yadi pj
- Adîgeyî: чъыгы (čəɣə), чъыг (čəɣ)
- Afarî: caxa
- Afrîkansî: boom → af
- Ahomî: 𑜄𑜤𑜃𑜫 (tun)
- Akadî: 𒄑 (iṣu)
- Akanî: dua
- Aklanon: kahoy
- Albanî: dru → sq n, pemë → sq m
- Alviri-Vidari:
- Elwîrî-wîderî: دراخت (darāxt)
- Almaniya Pennsylvania: Baam
- Almanî: Baum → de n
- Altayiya başûrî: агаш (agaš)
- Amayî: a
- Amharî: ዛፍ (zaf)
- Aneme wakeyî: ana
- Apalayî: wewe
- Aragonî: árbol → an n
- Aramî:
- Arawak: ada
- Aromanî: arburi n, arbure, cupaci n, cupaciu n lemnu
- Arrernteyiya rojavayî: arne
- Asamî: গছ (gos), ডাঙৰ গছ (daṅor gos)
- Astûrî: árbol → ast n
- Au: nu
- Aukanî: bon
- Avarî: гъветӏ (ġweṭ)
- Aymarayî: khoka, quqa
- Aynuyî: ニ (ni)
- Azerî: ağac → az
- Balînî: wit, punya, ᬧᬸᬜᬦ᭄ (punyan)
- Bambarayî: jiri
- Baruga: ika
- Baskî: zuhaitz → eu, arbola → eu
- Başkîrî: ағас (ağas)
- Batsbî: ხენ (xen)
- Bam :
- Belarusî: дрэ́ва → be nt (dréva)
- Belûçî: درچک (dirack)
- Bengalî: গাছ → bn (gach), বৃক্ষ → bn (brikkh)
- Bîkoliya naverast: kahoy
- Bonanî: mortong, mutong
- Bororoyî: i
- Brahuiyî: درخت (daraxt)
- Bretonî: gwez → br m, gwezenn → br m
- Bruneyî: puhun, pukuk
- Buduxî: дар (dar)
- Bugî: ᨄᨚᨂ (pong), aju
- Bulgarî: дърво́ → bg nt (dǎrvó)
- Burmayî: သစ်ပင် → my (sacpang)
- Buryatî: модон (modon)
- Conxayî: ཤིང (shing)
- Çamicuroyî: chena'to
- Çamoroyî: tronko
- Çeçenî: дитт (ditt)
- Çekî: strom → cs n
- Çepangî: सीङः (sing')
- Çerokî: ᏡᎬ (tlugv)
- Çîçewayî: mtengo
- Çîkasawî: itti'
- Çînî:
- Kantonî: 樹 (syu6), 樹木 (syu6 muk6)
- Dunganî: фу (fu)
- Ganî: 樹 (xy5)
- Hakkayî: 樹 (su), 樹仔 (su-é)
- Jinî: 樹
- Mandarînî: 樹 → zh (shù), 喬木 → zh (qiáomù), 樹木 → zh (shùmù)
- Min beî: 樹 (chiū / sṳ̄)
- Min dongî: 樹 (chéu), 𣗬 (chéu)
- Minnanî: 樹 → zh-min-nan (chhiū / sū / sī), 𣗬 (chhiū), 樹叢 (sū-chông / chhiū-châng), 樹仔 → zh-min-nan (chhiū-á)
- Wuyî: 樹
- Xiangî: 樹 (xy5 / xy4)
- Çukçî: утгуут (utguut)
- Çuvaşî: йывӑҫ (jyvăś)
- Dalmatî: juarbol n
- Danmarkî: træ → da nt
- Dargwayî: галга (galga)
- Divehî: ގަސް → dv (gas)
- Diyirbalî: yugu 4, yuguɖaran du, yugu-yugu pj
- Dolganî: мас (mas)
- Dongşîangî: mutun
- Drungî: shing
- Endonezyayî: pohon → id
- Engayî: ita
- Erebî: شَجَر → ar n (šajar), شَجَرَة → ar m (šajara)
- Erebiya kendavî: شْيَرَة m (šyara)
- Erebiya sanaanî: شجرة m (šeǧarih)
- Erebiya misrî: شجر n (šɑgɑr), شجرة m (šɑgɑrɑ)
- Erebiya bakûrê şamê: سجرة n (sežre)
- Erebiya başûrê şamê: شجرة (šažara)
- Erebiya iraqî: شجرة (šajara)
- Erebiya tunusî: شجرة (šužra), سزرة (suzra)
- Erebiya fasî: شجرة n (šəžṛa)
- Hassaniyayî: صضراية (ṣădṛɑ̄ya)
- Ermenî: ծառ → hy (caṙ)
- Erzayî: чувто (čuvto)
- Esperantoyî: arbo → eo
- Estonî: puu → et
- Etiyopiya klasîk: ዕፅ (ʿəṣ́)
- Evenî: хякита (hẹkita)
- Evenkî: мо (mo)
- Eweyî: atí
- Farisî: درخت → fa (deraxt), دار → fa (dâr)
- Ferî: træ → fo nt
- Fîjî: kau → fj
- Fînî: puu → fi
- Frankiya rojhilatî: Baam n
- Frankoprovansî: âbro n
- Fransî: arbre → fr n
- Friyolî: arbul
- Frîsiya bakur:
- Frîsiya kevn: bām
- Frîsiya saterlandî: Boom
- Frîsî: beam → fy
- Gaelîka skotî: craobh m
- Gagawzî: fidan, aaç
- Galîbî karîbî: wewe
- Galîsî: árbore → gl m, arbre → gl m
- Galûrîsî: alburi
- Gbariyî: gbwegbwe
- Gotî: 𐌱𐌰𐌲𐌼𐍃 n (bagms)
- Gujaratî: ઝાડ → gu (jhāḍ)
- Gurcî: ხე → ka (xe)
- Guwaranî: yvyra
- Hadzayî: cʼìtí-yà
- Haidayî: k'íit
- Haîtî: pyebwa
- Halkomelemî: thqá:t
- Hawayî: kumulāʻau
- Hawsayî: bishiyā̀ m, bishiyoyi pj
- Higaononî: kayo
- Hindî: पेड़ → hi n (peṛ), वृक्ष → hi n (vŕkṣ), दरख़्त n (daraxt)
- Hîlîgaynonî: kahoy
- Hîrî motuyî: au
- Hmongî: ntoo
- Holendî: boom → nl n
- Hunsrikî: Baam n
- Iştihardî: دار (dâr)
- Îbranî: עֵץ → he n ('etz), אִילָן → he n (ilán)
- Îdoyî: arboro → io, -iero
- Îgboyî: osịsị
- Îlokanoyî: kayo
- Îngilîziya kevn: trēow nt
- Îngilîzî: tree → en
- Înterlîngua: arbore
- Înuîtî: ᓇᐹᖅᑐᖅ → iu
- Înupîakî: napaaqtuq
- Îraqwî: xa'ano n, xaa'i pj
- Îrlendî: crann → ga n
- Îstriyotî: àrbaro n
- Îstro-romanyayî: debla
- Îtalî: albero → it n
- Îzlendî: tré → is
- Japonî: 木 → ja (き, ki), 樹木 → ja (じゅもく, jumoku)
- Jarawa: taːŋ
- Jarayî: kơyâo
- Javayiya kevn: kayu, wit
- Javayî: wit → jv
- Jejuyî: 낭
- K'içe': cheʼ
- Kabardî: жыг (žəγ)
- Kalalîsûtî: orpik
- Kalmîkî: модн (modn)
- Kambaatayî: haqqa
- Kannadayî: ಮರ → kn (mara), ವೃಕ್ಷ → kn (vṛkṣa)
- Kapampanganî: dutung
- Kapverdî: arvi, arve
- Karaçay-balkarî: терек
- Karakalpakî: ag'ash
- Karaxanîdî: يِغَجْ (yïɣač)
- Karelî: puu
- Kaşûbî: drzewò nt
- Katalanî: arbre → ca n
- Keçwayî: sach'a, mallki → qu, saca, haca
- Keoru-ahiayî: kora
- Ketî: өксь
- Khinalugî: вишаь (wišä)
- Kirgizî: жыгач → ky (cıgaç), дарак → ky (darak)
- Kîngalî: ගස → si (gasa)
- Kînyarwandayî: igiti
- Komî-zîriyî: пу (pu)
- Komorî: mwiri 3 an 4
- Korafe-yeghayî: ika
- Koreyî: 나무 → ko (namu)
- Kornî: gwedhen m
- Korsîkayî: alberu → co n
- Kreyoliya jameîkî: chrii
- Krî: ᒥᔅᑎᒄ (mistikw), ᒥᐢᑎᐠ (mistik), ᒥᑐᐢ (mitos)
- Kumikî: терек (terek)
- Kunayî: sapi
- Kwomayî: mi
- Ladînî: lën n
- Ladînî: alber n
- Ladînoyî:
- Lakî: мурхь (murx)
- Lakotayî: čháŋ
- Lamboyayî: pu
- Latgalî: kūks
- Latînî: arbor → la m
- Latviyayî: koks → lv
- Lawsî: ຕົ້ນໄມ້ → lo (ton mai)
- Lezgînî: ттар (t̄ar)
- Lîgûrî: arbo n
- Lîmbûrgî: boum → li n
- Lîtwanî: medis → lt n
- Lueyî: ᦂᦸᦺᦙᧉ (k̇oamay2)
- Lugandayî: muti
- Luksembûrgî: Bam → lb n
- Mòçenoyî: pa'm n
- Majangî: kɛɛt
- Makasarî: poko
- Makedonî: дрво nt (drvo)
- Malayalamî: മരം → ml (maraṃ), വൃക്ഷം → ml (vr̥kṣaṃ)
- Malezî: pokok → ms, pohon → ms
- Maltayî: siġra m
- Mançûyî: ᠮᠣᠣ (moo)
- Manksî: billey → gv n
- Mansî: йӣв (jīv)
- Maorî: rākau → mi
- Mapuçî: aliwen
- Maranaoyî: kayo
- Maratî: झाड nt (jhāḍ), वृक्ष n (vrukṣa)
- Mariya rojhilatî: пу
- Marîkopayî: h'a
- Masayî: olc(h)ani n, ilkeek m pj
- Mayayiya yukatekî: cheʼ
- Mbabaramî: jalay
- Mbya guaraniyî: yvyra
- Mecarî: fa → hu
- Miskitoyî: dus
- Misrî:
(šn n) - Mizoyî: thing
- Mîkmakî: midis
- Mîrandî: arble n
- Mongolî: мод → mn (mod)
- Monî: ဆု (chu)
- Mwanî: muti
- Nahuatl:
- Namayî: hais
- Nanayî: мо
- Napolîtanî: arbero n
- Navajoyî: tsin ííʼáii, tsin ííʼáhígíí
- Nawrûyî: imin ero, imin erò ogoda
- Nedersaksî:
- Almaniya jêrîn a almanî: Boom n
- Nenetsiya tundra: пя
- Nepalî: रूख (rūkh)
- Newarî: सिमा (simā)
- Nogayî: терек (terek)
- Norsiya kevn: tré
- Norwecî:
- Nuerî: jiath
- Nyungayî: boorn
- O'odhamî: ʼu꞉s, uhs
- Ojibweyî: mitig, mitigoog pj, ᒥᐦᑎᐟ (mitig), ᒥᐦᑎᑯᐟ pj (mitigoog)
- Okînawanî: きー (kii)
- Oksîtanî: arbre → oc
- Oriyayî: ଗଛ → or (gôchô)
- Oromoyî: muka → om
- Ossetian:
- Osmanî: آغاج (ağaç)
- Oygurî: دەرەخ → ug (derex)
- Ozbekî: daraxt → uz
- Panamintî: huuppin
- Pangasînanî: kiew
- Papyamentoyî: palu
- Pelayî: sak⁵⁵, sak⁵⁵ kɛ̃⁵⁵
- Peştûyî: ونه → ps m (wᶕna), درخته → ps m (dráxta)
- Piedmontîsî: erbo n
- Pîpîlî: kwawit, cuahuit
- Plodîşî: Boom n
- Polonî: drzewo → pl nt
- Pomoyiya başûrî: kʰa:le
- Portugaliya kevn: arvor
- Portugalî: árvore → pt m
- Powhatanî: mihitek
- Prusiya kevn: garian
- Pumpokolî: hoxon, oksɨ
- Punjabi:
- Purepeçayî: anátapu
- Qazaxî: ағаш → kk (ağaş), дарақ (daraq)
- Qiptî: ϣⲏⲛ (šēn)
- Romancî: planta m, plànta m, plonta m, plaunta m, bös-ch n, bos-ch n
- Romanî: rukh n
- Romanyayî: arbore → ro n, copac → ro n, pom → ro n
- Rusî: де́рево → ru nt (dérevo), дре́во → ru nt (drévo)
- Rusînî: де́рево nt (dérevo), стром n (strom)
- Rutulî: хук (xuk)
- Sahoyî: xarha
- Samiya bakurî: muorra
- Samiya başûr: moere
- Samiya înarî: muorâ
- Samiya skoltî: muõrr
- Samoayî: lā'au
- Sandaweyî: tʰěː
- Sanskrîtî: तरु → sa n (taru), द्रुम → sa n (druma), वृक्ष → sa n (vṛkṣa), कुज → sa n (kuja)
- Santalî: ᱫᱟᱨᱮ (dare)
- Sardinian:
- Sassarîsî: àiburu
- Sebwanoyî: kahoy
- Sicîlî: àrbulu → scn n
- Sidamoyî: haqqe
- Silesî: strům n
- Sindhî: وڻ → sd (vaṇu)
- Sirananî: bon
- Sirboxirwatî:
- Sîlhetî: ꠉꠣꠍ (gasó)
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: дерево nt (derevo)
- Slovakî: strom → sk n
- Slovenî: drevọ̑ → sl nt
- Somalî: geed → so n
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: sefate
- Spanî: árbol → es n
- Sukumayî: ntɪ̌
- Sundanî: tangkal
- Sûmerî: 𒄑 (giš)
- Swahîlî: mti → sw 3 an 4
- Swêdî: träd → sv nt
- Şanî: တူၼ်ႈမႆႉ (tūun mâ̰y)
- Şîngazîcayî: mri 3 an 4
- Şonayî: muti
- Şorî: ағаш (ağaş)
- Tacikî: дарахт → tg (daraxt), дор → tg (dor), шаҷар → tg (šajar)
- Talysh:
- Tagalogî: puno → tl, punongkahoy
- Tamîliya kevn: 𑀫𑀭𑀫𑁆 (maram)
- Tamîlî: மரம் → ta (maram), விருக்ஷம் → ta (virukṣam)
- Taosî: túłoną
- Tarantinoyî: àrvule n
- Tarifitî: asešru n, aseklu n, ssejart m
- Tatî: дор
- Tausugî: kahuy
- Tayî: ต้นไม้ → th, เฌอ → th (chəə), พฤกษา → th
- Telûgûyî: చెట్టు → te (ceṭṭu), వృక్షము → te (vr̥kṣamu)
- Ternateyî: hate
- Teteriya krîmî: terek
- Teterî: агач → tt (ağaç)
- Tetûmî: ai
- Tigrînî: ኦም → ti (ʾom)
- Tirkiya kevn: 𐰃 (i /ï/), 𐰃𐰍𐰲 (iǧč /ïɣač/)
- Tirkî: ağaç → tr
- Tirkmenî: agaç → tk
- Tîbetî: ཤིང (shing)
- Tokpisinî: diwai → tpi
- Toxarî B: stām
- Tupînambayî: ybyrá
- Tuvanî: ыяш (ıyaş)
- Tzotzîlî: te'
- Udî: ход (χod)
- Udmurtî: пу (pu), писпу (pispu)
- Ugarîtî: 𐎓𐎕 (ʿṣ)
- Umbunduyî: uti
- Urdûyî: پیڑ n (peṛ), ورکش (varkś), درخت n (daraxt)
- Ûkraynî: де́рево → uk nt (dérevo)
- Venîsî: alber n, àlbaro → vec n
- Viyetnamî: cây → vi
- Volapûkî: bim → vo, bimil → vo
- Voroyî: puu
- Votî: puu
- Walonî: åbe → wa n
- Warlpirî: watiya
- Weylsî: coeden → cy, pren → cy, colfen
- Wîlamowî: baojm n
- Wolofî: garab → wo
- Xakasî: ағас (ağas)
- Ximêrî: ដើមឈើ (daəmchəə)
- Xosayî: umthi 3 an 4
- Yagarayî: bagooroo
- Yagnobî: дирахт
- Yakutî: мас (mas)
- Yamanayî: Sopeya, pouS, šopeya
- Yapî: gak'iy
- Yidîşî: בוים n (boym)
- Yiyiya siçuwayî: ꌩ
- Yorubayî: igi
- Yugî: atče
- Yuguriya rojavayî: jihaš, terek
- Yuguriya rojhilat: müdën
- Yûnanî: δέντρο → el nt (déntro)
- Kevn: δένδρον nt (déndron)
- Zêlandî: boôm n
- Zhuangî: faex → za
- Zuluyî: umuthi → zu 3 an 4, isihlahla → zu 7 an 8
- ǃXóõ: ʻʘnàje
Navdêr 2
biguhêreZayenda nêr a binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | dar | dar |
Îzafe | darê | darên |
Çemandî | darî | daran |
Nîşandera çemandî | wî darî | wan daran |
Bangkirin | daro | darino |
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | darek | darin |
Îzafe | darekî | darine |
Çemandî | darekî | darinan |
dar nêr
- çeqê yan qurmê darê (bi taybetî dema bo şewitandinê yan jî wek beşek avahiyekî tê bikaranîn).
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- doqişk, şiv, şivtan, darik, çov, ço, çîv.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Werger
biguhêreNavdêr 3
biguhêredar nêr
Etîmolojî
biguhêreJi erebî دَار (dār, “war, mal, welat, cih, der”), hevreha aramî דורא (dûra/dwara, “jîngeh, war”), akadî [Peyv?] (/darû/, “bane, mala li çolê”), têkilî peyva dor û dewr.
Werger
biguhêreNavdêr
biguhêredar nêr
Lêker
biguhêredar
Navdêr
biguhêreyekjimar | pirrjimar | |
---|---|---|
navdêr | dar | darren |
biçûkker | darretje | darretjes |
dar nêr
Lêker
biguhêredar
Bilêvkirin
biguhêreLêker
biguhêredar
Navdêr
biguhêredar
Lêker
biguhêredar
Lêker
biguhêredar
Navdêr
biguhêredar mê
Bilêvkirin
biguhêreNavdêr
biguhêredar mê
Bilêvkirin
biguhêreLêker
biguhêredar
Bilêvkirin
biguhêreHoker
biguhêredar
Navdêr
biguhêredar
Navdêr
biguhêredar mê
Navdêr
biguhêredar mê
Navdêr
biguhêredar mê
Bilêvkirin
biguhêreLêker
biguhêredar
Bilêvkirin
biguhêreNavdêr
biguhêredar
- Teng.
- Dar sokak. ― Kuça teng.
- Dar ve uzun oda. ― Odeya teng, ziravik û dirêj.
- Teng.
- Dar düşünce. ― Ramana teng.
- Barik, tûlik.
- Dar elbise. ― Cilê teng.
- Kêm, hindik, sînordar
- Bu dar gelirle bir şey yapamayız. ― Em bi van dahatên kêm nikarin tiştekî bikin.
- Roja teng.
- Dar günde ondan biraz para almışım o kadar. ― Di roja teng de min hinek pere jê stendiye, ew qas.
- Bi zorekê.
- Akşam arabasına dar yetiştiler. ― Bi zorekê gihiyan erebeya êvarê.
- Sêpê, daraxaçî, darê îdamê (dîreka ku pê mehkûmê îdamê tên daleqandin).
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)