dar
KurdîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
Biguhêre
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dar | dar | ||
Îzafe | dara | darên | ||
Çemandî | darê | daran | ||
Nîşandera çemandî | wê darê | wan daran | ||
Bangkirin | darê | darino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | darek | darin | ||
Îzafe | dareke | darine | ||
Çemandî | darekê | darinan |
dar mê
- Riwekeke bikok anku qurm û çeq û pel û bi gelemperî çendîn metreyan dirêj.
- Dar, dar, dar… darên kevnar, darên bilind, darên stûgewrê, darên cûrbicûr… heta gund riya me her di nav daristanan re derbas dibû. Hê destên dijmin negihîştibûn van çiyan û daristanan. — (Tu, Mehmed Uzun, 1984)
- Her tiştê bi dirûvê xwe dişibe daran
- Dara binemalê.
- "Dara sêvê". Ev (a) ya ku li ser bêjeya dar zêdebûyî hişt ku bêje şêweya xwe biguhere. Ev destnîşana morfolojî, ji bo zayenda mê ye û di warê mêjerê de, yekhejmar e (tak e).
- "Nimûneya "darê min" ev guherîna bi (ê) yê dide xuyanîkirin ku nêr e û tak e. Îcar pirs, çawa dikare dar di eynî wextê de, nêr û mê be? Di haletê pêşiyê de mê ye û dar şîn e, di haletê duyê de, dar bi erkê şivê (şivik/ dara hişk) radibe, bi vê yekê em dibînin ku ne tinê guhartin di şêweyê de, çê bû her weha jî, di wateyê de. — (Bavê Nazê: Ber bi zimanekî yekbûyî ve, Gelavej.com, 7/2008)
Bi alfabeyên dinBiguhêre
- kurdî-erebî: دار
- kurdî-krîlî: дар
Bide berBiguhêre
Binêre herwihaBiguhêre
JêBiguhêre
- darananas
- darbahîv
- darbir
- darbirî
- dar birîn
- darfindeq
- darfisteq
- dargilyaz
- dargûz
- darhejîr
- darhilû
- darhinar
- darik
- daristan
- daristanî
- darkoke
- darkutik
- darlîmon
- darmijmij
- darmoz
- darnektar
- darpirteqal
- darqesp
- darsêv
- dartirî
- darwîşne
- darxox
- darxurme
- darzeytûn
- dar çandin
- darçîn
- darçînî
- darî
- darîn
- darîn
- dar şên bûn
- dar şên kirin
- spîndar
QafiyeBiguhêre
EtîmolojîBiguhêre
Hevreha soranî دار (dar), kurdiya başûrî dar, hewramî dar, zazakî dare, farisî دار (dar), pehlewî dar, hexamenişî 𐎭𐎠𐎽𐎢𐎺 (dārûv), avestayî 𐬛𐬁𐬎𐬭𐬎 (dāuru), sanskrîtî दारु (dāru) (dā́ru), hîtîtî 𒋫𒊒 (taru) û 𒋫𒀀𒊒 (tāru), latviyayî dar̂va, lîtwanî dervà, bulgarî дърво́ (dǎrvó), çekî dřevo, yûnaniya kevn δόρυ (dóru) (dóry) û δρῦς (drỹs), rûsî/ukraynî де́рево (dérevo), albanî dru, inglîziya kevn trēow, inglîziya navîn treo, tre, inglîziya niha tree, danmarkî træ, norwecî tre, swêdî trä / träd, îrî dair... hemû ji proto-hindûewropî *dóru (dar). Hevreha durist.
- Çavkanî:
- Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 157.
- Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em, r. 102
- MacKenzie, David Neil, The dialect of Awroman (Hawraman-i Luhon) Grammatical sketch, texts, and vocabulary, Kommissionaer: Munksgaard (København), 1966, r. 138
- Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.
Bi zaravayên dinBiguhêre
WergerBiguhêre
- Abûngî: batang
- Akatepekiya me'phaa: ixi̱
- Afrîkansî: boom → af
- Alabamayî: itto
- Albanî: dru → sq n, pemë → sq m
- Almanî: Baum → de n
- Angevinî: abre
- Arapaho: hohóót
- Aromanî: arbure
- Aymarayî: khoka
- Aynuyî: ニ (ni)
- Azerî: ağac → az
- Bambarayî: yiri
- Bangî: fuudn
- Basaa: tá
- Baskî: zuhaitz → eu
- Başkîrî: ағас (ağas)
- Baam n :
- Belarusî: дрэва → be (dreva)
- Bembayî: icimuti, omuti, omute
- Bengalî: গাছ (gach)
- Border kuna: sapi
- Bretonî: gwez → br, gwezenn → br m singulatif
- Bulgarî: дърво → bg n (dərvo)
- Burmayî: သစ် → my (sac), သစ်ပင် → my (sacpang)
- Çukçî: уттуут
- Çekî: strom → cs n
- Çîçewayî: mtengo
- Çînî: 树 → zh (shù), 树 → zh (sō) en dialecte du Sichuan, 乔木 → zh (qiáomù)
- Çuvaşî: йывăç (jyvăç)
- Dakotayî: čháŋ
- Damariya rojhilat: ˈpohon
- Danmarkî: træ → da nt
- Dolganî: мас
- Diyirbalî: yugu (nom de classe IV), yuguɖaran duel, yugu-yugu pirjimar
- Erebî: شجر → ar m (šájar) (collectif), شجرة → ar m (šájara) (singulier)
- Ermenî: ծառ → hy (caṙ)
- Erzayî: чувто (čuvto)
- Esperantoyî: arbo → eo
- Estonî: puu → et
- Eweyî: ati
- Farisî: درخت → fa (deræxt)
- Ferî: træ
- Fînî: puu → fi
- Fransî: arbre → fr
- Frîsî: beam
- Gaelîka skotî: craobh m
- Gagawzî: fidan, aaç
- Galîsî: árbore → gl
- Galoyî: arbr
- Gotî: 𐌱𐌰𐌲𐌼𐍃 n (bagms)
- Gros ventre: ohóótʸ
- Gujaratî: વૃક્ષ (vṛkṣ)
- Gurcî: ხე → ka (xe)
- Guwaranî: yvyra
- Haîtî: pyebwa
- Hawsayî: itace
- Hindî: पेड़ → hi m (peṛa)
- Holendî: boom → nl n
- Indonezî: pohon → id
- Inglîzî: tree → en
- Inglîziya kevn: treow, beam, wudu
- Îbranî: עץ → he m (‛ēts)
- Îdî: lu
- Îdoyî: arboro → io n
- Îgboyî: osịsị
- Îlîwunî: ainiˈaka
- Înterlîngua: arbore
- Înuîtî: ᓇᐹᖅᑐᖅ → iu (napaaqtuq)
- Îrlendî: crann → ga
- Îtalî: albero → it n
- Îzlendî: tré → is
- Japonî: 木 → ja (ki), 樹木 → ja (jumoku)
- Javayî: wit
- Kanuriyî: njidi
- Karaçay-balkarî: терек
- Kaşûbî: drzéwò nt, drzéwiã
- Katalanî: arbre → ca n
- Keçwayî: sacha, sachakuna pirjimar
- Kîkongoyî: nti, lunti
- Kîkûyûyî: mũtĩ
- Kînyarwandayî: ti (igiti)
- Komorî: mwiri
- Koreyî: 나무 → ko (namu)
- Kotavayî: aal
- Koyukonî: ts’ebaa
- Krî: ᒥᔥᑎᒄ (mishtikw)
- Kumikî: терек (terek)
- Lakotayî: čháŋ
- Latînî: arbor → la m
- Latviyayî: koks → lv
- Lawsî: ຕົ້ນໄມ້ → lo (ton-mai)
- Lîtwanî: medis → lt n
- Lojbanî: tricu
- Lotudî: puʼun
- Lugandayî: muti
- Luksembûrgî: Baam
- Makedonî: дрво (drvo)
- Malagasî: hazo → mg
- Malayalamî: മരം → ml (maraṃ)
- Malezî: pokok → ms
- Maltayî: siġra
- Mançûyî: moo
- Manksî: billey → gv
- Maorî: rākau
- Maratî: झाड (zhād)
- Mayayiya yukatekî: che’
- Mbabaramî: jalay
- Mecarî: fa → hu
- Mepaya malînaltepekî: ixe̱
- Mîkmakî: midis
- Mongolî: мод → mn (mod)
- Mongoliya klasîk: ᠮᠣᠳᠤ (modu)
- Moreyî: tiiga
- Munsiyî: míhtukw
- Nahwatliya klasîk: cuahuitl
- Aragoniya kevn: arb, arbor
- Nepalî: रूख (rūkha)
- Nogayî: агаш (agaş)
- Norsiya kevn: tré
- Kriya rojhilat ya bakurî: mishtikw (mishtikw), ᒥᐢᑎᐠ (mistik)
- Norwecî: tre → no nt
- Noviyalî: arbre
- Obolo: uté, útè
- Ojibweyî: mitig
- Ojibweyiya bakurî: mitig, mitigoog pirjimar
- Ojibweyiya rojhilatî: mtig
- Oksîtanî: arbre → oc, aubre → oc, àrber
- Osetî: бӕлас (bælas) (bælas)
- Ottawayî: mtig
- Oyratayî: ete, ɛtɛˈʔara
- Ozbekî: daraxt → uz
- Papyamentoyî: palo, palu
- Pîkardî: abe, ape, arbe, ape
- Pîrahayî: xií
- Polonî: drzewo → pl nt
- Portugalî: árvore → pt m
- Powhatanî: meihtuc
- Prusîya kevn: garrin
- Punan tubuyî: puʼun
- Puncabî: ਦਰੱਖ਼ਤ (daraḵḵẖt), ਪੇੜ (pēṛ)
- Qazaxî: ағаш → kk (ağaş)
- Qiwenyayî: alda, aldar pirjimar, aldaron genitif pl
- Romanî: rukh, kaśt
- Romanyayî: arbore → ro n, copac → ro n, pom → ro n
- Rusî: дерево → ru n (dérevo)
- Saksoniya kevn: treow
- Samiya bakurî: muorra
- Samiya înarî: muorâ
- Samiya skoltî: muõrr
- Samoayî: lā’au
- Sanskrîtî: तरु → sa n (taru), द्रुम → sa n (druma), वृक्ष → sa n (vṛkṣa), कुज → sa n (kūja)
- Sardînî: alvure
- Sardînî: mata m
- Sebwanoyî: punuan
- Seruwayî: ˈnɛtna
- Sicîlî: àrbulu → scn n
- Sîndarînî: galadh
- Sindhî: ون (vanu)
- Sirananî: bon
- Sirboxirwatî:
- Siryaniya klasîk: ܐܝܠܢܐ m (īlānā, īlono)
- Slovakî: strom → sk n
- Slovenî: drevo → sl nt
- Somalî: geed → so
- Sonxayî: tuuri
- Sorbiya jêrîn: bom n
- Sorbiya jorîn: štom → hsb
- Sotoyiya bakur: sehlare
- Sotoyiya başûr: sefate
- Babariya başûr-rojhilat: ˈkodol
- Kriya rojhilat ya başûrî: mishtikw (mishtikw), ᒥᐢᑎᐠ (mistik)
- Spanî: árbol → es n
- Sûmerî: giš
- Swahîlî: mti → sw
- Swazî: sí-hlahla
- Swêdî: träd → sv nt
- Şawî: taseṭṭa
- Şîngazîcayî: mri
- Şonayî: muti
- Tacikî: дарахт → tg (daraxt)
- Tagalogî: punò, puno → tl, púnong-kahoy
- Tamîlî: மரம் → ta (maram)
- Tanjijilî: ùci
- Tayî: ต้นไม้ → th (tònmai)
- Telûgûyî: చెట్టు → te (ceṭṭu)
- Teterî: агач → tt (ağaç)
- Teteriya krîmî: terek
- Tirkî: ağaç → tr
- Tirkmenî: agaç → tk
- Tokpisinî: diwai → tpi
- Torangî: âbe
- Tupînambayî: ybyrá
- Tuvanî: ыяш (ıyaş)
- Tzotzîlî: te’
- Ûkraynî: дерево → uk n (dérevo)
- Unamî: hìtëkw
- Urdûyî: پیڑ (pe.r)
- Ûrûmî: дирек
- Viyetnamî: cây → vi
- Weylsî: coeden → cy, pren → cy, colfen
- Wolofî: garab → wo, garap
- Xakasî: ағас (ağas)
- Ximêrî: ដើមឈើ (darm cher)
- Yakutî: мас (mas)
- Yapî: gak'iy
- Yidîşî: בוים m (boym)
- Yorubayî: igi
- Yûnanî: δέντρο → el nt (déntro), δένδρο → el nt (déndro)
- Zapotekiya yalalagî: yay
- Zuluyî: isihlahla → zu
Biguhêre
Zayenda nêr a binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dar | dar | ||
Îzafe | darê | darên | ||
Çemandî | darî | daran | ||
Nîşandera çemandî | wî darî | wan daran | ||
Bangkirin | daro | darino | ||
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | darek | darin | ||
Îzafe | darekî | darine | ||
Çemandî | darekî | darinan |
dar nêr
- çeqê yan qurmê darê (bi taybetî dema bo şewitandinê yan jî wek beşek avahiyekî tê bikaranîn).
- doqişk, şiv, şivtan, darik, çov, ço, çîv.
WergerBiguhêre
Biguhêre
dar nêr
EtîmolojîBiguhêre
Ji erebî دَار (dār, “war, mal, welat, cih, der”), hevreha aramî דורא (dûra/dwara: jîngeh, war), akadî darû (bane, mala li çolê), têkilî peyva dor û dewr.
WergerBiguhêre
ÇekîBiguhêre
Biguhêre
dar nêr
GalîsîBiguhêre
LêkerBiguhêre
dar
HolendîBiguhêre
Biguhêre
yekjimar | pirrjimar | |
---|---|---|
navdêr | dar | darren |
biçûkker | darretje | darretjes |
dar nêr
ÎnterlînguaBiguhêre
LêkerBiguhêre
dar
KatalanîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
Deng (Spanya (El Prat de Llobregat))
LêkerBiguhêre
dar
KornîBiguhêre
Biguhêre
dar
LadînoyîBiguhêre
LêkerBiguhêre
dar
LîtwanîBiguhêre
LêkerBiguhêre
dar
MaltayîBiguhêre
Biguhêre
dar mê
PolonîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
Deng (Polonya (Warşova))
Biguhêre
dar mê
PortugalîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
Deng (Portûgal (Porto)) Deng (Komara Korêyê (Yangsan)) Deng (Brezîl) Deng (Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê)
LêkerBiguhêre
dar
RomanyayîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
Deng Deng (Romanya (Craiova))
HokerBiguhêre
dar
Biguhêre
dar
SirboxirwatîBiguhêre
Biguhêre
dar mê
SlovakîBiguhêre
Biguhêre
dar mê
SlovenîBiguhêre
Biguhêre
dar mê
SpanîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
Deng (Fransa) Deng (Meksîk) Deng (Spanya)
LêkerBiguhêre
dar
TirkîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
Deng
Biguhêre
dar
- Teng.
- Dar sokak. ― Kuça teng.
- Dar ve uzun oda. ― Odeya teng, ziravik û dirêj.
- Teng.
- Dar düşünce. ― Ramana teng.
- Barik, tûlik.
- Dar elbise. ― Cilê teng.
- Kêm, hindik, sînordar
- Bu dar gelirle bir şey yapamayız. ― Em bi van dahatên kêm nikarin tiştekî bikin.
- Roja teng.
- Dar günde ondan biraz para almışım o kadar. ― Di roja teng de min hinek pere jê stendiye, ew qas.
- Bi zorekê.
- Akşam arabasına dar yetiştiler. ― Bi zorekê gihiyan erebeya êvarê.
- Sêpê, daraxaçî, darê îdamê (dîreka ku pê mehkûmê îdamê tên daleqandin).