çandin

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /t͡ʃʰɑːnˈdɪn/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: çan·din

Lêker

çandin (gerguhêz)
Rehê dema niha: -çîn-
RP. Niha
	ez	diçînim
	tu	diçînî
	ew	diçîne
	em, hûn, ew	diçînin
Fermanî	Yekjimar	biçîne
	Pirjimar	biçînin
Rehê dema borî:
RP. Boriya sade
	min	çand
	te	çand
	wê/wî	çand
	me, we, wan	çand
Formên din: Tewandin:çandin

Cotkarek birincî diçîne.

çandin lêkera xwerû, gerguhêz, ç-ya req

1. Tov avêtin nav zeviyeke kêlayî daku bibe riwekek.
   • Di sulûk û se'y û cehdê da
     Biçîn werdan ji gulzaran
     Ko exyaran bi dest xar in — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
   • Meha adara 1951-an, ji hefta diduyan heta dawiya mehê, me tov çandin. — (Mehmed Uzun, Bîra qederê, Weşanên Nefel, 2002)
   • Divê hinik dijwarî di vê rêda bibînin,/ Yanê em çi biçinin, emê wî zû hilênin, (Cigerxwîn) — (Qanatê Kurdo, Tarîxa Edebyeta Kurdî, Roja Nû, 1983)
2. Şitil kirin di nav axê re daku mezin bibe.
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: چاندن‎
• kurdî-krîlî: ч'андьн

Têkildar

• çinîn

Jê

 

• çand
• çande
• çandeyî
• çandî
• çînende
• çînendetî
• çîner
• çînerî

Bide ber

 

• av dan
• cot
• kêlan
• çinîn
• şên kirin

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *kwei- (“çêkirin, berhev kirin”), proto-îranî *çey-, hevreha çinîn û ni-jinandin yên kurmancî, çeyi- ya avestayî, ç'y'n parsî û pehlewî, چیدن‎ (çîden, “çinîn - dema niha -çîn-”) ya farisî, چاندن‎ (çandin) û چنین‎ (çinîn) ya soranî, [skrîpt hewce ye] (çiniyay, “çinîn”) ya hewramî, çînayen ya zazakî, [skrîpt hewce ye] (çey-) ya sanskrîtî, чинити (čìniti, “çêkirin”) ya sirbo-xirwatî û ukraynî...

Çavkanî:

• Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007, r. 26
• Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em, r. 45
• Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.

Werger

• Afrîkansî: kweek, aankweek, beskaaf, beskawe
• Almanî: aussäen → de, Ackerbau → de m, Anbau → de m, Landwirtschaft → de m, Zucht → de m, ackern → de, anpflanzen → de, bebauen → de, säen → de, ^?Agrikultur → de m, ^?Säen m
• Erebî: زرع‎ → ar, الزراعة‎ → ar, الإغراس‎, الغرس‎, ^?حرث‎
• Esperantoyî: kulturi → eo
• Farisî: کاشتن‎ → fa, کشاورزی‎ → fa, کشتن‎ → fa, ورزیدن‎ → fa
• Fînî: viljellä → fi
• Fransî: cultiver → fr
• Holendî: bebouwen → nl, beschaven → nl, kweken → nl, aankweken → nl, telen → nl, verbouwen → nl
• Îdoyî: kultivar → io
• Îngilîzî: cultivate → en, grow → en, agriculture → en, plant → en, ^?growing → en, ^?husbandry → en, ^?implantation → en, ^?instil → en, ^?seed → en, ^?sow → en, ^?sowing → en, ^?planting → en
• Îtalî: coltivare → it
• Japonî: 農業 → ja (nougyou), 耕作 → ja (kousaku)
• Katalanî: conrear → ca, cultivar → ca
• Latînî: colere
• Portugalî: amanhar → pt, cultivar → pt
• Sirananî: kweki
• Sonxayî: beeri
• Spanî: cultivar → es
• Swêdî: avla → sv
• Tirkî: ekmek → tr, dikmek → tr, ekmek → tr, doğramak → tr, ^?ekin ekmek

Navdêr

Tewandina çandin
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	çandin	çandin
Îzafe	çandina	çandinên
Çemandî	çandinê	çandinan
Nîşandera çemandî	wê çandinê	wan çandinan
Bangkirin	çandinê	çandinino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	çandinek	çandinin
Îzafe	çandineke	çandinine
Çemandî	çandinekê	çandininan

çandin mê

1. tovavêtin

   çandina genim, çandina bacanan

2. şitilçikilandin

   çandina daran

Werger

• Tirkî: ekin → tr, dikme → tr, tarım → tr, ziraat → tr, dikim → tr, ekme → tr, ekim → tr, hasat → tr, doğrama → tr

Soranî

Lêker

çandin

1. Bi alfabeya latînî nivîsina چاندن‎ (çandin).
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Tewîn

• çên