pel

Kurmancî biguhêre

Bilêvkirin biguhêre

IPA^(kilîd): /pʰɛl/
Kîtekirin: pel

Navdêr 1 biguhêre

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pel	pel
Îzafe	pelê	pelên
Çemandî	pelî	pelan
Nîşandera çemandî	wî pelî	wan pelan
Bangkirin	pelo	pelino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pelek	pelin
Îzafe	pelekî	peline
Çemandî	pelekî	pelinan

pel (1)

pel nêr, p-ya req

Parçeyên çeqên daran ve şên dibin. (pêşî ji bişkojan dipişkivin, paşî kesk dibin û taliyê dibeyin anku zer dibin û diwerin anku diweşin)
Hevmane: belçim, belçîm, bilçik, belçûm, pelçim, pelçîm, pelçûm
per, kaxez, weraqe, belgename

Bi alfabeyên din biguhêre

kurdî-erebî: پەل‎

Ji wêjeya klasîk biguhêre

Ah-i bêgavê ji dil tên me ji pêta di ceger
Bes tu bêfeyde nesîhet ke me dil bûye pelek — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Herwiha biguhêre

Çavkanî

belg – Dîgor, Agirî, Wan
belçim – Dêrsim, Serhedî
pelg – Sirûc, Bîraçik, Xelfetî
pel – Mêrdîn, Sêwreg, Amed, Pasûr, Çewlîg, Bazîd
pelçim – Botan
pelç – Hewag
per – Semsûr

Jê biguhêre

(lêker) pel girtin

(navdêr) pelgirtin
(navdêr) pelçûn

Etîmolojî biguhêre

Hevreha şêxbizinî welg, zazakî velg

proto-hindûewropî: *welə- ("hirî, pûrt") > *wolko- ("mû, hirî, pûrt; giya; daristan")

proto-îranî: *warka- ("belg, pel")

avestayî: verke- ("belg, pel")

partî: wrgr ("belg, pel")

pehlewî: werg ("belg, pel")

sogdî: wrkr ("belg, pel")

farisî: berg ("belg, pel")

mazenderanî: verek ("belg, pel")

kurdî: belg > pelg > pel

zazakî: velg ("belg, pel")

sanskrîtî: velke- ("per, bask") ...

latînî: vellus- ("hirî, pûrt")

almanî: Wolle- ("hirî, pûrt")

îngilîzî: wool- ("hirî, pûrt")

Çavkanî:

Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 47.
Lubotsky, Alexander. Indo-Aryan inherited lexicon . University of Leiden.
Pokorny, Julius, Ferhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959, r. 1139

Bi zaravayên din biguhêre

soranî/erdelanî: gella, pelk
zazakî/kirmanckî: pel, pelçim, pure, velg,
kelhûrî/feylî/şêxbizinî: welg, welneg, werg, belg, berg, pelg
hewramî/şebekî: welg

Werger biguhêre

riwek

Abxazî: абӷьы (ābγ̍ə)
Açehî: ôn
Adîgeyî: тхьэпкӏэ (tḥăpč̣̍ă)
Afarî: dalaa
Afrîkansî: blaar → af
Aklanon: dahon
Albanî: gjethe → sq m pj
Almaniya Pennsylvania: Blatt nt
Almanî: Blatt → de nt, Laubblatt → de nt
Elmanîşî: Blatt nt

Frankoniya navendî: Blatt nt
Amamî-oşimayiya bakurî: 葉 (はー, hā)
Amamî-oşîmayiya başûrî: 葉 (はー, hā)
Amharî: ቅጠል (ḳəṭäl)
Aragonî: fuella → an m
Aramî:
Siryaniya klasîk: ܛܪܦܐ‎ n (ṭarpā)
Argobbayî: ቅጠል (qəțäl)
Aromanî: frãndzã m, frundzã m
Asamî: পাত nt (pat)
Asî: rahon, dahon
Astûrî: fueya → ast m
Aşkunî: pār
Atayalî: abau
Aymarayî: laphi → ay
Aynuyî: ハㇺ (ham)
Azerî: yarpaq → az
Bahnarî: hla
Balînî: don
Baskî: hosto → eu, orri → eu
Başkîrî: япраҡ (yapraq)
Belarusî: ліст n (list)
Bengalî: পাতা → bn (pata)
Bojpûrî: पान (pān)
Boleyî: kumi rewe
Bretonî: delienn → br m
Bruneyî: daun
Bugî: daung
Bulgarî: лист → bg n (list), листо́ → bg nt (listó)
Burmayî: အရွက် → my (a.rwak)
Buryatî: набша (nabša), набшаһан (nabšahan), намаа (namaa)
Cingphoyî: lap
Çamicuroyî: chijpana
Çamiya rojhilatî: ꨈꨶꨮꩉ, ꨨꨤꨩ
Çavacanoyî: ohas
Çeçenî: гӏа (ġa)
Çekî: list → cs n
Çerokî: ᎤᎦᎶᎬ (ugalogv)
Çîçewayî: tsamba
Çînî:
Kantonî: 葉 (jip⁶), 葉子 (jip⁶ zi²)

Dunganî: еезы (i͡əi͡əzɨ), еер (i͡əi͡ər), езы (i͡əzɨ)

Hakkayî: 葉 (ya̍p)

Jinî: 葉子 (ieh⁴ zeh)

Mandarînî: 葉 → zh (yè), 葉子 → zh (yèzi)

Min dongî: 箬箬 (niŏh-niŏh)

Minnanî: 葉 → zh-min-nan (ia̍p), 葉仔 → zh-min-nan (hio̍h-á)

Wuyî: 葉, 葉子

Xiangî: 葉子 (ie⁶ zr)
Çuvaşî: ҫулҫӑ (śulśă)
Dalmatî: fualja m
Danmarkî: blad → da nt, løv nt
Drungî: vng'lvp
Endonezyayî: daun → id
Engayî: yoko
Erebî: وَرَقَة‎ m (waraqa)
Ermenî: տերեւ (terew)
Erzayî: лопа (lopa)
Esperantoyî: folio → eo
Estonî: leht → et
Etiyopiya klasîk: ቈጽል (ḳʷäṣl)
Evenî: эбдэнрэ (əʙdənrə)
Evenkî: авданна (awdanna)
Eweyî: aŋgba
Farisî: برگ‎ → fa (barg)
Ferî: blað nt
Fîjî: drau → fj
Fînî: lehti → fi
Fonî: ama
Frankoprovansî: fôlye m
Fransiya kevn: fueille m
Fransî: feuille → fr m
Friyolî: fuee m
Frîsiya saterlandî: Blääd nt
Frîsî: blêd
Fulahî:
Latînî: haako, kaakol

Adlamî: 𞤸𞤢𞥄𞤳𞤮‎, 𞤳𞤢𞥄𞤳𞤮𞤤‎
Fuyugî: hutu
Gaelîka skotî: duille m, duilleag m
Galîsî: folla → gl m
Gîlekî: ولگ‎
Gujaratî: પાન m (pān), પર્ણ nt (parṇ), પાંદડું nt (pā̃dḍũ), દલ (dal)
Gurcî: ფოთოლი → ka (potoli)
Guwaranî: togue → gn
Gwiçinî: chʼatʼan
Haîtî: fèy
Hawayî: lau
Hawsayî: ganye → ha, warƙa
Higaononî: dahon
Hindî: पत्ता → hi n (pattā), पत्ती → hi m (pattī)
Hirî motuyî: raurau
Hîlîgaynonî: dahon
Hîrî motuyî: rau
Hmongî: nplooj
Holendî: blad → nl nt
Hopîyî: nàapi
Îbranî: עָלֶה‎ → he n (alé)
Îdoyî: folio → io
Îgboyî: akwụkwọ
Înesenyoyî: qap
Îngilîziya kevn: lēaf → ang nt
Îngilîzî: leaf → en
Îngriyî: lehti
Înterlîngua: folio
Înuîtî: ᐊᑭᕈᐊᕈᖅ
Îranunî: raun
Îrlendî: duilleog → ga m, bileog → ga m
Îtalî: foglia → it m
Îu mienî: normh
Îzlendî: lauf → is nt, laufblað → is nt
Japonî: 葉 → ja (は, ha), 葉っぱ → ja (はっぱ, happa), 木の葉 → ja (このは, konoha)
Jarayî: hla
Javayiya kevn: ron
Javayî: godhong → jv, ron
Kalalîsûtî: pilu
Kamkata-viriyî: por
Kannadayî: ಎಲೆ → kn (ele)
Kapampanganî: bulung
Karelî: lehti
Kaşûbî: lëst
Katalanî: fulla → ca m
Keçwayî: raphi, llaqhi
Khasiyî: sla
Kikaiyî: 葉 (ぱー, pā)
Kirgizî: жалбырак → ky (calbırak)
Kîkûyûyî: ithangũ 5
Kîngalî: කොළේ (koḷē), කොළය (koḷaya)
Kîputî: dun
Komî-permyakî: кор (kor)
Komorî: wani 11 an 6
Konkanî: पाल्लो (pāllo)
Koreyî: 잎 → ko (ip)
Korsîkayî: foglia → co m
Krî:
Kriya bejayî: nīpiy
Kunigamî: 葉 (ぱー, phā)
Ladînoyî: foja m, yaprak n
Lakotayî: wahpe, ape
Latgalî: lopa m
Latînî: folium → la nt, frons m
Latviyayî: lapa → lv m
Lawsî: ໃບ (bai), ໃບໄມ້ → lo (bai mai)
Lingalayî: nkásá 9 an 10, lokásá 11 an 10
Lîgûrî: féuggia m
Lîmbûrgî: louf → li nt
Lîtwanî: lapas → lt n
Lombardî: foeuja m, fòia m
Lugandayî: ekikoola
Luhyayî: lisafu
Luksembûrgî: Blat nt
Mòçenoyî: lap nt
Maguindanaoyî: laun
Makedonî: лист n (list)
Malagasî: ravina → mg, ravina → mg
Malayalamî: ഇല → ml (ila)
Malezî: daun → ms
Maltayî: werqa m
Mançûyî: ᠠᠪᡩᠠᡥᠠ (abdaha)
Manksî: duillag m
Mansî: лӯпта (lūpta)
Maorî: rau → mi, tawhera
Maranaoyî: ra'on
Maratî: पर्ण nt (parṇa), पत्र → mr nt (patra), दल → mr nt (dal)
Marî:
Mariya rojhilatî: лышташ

Mariya rojavayî: ӹлӹштӓш (ÿlÿštäš)
Mbya guaraniyî: ogue
Mecarî: levél → hu, falevél → hu
Melanauyiya navendî: daun
Misrî:

(gꜣbt)
Miyakoyî: 葉 (ぱー, pā)
Mizoyî: hnah
Mînangkabawî: daun
Mîrandî: fuolha m
Mohegan-pequotî: wunipaq
Mongolî:
Kirîlî: навч → mn (navč)

Mongolî: ᠨᠠᠪᠴᠢ (nabči)
Monî: သၠ (hlaˀ)
Muongî: lả
Nahwatlî: izhuatl → nah
Nanayî: хабдата
Navajoyî: atʼąąʼ
Nedersaksî:
Almaniya jêrîn a almanî: Blatt nt
Nepalî: पात → ne (pāt)
Nicobariya navendî: dai
Normandî: fielle m, fieille m, fuule m, fiëly m
Norwecî:
Norweciya bokmålî: blad → no nt, løv → no nt

Norweciya nînorskî: blad nt, lauv nt
Ojibweyî: aniibiishibag, aniibiishibagoon pj, aniibiish, aniibiishan pj, ᐊᓂᐱᐦᔑᐸᐟ (aniibiishibag), ᐊᓂᐱᐦᔑᐸᑯᐣ pj (aniibiishibagoon), ᐊᓂᐱᐦᐡ (aniibiish), ᐊᓂᐱᐦᔕᐣ pj (aniibiishan)
Oki-no-erabu: 葉 (はー, fā)
Okînawanî: 葉 (ふぁー, fā)
Oksîtanî: fuèlha → oc m
Oneidayî: onláhte̲’
Oriyayî: ପତ୍ର → or (pôtrô)
Osageyî: žąąpé
Osetî: сыф (syf)
Osmanî: یپراق‎ (yaprak)
Oygurî: يوپۇرماق‎ (yopurmaq), ياپراق‎ (yapraq)
Ozbekî: yaproq → uz, barg → uz
Pacohî: ula, ila
Palawî: llel
Pali:
Palî: ပဏ္ဏ nt

Palî: पण्ण nt

Palî: បណ្ណ nt

Latînî: paṇṇa nt

Palî: පණ්ණ nt

Palî: ปณฺณ nt
Papyamentoyî: foya
Pelayî: a³¹faʔ⁵⁵, sak⁵⁵ faʔ⁵⁵
Peştûyî: پاڼه‎ → ps m (pâṇa)
Piedmontîsî: feuja m
Pîpîlî: iswat, izhuat
Plodîşî: Blaut nt
Polonî: liść → pl n
Portugalî: folha → pt m
Prasunî: pārag
Puncabî: ਪੱਤਾ n (pattā)
Qazaxî: жапырақ (japyraq)
Rapanuyî: rua
Rohingyayî: fata
Romagnolî: fója m
Romancî: fegl
Romanî: patrin m
Romanyayî: frunză → ro m
Rusî: лист → ru n (list), plural for this sense: ли́стья → ru n pj (lístʹja)
S'gaw karenî: သ့ၣ်လၣ် (thaỳ là)
Sahoyî: dharhaa
Samiya bakurî: lasta
Samoayî: lau
Sanskrîtî: पर्ण → sa nt (parṇá), पत्र → sa nt (patra)
Sardînî: fògia m
Sebwanoyî: dahon
Semaî: sela
Sicîlî: fogghia → scn m
Sindhî: پَنُ‎ n (panu)
Sirboxirwatî:
Kirîlî: лист n, лиска m

Latînî: list → sh n, liska → sh m
Slaviya kevn:
Kirîlî: листъ n (listŭ)

Glagolîtîk: ⰾⰹⱄⱅⱏ n (listŭ)
Slaviya rojavayî ya kevn: листъ n (listŭ)
Slovakî: list → sk n
Slovenî: list → sl n
Slovînsî: lȧ̃st n
Somalî: caleen → so m
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: list n

Sorbiya jorîn: list n
Spanî: hoja → es m
Sundanî: daun → su
Swahîlî: jani → sw 5 an 6, msahafu → sw 3 an 4
Swêdî: blad → sv nt, löv → sv nt
Şanî: မႂ် (mǎue), ဝႂ် (wǎue)
Şîngazîcayî: wani 11 an 10
Şonayî: shizha
Tacikî: барг → tg (barg)
Tagalogî: dahon → tl
Talişî: لیو‎
Tamîlî: இலை → ta (ilai)
Taosî: ə̂na
Tarantinoyî: fogghie m
Tarifitî: afar n, tifrešt m
Tausugî: dahun
Tayî: ใบ → th (bai), ใบไม้ → th
Telûgûyî: ఆకు → te (āku)
Temazîxtiya atlasa navendî: ⵉⴼⴻⵔ n (ifer)
Temiarî: sela
Teterî: яфрак → tt (yafraq)
Tetûmî: roo
Tirkî: yaprak → tr
Tirkmenî: ýaprak
Tîbetî: ལོ་མ། (lo ma)
Tlingitî: kayaaní
Tokpisinî: lip
Toku-no-şîmayî: 葉 (はー, hā)
Toxarî A: pält
Toxarî B: pilta
Tregamî: påṭ
Tuluyî: ಅಡಿಪಿರೆ (aḍipire)
Tuvalûyî: lau
Tûpiya kevn: oba
Udî: хазал (χazal)
Udmurtî: куар (kuar)
Urdûyî: پتی‎ m (patti)
Ûkraynî: лист → uk n (lyst)
Venîsî: foja → vec m, fogia m
Vepsî: leht
Viyetnamî: lá → vi
Volapûkî: bled → vo
Voroyî: leht'
Votî: lehti
Waigalî: poṭ
Walonî: foye → wa m
Warayî: dáhon
Weylsî: deilen → cy m
Wîlamowî: błot nt
Wolofî: xob → wo
Ximêrî: ស្លឹក → km (slək), ស្លឹកឈើ (sləkchəə)
Xosayî: igqabi 5 an 6
Yaeyamayî: 葉 (ぱー, pā)
Yakutî: сэбирдэх (sebirdex)
Yamanayî: Suka
Yidîşî: בלאַט‎ n an m (blat)
Yonagunî: 葉 (はー, hā)
Yoronî: 葉 (ぱー, pā)
Yorubayî: ewé
Yûnanî: φύλλο → el nt (fýllo)
Kevn: φύλλον nt (phúllon), πέταλον nt (pétalon)
Zêlandî: blad nt
Zhuangî: mbaw
Zuluyî: ikhasi → zu 5 an 6, iqabi → zu 5 an 6

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

per, kaxez, weraqe, belgename

Almanî: Laub → de nêr, Seite → de mê, ^?Wedel → de nêr
Farisî: برگ‎ → fa, سند‎ → fa, صفحه‎ → fa, ^?برگه‎ → fa, ^?شراره آتش‎, ^?کاغذ‎ → fa, ^?مدرک‎ → fa
Îngilîzî: covey → en, foliage → en, frond → en, gleed → en, platoon → en, file → en, phyllo- → en
Tirkî: belge → tr, çalkantı → tr, çapak → tr, ^?lahza → tr

Navdêr 2 biguhêre

pel (2)

pel nêr

pêt,
parçeyên agirî yên ji pirtên darî yan kumirê
(yên ku agirî girtine û dişewitin lê hê nebûne xwelî)

Bi alfabeyên din biguhêre

kurdî-erebî: په‌ل‎

Etîmolojî biguhêre

Herwiha piring, pêreng, ji proto-hindûewropî *péh₂ur (agir), hevreha çekî pýř (pel), yûnaniya kevn πῦρ (pûr) (pûr: agir > kurdî pîroman), toxarî A por (agir), toxarî B puwar (agir), hîtîtî paḫḫur (agir), danmarkî / norwecî / swêdî fyr (agir), îngilîzî fire (agir), ermenî հուր (hur) (hur: agir)...