zer

KurmancîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
RengdêrBiguhêre
Pozîtîv | Komparatîv | Sûperlatîv |
---|---|---|
zer | herî zer |
zer
- (reng) rengê rojê anku tavê, rengê zêrî,
wek rengê zêrî, yê lîmonên gihiştî yan yê roja geş: #ffff00- kirasekî zer
- kesk û sor û zer (rêzkirina rengên Ala Rengîn):
- Ronahiya dil û çav,
diyariya dê û bav
pêsîra wî roj û tav,
spehîtiya ax û av
ala kurdan ser be ser,
sor û gewr e kesk û zer — (Kamiran Bedirxan: Ala Kurdan, Hawar hj. 8, 1932)
- por an serê bi rengê zer ve, ne-reş:
- jineke porzer
- beyî, gihiştî:
- Genim zer bûye.
- spîçolkî, rengavêtî
- Rûyê wî ji tirsan zer bû.
- (siyaset), (Başûrê Kurdistanê) PDK, Partiya Demokrat a Kurdistanê (bidin ber: kesk = YNK)
Bi alfabeyên dinBiguhêre
JêBiguhêre
TêkilîBiguhêre
Biguhêre
Biguhêre
QafiyeBiguhêre
EtîmolojîBiguhêre
Hevreha soranî زهرد (zerd), kurdiya başûrî zerd, lekî zerd, hewramî zerd, belûçî زرد (zerd), farisî زرد (zerd), tacikî зард (zard), pehlewî zert, partî zer-ğon, peştûyî ژېړ (žêṛ), avestayî 𐬰𐬀𐬌𐬭𐬌 (zairi, /zeyri/), sanskrîtî हरि (hári)... latviyayî zelt, lîtwanî žélti, žel̃vas... bulgarî жълт (žǎlt), makedonî жолт (žolt), polonî żółty, rûsî жёлтый (žóltiy), çekî žlutý... danmarkî/norwecî/swêdî gul, almanî gelb, inglîziya kevn ġeolu, inglîziya niha yellow... hemû ji proto-hindûewropî *ǵʰelh₃-.
Bo guherîna *ǵ- ya proto-hindûewropî bi z- di zimanên îranî de, bidin ber: zanîn, zan, zevî...
Ji heman rehî herwiha: zêr.
Hêjayî gotinê ye ku nêzîkiya dengî ya peyva zer li gel hevwateya wê ya tirkî sarı tenê tesedifî ye, peyva tirkî ji zimanê proto-tirkî ye (ne peyveke ji zimanên hindûewropî deynkirî ye).
- Çavkanî:
- Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
- Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
- Mackenzie, D. N. (1971), A Concise Pahlavi Dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press.
- Novák, Ľubomír (2013) Problem of Archaism and Innovation in the Eastern Iranian Languages (PhD dissertation)[[1]], Prague: Univerzita Karlova v Praze, filozofická fakulta.
- Расторгуева В. С., Эдельман Д. И. Этимологический словарь иранских языков. [Rastorguyeva V.S., Edelman D.I.: Ferhenga Etîmolojî ya Zimanên Îranî] (bi rûsî) 2000-2011-.
- The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi inglîzî û rûsî): http://starling.rinet.ru/
- Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
- Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em
Bi zaravayên dinBiguhêre
WergerBiguhêre
- Abaknonî: dulaw
- Abxazî: аҩежь (āʿ°ež̍)
- Afrîkansî: geel → af
- Akadî: 𒅊 → akk (warqu, SIG7)
- Albanî: verdhë → sq
- Almanî: gelb → de
- Altayiya başûrî: сары (sarï)
- Azerî: sarı → az
- Bambarayî: wɔlɔ
- Baskî: hori → eu
- Başkîrî: һары (harï)
- Biatah bidayuh: siaaʼ
- Bretonî: melen → br
- Bulgarî: жълт → bg (žǎlt)
- Çekî: žlutý → cs
- Çînî: 黄色 → zh (huángsè)
- Çolyanî: páravün
- Çuvaşî: сарă (sară)
- Damariya rojhilat: marˈmar
- Danmarkî: gul → da
- Erebî: أصفر → ar (eșfer)
- Ermenî: դեղին → hy (dełin)
- Esperantoyî: flava → eo
- Estonî: kollane → et
- Farisî: زرد → fa (zerd)
- Ferî: gulur
- Fînî: keltainen → fi
- Fransî: jaune → fr
- Frîsî: giel → fy
- Friyolî: zâl
- Gagawzî: sarı
- Gotî: 𐌲𐌹𐌻𐍅𐍃 (gilws)
- Gujaratî: પીળો → gu (pīḷo)
- Gurcî: ყვითელი (q̇viteli)
- Haîtî: jòn
- Hindî: पीला → hi (peelaa)
- Holendî: geel → nl
- Indonezî: kuning → id
- Inglîzî: yellow → en
- Îbranî: צהוב → he (tsahóv)
- Îdoyî: flava → io
- Înterlîngua: jalne → ia
- Înuîtî: ᖁᖅᓱᖅᑐᖅ (quqsuqtuq)
- Îtalî: giallo → it
- Îzlendî: gulur → is
- Japonî: 黄色 → ja (kiiro), イエロー → ja (ierō)
- Karaçay-balkarî: сары
- Kaskayî: denēstʼī́he
- Katalanî: groc → ca
- Kînyarwandayî: hondo
- Kirgizî: сары → ky (sarı)
- Koreyî: 노랗다 → ko (norata)
- Korsîkayî: giallu → co
- Kotavayî: blafotaf
- Kumikî: сари (sari)
- Latînî: gilvus → la, helvus, flavus → la, luteus → la
- Latviyayî: dzeltens → lv
- Lîtwanî: geltonas → lt
- Luksembûrgî: giel → lb
- Malagasî: vony → mg, mavo → mg
- Malezî: kuning → ms
- Manksî: bwee, buigh
- Maorî: kōwhai → mi
- Mayayiya yukatekî: k’an
- Mecarî: sárga → hu
- Mongolî: шар → mn (šar), шаргал → mn (šargal)
- Nahwatliya klasîk: coztic
- Nganasanî: тодякуо
- Nogayî: сары (sarı)
- Norwecî: gul → no
- Oksîtanî: jaune → oc, rossèl → oc
- Oygurî: سېرىق → ug (sëriq)
- Ozbekî: sariq → uz
- Papyamentoyî: gel, hel
- Peştûyî: ژېړ → ps (žeṛ)
- Pîrahayî: biísi
- Polonî: żółty → pl
- Portugalî: amarelo → pt
- Qazaxî: сары → kk (sarı)
- Romanyayî: galben → ro
- Rusî: жёлтый → ru (jioltyï)
- Samiya bakurî: fiskat
- Sanskrîtî: हरिद्राभः → sa (haridramaḥ)
- Sirananî: geri
- Sirboxirwatî: žut → sh
- Sirboxirwatî: жут → sh
- Slovakî: žltý → sk
- Slovenî: rumena
- Sonxayî: woole
- Babariya başûr-rojhilat: laˈlʲal
- Spanî: amarillo → es
- Sûmerî: 𒅊𒅊 → sux (sisi)
- Swêdî: gul → sv
- Şawî: awraɣ
- Şorî: сарыг
- Tacikî: зард → tg (zard)
- Tagalogî: diláw
- Tamîlî: மஞ்சள் → ta (mañcaḷ)
- Tayî: สีเหลือง → th, เหลือง → th (hlʉ̌ʉang)
- Teterî: сары (sarı)
- Teteriya krîmî: sarı
- Tirkî: sarı → tr
- Tirkmenî: sary
- Tobî: choriong
- Tofalarî: сарығ
- Tuvanî: сарыг (sarıg)
- Ûbîkî: cᵒɑɣᵒɑ́
- Udmurtî: ӵуж (čuž)
- Ûrûmî: сары
- Viyetnamî: vàng → vi, hòang → vi
- Walonî: djaene → wa
- Weylsî: melyn → cy
- Xakasî: сарығ (sarığ)
- Yûnanî: κίτρινος → el (kítrinos)
- Yûnaniya kevn: κίτρινος → grc (kítrinos) nêr
Biguhêre
Zayenda nêr a binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | zêr | zêr | ||
Îzafe | zêrê | zêrên | ||
Çemandî | zêrî | zêran | ||
Nîşandera çemandî | wî zêrî | wan zêran | ||
Bangkirin | zêro | zêrino | ||
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | zêrek | zêrin | ||
Îzafe | zêrekî | zêrine | ||
Çemandî | zêrekî | zêrinan |
zer nêr
WergerBiguhêre
Biguhêre
zer nêr
- zêr
- Qûşçiyê şahîn di destê wî di bêazar-i bit
Bende'ê Baxwey bivêt dê meylê sîm û zer nekit
Da 'etaya padişahan bê hed û ijmar-i bit— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
- Qûşçiyê şahîn di destê wî di bêazar-i bit
JêBiguhêre
- Forma farisî ya peyva zêr e, di kurdî de tenê di klasîkan de hatiye bikaranîn.
WergerBiguhêre
TirkîBiguhêre
Biguhêre
zer