gul

Binêre herwiha: Gul

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /ɡʊl/
Kîtekirin: gul

Navdêr

Tewandina gul
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gul	gul
Îzafe	gula	gulên
Çemandî	gulê	gulan
Nîşandera çemandî	wê gulê	wan gulan
Bangkirin	gulê	gulino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gulek	gulin
Îzafe	guleke	guline
Çemandî	gulekê	gulinan

çend gul

gul m

(riwek) giyayên kulîlkdar, giyayên bikulîlk,
giyayên ku kulîlk pê ve şên dibin.
- Mane li dorê cema
  Hin gulê bo'enber in
  Hin di şîrîn esmer in — (Melayê Cizîrî, Dîwan, ~1640)
(Reşwî) Dendikeke bo xwarinê.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Bi alfabeyên din

Têkilî

Hin cûnên gulan

Bide ber

gol

Qafiye

Gotinên pêşiyan

Jê

Bikaranîn

Peyva "gul" bo xwarinê (bi tirkî, ayçiçek çekirdeği, înglîzî, sunflower seeds) ji peyva ji gulê gulberojê dihê ku li ser dendik heye. Li şûna wê "gul" "gil", "gûl" û "gula" jî dihê gotin.

Etîmolojî

hevreh soranî گوڵ (guł), farisî (berê "gul", niha "gol"), tacikî гул (gul), pehlewiya nûtir 𐭢𐭫 (gul) pehlewi kevntir wred, lekî gil, zazakî vil, hewramî vilî, semnanî û talîşî vile, pertî 𐫇𐫀𐫡 (war), sogdî werd, avestayî 𐬬𐬀𐬭𐬆𐬜𐬀‎ (varǝδa-), îngilîziya kevn word (teraş, devî, dehl), norwecî orr / erre (teraş), albanî hurdhe (daralînk), latînî rubus (dirîk, strî)... hemû ji proto-hindûewropî *wr̥dʰo- (nesrîn).

Ev peyva îranî di sê serdemên cuda de ketiye gelek zimanên cîran û dûrtir jî:

Serdema kevn belkî ji zimanên îranî → yûnaniya kevn βρόδον (bródon) (brodon) / ῥόδον (rhódon) → latînî rosa → fransî, îngilîzî û gelek zimanên din yên ewropî rose
Serdema navîn yan serdema kevn ji zimanên îranî → aramî ורדא (werda), siryanî ܘܪܕܐ‎ (werda), erebî وردة (werde), ermenî վարդ (vard) (vard)
Serdema nû ji zimanên îranî → osmanî گل (gül), tirkî/azerî/tirkmenî gül, ozbekî gul, hindî गुल (gul), ûrdûyî گل‎ (gul), bengalî গুল (gul), qazaxî гүл (gül), sirbokroatî ђул / đul...

Çavkanî:

Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010, r. 399-400
Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press, r. 224.
Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 206.
Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots^[1], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2an, r. 102
MacKenzie, David Neil, The dialect of Awroman (Hawraman-i Luhon) Grammatical sketch, texts, and vocabulary^[2], Kommissionaer: Munksgaard (København), 1966, r. 133
Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.

Bi zaravayên din

Hewramî: vilî
Kurdiya başûrî: guł
Lekî: gil
Soranî: guł
Zazakî: vil

Werger

Abxazî: ашәҭ (āš°t)
Afrîkansî: blom → af
Albanî: lule → sq m
Almanî: Blüte → de m, Blume → de m
Amharî: አበባ (ʾäbäba)
Aragonî: flor m
Aramî:
Siryanî: ܗܒܒܐ n (habbāḇāʾ), ܗܒܬܐ m (habb(ə)ṯāʾ)
Arçî: тӏеӏ (tʼẹ)
Aromanî: floari m, floarã m, floare → roa-rup m, lilici m, lilice → roa-rup m, lãludã m
Asamî: ফুল (phul)
Astûrî: flor → ast m
Avarî: тӏе (tʼe), тӏегь (tʼeh)
Aynuyî: エプィケ (epuyke), エプィゲ (epuyge), トㇺ (tom), ノンノ (nonno)
Azerî: çiçək → az
Baskî: lore → eu
Başkîrî: сәскә (säskä)
Batsbî: ბუბუკ (bubuḳ)
Belarusî: кве́тка m (kvjétka)
Belûçî: پل (pull)
Bengalî: ফুল → bn (phul)
Bîkoliya naverast: burak
Boleyî: bitte
Bretonî: bleuñv → br, bleuñvienn m, bleunienn → br m, boked → br n, fleur
Bulgarî: цвят → bg n (cvjat)
Burmayî: ပန်း → my (pan:)
Buryatî: сэсэг (seseg)
Conxayî: མེ་ཏོག (me tog)
Çamicuroyî: chepeka
Çeçenî: зезаг (zezag)
Çekî: květ → cs n
Çerokî: ᎠᏥᎳᏍᎩ (atsilasgi)
Çîçewayî: duwa
Çînî:
Kantonî: 花 (faa¹)

Dunganî: хуа (hua), хуар (huar)

Hakkayî: 花 (fâ)

Jinî: 花 (hua¹)

Mandarînî: 花 → zh (huā), 花兒 / 花儿 → zh (huār), 花朵 → zh (huāduǒ), 花卉 → zh (huāhuì)

Min dongî: 花 (huă)

Minnanî: 花 → zh-min-nan (hoe, hoa), 花蕊 → zh-min-nan (hoe-lúi)

Wuyî: 花
Çuvaşî: чечек (čeček)
Dalmatî: fiaur n
Danmarkî: blomst → da g
Dargwayî: вава (vava)
Divehî: މާ (mā)
Drungî: wvt
Dusuniya navendî: bunga
Cham:
Çamiya rojhilatî: ꨝꨊꨭꨩ (bangu), ꨝꨪꨊꨭꨩ (bingu)
Endonezyayî: bunga → id, kembang → id, puspa → id
Erebî: زَهْرَة → ar m (zahra), زُهُور p (zuhūr), أَزْهَار p (ʾazhār), وَرْدَة m (warda)
Erebiya misrî: وَرد n (ward), وَرْدَة m (warda) (singulative)
Ermenî: ծաղիկ → hy (caġik)
Erzayî: цеця (cecja)
Esperantoyî: floro → eo
Estonî: õis → et, lill → et
Extremaduranî: frol
Farisî: گل → fa (gol), اسپرغم → fa (esparğam)
Ferî: blóma → fo m, blomstur → fo nt
Fînî: kukka → fi
Fransî: fleur → fr m
Fransiya kevn: fleur m

Fransiya kevn: flor m, flur m
Friyolî: flôr, rose m
Frîsiya bakur: blööm m
Frîsî: blom → fy g
Gaelîka skotî: blàth n, dìthean n, flùr n
Galîsî: flor → gl m, fror m, frol m
Gorontaloyî: bunga
Gujaratî: ફૂલ → gu (phūl), પુષ્પ (puṣp), સુમન (suman)
Gurcî: ყვავილი → ka (q̇vavili)
Haîtî: flè
Hawayî: pua
Hawsayî: fure → ha
Higaononî: bulak
Hindî: फूल → hi n (phūl), पुष्प → hi n (puṣp)
Hîlîgaynonî: bulak
Hmongî: paj
Holendî: bloem → nl m
Îbranî: פֶּרַח n (pérakh)
Îdoyî: floro → io
Îgboyî: ìfulū
Îlokanoyî: sabong
Îngilîziya kevn: blostma n
Îngilîziya navîn: flour
Îngilîzî: flower → en
Îngûşî: зиза (ziza)
Înterlîngua: flor
Înuîtî: nunangoark, perusiatsiark
Îranunî: sumping
Îrlendî: bláth → ga, plúr n
Îstriyotî: fiuri n p
Îtalî: fiore → it n
Îu mienî: biangh
Îzlendî: blóm → is nt
Japonî: 花 → ja (はな, hana)
Jarawa: ohag
Jarayî: bơnga
Javayiya kevn: wunga, kĕmbang
Javayî: kembang → jv
K'içe': kotz’i’j
Kalmîkî: цецг (tsetsg)
Kannadayî: ಹೂವು → kn (hūvu)
Kapampanganî: sampaga
Kaşûbî: kwiat n
Katalanî: flor → ca m
Kayingangî: ka fej
Keçwayî: tuktu, t'ika, sisa → qu, wayta, waita
Khmuyî: ຣາງ
Kirgizî: гүл → ky (gül)
Kîngalî: මල → si (mala)
Komî-permyakî: дзоридз (dzoridz)
Konkanî: ಪುಲ್ (pul)
Koreyiya navîn: 곶 (kwòc)
Koreyî: 꽃 → ko (kkot)
Korsîkayî: fiore → co n
Kreyoliya morîtanî: fler
Kumikî: чечек (çeçek)
Ladakhiyî: མེན་ཏོག (men tog)
Lakotayî: wanahca
Latgalî: zīds n, puče m, puke m
Latînî: flōs → la n
Latviyayî: zieds → lv n, puķe → lv m
Lenape:
Unamî: òtaès
Lawsî: ດອກໄມ້ (dǭk mai), ດອກ (dǭk)
Lezgînî: цуьк (cük), гуьл (gül)
Lîgûrî: sciura m
Lîtwanî: žiedas n, gėlė → lt m
Lombardî: fior n
Lubuagan kalingayî: sabong
Lueyî: ᦡᦸᧅᧈ (ḋoak¹), ᦡᦸᧅᧈᦺᦙᧉ (ḋoak¹may²)
Lugandayî: ekimuli
Luhyayî: liua
Luksembûrgî: Blumm → lb m
Maguindanaoyî: ulak
Makedonî: цвет n (cvet)
Malagasî: voninkazo → mg
Malayalamî: പൂവ് → ml (pūvŭ), പുഷ്പം → ml (puṣpaṃ), മലർ → ml (malar), അലർ → ml (alar), കുസുമം → ml (kusumaṃ)
Malezî: bunga → ms, kesuma
Maltayî: fjura m
Mançûyî: ᡳᠯᡥᠠ
Mansakayî: bolak
Mansiya bakurî: сё̄ри (së̄ri)
Maorî: putiputi, puāwai, puaka
Maranaoyî: bolak
Maratî: फूल (phūl)
Marî:
Mariya rojhilatî: пеледыш (peledyš)
Masayî: ntapukai, ntapuka p
Mayayiya yukatekî: lool, nikte’
Mbya guaraniyî: poty
Mecarî: virág → hu
Megrelî: პეული (ṗeuli)
Misrî:

(wnb n)
Mînangkabawî: bungo
Mîrandî: frol
Mokşayî: панчф (pančf)
Mongolî: цэцэг → mn (ceceg)
Mwanî: luwa
Nahuatl:
Nahwatliya navendî: xochitl

Nahwatliya huastecaya navendî: xochitl

Nahwatliya koatepek: xuchi

Klasîk: xochitl

Nahwatliya mîçoakanê: xuchil
Namayî: ǃkhas
Nanayî: силакта (silakta)
Napolîtanî: fiore n
Navajoyî: chʼil bílátah hózhóón, chʼilátah baa hózhónii
Nedersaksî: Bloom → nds m
Nepalî: फूल → ne (phūl)
Newarî: स्वां (swāṃ)
Ngunawalî: gamburra p
Normandî: flieur m
Norwecî:
Norwecî: blomst → no n

Norweciya nînorskî: blom n, blome → nn n, blomster → nn n
Ojibweyî: waabigwan, waabigwaniin p
Oksîtaniya kevn: flor m
Oksîtanî: flor → oc m, hlor → oc m
Oriyayî: ଫୁଲ → or (phulô), ପୁଷ୍ପ → or (puṣpô)
Oromoyî: abaaboo
Osetî: дидинӕг (didinæg)
Osmanî: چیچك (çiçek)
Oygurî: گۈل → ug (gül), چېچەك (chëchek)
Ozbekî: chechak → uz, gul → uz
Pacohî: piêr
Palawî: bung
Palî: puppha nt
Palî: पुप्फ nt (puppha)
Pangasînanî: dalapdap
Papyamentoyî: flor
Peştûyî: ګل n (gul)
Pîpîlî: shuchit, xuchit
Plodîşî: Bloom m
Polabî: kjot n
Polonî: kwiat → pl m nezindî
Portugaliya kevn: chor, flor, fror
Portugalî: flor → pt m
Puncabî: ਫੁੱਲ (phulla)
Purepeçayî: tsïtsïki
Pwoyiya rojavayî: ဖီၫ
Qazaxî: гүл (gül)
Qiptî:
Bohaîrî: ϩⲣⲏⲣⲓ m (hrēri)

Sahîdî: ϩⲣⲏⲣⲉ m (hrēre)
Rohingyayî: fúl
Romagnolî: fiôr n
Romancî: flur
Romanî: luludǐ m
Romanyayî: floare → ro m
Rusî: цвето́к n (cvetók), цветы́ p (cvetý)
Rusînî: цві́тя (cvítja), цві́ток n (cvítok), цві́тка m (cvítka)
Samiya bakurî: rássi, lieđđi
Samiya başûr: plåamstere, rïesege
Samoayî: fuga → sm
Sangoyî: kongö → sg
Sanskrîtî: पुष्प → sa nt (puṣpa), पुल्ल → sa (pulla), कुसुमम् → sa (kusumam), प्रसूनम् → sa (prasūnam), सुमम् → sa (sumam)
Santalî: ᱯᱷᱩᱞ (phul), ᱵᱟᱦᱟ (baha)
Sardînî: fiòre, flore
Sebwanoyî: bulak
Sicîlî: ciuri → scn n
Silesî: kwjot n
Sindhî: گلٍ (gilaa)
Sirananî: bromki
Sirboxirwatî:
Kirîlî: цвет n, цвијет n

Latînî: cvet → sh n, cvijet → sh n
Sîkkîmî: མེན་ཏོག (men tog)
Sîlhetî: ꠚꠥꠟ (fúl)
Skotî: flouer
Slaviya kevn: цвѣтъ n (cvětŭ)
Slaviya rojavayî ya kevn: цвѣтъ n (cvětŭ)
Slovakî: kvet n
Slovenî: cvet → sl n
Somalî: ubax → so
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: kwětk n

Sorbiya jorîn: kwět n
Sotoyiya başûr: palesa → st
Spanî: flor → es m
Sundanî: kembang → su, puspa
Svanî: მუღვა̈ჲ (muɣväy)
Swahîlî: ua → sw sinif c5/c6
Swêdî: blomma → sv g
Şanî: မွၵ်ႇ (mòak)
Şerpayî: མེན་ཏོག (men tog)
Şonayî: ruva
Tàyî: bjooc
Tacikî: гул → tg (gul)
Tagalogî: bulaklak → tl
Tahîtî: pua, tiare
Tamîlî: மலர் → ta (malar), பூ → ta (pū)
Taosî: pȍbénemą
Tarantinoyî: fiure n
Tarifitî: ṯanewwašt
Tausugî: sumping
Tayî: ดอก → th (dɔ̀ɔk), ดอกไม้ → th, บุษบา → th
Tayî nüa: ᥛᥩᥐᥱ (mǒak)
Telûgûyî: పువ్వు → te (puvvu), పుష్పము → te (puṣpamu)
Temazîxtiya atlasa navendî: ⴰⵊⴷⴷⵉⴳ n (ajddig)
Ternateyî: saya
Teteriya krîmî: şeşek
Teterî: гөл → tt (göl), чәчәк → tt (çäçäq)
Tetûmî: funan
Tigrînî: ዕምባባ (ʿəmbaba)
Tirkî: çiçek → tr
Tirkmenî: gül
Tîbetî: མེ་ཏོག (me tog)
Tongî: matala'i 'akau
Toxarî B: pyāpyo
Tumbukayî: luwa
Udmurtî: сяська (sjasʹka)
Urdûyî: پھول n (phūl), پشپ n
Ûkraynî: кві́тка m (kvítka), цвіт → uk n (cvit)
Venîsî: fior → vec
Vepsî: änik
Viyetnamî: hoa → vi (花 → vi), bông → vi
Volapûkî: flor → vo
Walonî: fleur → wa
Weylsî: blodyn → cy n
Wolofî: ntortor
Wutunhuayî: maidok, hu
Ximêrî: ផ្កា → km (phkaa)
Xosayî: intyatyambo
Yagnobî: гул (gul)
Yakanî: sumping
Yakutî: чэчик (çeçik), сибэкки (sibekki)
Yidîşî: בלום m (blum), קווייט n (kveyt)
Yorubayî: òdòdó
Yûnanî: άνθος → el nt (ánthos), λουλούδι → el nt (louloúdi), ανθός → el n (anthós)
Kevn: ἄνθος nt (ánthos)
Zêlandî: blomme m
Zhuangî: va
Zuluyî: imbali sinif c9/c10

Navdêr

gul

(devkî) gulê bûn:
guh lê bûn, bihîstin
Mi gul te nebû. ― Min guh li te nebû. Min dengê te nebihîst.

Mi gul muzîkê bû. ― Min muzîk bihîst. / Dengê muzîkê hat min.