se

Binêre herwiha: Se, sê, şe, şê, sé, še, sɇ, ṣe, û sè

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /sˤɛ/
Deng (Bidlîs)^ⓘ

Navdêr

Seyek

se nêr

Ajalek navmalî ye ku direye anku dihewe.
- Li gundê ber sînor seyê gund bi me hisiyan û kirine rewerew. Bavê min ez hildam hembêza xwe û bi lez meşiya. — (https://xwebun.org/salihe-nehsali/ [arşîv], Xwebûn)
- Gelo hin ji mala Derbas mirine, ew li ser çi digrîn? Gava şêniyan ji wan re gotibûn: Îro kamyonê pê li seyê wan kiriye. Li ser seyê xwe digrîn, pirkênî bi her du zilaman ketibû û gotibûn: Seyê wan ha, wele bavo xweş mesele ye. Ji bo seyekî ev girî ha! Li ser vê gotinê jî, yek ji cîranên me gotibû:Heyra seyê wan ne tenê se bû. Ew dost bû, heval bû, nobedar bû, kur bû. Dest û piyên wan bû. Ji bo wî, çi bikin mafê wan heye. — (Îsmaîl Dîndar, Palûte)
- Mehmet tere kelehekê mala hevalê xwe. Wan radivin sewê wî nîn çi dikin. Şivanê kehlê wê şevê vi tenê dimîniye. Xwarin amade dive û Mehmed hildigire tere nav pêz. Du seyê keryê jî vi pê ra terin. Se bi hev ra gep diken, diwêjin: — (https://materyalenkurdi.wordpress.com/author/yekmalev/ [arşîv], Metaryalên Kurdî)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: صە‎
kurdî-krîlî: сә

Herwiha

seg
sa

Hevmane

kûçik
gembol^[1] (kûçikê nêr)
kelb ^[2]
kutik
kûtî
gûtî
gurxenêk / gurêx ^[3] (seyê ku guran dixeniqîne)
tûle ^[3]

Bi zimanê zarokan

Navê zanistî

Canis lupus familiaris

Dengê seyan

reyîn ^[5]
hewtîn

Qewirandina seyan

Ji bo tirsandin û qewirandina kûçikan:

çix ^[3]
hoşt ^[6]
kut
kute
tört (bi dengek nêzîkê ö, Serhed)

Nalîna seyan

kaztîn ^[5]

Bikaranîn

Se bi gelemperî bo koma vî cûn ajalan û bo yên nêr tê bikaranîn. Yên mê dêl in.

Cûnên seyan

tajî

Têkildar

gur

Jê

Gotinên pêşiyan

Etîmolojî

Ji proto-îranî *cwā́ ji proto-hindûîranî *ćwā́ ji proto-hindûewropî *ḱwṓ (“kuçik”). Bide ber mediya kevn σπάκα (speke), farisiya kevin seke, farisiya navîn seg, zazakî espe.

proto-hindûewropî: *kwon- ("se, kûçik")
proto-îranî:

avestayî: spān- ("se, kûçik")

pehlewî: sag ("se, kûçik")

hotenî: sve ("se, kûçik")

farisî: sag ("se, kûçik")

talîşî: sipa ("se, kûçik")

semnanî: esbe ("se, kûçik")…^{alfabeya arî}

kurmancî: se ("se, kûçik")

soranî: seg ("se, kûçik")

hewramî: sipe ("se, kûçik")

zazakî: espe, kutik ("se, kûçik")

sanskrîtî: svān- ("se, kûçik")

ermenî: šun ("se, kûçik")

yûnanî: kuōn ("se, kûçik")

latînî: canis ("se, kûçik")

almanî: hund ("se, kûçik")

îngilîzî: hound ("se, kûçik") ...

Çavkanî: Horn p.164, Watkins p.46, Etymonline

Bi zaravayên din

Soranî: seg, sipe
Zazakî: kutik, ^[7], kelp, espe
- cewrik = çêlikê kutikî = kirta = kirte = kudik = kudikê kutikî = leyirê kutikî (piçûkê seyan) ^[7]

Werger

se/Werger — binêre se/Werger

Çavkanî

^ http://www.turkcekurtcesozluk.com/index.php/term/T%C3%BCrk%C3%A7e+K%C3%BCrt%C3%A7e+S%C3%B6zl%C3%BCk+%28Ferhenga+Tirk%C3%AE-Kurd%C3%AE%29, k%C3%B6pek.xhtml
^ ^a ^b Xeletiya çavkanî: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named legerin.ferheng.org
^ ^a ^b ^c http://www.institutkurde.org/publications/kurmanci/dictionnaire/
^ Xeletiya çavkanî: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named turkcekurtcesozluk.com
^ ^a ^b https://web.archive.org/web/20120111140746/http://www.turkcekurtcesozluk.com/index.php?a=srch&d=1&id_srch=277d6bcb1956cb1003fdcfa0833b3ef4&il=tr&p=1
^ https://web.archive.org/web/20120111075718/http://www.turkcekurtcesozluk.com/index.php?a=srch&d=1&id_srch=6014937086ea130f792a1f24d0eb1150&il=tr&p=1
^ ^a ^b http://legerin.ferheng.org/?lang=zaza2turk&pg=search&s=k%C3%B6pek

Zazakî

Hoker

se

Çi.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Hejmar

se

Sed.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Binêre herwiha

Hejmarên sade yên zazakî

Albanî

Daçek

se

ji (bo berhevdanê)
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên ji hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Çekî

Daçek

se

li gel, bi ... re, pê re
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên li gel hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Danmarkî

Lêker

se

Dîtin.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Esperantoyî

Bilêvkirin

IPA: /se/
Kîtekirin: se

Girêdek

se

hek, heke, eger
Se ĝi estas malbona — ĵetu ĝin.
Heke ew xirab be, wê biavêje.

Etîmolojî

Ji îtalî se, ji fransî si, ji spanî si û hemû ji spanî sī.

Eweyî

Navdêr

se

qanûn (yasa, zagon)
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Fînî

Bilêvkirin

Cînav

se

Ew (bo tiştan û lawiran lê ne bo mirovan)
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Jê

(bireser) sitä
(daçekî) siitä
(daçekî) sille
(daçekî) siltä
(xwedîtî) sen

Fransiya kevn

Girêdek

se

eger, heke
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Fransî

Bilêvkirin

Cînav

se

Xwe.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Frîsî

Cînav

se

ew (pirjimar), wan
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Nedersaksî

Cînav

se

ew (pirjimar), wan
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Galîsî

Girêdek

se

eger, heke
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Haîtî

Lêker

se

(kesek/tiştek) bûn
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên bûn hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Îdoyî

Girêdek

se

eger, heke
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Îtalî

Girêdek

se

eger, heke
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Katoyî

Navdêr

se

(erdnîgarî) kevir, kuç, ber
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên kevir hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Latînî

Cînav

se

hev, hevdu, yekûdu
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên hev hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Norweciya bokmålî

Lêker

se

dîtin
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Norwecî

Lêker

se

Dîtin.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Oksîtanî

Girêdek

se

eger, heke
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Portugalî

Bilêvkirin

Cînav

se

xwe
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
hev, hevdu, yekdu
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Hoker

se

ger, eger, heke, bi wî şertî ku
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Sirananî

Navdêr

se

(erdnîgarî) derya, behr, dengiz
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên derya hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Romancî

Hoker

se

jor, serî, silal
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên jor hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Sirboxirwatî

Cînav

se

Xwe.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Skotî

Navdêr

se

(erdnîgarî) derya, behr, dengiz
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên derya hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Sorbiya jêrîn

Cînav

se

hev, hevdu, yekûdu
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên hev hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Spanî

Bilêvkirin

Deng (Cartagena de Indias, Kolombiya)^ⓘ

Cînav

se

Xwe.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Swêdî

Lêker

se

Dîtin.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Talişî

Hejmar

se

Sisê.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Binêre herwiha

Hejmarên sade yên talişî

(0) sıfır
(1) i
(2) dı
(3) se
(4) ço
(5) penc
(6) şəş
(7) haft
(8) həşt
(9) nəv
(10) da
(11) yonzə
(12) donzə
(13) senzə
(14) çordə
(15) ponzə
(16) şonzə
(17) havdə
(18) həjdə
(19) nonzə
(20) vist
(30) si
(40) çıl
(50) penco
(60) şest
(70) hafto
(80) həşto
(90) nəve
(100) sa

Toxarî A

Navdêr

se

(malbat) kur (zarokê nêr yê kesekî)
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Wutunhuayî

Lêker

se

mirin
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Ji "https://ku.wiktionary.org/w/index.php?title=se&oldid=6099727" hatiye standin.