derya

 Binêre herwiha: Derya

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /dɛɾˈjɑː/
• Kîtekirin: der·ya

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	derya	derya
Îzafe	deryaya	deryayên
Çemandî	deryayê	deryayan
Nîşandera çemandî	wê deryayê	wan deryayan
Bangkirin	deryayê	deryayino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	deryayek	deryayin
Îzafe	deryayeke	deryayine
Çemandî	deryayekê	deryayinan

Deryayek

derya mê

1. (erdnîgarî) Ava pirr fire û kûr (nemaze ya ku ava wê sûr e).
   • Ma Cizîre şubhî darê textê heft iqlîmi bit. Hem bi hukm û seltenet Îskender û Fexfûri bî. Xasê teşrîfa te bin derya û derbendê Ecem. Da xelatên her seher sed zerkeş û mexmuri bî. Ger çî der iqlîmê rabe hatî textê seltenet. Padşahê heft eqlîman selamkarê te bî. Ney tinê Tebrîz û Kurdistan li ber hukmê te bin. Sed wekî Şahê Xurasanê di ferwarê te bî. Daîmen menzilgeha sûra te bit burca şeref. Taliyê ferxende û bextê seîd yarê te bî. — (Melayê Cizîrî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: دەریا‎
• kurdî-krîlî: дәрйа

Herwiha

• deriya
• derîya
• zerya
• zeriya
• zerîya
• dêrî
• zirê

Hevmane

• behr (2)
• dengiz

Jê

• deryaçe
• okyanosgerr
• okyanosgerrî
• deryak
• deryanas
• deryanasî
• deryavan
• deryavanî
• deryayî
• deryazan
• deryazanî

Etîmolojî

Hevreha soranî دەریا‎ (derya), farisî دریا‎ (derya), pehlewî deryap, hexamenişî dreyeh-, avestayî zreyeh-, sanskrîtî ज्रयस् (jrayas-: berfirehî, firehî)... ji proto-îranî. zerya/zirê peyva xwerû Kurdî ye ji ber ku D ya Pehlewi carinan wek Z dimîne di Kurdî û Avestayî de. Binihêre Pehl. danisten > Krd. zanîn> Av. zan- û damat > Krd. zava > Av. zamater.

Bide ber

• gol
• okyanos

Werger

• Abazayî: амшын (āmšən)
• Abxazî: амшын (āmšən)
• Adîgeyî: хы (xə)
• Afarî: bad
• Afrîkansî: see → af
• Akadî: 𒀀𒁀𒈠𒌅 (abamātu)
• Akanî: empo, mpo, po
• Aklanon: dagat, eawod
• Albanî: det → sq
• Almanî: Meer → de nt, See → de m

  Elmanîşî: Meer nt, See m

• Alutor: аӈӄан (aŋqan)
• Amharî: ባሕር (baḥr)
• Andî: релъо
• Aragonî: mar n an m
• Aramî:

  Aramiya nû ya asûrî: ܝܡܐ‎ m (yāmā)

  Siryaniya klasîk: ܝܡܐ‎ n (yammā)

  Aramiya babîlonî ya cihûyî: יַמָּא‎ n (yammā)

• Arçî: лъат
• Aromanî: amari m, amare m, mari m
• Asamî: সাগৰ (xagor)
• Astûrî: mar → ast n an m
• Atayalî: bcilung
• Avarî: ралъад (raład)
• Aymarayî: lamara → ay
• Aynuyî: アトゥイ (atuy)
• Azerî: dəniz → az
• Bajwayiya kendava rojava: delout
• Balînî: pasih, sagara
• Baskî: itsaso
• Başkîrî: диңгеҙ (diñgeð)
• Bau bidayuh: laut
• Belarusî: мо́ра nt (móra)
• Bengalî: সাগর → bn (śagôr), সমুদ্র → bn (śômudr)
• Bîslamayî: solwora
• Blakfotî: mo'toyaohkii
• Bojpûrî: समुंद्र (samundra)
• Bretonî: mor → br n
• Bruneyî: laut
• Bukidnon manoboyiya rojavayî: daɣat
• Bulgarî: море́ nt (moré)
• Burmayî: ပင်လယ် → my (panglai), အဏ္ဏဝါ → my (anna.wa)
• Buryatî: далай (dalaj)
• Çeçenî: хӀорд (hord)
• Çekî: moře → cs nt
• Çerokî: ᎡᏉᏂ (equoni), ᎠᎺᏉᎯ (amequohi)
• Çîçewayî: nyanja
• Çînî:

  Kantonî: 海 (hoi²)

  Dunganî: хэ (he)

  Ganî: 海 (hai³)

  Hakkayî: 海 (hói)

  Jinî: 海 (hai²)

  Mandarînî: 海 → zh (hǎi)

  Min beî: 海 (huǒi)

  Min dongî: 海 (hāi)

  Minnanî: 海 (hái)

  Wuyî: 海

  Xiangî: 海 (hai³)

• Çukçî: аӈӄы (aṇqy)
• Çuvaşî: тинӗс (tinĕs)
• Dalmatî: mur
• Danmarkî: hav → da nt, sø → da g
• Divehî: މޫދު‎ (mūdu)
• Dolganî: байгал (baygal)
• Endonezyayî: laut → id
• Erebî: بَحْر‎ → ar n (baḥr), يَم‎ n (yam)

  Erebiya kendavî: بَحَر‎ (baḥər)

  Erebiya hîcazî: بَحَر‎ n (baḥar)

  Erebiya fasî: بحر‎ (bḥar)

• Ermenî: ծով → hy (cov)
• Erzayî: иневедь (inevedʹ)
• Esperantoyî: maro → eo
• Estonî: meri → et
• Etiyopiya klasîk: ባሕር (baḥr)
• Evenî: нам (nam)
• Evenkî: ламу (lamu)
• Eweyî: atsiaƒu nt
• Farefareyî: ateko
• Farisî: دریا‎ → fa (daryâ), بحر‎ → fa (bahr), زو‎ → fa (zow), زراه‎ → fa (zerâh, zarâh)
• Fatalukuyî: tahi
• Ferî: hav → fo nt, sjógvur → fo n
• Fîjî: wasa → fj
• Fînî: meri → fi
• Fransî: mer → fr m
• Friyolî: mâr
• Frîsiya bakur: sia m
• Frîsî: see → fy m
• Gaelîka skotî: muir n an m, fairge m, cuan n
• Galîsî: mar → gl n, ler → gl n
• Goguryeoyî: 波旦 (padan), 內米 (nami)
• Gotî: 𐌼𐌰𐍂𐌴𐌹 m (marei), 𐍃𐌰𐌹𐍅𐍃 n (saiws), 𐌻𐌰𐌲𐌿𐍃 n (lagus)
• Gujaratî: સમુદ્ર → gu n (samudra), દરિયો → gu n (dariyo)
• Gurcî: ზღვა → ka (zɣva)
• Guwaranî: para
• Haîtî: lanmè
• Hawayî: kai, moana
• Higaononî: dagat
• Hindî: सागर → hi n (sāgar), समुद्र → hi n (samudra), समुंदर → hi (samundar), अम्बुधि → hi n (ambudhi), बहर → hi n (bahar), दरिया → hi n (dariyā), दरया → hi m (daryā)
• Hîlîgaynonî: dagat, laud, lawod
• Hîtîtî: 𒀀𒊒𒈾𒀸 (a-ru-na-aš)
• Hmongî: dej hiav txwv
• Holendî: zee → nl m
• Îbanî: tasik
• Îbranî: יָם‎ n (yam)
• Îdoyî: maro → io
• Îgboyî: osịmịrị
• Îngilîziya kevn: sǣ m
• Îngilîziya navîn: see, mere
• Îngûşî: форд (ford)
• Înterlîngua: mar
• Îranunî: kalud
• Îrlendî: muir → ga m, farraige → ga m

  Îrlendiya kevn: muir, fairrge m

• Îstriyotî: mare
• Îtalî: mare → it n
• Îzlendî: haf → is nt, sjór → is n, ægir → is n, úthaf → is nt
• Japonî: 海 → ja (うみ, umi), 海 → ja (かい, kai)
• Jarawa: ullel
• Javayiya kevn: sagara
• Javayî:

  Karakanî: ꦱꦒꦫ, ꦱꦒꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ → jv

  Rûmî: sagara → jv, saganten

• Jejuyî: 바당
• Jurçenî:  (mədə-əri)
• Kabardî: хы (xə)
• Kalalîsûtî: imaq
• Kalmîkî: дала (dala), теңгс (teñgs)
• Kaloyî: pañibaró n
• Kannadayî: ಅಮ್ಬುಧಿ (ambudhi), ಸಮುದ್ರ → kn (samudra)
• Kapampanganî: dayat
• Kapverdî: mar
• Karaçay-balkarî: тенгиз yj
• Karakalpakî: teńiz
• Karelî: meri
• Kaşûbî: mòrzé nt
• Katalanî: mar → ca n an m
• Keçwayî: mama qucha
• Kinaray-ayî: baybay, kalalawdan
• Kirgizî: деңиз → ky (deñiz)
• Kîngalî: මුහුද → si (muhuda)
• Kînyarwandayî: ikiyaga
• Komî-zîriyî: море (more), саридз (saridz)
• Koreyî: 바다 → ko (bada), 해양(海洋) (haeyang)
• Kornî: mor n
• Korsîkayî: mari → co n
• Koryakî: аӈӄан
• Kreyoliya antîlleyî: lanmè
• Krî: ᑭᐦᒋᑲᒥᕀ (kihcikamiy)
• Kumikî: денгиз (deñiz)
• Lakotayî: ble
• Lampungî: lawok
• Latgalî: jiurys n
• Latînî: mare → la nt, pontus, pelagus n, aequor → la
• Latviyayî: jūra → lv m
• Lawsî: ທະເລ (tha lē), ສະມຸດ (sa mut)
• Lezgînî: гьуьл (hül)
• Lingalayî: mbu
• Lîgûrî: mâ
• Lîtwanî: jūra → lt m, marios m
• Lîvonî: mer, mier
• Lombardî: mar
• Lueyî: ᦒᦰᦵᦟ (th!le)
• Lugandayî: ennyanja
• Luksembûrgî: Mier → lb nt
• Mòçenoyî: meir n
• Madurayî: laot, tasè', saghârâ
• Maguindanaoyî: kaludan, ragat
• Makedonî: море → mk nt (more)
• Malagasî: ranomasina → mg
• Malayalamî: കടൽ → ml (kaṭal)
• Malezî: laut → ms, tasik → ms, samudera, segara → ms, bahar → ms
• Maltayî: baħar n
• Mambayî: taisa
• Mançûyî: ᠮᡝᡩᡝᡵᡳ (mederi), ᠨᠠᠮᡠ (namu)
• Manksî: mooir → gv m, faarkey n, keayn n
• Mansakayî: dagat
• Mansî: ся̄рысь (sâ̄rysʹ)
• Maorî: moana → mi, tai → mi
• Maranaoyî: kalodan, ragat
• Maratî: समुद्र → mr n (samudra)
• Mari:

  Mariya rojhilatî: теҥыз

  Mariya rojavayî: тангыж (tangyž)

• Mazenderanî: دریو‎
• Mecarî: tenger → hu
• Mehriyî: رورم‎
• Melanauyiya navendî: daat
• Misrî: (wꜣḏ-wr n), (ym n)
• Mîrandî: mar n
• Mokşayî: моря (morja)
• Mongolî: далай → mn (dalaj), ᠳᠠᠯᠠᠢ (dalai), тэнгэс (tenges)
• Morî bawah: tahi
• Mulamî: hai³
• Nahwatlî: hueyatl → nah, ilhuicaatl → nah
• Nanayî: намо
• Napolîtanî: mare n
• Navajoyî: tónteel
• Nepalî: सागर → ne (sāgar)
• Ngarrindjerî: yarluwar
• Nîvxî: кер̌ӄ (keřq), кер̌ӄн (keřqn)
• Normandî: mé m
• Norsiya kevn: haf nt
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: hav → no nt, sjø → no n

  Norweciya nînorskî: hav → nn nt, sjø → nn n

• Ojibweyî: gichigami, gichigamin pj
• Oksîtaniya kevn: mar
• Oksîtanî: mar → oc
• Ohlone:

  Ohloniya bakur: 'ómú'

• Oriyayî: ସାଗର (sagôrô), ସମୁଦ୍ର (sômudrô)
• Oromoyî: garba
• Osetî: денджыз (denǵyz), фурд (furd)
• Osmanî: دڭز‎ (deñiz)
• Oygurî: دېڭىز‎ (dëngiz)
• Ozbekî: dengiz → uz
• Palî: samudda n, sāgara
• Papyamentoyî: laman
• Peştûyî: بحر‎ → ps n (bahr)
• Plodîşî: Mäa nt
• Polonî: morze → pl nt
• Portugalî: mar → pt n
• Prusiya kevn: jūris
• Puncabî: ਸਮੁੰਦਰ → pa (samundar)
• Qazaxî: теңіз → kk (teñız)
• Qiptî: ⲉⲓⲟⲙ (eiom)
• Rohingyayî: doria
• Romagnolî: mêr
• Romancî: mar n an m, mer n
• Romanî: baro pani
• Romanyayî: mare → ro m
• Rusî: мо́ре nt (móre)
• Rusînî: мо́ре nt (móre)
• Sahoyî: bad
• Saksoniya kevn: sēo n, holm n
• Samiya bakurî: mearra
• Samoayî: sami, vasa, moana
• Sanskrîtî: समुद्र → sa (samudra), धीर → sa n (dhīra)
• Sardînî: mare, mari
• Sasakî: segara
• Sebwanoyî: dagat
• Sicîlî: mari → scn n
• Sindhî: سَمُنڊ‎ → sd n
• Sirananî: se
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: море nt

  Latînî: more → sh nt

• Skotî: se
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: морѥ nt (morje)

• Slaviya rojavayî ya kevn: море nt (more)
• Slovakî: more → sk nt
• Slovenî: morje → sl nt
• Somalî: bad → so
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: mórjo nt

  Sorbiya jorîn: morjo nt

• Spanî: mar → es n an m
• Sumbawayî: lit
• Sundanî: sagara → su
• Swahîlî: bahari → sw 9 an 10
• Swêdî: sjö → sv g, hav → sv nt
• Şanî: ပၢင်ႇလၢႆႇ (pàang làay)
• Şîngazîcayî: ɓahari 9 an 10
• Tàyî: pé
• Tabasaranî: гьюл (hjul)
• Tacikî: баҳр → tg (bahr), дарё → tg (daryo)
• Talysh:

  Talişî: دریا‎ (daryâ)

• Tagalogî: dagat → tl
• Tamîlî: கடல் → ta (kaṭal)
• Tarifitî: rebḥar n
• Tausugî: dagat
• Tay dam: ꪙꪾ꫁ꪹꪚꪸ꫁
• Tayî: ทะเล → th, ห้วงน้ำ → th, สมุทฺท → th
• Telûgûyî: సముద్రం → te (samudraṃ), కడలి → te (kaḍali)
• Ternateyî: dai
• Teteriya krîmî: deñiz
• Teterî: диңгез → tt (diñgez)
• Tetûmî: tasi
• Tigrînî: ባሕሪ (baḥri)
• Tirkî: deniz → tr, derya → tr
• Tirkmenî: deňiz
• Tîbetî: བརྐོས (brkos), རྒྱ་མཚོ (rgya mtsho), མཚོ (mtsho)
• Tokpisinî: solwara, wara → tpi, raunwara
• Tongî: tahi, vaha, moana
• Toxarî A: sāmudtär
• Toxarî B: samudtär, lyam n
• Tupînambayî: paranã, paranaã, paraná
• Udiheyî: наму (namu)
• Udmurtî: море (more), зарезь (zarezʹ)
• Urdûyî: سمندر‎ n (samandar), بحر‎ → ur (bahr)
• Ûkraynî: мо́ре nt (móre)
• Ûrûmî: дэниз (déniz)
• Venîsî: mar → vec n, mare → vec
• Vepsî: meri
• Viyetnamî: biển → vi, bể → vi
• Volapûkî: mel → vo
• Vuresî: naw
• Weylsî: môr → cy, gweilgi
• Wîlamowî: mjer
• Wolofî: gaych
• Ximêrî: សមុទ្រ → km (sa’mot), សាគរ → km (sakrô)
• Xosayî: ulwandle
• Yakutî: байҕал (bayğal), муора (muora)
• Yamanayî: ixa
• Yidîşî: ים‎ n (yam), יאַם‎ n (yam)
• Yorubayî: okun
• Yupîkiya navendî: imarpik
• Yûnanî: θάλασσα → el m (thálassa), πέλαγος → el nt (pélagos), πόντος → el n (póntos)

  Kevn: θάλασσα m (thálassa), ἅλς n (háls), πέλαγος nt (pélagos), πόντος n (póntos)

• Zêlandî: zeê m
• Zhuangî: haij
• Zuluyî: ulwandle → zu 11 an 10

Tirkî

Navdêr

derya

1. Derya.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. zerya, behr
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
3. Behra aqil.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
4. qiyamet

   Yağmur yağınca köy çamur deryasına dönmüştü.

   Ji ber baranê gund ji çamûrê bûbû wekî qiyamet.