sal

Binêre herwiha: şal û sał

Kurdî biguhêre

Bilêvkirin biguhêre

IPA^(kilîd): /sˤɑːl/, /sˤɑːɫ/, صاڵ, صال
Deng (Bidlîs)
Kîtekirin: sal

Navdêr biguhêre

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	sal	sal
Îzafe	sala	salên
Çemandî	salê	salan
Nîşandera çemandî	wê salê	wan salan
Bangkirin	salê	salino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	salek	salin
Îzafe	saleke	saline
Çemandî	salekê	salinan

sal mê

12 meh, 365 roj, 52 hefte
bihar û havîn û payiz û zivistan bi hev re
- Hate gêrran hêj ne behsa Ademê
  Nê hezaran salê çûne axîrî
  Ew nebûbû Adem, hêj av û herî — (Mela Hisênê Bateyî: Mewlûd)

Bi alfabeyên din biguhêre

kurdî-erebî: سال‎ (dengasî: صال، صاڵ)
kurdî-krîlî: сал

Gotinên pêşiyan biguhêre

serê salê, binê salê, Xwedê kurekî bide kevaniya malê
sal bi sal, xwezî li par
sal wekî bawîşka tên û diçin
sala du bihar û zilamê bi guhar û pîra bi yar
salekê şivan e, deh salan heywan e
salê carek mêranî, mehê carek mêvanî, rojê carek domanî

Binêre herwiha biguhêre

Etîmolojî biguhêre

Hevreha soranî ساڵ‎ (sał), kurdiya başûrî sał, hewramî sał, belûçî سال‎ (sal), farisî سال‎ (sal), tacikî сол (sol), talîşî سال‎ (sal) û sor, pehlewî 𐭱𐭭𐭲‎ (/sāl/), pertî 𐫘𐫀𐫡‎ (/sar/), zazakî serre, osetî сӕрд/сӕрдӕ (særd/særdæ: havîn), (avestayî 𐬯𐬀𐬭𐬆𐬜𐬀‎ (sarəδa), hexamenişî 𐎰𐎼𐎭 (θ-r-d), sanskrîtî शरद् (şered: 1. payiz 2. sal)... hemû ji proto-hindûewropî *ḱelh₁- (“germ bûn”) ku herwiha serekaniya bo nimûne calēre (germ bûn) ya latînî ye.

سال‎ (sal) ya urdûyî û साल (sal) ya hindî ji zimanên îranî hatine wergirtin; peyva sanskrîtî शरद् (şered) di wan de maneya "payiz"ê dide. Bo hin nimûneyên din jî ku "-rd-" ya îraniya kevn di kurmancî de dibe "l", binêre "gul, al, gel, çil (40), kalan"...

Di makezimanê proto-hindûewropî de peyva bi wateya "sal" *yóh₁r̥ ku bo nimûne year ya îngilîzî, Jahr ya almanî û år ya swêdî jê hatine. Di nav zimanên îranî de ew di avestayî de wek 𐬫𐬁𐬭𐬆‎ (yārə: sal) û di hexamenişî de wek 𐎯𐏁𐎹𐎠𐎼𐎶 (duşi-yāram: hişkesal, sala kêm baran) hatiye qeydkirin. Ew wek peyveke serbixwe di zimanên niha yên îranî de nemaye lê di kurdî de di peyva pêrar (du sal berî niha) û di hevwateya wê ya farisî پیرار‎ (pîrar) de maye ku herdu ji forma îraniya kevn ya *pere-yar hatine ku li dawiyê wê "-yar" bi maneya "sal" e.

Peyva sal û peyva zazakî serre hinekî dişibin hevwateya xwe ya erebî sene (şene, şente bi zimanên din yên samî) û herwiha hevwateyên xwe yên bi zimanên tirkîkî jî, bo nimûne qazaxî û kirgîzî жыл (cıl - bi tirkî yıl) lê nêzîkiya wan ya dengî tenê tesedifî ye. Lê tirkî herwiha peyva sene bi kar tîne ku ji erebî hatiye wergirtin.

Çavkanî:

Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press, r. 527, 450.
Mayrhofer, Manfred (1992–2001): Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Ferhenga etîmolojî ya hindûaryayiya kevn] (bi almanî), Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag.

Bi zaravayên din biguhêre

Soranî: ساڵ‎ (sał)
Kurdiya başûrî: sał
Zazakî: serre → diq

Werger biguhêre

Abxazî: ашқәс (āškws)
Adîgeyî: гъэ (ġă), илъэс (iłăs)
Afrîkansî: jaar → af
Akadî: 𒈬 m (šattu)
Akanî: afe
Aklanon: dag-on
Albanî: vit → sq n
Almanî: Jahr → de nt
Elmanîşî: Jahr nt, Johr nt

Bayerî: Jåhr nt

Frankoniya navendî: Jåhr nt, Johr nt

Almaniya Pennsylvania: Johr nt

Sathmar swabî: Johr

Swabî: Jåhr nt, Johr
Amharî: አመት m (ʾämät)
Amuzgoyî: chu
Aragonî: año → an, anyo
Aramî:
Aramiya nû ya asûrî: ܫܹܢ݇ܬܵܐ‎ m (šeta)

Siryaniya klasîk: ܫܢܬܐ‎ m (ša[n]tā)

Aramiya cihû: שַׁתָּא‎ m (šattā)
Aromanî: an → roa-rup
Asamî: বছৰ (bosor), চন (son)
Astûrî: añu → ast
Avarî: сон (son), лъагӏел (łaʿel)
Aymarayî: mara → ay
Azerî: il → az
Baskî: urte → eu
Başkîrî: йыл (yïl)
Belarusî: год → be n (hod), лет (ljet), рок n (rok)
Belûçî: سال‎ (sál)
Bengalî: সাল → bn (śal), বছর → bn (bôchôr), সন → bn (śôn)
Boleyî: soni
Bretonî: bloaz → br n, bloavezh → br n
Bruneyî: tahun
Buduxî: сан (san)
Bugî: bare
Bulgarî: годи́на m (godína)
Burmayî: နှစ် → my (hnac)
Buryatî: жэл (žel), он (on)
Çamicuroyî: wata
Çamiya rojhilatî: ꨔꨭꩆ, thun
Çeçenî: шо (šo)
Çekî: rok → cs n
Çerokî: ᏑᏕᏘᏴᏓ (sudetiyvda)
Çîçewayî: chaka
Çîkasawî: afammi
Çînî:
Kantonî: 年 (nin⁴)

Dunganî: нян (ni͡an)

Ganî: 年 (nyien⁴)

Hakkayî: 年 (ngièn, ngiàn), 年 (ngian²)

Jinî: 年 (nie¹)

Mandarînî: 年 → zh (nián), 年頭 → zh (niántóu)

Min beî: 年 (nîng)

Min dongî: 年 (nièng)

Minnanî: 年 → zh-min-nan (nî, liân)

Wuyî: 年

Xiangî: 年 (nyienn²)
Çukçî: гивин (givin)
Çuvaşî: ҫул (śul)
Dalmatî: jan n, yan n, jain n, yain n
Danmarkî: år → da nt
Dargwayî: дус (dus)
Dusuniya navendî: toun
Emilî: an n, ân n
Erebî: عَام‎ (ʿām) (plural: أَعْوَام‎ pj (ʾaʿwām)), سَنَة‎ → ar m (sana) (plural: سَنَوَات‎ pj (sanawāt))
Erebiya misrî: سنة‎ m (sana)

Erebiya hîcazî: سنة‎ m (sana), عام‎ n (ʕām)
Ermenî: տարի → hy (tari), թվական → hy (tʿvakan)
Erzayî: ие (ije)
Esperantoyî: jaro → eo
Estonî: aasta → et
Etiyopiya klasîk: ዓም (ʿam)
Etrûskî: 𐌀𐌅𐌉𐌋 (avil)
Evenî: анҥан (anŋan)
Evenkî: анңани (anңaņi)
Eweyî: eƒe
Extremaduranî: añu
Farisî: سال‎ → fa (sâl)
Ferî: ár → fo nt
Fîjî: yabaki → fj
Fînî: vuosi → fi
Fransî: année → fr m, an → fr n
Friyolî: an n
Frîsiya bakur:
Frîsiya bakur: juar nt

Frîsiya bakur: Djooar nt

Mooring: iir nt
Frîsî: jier → fy nt
Gaelîka skotî: bliadhna
Galîsî: ano → gl
Galoyî: anné
Gotî: 𐌾𐌴𐍂 nt (jēr), 𐌰𐍄𐌰𐌸𐌽𐌹 nt (ataþni)
Gujaratî: વર્ષ (varṣ)
Gurcî: წელი → ka (c̣eli), წელიწადი (c̣elic̣adi)
Haîtî: lane
Harsusiyî: senet
Hawayî: makahiki
Hawsayî: shekara → ha
Higaononî: tuig
Hindî: साल → hi n (sāl), वर्ष → hi n (varṣ), सन → hi n (san), संवत्सर → hi n (sãvatsar), वत्सर → hi n (vatsar), काल → hi n (kāl)
Hîlîgaynonî: tuig
Hmongî: xyoo
Holendî: jaar → nl nt
Hunsrikî: Joher nt
Indonezî: tahun → id
Îbranî: שָׁנָה‎ → he m (shaná)
Îdoyî: yaro → io
Îngilîziya kevn: ġēar nt
Îngilîzî: year → en
Îngriyî: voos
Îngûşî: шу (šu)
Înterlîngua: anno → ia
Înuîtî: ᐊᕐᕌᒍ
Îranunî: ragun
Îrlendî: bliain → ga m
Îrlendiya kevn: blíadain m
Îsnagî: daxun
Îsthmus zapotekî: iza
Îstro-romanyayî: ån
Îtalî: anno → it n
Îu mienî: hnyangx
Îzlendî: ár → is nt
Japonî: 年 → ja (ねん, nen; とし, toshi)
Javayiya kevn: tahun
Javayî: ꦠꦲꦸꦤ꧀ → jv
Kalmîkî: җил (jil), он (on)
Kannadayî: ಏಡು → kn (ēḍu)
Karaxanîdî: يِلْ‎ (yïl)
Karelî: vuozi
Kaşûbî: rok → csb n
Katalanî: any → ca n
Kayingangî: prỹg
Keçwayî: wata → qu
Keşmîrî: ؤری‎ (vạrī)
Ketî: сыы
Khasiyî: snem
Kirgizî: жыл → ky (cıl)
Kîkûyûyî: mwaka 3
Kîngalî: අවුරුද්‍ද (awurudda)
Komî-permyakî: во (vo)
Koreyî: 년(年) (nyeon), 연(年) (yeon), 해 → ko (hae)
Kornî: bledhen m
Korsîkayî: annu → co n
Kreyoliya antîlleyî: lanné
Kunayî: birga
Ladînî: ann n
Ladînoyî: anyada m
Lakî: шин (šin)
Lakotayî: ómakȟa
Lamboyayî: dau
Latgalî: gods n
Latînî: annus → la n
Latviyayî: gads → lv n
Lawsî: ປີ → lo (pī)
Lezgînî: йис (jis)
Lîmbûrgî: jaor → li
Lîtwanî: metai → lt pj
Lîvonî: āigast
Lombardî: ann n
Lueyî: ᦔᦲ (ṗii), ᨸᩦ
Luksembûrgî: Joer → lb nt
Mòçenoyî: jor nt
Maguindanaoyî: ragun
Makasarî: taung
Makedonî: година m (godina)
Malayalamî: വർഷം → ml (varṣaṃ), കൊല്ലം → ml (kollaṃ), ആണ്ട് → ml (āṇṭŭ), വത്സരം → ml (vatsaraṃ)
Malezî: tahun → ms, sanah, warsa
Maltayî: sena → mt m
Mançûyî: ᠠᠨᡳᠶᠠ (aniya)
Manksî: blein m
Mansakayî: toig
Maorî: tau → mi
Maranaoyî: ragon, tahon
Maratî: वर्ष → mr (varṣa)
Mecarî: év → hu
Megleno-romanyayî: an
Misrî:

(rnpt)
Mînangkabawî: tahun
Mokşayî: киза (kiza)
Mongolî: жил → mn (žil)
Monî: သၞာံ
Mwanî: mwaka
Nahwatlî: xihuitl → nah
Nambasiya mezin: pai
Nanayî: айнгани
Napolîtanî: anno n
Navajoyî: nááhai, yihah
Nedersaksî: Jåhr, Johr → nds
Nenetsiya tundra: по
Nganasanî: хӱо
Nîvxî: ань (aņ)
Normandî: aun, an n, annaée m, année m, onnaïe m
Norwecî:
Norwecî: år → no nt

Norweciya nînorskî: år nt
Ojibweyî: biboon (literally, "winter"), gikinoonowin
Oksîtanî: annada → oc, an → oc n
Oriyayî: ବର୍ଷ → or (bôrṣô)
Oromoyî: waggaa
Osetî: аз (az)
Osmanî: ییل‎ (yıl)
Oygurî: يىل‎ → ug (yil)
Kirîlî: жил (zhil)
Ozbekî: yil → uz
Pa'o karen: နေင်ႏ
Palawî: rak
Papyamentoyî: aña
Peştûyî: کال‎ → ps n (kāl)
Piedmontîsî: an n
Pijînî: iia
Pîpîlî: shiwit
Plodîşî: Joa nt
Polonî: rok → pl m inan
Portugalî: ano → pt n
Pumpokolî: c'iku
Punjabi:
Gurmuxî: ਸਾਲ → pa (sāl), ਵਰ੍ਹਾ (varhā)

Şahmuxî: سال‎ (sāl), ورھا‎ (varhā)
Qazaxî: жыл (jyl)
Rohingyayî: bosór
Romagnolî: ân n
Romancî: onn
Romanî: berś n
Romanyayî: an → ro n
Rusî: год → ru n (god), лет → ru (let), ле́то → ru nt (léto), годи́на → ru m (godína)
Rusînî: рук n (ruk)
Russenorskî: aart
Rutulî: сен
S'gaw karenî: နံၣ် (neè)
Samî:
Samiya lule: jahke

Samiya başûr: jaepie
Saksoniya kevn: gēr, jār
Samiya bakurî: jahki
Samiya skoltî: eeˊǩǩ
Samogîtî: metā
Sanskrîtî: वर्ष → sa n an nt (varṣa)
Sardînî: annu n
Sebwanoyî: tuig
Sicîlî: annu → scn n
Sindhî: سال‎ → sd (sālu)
Sirananî: yari
Sirboxirwatî:
Kirîlî: го̏дина m, ле̏то nt

Latînî: gȍdina → sh m, lȅto → sh nt
Sîlhetî: ꠛꠍꠞ (bosór)
Skotî: year
Slaviya kevn:
Kirîlî: годъ n (godŭ), рокъ n (rokŭ), лѣто nt (lěto)
Slaviya rojavayî ya kevn: рокъ n (rokŭ), годъ n (godŭ), лѣто nt (lěto)
Slovakî: rok → sk n
Slovenî: lẹ́to → sl nt
Slovînsî: rʉ̀ɵ̯k n
Somalî: sanad → so
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: lěto nt

Sorbiya jorîn: lěto → hsb nt
Sotoyiya başûr: selemo → st
Spanî: año → es n
Sundanî: taun → su, warsih
Swahîlî: mwaka → sw
Swêdî: år → sv
Şanî: ပီ (pǐi)
Tàyî: pi
Tabasaranî: йис (jis)
Tacikî: сол → tg (sol)
Talysh:
Talişî: سال‎ (sâl)
Tagalogî: taon → tl
Tamîlî: ஆண்டு → ta (āṇṭu), வருடம் → ta (varuṭam), வருஷம் → ta (varuṣam), வர்ஷம் → ta (varṣam), யாண்டு → ta (yāṇṭu)
Tarantinoyî: anne n
Tarifitî: aseggʷas n
Tatî: сал
Tausugî: tahun
Tayî: ปี → th (bpii)
Telûgûyî: సంవత్సరము → te (saṃvatsaramu)
Temiarî: tahun
Teteriya krîmî: yıl, sene
Teterî: yıl
Tetûmî: tinan
Tigrînî: ዓመት (ʿamät)
Tirkî: yıl → tr, sene → tr
Tirkmenî: ýyl
Tîbetî: ལོ (lo)
Tokpisinî: yia → tpi
Toxarî B: pikul
Tumbukayî: chaka
Tuvanî: чыл (çıl), хар (xar)
Udî: усен (usen)
Udmurtî: ар (ar)
Ugarîtî: 𐎌𐎐𐎚 (šnt)
Urdûyî: سال‎ n (sāl), ورش‎ (varṣ)
Ûkraynî: рік → uk n (rik)
Venîsî: ano → vec, an → vec
Vepsî: voz'
Viyetnamî: năm → vi
Volapûkî: yel → vo
Voroyî: aastak
Votî: voosi
Warayî: tuig
Warlpirî: wanta
Weylsî: blwyddyn → cy
Wîlamowî: jür nt
Ximêrî: ឆ្នាំ → km (chnŭm)
Yagnobî: сол
Yakutî: сыл (sıl)
Yidîşî: יאָר‎ → yi nt (yor)
Yorubayî: ọdún
Yûnanî: χρόνος → el n (chrónos)
Kevn: ἔτος nt (étos), λυκάβας n (lukábas)
Zêlandî: jaer nt
Zhuangî: bi
Zuluyî: unyaka → zu 3 an 4
ǃXóõ: kúli