sal
KurdîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
Biguhêre
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | sal | sal | ||
Îzafe | sala | salên | ||
Çemandî | salê | salan | ||
Nîşandera çemandî | wê salê | wan salan | ||
Bangkirin | salê | salino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | salek | salin | ||
Îzafe | saleke | saline | ||
Çemandî | salekê | salinan |
sal mê
- 12 meh, 365 roj, 52 hefte
bihar û havîn û payiz û zivistan bi hev re- Hate gêrran hêj ne behsa Ademê
Nê hezaran salê çûne axîrî
Ew nebûbû Adem, hêj av û herî — (Mela Hisênê Bateyî: Mewlûd)
- Hate gêrran hêj ne behsa Ademê
Bi alfabeyên dinBiguhêre
TêkilîBiguhêre
Gotinên pêşiyanBiguhêre
- serê salê, binê salê, Xwedê kurekî bide kevaniya malê
- sal bi sal, xwezî li par
- sal wekî bawîşka tên û diçin
- sala du bihar û zilamê bi guhar û pîra bi yar
- salekê şivan e, deh salan heywan e
- salê carek mêranî, mehê carek mêvanî, rojê carek domanî
QafiyeBiguhêre
Binêre herwihaBiguhêre
JêBiguhêre
EtîmolojîBiguhêre
Hevreha soranî ساڵ (sał), kurdiya başûrî sał, hewramî sał, belûçî سال (sal), farisî سال (sal), tacikî сол (sol), talîşî سال (sal) û sor, pehlewî 𐭱𐭭𐭲 (/sāl/), pertî 𐫘𐫀𐫡 (/sar/), zazakî serre, osetî сӕрд/сӕрдӕ (særd/særdæ: havîn), (avestayî 𐬯𐬀𐬭𐬆𐬜𐬀 (sarəδa), hexamenişî 𐎰𐎼𐎭 (θ-r-d), sanskrîtî शरद् (şered: 1. payiz 2. sal)... hemû ji proto-hindûewropî *ḱelh₁- (“germ bûn”) ku herwiha serekaniya bo nimûne calēre (germ bûn) ya latînî ye.
سال (sal) ya urdûyî û साल (sal) ya hindî ji zimanên îranî hatine wergirtin; peyva sanskrîtî शरद् (şered) di wan de maneya "payiz"ê dide. Bo hin nimûneyên din jî ku "-rd-" ya îraniya kevn di kurmancî de dibe "l", binêre "gul, al, gel, çil (40), kalan"...
Di makezimanê proto-hindûewropî de peyva bi wateya "sal" *yóh₁r̥ ku bo nimûne year ya inglîzî, Jahr ya almanî û år ya swêdî jê hatine. Di nav zimanên îranî de ew di avestayî de wek 𐬫𐬁𐬭𐬆 (yārə: sal) û di hexamenişî de wek 𐎯𐏁𐎹𐎠𐎼𐎶 (duşi-yāram: hişkesal, sala kêmbaran) hatiye qeydkirin. Ew wek peyveke serbixwe di zimanên niha yên îranî de nemaye lê di kurdî de di peyva pêrar (du sal berî niha) û di hevwateya wê ya farisî پیرار (pîrar) de maye ku herdu ji forma îraniya kevn ya *pere-yar hatine ku li dawiyê wê "-yar" bi maneya "sal" e.
Peyva sal û peyva zazakî serre hinekî dişibin hevwateya xwe ya erebî sene (şene, şente bi zimanên din yên samî) û herwiha hevwateyên xwe yên bi zimanên tirkîkî jî, bo nimûne qazaxî û kirgîzî жыл (cıl - bi tirkî yıl) lê nêzîkiya wan ya dengî tenê tesedifî ye. Lê tirkî herwiha peyva sene bi kar tîne ku ji erebî hatiye wergirtin.
Çavkanî: Çabolov, Chyet r. 527, 450, Mayrhofer r. 616
Bi zaravayên dinBiguhêre
WergerBiguhêre
- Afrîkansî: jaar → af
- Aramî: ܫܢܬܐ (şenta)
- Albanî: mot → sq
- Almanî: Jahr → de
- Inglîzî: year → en
- Inglîziya kevn: gear
- Erebî: سنه (sene) mê, عام → ar (ʿām) ('am)
- Ermenî: տարի → hy (tari)
- Azerî: il → az
- Başkîrî: йыл (yïl)
- Bambarayî: san
- Joa nt :
- Belarusî: год → be (god)
- Bretonî: bloaz → br
- Bulgarî: година (godina)
- Katalanî: any → ca
- Çînî: 年 → zh (nián)
- Koreyî: 연 → ko (yeon), 년 → ko (nyeon)
- Danmarkî: år → da
- Spanî: año → es
- Esperantoyî: jaro → eo
- Estonî: aasta → et
- Farisî: سال → fa (sal)
- Fînî: vuosi → fi
- Fransî: an → fr, année → fr
- Frîsî: jier → fy
- Gaelîka skotî: bliadhna
- Galoyî: an, an·née
- Weylsî: blwyddyn → cy
- Gurcî: წელი → ka (c̣eli), წელიწადი (c̣elic̣adi)
- Yûnanî: έτος → el (étos), χρόνος → el (chrónos)
- Îbranî: שנה → he (shana)
- Mecarî: év → hu
- Yakutî: сыл (sıl), дьыл (cıl)
- Înuîtî: ᐅᑭᐅᖅ → iu (ukiuq)
- Îzlendî: ár → is
- Îtalî: anno → it mê
- Japonî: 年 → ja (nen, toshi)
- Qazaxî: жыл (jıl)
- Xakasî: чыл (çıl)
- Kirgizî: жыл → ky (cıl)
- Kotavayî: ilana
- Kumikî: йыл (yıl)
- Latviyayî: gads → lv
- Lîtwanî: metai → lt
- Mayayiya yukatekî: ha’ab
- Holendî: jaar → nl
- Norwecî: år → no
- Oksîtanî: an → oc
- Papyamentoyî: aña
- Polonî: rok → pl
- Portugalî: ano → pt
- Romanyayî: an → ro
- Rusî: год → ru (god)
- Samiya bakurî: jahki
- Slovakî: rok → sk
- Slovenî: leto → sl
- Sonxayî: jiiri
- Sirananî: yari
- Swêdî: år → sv
- Swahîlî: mwaka → sw
- Tacikî: сол → tg (sol)
- Tagalogî: taón
- Çekî: rok → cs mê
- Çuvaşî: çул (çul)
- Tirkî: yıl → tr, sene → tr
- Ûkraynî: рік → uk (rik)
- Ûrûmî: йыл
- Yûnanî: έτος → el (étos), χρόνος → el (chrónos)
- Zuluyî: umnyaka → zu, unyaka → zu
TirkîBiguhêre
Biguhêre
sal