çil

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /t͡ʃʰɘl/ ~ /t͡ʃʰɜl/
• (Hejmar)

  Deng (Amed)

• Kîtekirin: çil

Hejmar

çil, ç-ya req

1. jimare 40 anku XL
   • Ehda me webit tenê bibînim
     Çil zêrî biçim ji bo we bînim«
     Şêx go »tu here bibîn wişaqan— (Mem û Zîn ~1692, Ehmedê Xanî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: چل

  (edebiyata klasîk) چل‎ (çil)

Herwiha

• çel

Jê

• çila, çilan, çilem, çilemî, çilemîn, çilemînî
• (Lêker) çil dan
• (Navdêr) çildan

Etîmolojî

Têkildarî çar

• proto-hindûewropî: *k^wetwor-komt ("çil")

• proto-îranî:

avestayî: çathwarsata- ("çil")

pehlewî: çihal, çil ("çil")

farisî: çihil, çil ("çil") … ^{alfabeya arî}

kurmancî: çil > çel ("çil")

soranî: çil ("çil")

zazakî: çewres ("çil")

sanskrîtî: çatvārinśat ("çil")

yûnanî: tessarákonta ("çil")

latînî: quadrāgintā ("çil") ...

Çavkanî: Horn p.101 | Pokorny: -

Werger

• Afrîkansî: veertig → af
• Nedersaksî: vertig → nds, vertich → nds
• Baskî: berrogei → eu
• Sirboxirwatî: četrdeset → sh
• Bretonî: daou-ugent → br
• Bulgarî: четиридесет (četirideset)
• Çekî: čtyřicet → cs
• Çînî: 四十 (sìshí)
• Danmarkî: fyrre → da
• Albanî: dyzet → sq
• Almanî: vierzig → de
• Erebî: اربعون (’árbaʕu:n), ^?أربعین‎ → ar
• Esperantoyî: kvardek → eo
• Estonî: nelikümmend → et
• Farisî: چهل‎ → fa
• Ferî: fjøruti → fo
• Fînî: neljäkymmentä → fi
• Fransî: quarante → fr
• Frîsî: fjirtich → fy
• Galîsî: quarenta → gl
• Gujaratî: ચાળીસ (tchâlîs)
• Hindî: चालीस (tchâlîs)
• Holendî: veertig → nl
• Mecarî: negyven → hu
• Indonezî: empatpuluh → id
• Inglîzî: forty → en, spotless → en, ^?widemouthed → en, ^?сорок → en
• Înterlîngua: quaranta → ia
• Îrlendî: daichead → ga, ceathracha → ga
• Îtalî: quaranta → it
• Îzlendî: fjörutíu → is
• Japonî: 四十 (shi-jū), しじゅう (shi-jū)
• Katalanî: quaranta → ca
• Koreyî: 마흔 (maheun), 40 (sasip)
• Sirboxirwatî: četrdeset → sh
• Latînî: quadraginta → la
• Lîtwanî: keturiasdešimt → lt
• Nawrûyî: ama → na
• Norwecî: förti → no
• Noviyalî: quaranti → nov
• Papyamentoyî: kuarenta → pap
• Polonî: czterdzieści → pl
• Portugalî: quarenta → pt
• Keçwayî: tawa chunka → qu
• Romanyayî: patruzeci → ro
• Rusî: сорок (sórok)
• Sanskrîtî: चत्वारिंशत (catvāriṁśat)
• Sirboxirwatî: четрдесет (četrdeset)
• Slovakî: štyridsať → sk
• Slovenî: štirideset → sl
• Spanî: cuarenta → es
• Swahîlî: arobaini → sw
• Swêdî: fyrtio → sv
• Tagalogî: apatnapu → tl, apat na pu → tl
• Tirkî: ^?fidan → tr, ^?loğusa → tr, ^?nefsine düşkün → tr, ^?ekti → tr, ^?kırk → tr, ^?nefis → tr, ^?şikemperver → tr, ^?yarasa → tr
• Ûkraynî: сорок (sórok)
• Weylsî: deugain (20-tallig), pedwar deg (10-tallig)
• Yûnanî: σαράντα (saránta)
• Yûnaniya kevn: τεσσαράκοντα (tessarákonta)

Rengdêr

çil, ç-ya nerm

1. çilek, xwazok, xwestek, nefs
   kesa/ê tiştên xelkê ji xwe re dixwaze yan hêvî dike ku xelk ji yê xwe bidiyê
   (bi taybetî zarok dema zarokek din şirînahiyek hebe

Herwiha

• çel

Bide ber

• çikûd
• çirrîk
• nemerd
• tema
• dilbijok

Jê

• çilî

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Navdêr

çil mê, ç-ya nerm

1. Hemû tiştên xwarin û vexwarinê yên ku dilê mirovî dibije wan.

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Soranî

Navdêr

çil

1. çiq, şax

Tirkî

Navdêr

çil

1. sûsek
2. zîwan
3. leke, lekeya li eynikê
4. porik, rehik û rîçal
5. deqdoqok, belek, belekot
6. nû û îsokî