deh

Kurmancî

Bilêvkirin

Hejmar

hejmar 10

deh

10, hejmar 10 (X, ۱۰)
deh kes, deh roj, deh car

bi dehan kes

Saet deh û nîv e. (10:30)

Kurik dehsalî ye û keçik heştsalî ye.
- "Di deh salan mulazim mam
  We yarê rû neda carek." — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: دەھ‎
kurdî-krîlî: дәһ

Herwiha

de
dehe

Bizelêv

deh in, bi reh in

Jê

(Lêker) deh kirin
(Navdêr) dehkirin
-de
-deh
deha
dehê
dehem
dehemî

Binêre herwiha

Hejmarên sade yên kurmancî

(0) sifir
(1) yek
(2) du
(3) sê
(4) çar
(5) pênc
(6) şeş
(7) heft
(8) heşt
(9) neh
(10) deh
(11) yazde
(12) dazde
(13) sêzde
(14) çarde
(15) pazde
(16) şazde
(17) hevde
(18) hejde
(19) nozde
(20) bîst
(30) sî
(40) çil
(50) pêncî
(60) şêst
(70) heftê
(80) heştê
(90) not
(100) sed
(1.000) hezar
(1.000.000) milyon
(1.000.000.000) milyar

Qafiye

Bi zaravayên din

Soranî: de
Kurdiya başûrî: de
Lekî: de
Hewramî: de
Zazakî: des

Etîmolojî

Hevreha soranî ده‌‎ (de), kurdiya başûrî de, lekî de, goranî/hewramî de, belûçî دہ‎ (deh, de), farisî ده‎‎ (deh), tacikî даҳ (dah), pehlewî 𐫅𐫍 (dh, /deh/, zazakî des, partî 𐫅𐫘‎ (des), osetî дӕс (dæs), avestayiya nûtir 𐬛𐬀𐬯𐬀‎ (dasa, /dese/), avestayiya kevntir 𐬛𐬀𐬯𐬁‎ (dasā, /desa/), bextiyariya kevn λασο (laso /las/), peştûyî لس‎ (lës)... sanskrîtî दश (dáśa), hindî दस (das), ûrdûyî دس‎‎ (des), bengalî দশ (dôś)... latviyayî desmit, lîtwanî dešimt, bulgarî де́сет (déset), çekî deset, polonî dziesięć, rusî û ukraynî де́сять (désyatʹ), serbokroatî десет / deset... latînî decem, îtalî dieci, diece, portugalî dez, spanî diez, fransî dix, romanî zece... îrlendî diech, bretonî dek... yûnanî δέκα (déka)... ermeniya kevn տասն (tasn), ermeniya niha տաս (tas)... îngilîzî ten, holendî tien, almanî zehn, danmarkî û norwecî ti, swêdî tio... hemû ji proto-hindûewropî *déḱm̥ (deh).

Peyva proto-hindûewropî texmînen ji *dwóh₁ ("du") û *ḱomt ("dest, anku tiliyên herdu destan") çêbûye.

Peyv ji zimanên hindûîranî bi berfirehî ketiye zimanên ûralî jî, bo nimûne komî-ziryayî дас (das), ûdmûrtî дас (das), macarî/hungarî tíz û fînî/fînlandî (kah)deksan (heşt, 8, "du ji dehan kêm") û (yh)deksän (neh, 9, "yek ji dehan kêm").

Çavkanî:

Cathcart, Chundra Aroor (2015): Iranian Dialectology and Dialectometry, Doctoral dissertation, University of California at Berkeley.
Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
Novák, Ľubomír (2013) Problem of Archaism and Innovation in the Eastern Iranian Languages (PhD dissertation)‎[[1]], Prague: Univerzita Karlova v Praze, filozofická fakulta.
Расторгуева В. С., Эдельман Д. И. Этимологический словарь иранских языков. [Rastorguyeva V.S., Edelman D.I.: Ferhenga Etîmolojî ya Zimanên Îranî] (bi rûsî) 2000-2011.
Schmitt, Rüdiger (1989): Compendium Linguarum Iranicarum‎, Wiesbaden: Reichert Verlag
The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi îngilîzî û rusî): http://starling.rinet.ru/
Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em

Werger

Aarî: tammá
Abanyomî: wóbá
Abazayî: жваба (ž°ābā)
Abxazî: жәаба (ž°ābā)
Adîgeyî: пшӏы (pṣ̂ə)
Afarî: taban
Afrîkansî: tien → af
Akanî: adu, edu, du
Aklanon: napueo'
Albanî: dhjetë → sq
Almaniya Pennsylvania: zehe, zeyya
Almanî: zehn → de
Elmanîşî: zää
Altayiya başûrî: он (on)
Alutîqî: qulen
Amharî: ዐሥር (ʿäśśər) (numeral: ፲ (10))
Apaçî:
Apaçiya rojava: goneznán
Aragonî: diez
Aramî:
Siryaniya klasîk: ܥܣܪܐ‎ n (ʿesrā), ܥܣܪ‎ m (ʿəsar)

Aramiya babîlonî ya cihûyî: עַסְרָא‎ n (ʿasrā), עֲסַר‎ m (ʿăsar)

Neo-aramiya rojavayî: ܥܣܪܐ‎ n (ʿasra), ܐܥܣܪ‎ m (ʾeʿsar)
Arçî: вицӏ
Argobbayî: ሀስራ (asara)
Aromanî: dzatsi, dzatse
Asamî: দহ (doh)
Astûrî: diez → ast
Atong (Hindistan): chyigyk
Avarî: анцӏго (anc̣go)
Aymarayî: tunka
Aynuyî: ワン (wan)
Azerî: on → az
Balînî: dəsə
Bambarayî: tan
Banjarî: pulu
Baskî: hamar → eu
Bassayî: ɓaɖa-bùè
Başkîrî: ун (un)
Belarusî: дзе́сяць (dzjésjacʹ), дзяся́цера (dzjasjácjera)
Bengalî: দশ → bn (dôś) (numeral: ১০)
Bîkoliya naverast: sampulo
Bîslamayî: ten
Bretonî: dek → br
Bruneyî: sapuluh
Buduxî: йицӏыд (jicʼıd)
Bugî: pulo
Bukidnon manoboyiya rojavayî: sepulu'
Bulgarî: де́сет (déset)
Burmayî: တဆယ် → my (ta.hcai) (numeral: ၁၀)
Buryatî: арбан (arban)
Conxayî: བཅུ་ཐམ (bcu tham)
Çamicuroyî: chunka
Çeçenî: итт (itt)
Çekî: deset → cs
Çerokî: ᏍᎪᎯ (sgohi)
Çîçewayî: khumi
Çîkasawî: pokkó'li
Çînî:
Kantonî: 十 (sap⁶)

Dunganî: шы (šɨ)

Hakkayî: 十 (sṳ̍p, shi̍p)

Mandarînî: 十 → zh (shí) (numeral: 拾 → zh)

Min dongî: 十 (sĕk)

Minnanî: 十 (si̍p, cha̍p)

Teoçewî: 十 (zab8)

Wuyî: 十

Xiangî: 十
Çukçî: мынгыткэн (myngytkėn)
Çuvaşî: вуннӑ (vunnă), вун (vun)
Dalmatî: dic
Danmarkî: ti → da
Dena'inayî: qeluzhun
Divehî: ދިހަ‎ (diha)
Dolganî: уон
Drungî: tical
Edoyî: ìgbé
Emilî: dēś, déṡ
Endonezyayî: sepuluh → id
Erebî: عَشَرَة‎ (ʿašara) (numeral: ١٠‎ (10))
Erebî: عَشْرَة‎ (ʿašra)
Ermenî: տասը → hy (tasə), տասն → hy (tasn)
Erzayî: кемень (kemenʹ)
Esperantoyî: dek → eo
Estonî: kümme → et
Etiyopiya klasîk: ዐሠርቱ n (ʿäśärtu), ዐሥሩ m (ʿäśru) (numeral: ፲ (10))
Etrûskî: 𐌆𐌀𐌓 (zar), 𐌔𐌀𐌓 (sar), 𐌔𐌓𐌀 (sra), 𐌈𐌀𐌓 (θar), 𐌕𐌀𐌓 (tar), 𐌑𐌀𐌓 (śar)
Evenî: мян (mẹn)
Evenkî: дя̄н (ʒān)
Extremaduranî: dieci
Farisî: ده‎ → fa (dah) (numeral: ۱۰‎)
Fatalukuyî: ta'ane
Ferî: tíggju → fo
Fîjî: tini → fj
Fînî: kymmenen → fi
Fransî: dix → fr
Friyolî: dîs
Frîsiya bakur:
Frîsiya bakur: tjiin

Frîsiya bakur: tain

Mooring: tin

Frîsiya bakur: tiin
Frîsiya kevn: tiān
Frîsiya saterlandî: tjoon
Frîsî: tsien → fy
Fulahî: sappo
Gaelîka skotî: deich, deichnear
Galîsî: dez → gl
Garîfunayî: dîsi
Gîlekî: ده‎ (da)
Gorontaloyî: opulu
Gotî: 𐍄𐌰𐌹𐌷𐌿𐌽 (taihun)
Gujaratî: દશ → gu (daś) (numeral: ૧૦)
Gurcî: ათი → ka (ati)
Guwaranî: pa → gn
Hadzayî: ikhumi
Haîtî: dis
Hawayî: ʻumi
Hawsayî: gōmà
Higaononî: sampulo
Hindî: दस → hi (das) (numeral: १० → hi (10)), दश → hi (daś), दह → hi (dah)
Hîlîgaynonî: napulo
Hlaiyî: fuet
Hmongî: kaum
Holendî: tien → nl
Hopîyî: pakwt
Hunsrikî: zehn
Îbanagî: mafulu
Îbranî: עֶשֶׂר‎ m (éser), עֲשָׂרָה‎ n (asara)
Îdoyî: dek → io
Îfèî: maá
Îgalayî: ẹ̀gwá
Îgboyî: ìri
Îlokanoyî: sangapulo
Îngilîziya kevn: tīen, tēn
Îngilîziya navîn: ten
Îngilîzî: ten → en
Îngriyî: kymmen
Înterlîngua: dece → ia
Îranunî: sapulu
Îrlendî: deich → ga
Îsnagî: sangapulo
Îtalî: dieci → it
Îzlendî: tíu → is
Îzonî: ói, óiya
Japonî: 十 → ja (じゅう, jū; とお, tō)
Jarayî: pluh
Javayiya kevn: sapuluh
Javayî: sepuluh → jv
Jejuyî: 열, 십
Jurçenî: juwa
Kabardî: пщӏы (pṣ̂ə)
Kalalîsûtî: qulit → kl
Kalmîkî: арвн (arvn)
Kannadayî: ಹತ್ತು → kn (hattu) (numeral: ೧೦ (10))
Kanuriyî: megú
Kapampanganî: apulu
Kapverdî: dés
Karaçay-balkarî: он (on)
Karelî: kymmeni
Kaşûbî: dzesãc
Katalanî: deu → ca
Katuyiya rojavayî: ມັເໆັດ
Katuyiya rojhilatî: m'zêt
Kaurnayî: kumirrka
Keçwayî: chunka, cunka
Kinaray-ayî: napulo
Kirgizî: он → ky (on)
Kîkongoyî: kumi
Kîkûyûyî: ikũmi 5, mũrongo 3
Kîngalî: දහය → si (dahaya)
Kokborokî: chi
Komî-permyakî: дас (das)
Komî-zîriyî: дас (das)
Konkanî: धा (dhā)
Koreyiya kevn: 十尸 (*YEl)
Koreyiya navîn: 엻〮
Koreyî: 열 → ko (yeol), 십 → ko (sip), 十 → ko
Kornî: dek
Korsîkayî: deci → co
Kreyoliya fransî ya Louisiana: dis, di, diz
Kreyoliya morîtanî: dis
Krî: mitâtaht
Ladînî: diesc
Lakî: ацӏва (ac̣wa)
Lakotayî: wikčémna
Lamboyayî: kabullu
Latgalî: desmit
Latînî: decem → la
Latviyayî: desmit → lv
Lenape:
Unamî: tèlën
Lawsî: ສິບ (sip) (numeral: ໑໐ (10))
Lezgînî: цӏуд (c̣ud)
Lingalayî: zómi
Lîgûrî: dêxe
Lîtwanî: dešimt → lt m, dešimtis m
Lîvonî: kim (old spelling: kym)
Lombardî: des
Lueyî: ᦉᦲᧇ (ṡiib) (numeral: ᧑᧐)
Luksembûrgî: zéng → lb
Luşûtsîdî: padac
Mòçenoyî: zeichen
Madurayî: sapolo
Maguindanaoyî: sapulu
Makasarî: pulo
Makedonî: де́сет (déset)
Malayalamî: പത്തു (pattu), പത്ത് → ml (pattŭ) (numeral: ൧൦)
Malezî: sepuluh → ms, satu puluh, ekadasa
Malezî: سڤولوه‎, ساتو ڤولوه‎, ايکداسا‎
Maltayî: għaxra → mt
Mançûyî: ᠵᡠᠸᠠᠨ (juwan)
Mangarevanî: rogouru
Manksî: jeih, jeihaght
Mansakayî: samporo
Mansî: лов (lov)
Maorî: tekau → mi, ngahuru → mi
Mapuçî: mari
Maranaoyî: sapolo'
Maratî: दहा (dahā)
Mariya rojhilatî: лу
Marîkopayî: cexuk
Marquesana başûr: 'onohu'u
Marşalî: joñoul
Mazenderanî: ده‎ (da)
Mecarî: tíz → hu
Mizoyî: shom
Mînangkabawî: sapuluah, puluah
Mokşayî: кемонь (kemonʹ)
Mongolî:
Kirîlî: арав → mn (arav)

Mongolî: ᠠᠷᠪᠠ (arba) (numeral: ᠑᠐)
Montagnaîsî: kutunnu, peikunnu
Muongî: mươl
Nahwatlî: matlactli
Namayî: disi
Nanayî: дёан
Navajoyî: neeznáá
Nawrûyî: ata → na
Nedersaksî: teihn → nds
Negidalî: ӡа̄н
Nîvxî: мӽоӈ (mẋoŋ)
Nîwî: hogofulu
Normandî: dix, dgix
Norsiya kevn: tíu
Norwecî: ti → no
O'odhamî: vestmam
Ohloniya başûr: tancsagte
Ojibweyî: midaaswi
Oksîtanî: dètz → oc
Oriyayî: ଦଶ → or (dôśô) (numeral: ୧୦ (10))
Oromoyî: kudhan
Oroqenî: dʒa꞉n
Osetî: дæс (dæs)
Oskanî: 𐌃𐌄𐌊𐌄𐌍 (deken)
Osmanî: اون‎ (on)
Oygurî: ئون‎ → ug (on)
Ozbekî: oʻn → uz
Papyamentoyî: dies
Pelayî: tə̆.tʰai⁵⁵
Peştûyî: لس‎ → ps (las)
Piedmontîsî: des
Pijînî: ten
Pîpîlî: majtakti
Plodîşî: tieen
Polabî: disąt, dzesãc
Polonî: dziesięć → pl, dziesięcioro → pl
Portugalî: dez → pt
Puncabî: ਦਸ (das) (numeral: ੧੦ (10))
Qazaxî: он → kk (on)
Rapanuyî: angahuru
Rarotongî: nga’uru
Rohingyayî: doc
Romagnolî: diṣ
Romancî: desch
Romanî: deś
Romaniya kalo fînî: deȟ
Romanyayî: zece → ro
Rusî: де́сять (désjatʹ), де́сятеро (désjatero)
Rusînî: де́сять (désjatʹ)
S'gaw karenî: တဆံ (ta hsee), ဆံ (hsee)
Sahoyî: taman
Samî:
Samiya înarî: love

Samiya bakurî: logi

Samiya skoltî: lååi, lååʹǩǩ

Samiya başûr: luhkie
Samoayî: sefulu
Sanskrîtî: दश → sa (daśa)
Santalî: ᱜᱮᱞ (gel)
Sardînî: deghe
Sardinian:
Sardînî: dexi

Sardînî: deche
Sebwanoyî: napulo
Sicîlî: deci → scn
Sierra mîwokiya navendî: naˀá·ča-
Silesî: dźeśyńć
Sindhî: ده‎ (daha)
Sirananî: tin
Sirboxirwatî:
Kirîlî: де̏сет

Latînî: dȅset
Sîkkîmî: ཆོམ་བ (chom ba)
Slaviya kevn:
Kirîlî: десѧть (desętĭ) (numeral: і҃)
Slovakî: desať → sk
Slovenî: desét → sl
Somalî: toban → so
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: źaseś

Sorbiya jorîn: dźesać → hsb
Spanî: diez → es
Sundanî: sapuluh → su
Swahîlî: kumi → sw
Swêdî: tio → sv
Şanî: သိပ်း (síp) (numeral: ႑႐)
Şorî: он (on)
Tàyî: slip
Tabasaranî: йицӏуб (jic̣ub)
Tacikî: даҳ → tg (dah)
Tagalogî: sampu → tl
Tahîtî: hō'ē 'ahuru
Tamîlî: பத்து → ta (pattu) (numeral: ௰ (௰))
Tarantinoyî: dice
Taşelhitî: mraw n an m
Tausugî: hangpu'
Tay dam: ꪎꪲꪚ
Tayiya bakurî: ᩈᩥ᩠ᨷ
Tayî: สิบ → th (sìp) (numeral: ๑๐ → th (10))
Tayî nüa: ᥔᥤᥙᥴ (síp)
Tedim çinî: sawm
Telûgûyî: పది → te (padi) (numeral: ౧౦ (10⁄16))
Temazîxtiya atlasa navendî: ⵎⵔⴰⵡ (mraw)
Teteriya krîmî: on
Teterî: ун → tt (un)
Tetûmî: sanulu
Tigreyî: ዐስር (ʿäsr) (numeral: ፲ (10))
Tigrînî: ዓሰርተ → ti (ʿasärtä) (numeral: ፲ (10))
Tirkiya kevn: 𐰆𐰣‎ (un¹ /on/)
Tirkî: on → tr
Tirkmenî: on → tk
Tîbetî: བཅུ (bcu) (numeral: ༡༠ (10))
Tokpisinî: tenpela
Toxarî A: śäk
Toxarî B: śak
Tumbukayî: khumi
Tuvalûyî: sefulu
Tuvanî: он (on)
Tzutucîlî: lajuj
Udî: вицӏ (vic̣)
Udmurtî: дас (das)
Umbriyî: 𐌃𐌄𐌔𐌄𐌌 (desem)
Urdûyî: دس‎ n (das)
Ûkraynî: де́сять (désjatʹ), де́сятеро (désjatero)
Venîsî: diese, diéxe
Vepsî: kümne
Viyetnamî: mười → vi, chục → vi
Volapûkî: deg → vo, bals
Voroyî: kümme
Votî: tšümme
Walonî: dijh → wa
Weylsî: deg → cy
Wîlamowî: caon
Wînnebagoyî: kerepąnąižą, kerepąną
Wolofî: fukk → wo
Xakasî: он (on)
Ximêrî: ដប់ → km (dop) (numeral: ១០ (10))
Xosayî: ishumi
Yagnobî: дас, даҳ
Yakutî: уон (uon)
Yaoyî: likumi
Yidîşî: צען‎ → yi (tsen)
Yiyiya siçuwayî: ꊰ
Yorubayî: ẹ̀wá, ẹẹ́wàá, mẹ́wàá
Yupîkiya navendî: qula, qulen
Yûnanî: δέκα → el (déka), ι΄ (i΄)
Kevn: δέκα (déka), ι΄ (i΄)
Zhuangî: cib (Sawndip 十)
Zimanê destan ê emerîkî:
Zouyî: som
Zuluyî: ishumi
Zuniyî: asdemła