Kurmancî biguhêre

Bilêvkirin biguhêre

Navdêr 1 biguhêre

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî
Îzafe diya diyên
Çemandî diyan
Nîşandera çemandî wan diyan
Bangkirin dayê dayikino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî diyek diyin
Îzafe diyeke diyine
Çemandî diyekê diyinan
 
Diyek û kurê (lawê) xwe.

  1. (malbat) Dayik, day, deyk, dayk, da, dadê, mak, jina kesek ku jê welidiye.

Gotinên pêşiyan biguhêre

Bi alfabeyên din biguhêre

Tewandî biguhêre

  • Gazîkirin: dayê, yadê
  • Girêdayî: diya (min, te, wê...)

Etîmolojî biguhêre

Ji proto-hindûewropî *dhē(i)- (mêtin), hevrehên kurmancî dayik, dayên û dêl, soranî دایک(dayk, dayik), ده‌ڵ(deł, dêl) û دێڵ(dêł, dêl), hewramî [skrîpt hewce ye] (eḏa, dayik) û [skrîpt hewce ye] (dełe, dêl), farisî دایه(dayê, dayên), yûnaniya kevn θηλυς (thēlus, ) û θήλή (thḗlḗ, sermemik, serçiçik). Heman rehê proto-hindûewropî serekaniya peyva dotin ya kurdî ye jî. Bi rêya proto-hindûewropî *dʰugh₂tḗr belkî ew jî ji *dhē(i)- herwiha hevreha dot (keça kesekî/ê) ya kurmancî, دختر(duxter) ya farisî, daughter ya îngilîzî... Bo zêdetir agahiyan li ser wan binere: dot. დედა (deda, dayik) ya gurcî û daduli (dêl) ya lazî bi ihtimaleke mezin ji zimanên îranî hatine wergirtin.

Werger biguhêre

Navdêr 2 biguhêre

nêr

  1. (kurmanciya rojavayî) gund, dih

Bikaranîn biguhêre

Bi taybetî di kurmanciya rojavayî û di soranî de.

Etîmolojî biguhêre

Ji proto-îranî *desyu- (warê dijminan, welatê dijminan), hevreha sanskrîtî [skrîpt hewce ye] (desyu-, dijmin), avestayî [skrîpt hewce ye] (dexyu-, war, welat), farisiya kevn [skrîpt hewce ye] (dehyu-), pehlewî [skrîpt hewce ye] (dêh), dih ya hin devokên kurmancî (derdorên Elbistanê) û navên bajarên Dih û Dihokê ("gundê biçûk"), دێ(, gund) ya soranî, dew (gund) ya zazakî û ده(dih, gund) ya farisî.

Werger biguhêre

Mane biguhêre

 (cureyê peyvê?)

  1. Peyvikek alîkar dikeve gel lêkerên tewandî û diyar dike ku bûyerek dê di pêşerojê anku dema bêt de biqewime.
    Ez sibê biçim.
    Ew sala bêt bigihe vir.
    Dema mezin bibî, ji bîr bikî.

Hevmane biguhêre

Herwiha biguhêre

Etîmolojî biguhêre

Hevreha zazakî do, ji divê (bide ber îngilîzî will = "dê" ji will= vîn, îrade) yan ji "dike" wek "ew dike biçe".

biguhêre

  • kurmanciya rojavayî:
    • reşwî: (hilatî) ~ ê

Werger biguhêre

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Hoker biguhêre

  1. de, haydî, yella, haydê, hadî, hadê, yela, yellah
    were!
    bêje!
    bixwin!

Werger biguhêre

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.