dem
Kurmancî Biguhêre
Bilêvkirin Biguhêre
Biguhêre
Zayenda mê ya binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | dem | dem |
Îzafe | dema | demên |
Çemandî | demê | deman |
Nîşandera çemandî | wê demê | wan deman |
Bangkirin | demê | demino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | demek | demin |
Îzafe | demeke | demine |
Çemandî | demekê | deminan |
dem mê
- Wext, çax, heyam, zeman,
pergalek e bo hejmartina rojan û hefteyan û mehan û salan yan saniyeyan û deqeyan û seetan.
Ji wêjeya klasîk Biguhêre
- Heta gehame vê demê
Ma yek nebû d'vê alemê— (Feqiyê Teyran ~1620)
Bide ber Biguhêre
Jê Biguhêre
Etîmolojî Biguhêre
Ji proto-hindûewropî *dī- (“dem”), têkildarî dīti ("dem") ya sanskrîtî, տի (tî, "jî, temen, umr; sedsal, qirn") ya ermenî, ditë ("roj") ya elbanî, dydd ("roj") ya weylsî, δαΐζω ("parve kirin") ya yûnanî, time ("dem") ya îngilîzî, Zeit ("dem") ya elmanî, tid ("dem") ya swêdî... Têkildarî jî (temen, umr) ya kurdî.
Bi zaravayên din Biguhêre
- Soranî: kat
Werger Biguhêre
wext, zeman, çax
- Abazayî: гӏамта (ʿāmtā), заман (zāmān)
- Abxazî: аамҭа (āāmtā)
- Adîgeyî: гъо (ġo), уахътэ (wāχtă), лъэхъан (łăχān)
- Afrîkansî: tyd → af
- Albanî: kohë → sq m
- Almanî: Zeit → de m
- Altayiya başûrî: ӧй (öy), саман (saman), чак (čak)
- Ambonezî-malezî: oras
- Amharî: ጊዜ (gize), ዘመን (zämän)
- Aragonî: tiempo n
- Aramî:
- Aromanî: chiro n
- Asamî: সময় (xomoy), পৰ (por)
- Astûrî: tiempu → ast n
- Avarî: гӏуж (ʿuž), заман (zaman), мех (meχ)
- Awadhî: समय (samay)
- Aymarayî: pacha → ay
- Azerî: vaxt → az, zaman → az
- Baskî: denbora → eu
- Başkîrî: ваҡыт (vaqït)
- zeid :
- Belarusî: час n (čas)
- Belûçî: وہد (vahd)
- Bengalî: সময় → bn (śômôẏ), ওয়াক্ত → bn (ōẏakto)
- Bretonî: amzer → br m
- Bugî: wattu
- Bulgarî: вре́ме → bg nt (vréme)
- Burmayî: အချိန် → my (a.hkyin)
- Buryatî: саг (sag)
- Çeçenî: хан (χan)
- Çekî: čas → cs n
- Çerokî: ᎠᎵᏱᎵᏒ (aliyilisv)
- Çîçewayî: nthawi 9 an 10
- Çînî:
- Çuvaşî: вӑхӑт (văhăt)
- Çûkî: fansoun
- Dalmatî: tiamp n, tianp n
- Danmarkî: tid → da g
- Dargwayî: замана (zamana)
- Divehî: ވަގުތު (vagutu)
- Erebî: زَمَن → ar n (zaman), وَقْت → ar n (waqt), دَهْر → ar n (dahr)
- Ermenî: ժամանակ → hy (žamanak)
- Erzayî: шка (ška)
- Esperantoyî: tempo → eo
- Estonî: aeg → et
- Etiyopiya klasîk: ዘመን (zämän)
- Evenkî: тэру (təru)
- Eweyî: ɣeyiɣi nt, gaƒoƒo
- Farisî: زمان → fa (zamân), وقت → fa (vaqt), تایم → fa (tâym)
- Ferî: tíð → fo m
- Fîjî: gauna
- Fînî: aika → fi
- Fransî: temps → fr n
- Friyolî: timp n
- Frîsiya bakur: tid m, tidj m
- Frîsiya saterlandî: Tied m
- Frîsî: tiid → fy g
- Gaelîka skotî: àm n
- Gagawzî: vakıt, zaman
- Galîsî: tempo → gl n
- Gujaratî: સમય → gu n (samya)
- Gurcî: დრო → ka (dro), ჟამი → ka (žami), ხანი (xani)
- Guwaranî: ára → gn
- Haîtî: tan
- Hawayî: wā
- Hawsayî: lokaci → ha n
- Hindî: समय → hi n (samay), वक़्त n (vaqt), टाइम → hi n (ṭāim), वक्त → hi n (vakt), काल → hi n (kāl), प्रहर → hi n (prahar), समाँ → hi n (samā̃), ज़माना n (zamānā), जमाना → hi n (jamānā)
- Hmongî: sijhawm
- Holendî: tijd → nl n
- Hunsrikî: Zeid m
- Indonezî: waktu → id
- Îbranî: זְמָן → he n (zman)
- Îdoyî: tempo → io
- Îgboyî: elekere
- Îngilîziya kevn: tīd m
- Îngilîzî: time → en
- Îngriyî: aika
- Îngûşî: ха (χa)
- Înterlîngua: tempore → ia
- Înupîakî: pivik
- Îrlendî: am → ga n
- Îstriyotî: tenpo n
- Îtalî: tempo → it n
- Îzlendî: tími → is n, tíð → is m
- Japonî: 時間 → ja (じかん, jikan)
- Javayiya kevn: wayah
- Javayî: wektu, wayah
- Kalalîsûtî: piffissaq
- Kalmîkî: цаг (tsag)
- Kannadayî: ವೇಳೆ → kn (vēḷe), ಕಾಲ → kn (kāla)
- Kanuriyî: lóktù
- Karaçay-balkarî: заман
- Karakalpakî: waqıt, zaman
- Karelî: aika
- Kaşûbî: czas n
- Katalanî: temps → ca n
- Keçwayî: pacha → qu
- Kirgizî: саат → ky (saat), убакыт → ky (ubakıt), убакты → ky (ubaktı)
- Kîngalî: කල (kala)
- Kînyarwandayî: igihe 7 an 8, umwanya 3 an 4
- Komî-permyakî: кад (kad)
- Komorî: wakati 11
- Konkanî: काल n (kāl)
- Koreyî: 시간 → ko (sigan)
- Kornî: prys n, termyn n
- Korsîkayî: tempu → co n, volta → co m
- Kumikî: заман (zaman)
- Ladînî: tëmp n, aurela m
- Lakî: чӏун (č̣un), замана (zamana)
- Latgalî: laiks
- Latînî: tempus → la
- Latviyayî: laiks → lv n
- Lawsî: ເວລາ → lo (wē lā), ຂະນະ → lo (kha na)
- Lezgînî: вахт (vaχt), чӏав (č̣av), вяде (väde)
- Lingalayî: ntángo 9 an 10
- Livvî: aigu
- Lîmbûrgî: tied → li n
- Lîşana denî: שאתא m (šeʾṯa)
- Lîtwanî: laikas → lt n
- Lîvonî: āiga
- Luksembûrgî: Zäit m
- Mòçenoyî: zait m
- Makasarî: wattu
- Malay:
- Makedonî: време nt (vreme)
- Malayalamî: സമയം → ml (samayaṃ)
- Maltayî: darba m, waqt n, żmien → mt n
- Mançûyî: ᡝᡵᡳᠨ (erin), ᡶᠣᠨ (fon)
- Mandaicî: ࡆࡀࡌࡀࡍ (zaman)
- Manksî: traa n
- Maorî: wā
- Maranaoyî: wakto
- Maratî: काळ n (kāḷ)
- Mariya rojhilatî: жап
- Mayayiya yukatekî: k’iin
- Mazahuayiya navendî: mezhe
- Mecarî: idő → hu
- Megrelî: ჟამი (žami)
- Mizoyî: hun
- Mokşayî: пинге (pinge)
- Mongolî: цаг → mn (tsag)
- Nahwatlî: cahuitl → nah
- Nanayî: эр (ėr), эрин (ėrin)
- Napolîtanî: tiempo n
- Navajoyî: ookił
- Nawrûyî: edae
- Nedersaksî:
- Nenetsiya tundra: ёльць’ (yoľś'), мальӈгана (maľŋana)
- Nepalî: समय → ne (samaya)
- Nîvxî: ыр (ər)
- Nogayî: заман (zaman)
- Norsiya kevn: tíð m
- Norwecî: tid → no n an m
- Oksîtanî: temps → oc n, tèms n
- Oriyayî: ସମୟ (sômôyô)
- Oromoyî: yeroo, wayitii
- Osetî: рӕстӕг (ræstæg)
- Oygurî: ۋاقت (waqt)
- Ozbekî: vaqt → uz, zamon → uz
- Palî: velā m, kāla n
- Papyamentoyî: tempu
- Peştûyî: زمان → ps n (zamãn), وخت → ps n (waxt)
- Pîtkarnî-norfolkî: tiem
- Plodîşî: Tiet m
- Polabî: taid n
- Polonî: czas → pl m inan
- Portugalî: tempo → pt n
- Prusiya kevn: kīsman
- Puncabî: ਸਮਾਂ n (samā̃), ਟਾਈਮ n (ṭāīma), ਵਕਤ n (vakat), ਵੇਲ਼ਾ n (vēḷā)
- Qazaxî: уақыт → kk (uaqyt), шақ (şaq)
- Qiptî: ⲥⲏⲟⲩ n (sēou), ⲭⲣⲟⲛⲟⲥ (khronos)
- Romancî: temp n, temps n, taimp n, tains n
- Romanyayî: timp → ro nt, vreme → ro m
- Rusî: вре́мя → ru nt (vrémja), час → ru n (čas)
- Rusînî: час n (čas)
- Samiya bakurî: áigi
- Samiya başûr: aejkie
- Samiya înarî: äigi
- Samiya kildînî: а̄ййк (ājjk)
- Samogîtî: čiesos
- Sanskrîtî: काल → sa n (kāla), समय → sa n (samaya), वेला → sa m (velā)
- Santalî: ᱚᱠᱛᱚ (ôktô)
- Sardînî: tempus n
- Sicîlî: tempu → scn n
- Sidamoyî: yanna
- Sindhî: وَقتُ → sd n (vaqtu)
- Sirboxirwatî:
- Skotî: time
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: веремѧ nt (veremę), часъ n (časŭ)
- Slovakî: čas → sk n
- Slovenî: čàs → sl n
- Slovînsî: čȧ̃s n
- Somalî: waqti → so n, wakhti n
- Sorbî:
- Spanî: tiempo → es n
- Swahîlî: wakati → sw 11 an 12
- Swêdî: tid → sv g
- Şanî: ၶၢဝ်းယၢမ်း (kháaw yáam)
- Şawî: amedwal
- Şonayî: nguva 9 an 10
- Şorî: тем (tem)
- Tabasaranî: вахт (vaχt), чӏив (č̣iv), вяда (vjada)
- Tacikî: замон → tg (zamon), вақт → tg (vaqt)
- Tamîlî: காலம் → ta (kālam)
- Tatî: вэхд (vehd)
- Tayî: เวลา → th (wlao), กาล → th (gaan)
- Telûgûyî: సంఘటన → te (saṅghaṭana)
- Teteriya krîmî: vaqıt
- Teterî: вакыт → tt (waqıt)
- Tirkiya kevn: 𐰇𐰓 (üd² /öd/)
- Tirkî: zaman → tr, vakit → tr, çağ → tr
- Tirkmenî: wagt
- Tîbetî: དུས་ཚོད (dus tshod)
- Tokpisinî: taim
- Toxarî A: praṣt
- Tsakonî: τζαιρέ
- Tswanayî: nakô 9
- Tuvanî: үе (üe)
- Udmurtî: дыр (dyr), вакыт (vakyt)
- Urdûyî: وقت n (vaqt), سمی n (samay)
- Ûkraynî: час → uk n (čas)
- Ûrûmî: вахыт (vahyt)
- Venîsî: tenpo n
- Vepsî: aig
- Viyetnamî: thời gian → vi
- Volapûkî: tim → vo, naed → vo
- Voroyî: aig
- Votî: aikõ
- Walonî: tins → wa n
- Weylsî: amser → cy n, pryd → cy n
- Wolofî: jamaano, waxtu → wo
- Xantî: пора (pora)
- Ximêrî: កាល → km (kaal), ពេល → km (peil), វេលា → km (veiliə)
- Xosayî: ixesha 5 an 6
- Yagnobî: вахт
- Yakutî: бириэмэ (birieme), кэм (kem)
- Yidîşî: צײַט → yi m (tsayt)
- Yorubayî: ìgbà, àkókò
- Yûnaniya kapadokyayî: ταρός (tarós)
- Yûnanî: χρόνος → el n (chrónos), καιρός → el n (kairós)
- Kevn: χρόνος n (khrónos)
- Zêlandî: tied
- Zhuangî: seizgan, sizgenh
- Zuluyî: isikhathi → zu 7 an 8, inkathi 9 an 10
- ǃXóõ: nàa kòo
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Biguhêre
dem mê
Jê Biguhêre
Werger Biguhêre
Formeke lêkerê Biguhêre
dem
Jê Biguhêre
Bi taybetî li Behdînan û Hekariyê.
Biguhêre
dem
- (lihevdana tirimpêlan) Guhartoyeke deim..
Soranî Biguhêre
Biguhêre
dem
- Bi alfabeya latînî nivîsina دەم (dem).
Danmarkî Biguhêre
Biguhêre
dem
Almanî Biguhêre
Bilêvkirin Biguhêre
Biguhêre
dem
Norwecî Biguhêre
Biguhêre
dem
Swêdî Biguhêre
Biguhêre
dem
Tirkî Biguhêre
Biguhêre
dem