dem

Bilêvkirin
biguhêreNavdêr 1
biguhêreTewandina dem | ||
---|---|---|
Zayenda mê ya binavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | dem | dem |
Îzafe | dema | demên |
Çemandî | demê | deman |
Nîşandera çemandî | wê demê | wan deman |
Bangkirin | demê | demino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | demek | demin |
Îzafe | demeke | demine |
Çemandî | demekê | deminan |
dem m
Ji wêjeya klasîk
biguhêre- Heta gehame vê demê
Ma yek nebû d'vê alemê — (Feqiyê Teyran, , ~1620)
Bide ber
biguhêreJê
biguhêreEtîmolojî
biguhêreJi proto-hindûewropî *dī- (“dem”), têkildarî dīti ("dem") ya sanskrîtî, տի (tî, "jî, temen, umr; sedsal, qirn") ya ermenî, ditë ("roj") ya elbanî, dydd ("roj") ya weylsî, δαΐζω ("parve kirin") ya yûnanî, time ("dem") ya îngilîzî, Zeit ("dem") ya elmanî, tid ("dem") ya swêdî... Têkildarî jî (temen, umr) ya kurdî.
Bi zaravayên din
biguhêre- Soranî: kat
Werger
biguhêrewext, zeman, çax
- Abazayî: гӏамта (ʿāmtā), заман (zāmān)
- Abxazî: аамҭа (āāmtā)
- Adîgeyî: гъо (ğʷo), уахътэ (waꭓtɛ), лъэхъан (lˢɛꭓan)
- Afrîkansî: tyd → af
- Albanî: kohë → sq m
- Almanî: Zeit → de m
- Altayiya başûrî: ӧй (öy), саман (saman), чак (čak)
- Ambonezî-malezî: oras
- Amharî: ጊዜ (gize), ዘመን (zämän)
- Aragonî: tiempo n
- Aramî:
- Aromanî: chiro n
- Asamî: সময় (xomoy), পৰ (por)
- Astûrî: tiempu → ast n
- Avarî: гӏуж (ʻuž), заман (zaman), мех (mex)
- Awadhî: समय (samay)
- Aymarayî: pacha → ay
- Azerî: vaxt → az, zaman → az
- Baskî: denbora → eu
- Başkîrî: ваҡыт (vaqït)
- zeid :
- Belarusî: час n (čas)
- Belûçî: وہد (vahd)
- Bengalî: সময় → bn (śômôẏ), ওয়াক্ত → bn (ōẏakto)
- Bretonî: amzer → br m
- Bugî: wattu
- Bulgarî: вре́ме → bg nt (vréme)
- Burmayî: အချိန် → my (a.hkyin)
- Buryatî: саг (sag)
- Çeçenî: хан (xan)
- Çekî: čas → cs n
- Çerokî: ᎠᎵᏱᎵᏒ (aliyilisv)
- Çîçewayî: nthawi sinif c9/c10
- Çînî:
- Çuvaşî: вӑхӑт (văhăt)
- Çûkî: fansoun
- Dalmatî: tiamp n, tianp n
- Danmarkî: tid → da g
- Dargwayî: замана (zamana)
- Divehî: ވަގުތު (vagutu)
- Endonezyayî: waktu → id
- Erebî: زَمَن → ar n (zaman), وَقْت → ar n (waqt), دَهْر → ar n (dahr)
- Ermenî: ժամանակ → hy (žamanak)
- Erzayî: шка (ška)
- Esperantoyî: tempo → eo
- Estonî: aeg → et
- Etiyopiya klasîk: ዘመን (zämän)
- Evenkî: тэру (təru)
- Eweyî: ɣeyiɣi nt, gaƒoƒo
- Farisî: زمان → fa (zamân), وقت → fa (vaqt), تایم → fa (tâym)
- Ferî: tíð → fo m
- Fîjî: gauna
- Fînî: aika → fi
- Fransî: temps → fr n
- Friyolî: timp n
- Frîsiya bakur: tid m, tidj m
- Frîsiya saterlandî: Tied m
- Frîsî: tiid → fy g
- Gaelîka skotî: àm n
- Gagawzî: vakıt, zaman
- Galîsî: tempo → gl n
- Gujaratî: સમય → gu n (samya)
- Gurcî: დრო → ka (dro), ჟამი → ka (žami), ხანი (xani)
- Guwaranî: ára → gn
- Haîtî: tan
- Hawayî: wā
- Hawsayî: lokaci → ha n
- Hindî: समय → hi n (samay), वक़्त n (vaqt), टाइम → hi n (ṭāim), वक्त → hi n (vakt), काल → hi n (kāl), प्रहर → hi n (prahar), समाँ → hi n (samā̃), ज़माना n (zamānā), जमाना → hi n (jamānā)
- Hmongî: sijhawm
- Holendî: tijd → nl n
- Hunsrikî: Zeid m
- Îbranî: זְמָן → he n (zman)
- Îdoyî: tempo → io
- Îgboyî: elekere
- Îngilîziya kevn: tīd m
- Îngilîzî: time → en
- Îngriyî: aika
- Îngûşî: ха (xa)
- Înterlîngua: tempore → ia
- Înupîakî: pivik
- Îrlendî: am → ga n
- Îstriyotî: tenpo n
- Îtalî: tempo → it n
- Îzlendî: tími → is n, tíð → is m
- Japonî: 時間 → ja (じかん, jikan)
- Javayiya kevn: wayah
- Javayî: wektu, wayah
- Kalalîsûtî: piffissaq
- Kalmîkî: цаг (tsag)
- Kannadayî: ವೇಳೆ → kn (vēḷe), ಕಾಲ → kn (kāla)
- Kanuriyî: lóktù
- Karaçay-balkarî: заман (zaman)
- Karakalpakî: waqıt, zaman
- Karelî: aika
- Kaşûbî: czas n
- Katalanî: temps → ca n
- Keçwayî: pacha → qu
- Kirgizî: саат → ky (saat), убакыт → ky (ubakıt), убакты → ky (ubaktı)
- Kîngalî: කල (kala)
- Kînyarwandayî: igihe sinif c7/c8, umwanya sinif c3/c4
- Komî-permyakî: кад (kad)
- Komorî: wakati sinif c11
- Konkanî: काल n (kāl)
- Koreyî: 시간 → ko (sigan)
- Kornî: prys n, termyn n
- Korsîkayî: tempu → co n, volta → co m
- Kumikî: заман (zaman)
- Ladînî: tëmp n, aurela m
- Lakî: чӏун (č̣un), замана (zamana)
- Latgalî: laiks
- Latînî: tempus → la
- Latviyayî: laiks → lv n
- Lawsî: ເວລາ → lo (wē lā), ຂະນະ → lo (kha na)
- Lezgînî: вахт (vaχt), чӏав (č̣av), вяде (väde)
- Lingalayî: ntángo sinif c9/c10
- Livvî: aigu
- Lîmbûrgî: tied → li n
- Lîşana denî: שאתא m (šeʾṯa)
- Lîtwanî: laikas → lt n
- Lîvonî: āiga
- Luksembûrgî: Zäit m
- Mòçenoyî: zait m
- Makasarî: wattu
- Malay:
- Makedonî: време nt (vreme)
- Malayalamî: സമയം → ml (samayaṃ)
- Maltayî: darba m, waqt n, żmien → mt n
- Mançûyî: ᡝᡵᡳᠨ, ᡶᠣᠨ
- Mandaicî: ࡆࡀࡌࡀࡍ (zaman)
- Manksî: traa n
- Maorî: wā
- Maranaoyî: wakto
- Maratî: काळ n (kāḷ)
- Mariya rojhilatî: жап (žap)
- Mayayiya yukatekî: k’iin
- Mazahuayiya navendî: mezhe
- Mecarî: idő → hu
- Megrelî: ჟამი (žami)
- Mizoyî: hun
- Mokşayî: пинге (pinge)
- Mongolî: цаг → mn (cag)
- Nahwatlî: cahuitl → nah
- Nanayî: эр (ėr), эрин (ėrin)
- Napolîtanî: tiempo n
- Navajoyî: ookił
- Nawrûyî: edae
- Nedersaksî:
- Nenetsiya tundra: ёльць’ (yoľś'), мальӈгана (maľŋana)
- Nepalî: समय → ne (samaya)
- Nîvxî: ыр (ər)
- Nogayî: заман (zaman)
- Norsiya kevn: tíð m
- Norwecî: tid → no n yan m
- Oksîtanî: temps → oc n, tèms n
- Oriyayî: ସମୟ (sômôyô)
- Oromoyî: yeroo, wayitii
- Osetî: рӕстӕг (ræstæg)
- Oygurî: ۋاقت (waqt)
- Ozbekî: vaqt → uz, zamon → uz
- Palî: velā m, kāla n
- Papyamentoyî: tempu
- Peştûyî: زمان → ps n (zamãn), وخت → ps n (waxt)
- Pîtkarnî-norfolkî: tiem
- Plodîşî: Tiet m
- Polabî: taid n
- Polonî: czas → pl m nezindî
- Portugalî: tempo → pt n
- Prusiya kevn: kīsman
- Puncabî: ਸਮਾਂ n (samā̃), ਟਾਈਮ n (ṭāīma), ਵਕਤ n (vakat), ਵੇਲ਼ਾ n (vēḷā)
- Qazaxî: уақыт → kk (uaqyt), шақ (şaq)
- Qiptî: ⲥⲏⲟⲩ n (sēou), ⲭⲣⲟⲛⲟⲥ (khronos)
- Romancî: temp n, temps n, taimp n, tains n
- Romanyayî: timp → ro nt, vreme → ro m
- Rusî: вре́мя → ru nt (vrémja), час → ru n (čas)
- Rusînî: час n (čas)
- Samiya bakurî: áigi
- Samiya başûr: aejkie
- Samiya înarî: äigi
- Samiya kildînî: а̄ййк (ājjk)
- Samogîtî: čiesos
- Sanskrîtî: काल → sa n (kāla), समय → sa n (samaya), वेला → sa m (velā)
- Santalî: ᱚᱠᱛᱚ (ôktô)
- Sardînî: tempus n
- Sicîlî: tempu → scn n
- Sidamoyî: yanna
- Sindhî: وَقتُ → sd n (vaqtu)
- Sirboxirwatî:
- Skotî: time
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: веремѧ nt (veremę), часъ n (časŭ)
- Slovakî: čas → sk n
- Slovenî: čàs → sl n
- Slovînsî: čȧ̃s n
- Somalî: waqti → so n, wakhti n
- Sorbî:
- Spanî: tiempo → es n
- Swahîlî: wakati → sw sinif c11/c12
- Swêdî: tid → sv g
- Şanî: ၶၢဝ်းယၢမ်း (kháaw yáam)
- Şawî: amedwal
- Şonayî: nguva sinif c9/c10
- Şorî: тем (tem)
- Tabasaranî: вахт (vaχt), чӏив (č̣iv), вяда (vjada)
- Tacikî: замон → tg (zamon), вақт → tg (vaqt)
- Tamîlî: காலம் → ta (kālam)
- Tatî: вэхд (vehd)
- Tayî: เวลา → th (wlao), กาล → th (gaan)
- Telûgûyî: సంఘటన → te (saṅghaṭana)
- Teteriya krîmî: vaqıt
- Teterî: вакыт → tt (waqıt)
- Tirkiya kevn: 𐰇𐰓 (üd² /öd/)
- Tirkî: zaman → tr, vakit → tr, çağ → tr
- Tirkmenî: wagt
- Tîbetî: དུས་ཚོད (dus tshod)
- Tokpisinî: taim
- Toxarî A: praṣt
- Tsakonî: τζαιρέ (tzairé)
- Tswanayî: nakô sinif c9
- Tuvanî: үе (üe)
- Udmurtî: дыр (dyr), вакыт (vakyt)
- Urdûyî: وقت n (vaqt), سمی n (samay)
- Ûkraynî: час → uk n (čas)
- Ûrûmî: вахыт (vahyt)
- Venîsî: tenpo n
- Vepsî: aig
- Viyetnamî: thời gian → vi
- Volapûkî: tim → vo, naed → vo
- Voroyî: aig
- Votî: aikõ
- Walonî: tins → wa n
- Weylsî: amser → cy n, pryd → cy n
- Wolofî: jamaano, waxtu → wo
- Xantî: пора (pora)
- Ximêrî: កាល → km (kaal), ពេល → km (peil), វេលា → km (veiliə)
- Xosayî: ixesha sinif c5/c6
- Yagnobî: вахт (vaxt)
- Yakutî: бириэмэ (birieme), кэм (kem)
- Yidîşî: צײַט → yi m (tsayt)
- Yorubayî: ìgbà, àkókò
- Yûnaniya kapadokyayî: ταρός (tarós)
- Yûnanî: χρόνος → el n (chrónos), καιρός → el n (kairós)
- Kevn: χρόνος n (khrónos)
- Zêlandî: tied
- Zhuangî: seizgan, sizgenh
- Zuluyî: isikhathi → zu sinif c7/c8, inkathi sinif c9/c10
- ǃXóõ: nàa kòo
- Ev qismê Wergerê ji malûmatên naveroka vê versiyona madeya time a Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Navdêr 2
biguhêredem m
Jê
biguhêreWerger
biguhêreFormeke lêkerê
biguhêredem
Navdêr 3
biguhêredem cins hewce ye (c=m: mê, c=n: nêr, c=mn: mê û nêr, c=nt: nêtar)
- Guhartoyeke deim (“lihevdana tirimpêlan”).
Navdêr
biguhêredem
- Bi alfabeya latînî nivîsina دەم (dem).
Cînav
biguhêredem
Bilêvkirin
biguhêreCînav
biguhêredem
Bilêvkirin
biguhêreCînav
biguhêredem
Cînav
biguhêredem
Navdêr
biguhêredem