reh

Binêre herwiha: Reh

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /rɛh/
Kîtekirin: reh

Navdêr 1

Tewandina reh
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	reh	reh
Îzafe	reha	rehên
Çemandî	rehê	rehan
Nîşandera çemandî	wê rehê	wan rehan
Bangkirin	rehê	rehino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	rehek	rehin
Îzafe	reheke	rehine
Çemandî	rehekê	rehinan

Rehên darekê.

reh m

(riweknasî) Parçeyên jêrîn yên riwekan (bi taybetî yên di bin axê ve).
Hevmane: kok, rewa, rîş, ripî, riç, cille
Binyat, bingeh, serekanî, esil, esas.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
(zimannasî) Parçeya peyvan ya herî biçûk
- Pêşpirtik pirtikên wisan in ku tên berî peyva xwerû yan rehê peyvê yan jî peyva ku ji xwe hin pirtikên din pê ve hene — (12.12.2015, Husein Muhammed, Pirtikrêzî anku morfotaksî [arşîv], zimannas.wordpress.com)
- Da-hat-û (da: paşdaçek, hat: rehê dema borî ya lêkera hatinê, û: gîhanek) Çi têkilîya vê bi dema bê ra heye? De were îca safî bike! — (21.05.2017, Ewdil Ararat, Ji bo weqfa Mezopotamyayê II [arşîv], Rojnameya Kurdistan)
- Dema kirde diyar be jî, veşartî be jî bi paşgira kesane ya tê pey rehê lêkerê, xwe diyar dike û têgihîştinê dide çêkirin. — (Hesen Huseyin Deniz, Di Zimanê Kurdî de Hevok û Erka Hevokan di Vegotinê de [arşîv], pen-kurd.org)
- Min got ku kûçikê wî ji tuxmekî baş, ji reheke kûçikên xweşik bû. — (Biyanî, Albert Camus, Weşanên Nûdem)
(nivîsbarî) birêvebera pergalên xebatê (bi gelemperî ya Linuxê)
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Ji wêjeya klasîk

Dê du siyeh sirmeyê çehvên xwe kit
Xakê rehê yarê seba her sebah
Toz û xubara seherê ber çimen — (Melayê Cizîrî, Dîwan, ~1640)

Bikaranîn

(lêker) ji reh kirin: ji koka wê / wî birîn yan piçandin
(navdêr) jirehkirin
(rengdêr) jirehkirî

Jê

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *wréh₂ds (reh), hevreha soranî ڕه‌گ (reg), farisî ریشه (rîşe), yûnaniya kevn ῥίζα (rihîza), latînî radix, fransî racine, îngilîzî root û wort, swêdî rot û ört, albanî rrënjë. Ji heman rehî: rih / rî, rêv.

Bi zaravayên din

Soranî: reg, rêşe
Feylî/Kelhurî: rîşe, reg
Zazakî: kok, ristim, rîşe, reya

Werger

Açehî: ukheue
Afarî: rimid
Afrîkansî: wortel → af
Aklanon: gamot
Albanî: rrënjë → sq m
Almanî: Wurzel → de m, Wurzeln → de p
Altayiya başûrî: тамыр (tamïr), јылтыс (ǰïltïs)
Aragonî: radiz → an
Aromanî: arãdãtsinã m, zãrãtsinã m, rãdãtsinã m
Arrernteyiya rojavayî: artekerre
Asamî: শিয়া (xia), শিপা (xipa)
Asî: gamot
Astûrî: raíz → ast m
Azerî: kök → az
Bakungî: lakat
Balînî: akah
Baskî: sustrai, zuztar, erro
Başkîrî: тамыр (tamïr)
Belarusî: ко́рань → be n (kóranʹ)
Bengalî: মূল → bn (mul)
Berberî:
Taşelhitî: azɣwr n
Bilbayî: oka
Bintuluyî: waka
Bulgarî: ко́рен → bg n (kóren)
Burmayî: အမြစ် → my (a.mrac)
Çamicuroyî: ijtishi
Çamiya rojhilatî: ꨀꨉꨩ (agha'), ꨉꨩ (gha'), ꨂꨉꨩ (ưgha')
Çeçenî: орам (oram)
Çekî: kořen → cs n
Çerokî: ᎤᎿᏍᏕᏜ (uhnasdedla)
Çîçewayî: muzu
Çînî:
Mandarînî: 根 → zh (gēn)
Çoktawî: akshish
Dalmatî: radaica m
Danmarkî: rod → da g
Drungî: vng'reu, shing'reu
Elfdalî: ruota m
Endonezyayî: akar → id
Erebî: جَذْر → ar n (jaḏr)
Erebiya misrî: جدر n (gedr)

Erebiya bakûrê şamê: شرش n (šereš)

Erebiya iraqî: عرگ n (ʕereg)

Erebiya fasî: جدر n (ždər)

Erebiya başûrê şamê: شرش n (šorš)
Ermenî: արմատ → hy (armat)
Esperantoyî: radiko → eo
Estonî: juur → et
Etiyopiya klasîk: ሥርው (śərw)
Evenkî: ңиңтэ
Farisî: ریشه → fa (riše)
Ferî: rót → fo m
Fînî: juuri → fi, puunjuuri
Fransî: racine → fr m
Friyolî: lidrîs
Frîsî: woartel → fy
Gaelîka skotî: freumh n
Galîsî: raíz → gl m
Gotî: 𐍅𐌰𐌿𐍂𐍄𐍃 m (waurts)
Gurcî: ფესვი (pesvi), ძირი (ʒiri)
Guwaranî: tapo
Haîtî: rasin
Hawayî: aʻa
Higaononî: gamot
Hindî: जड़ → hi (jaṛ)
Hmongî: cag
Holendî: wortel → nl n
Îbranî: שורש → he n (shóresh)
Îngilîziya kevn: wyrttruma n
Îngilîziya navîn: rote, more
Îngilîzî: root → en
Îngriyî: juuri
Îranunî: waged
Îrlendî: fréamh m
Îsnagî: xamut
Îtalî: radice → it m
Îu mienî: nzungh
Îzlendî: rót → is m
Japonî: 根 → ja (ね, ne)
Javayî: oyot
Kalalîsûtî: sorlak
Kamarianî: waar
Kamberayî: amu
Kamiya başûrî: sangp
Kannadayî: ಬೇರು → kn (bēru)
Kaşûbî: kòrzéń
Katalanî: arrel → ca m
Keçwayî: machu → qu, saphi, sapi → qu
Kirgizî: тамыр → ky (tamır)
Kîkongoyî: mwanzi
Kîlîvîlayî: uula
Komî-zîriyî: вуж (vuž)
Koreyî: 뿌리 → ko (ppuri)
Lakî: бакӏ (baḳ), бакӏру (baḳru)
Latgalî: sakne m, saknis m p
Latînî: rādīx m
Latviyayî: sakne → lv m, saknes m p
Lawsî: ຮາກ (hāk)
Lezgînî: пун (pun)
Lîgûrî: radiccia m, reixe m
Lîtwanî: šaknis → lt
Lîvonî: jūŗ
Lombardî: radis m
Lueyî: ᦣᦱᧅ (haak)
Luhyayî: kumuzizi
Luksembûrgî: Wuerzel m
Maguindanaoyî: dalig, bekaw
Malay:
Malezî: اکر

Rûmî: akar → ms
Makedonî: корен n (koren)
Malayalamî: വേര് → ml (vērŭ)
Maltayî: għerq n
Mançûyî: ᡩᠠ
Mansiya bakurî: та̄р (tār)
Maorî: aka, akaaka
Maranaoyî: bekaw
Marî:
Mariya rojhilatî: вож (vož)
Mecarî: gyökér → hu
Melanauyiya navendî: akah
Misrî:

(wꜣb n)
Mînangkabawî: ure'
Mongolî: үндэс → mn (ündes)
Monî: ရိုဟ်
Nahwatliya klasîk: nelhuatl
Nahwatlî: nelhuatl
Nanayî: дачан (dačan)
Napolîtanî: ràdeca m
Navajoyî: akétłʼóól
Nedersaksî: Wortel m
Nepalî: जरा → ne (jarā)
Nîasî: wa'a
Normandî: raichinne, réchinne
Norwecî:
Norweciya bokmålî: rot → no n yan m

Norweciya nînorskî: rot → nn m
Ojibweyî: ojiibik
Okînawanî: 根 (にー, nī)
Oksîtanî: raiç → oc m, rasic → oc m
Oriyayî: ଜଡି (jôḍi)
Oromoyî: hidda, hundee
Oygurî: يىلتىز (yiltiz)
Ozbekî: ildiz → uz
Pacohî: reaih, riêih
Palueyî: waka
Papyamentoyî: rais
Peştûyî: جذر → ps n (ǰazr), جرړه → ps m (ǰárṛa)
Piedmontîsî: rèis m, radis m
Pîpîlî: nelwat
Polonî: korzeń → pl n
Portugalî: raiz → pt m
Qazaxî: тамыр (tamyr), түбір (tübır)
Rapanuyî: aka
Rohingyayî: cém
Romagnolî: radìșa m, ràdga m
Romancî: ragisch m, risch m, rieisch m
Romanyayî: rădăcină → ro m
Rusî: ко́рень → ru n (kórenʹ), ко́рни → ru n p (kórni), коре́нья → ru p (korénʹja)
S'gaw karenî: အဂံၢ် (ʼa ghee̱)
Saekî: ร̄าก
Samiya bakurî: ruohtas
Sardînî: radichina m, arraighina, raichina
Sasakî: akah
Sebwanoyî: gamot
Sicîlî: ràdica → scn m, ràdiga → scn m, ràrica → scn m
Sirboxirwatî:
Kirîlî: ко̏ре̄н n, ко̏рије̄н n

Latînî: kȍrēn → sh n, kȍrijēn → sh n
Slaviya kevn:
Kirîlî: корєнь n (korenĭ)
Slovakî: koreň n
Slovenî: korenina → sl m
Somalî: xiddid → so
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: kórjeń n

Sorbiya jorîn: korjeń n
Spanî: raíz → es m
Swahîlî: mzizi → sw
Swêdî: rot → sv g
Şanî: ႁၢၵ်ႈ (hāak)
Tacikî: реша → tg (reša)
Tagal murutî: bakat
Tagalogî: urat, ugat → tl
Tahîtî: aʻa
Tamîlî: வேர் → ta (vēr)
Tarifitî: aẓwar n
Tausugî: gamut
Tayiya bakurî: ᩁᩣ᩠ᨠ
Tayî: ราก → th (râak)
Telûgûyî: వేరు → te (vēru)
Ternateyî: utu
Teterî: тамыр → tt (tamır)
Tetûmî: abut
Tirkî: kök → tr
Tirkmenî: kök
Tîbetî: རྩ་བ (rtsa ba)
Tokelawî: aka
Tongî: aka
Toxarî B: witsako
Udî: тум (tum)
Udmurtî: выжы (vyžy)
Ugarîtî: 𐎌𐎗𐎌 (šrš)
Urdûyî: جڑ (jaṛ)
Ûkraynî: ко́рінь → uk n (kórinʹ), корі́ння nt (korínnja)
Venîsî: raixa → vec m, rais
Viyetnamî: rễ → vi
Volapûkî: vul → vo
Walonî: raecene → wa m
Weylsî: gwraidd → cy n
Ximêrî: ឫស → km (rɨh)
Yagnobî: риша (riša)
Yakanî: gamut
Yakutî: силис (silis)
Yamdenayî: wakar
Yidîşî: וואָרצל n (vortsl)
Yiyiya siçuwayî: ꐴ (njip)
Yûnaniya mariupol: ри́за m (ríza)
Yûnanî: ρίζα → el m (ríza)
Kevn: ῥίζα m (rhíza)
Zêlandî: wortel n
Zhuangî: rag
Zuluyî: impande sinif c9/c10
ǃKungî: daŋ
ǃXóõ: ǃkʻqái

Ev qismê Wergerê ji malûmatên naveroka vê versiyona madeya root a Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

reh n

Binêre: rî