axiftin

	Bikarhênerek dixwaze ev peyv were standardkirin. Ji kerema xwe tevlî nîqaşa li ser Daxwazên standardkirinê bibin.(+)
	axaftin  / axivtin  / axiftin  / axivîn

Kurmancî

Bilêvkirin

• (Standard)  IPA^(kilîd): /ɑːxɪftɪn/
• Kîtekirin: a·xif·tin

Lêker

axiftin (negerguhêz)
Rehê dema niha:
RP. Niha
	ez	diaxivim
	tu	diaxivî
	ew	diaxive
	em, hûn, ew	diaxivin
Fermanî	Yekjimar	biaxive
	Pirjimar	biaxivin
Rehê dema borî:
RP. Boriya sade
	ez	axiftim
	tu	axiftî
	ew	axift
	em, hûn, ew	axiftin
Formên din: Tewandin:axiftin

Kesek bi mîkrofonê diaxive.

axiftin (lêkera xwerû)

1. Peyam bi alîkariya zimanî ragihandin.

   Hevmane: peyivîn, gep kirin, xeber dan, qise kirin, suhbet kirin, çêr kirin, şor kirin, ştexilîn, deng kirin, mijûl bûn, qal kirin, qezî kirin, galegal kirin, kelimîn

   • Dema ez di girtîxaneyê de bûm jî gundiyek anîn. Jê re gotin, te çi kiriye? Bersiv neda. Kuro bibêje, te çi kiriye? Nabêje. Çar mehan di girtîxanê de ma, ji tirsan bi kurdî neaxivî. Digot qey di girtîxaneyê de jî bi kurdî biaxive, dê ceza lê bibirin. Êdî nikare ji girtîxaneyê derê. Ji tirsan, ew meriv çar mehan bi kesî re neaxivî. Hîn jî bişirandina yê duh li pêş çavên min e. — (Xurşîd Mîrzengî, Belqitî, Nûbihar, 2015, r. 105, ISBN 9786055053734)
   • Wezîra derve ya Amerîka xanim Hilary Clinton di gel jimareka karbidest û rêveberên civakên sivîl û rêkxistinên ne-hikumetî li cend welatan axifit bi rêka vîdyo konfiransekî. — (Xanim Clinton bi Vîdyo Konfiransekî digel Karbidestan li Dihokê Axifit [arşîv], dengeamerika.com/, 15.02.2011)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ئاخفتن

Herwiha

• axaftin
• axivîn
• axivtin

Têkildar

• axaftin
• axivandin

Bikaranîn

• Gelek caran bi xeletî peyva "axaftin" (rehê dema niha "-axêv-") li cihê "axiftin / axivîn" (rehê dema niha "-axiv-") tê bikaranîn. Lê di rastiyê de "axiftin" bi xwe "qise kirin, xeber dan, suhbet kirin" e. Herçi "axaftin" e, ew hevwateya "axivandin"ê ye (wek ku guhartin ne guherîn e lê guherandin e). "Axaftin" tê maneya #dan axiftin, axivandina kesekî din, hewldan bo ku kesek din biaxive", bi taybetî pirsîn daku kesek din bersivê bide: "Divê dêbab zarokên xwe biaxÊvin daku zarok hîn bibin biaxIvin."

• Rastnivîsîn: Hin caran di nivîsan de forma "axivtin" li cihê "axiftin" tê dîtin ji ber ku rehê dema niha "-axiv-" e anku bi V ye, ne bi F ye. Lê di kurdî û piraniya zimanan de, gava ku T tê pey V, V dibe F: heft (lê hevde), ke(f)tin (lê "dikeve"), şkeft (ne *şkevt), mizgeft (ne *mizgevt). Bi heman awayî îngilîzî "leave > left", ne *levt. Dengên din jî yên bilerz li berî T dibin bêlerz: "dilîzim > lîstin, nekuje > kuştin"... Loma forma rast "axiftin" e, ne *axivtin.

• Berbelavî: Peyva "axiftin" û formên wê yên wek "axivîn" û "axaftin" van salan bi rêya medyayê ketine ser devê gelek kurmancan û heta wek "axawtin" derbasî soranî jî bûye. Lê bi xwemalî ew peyveka kurmanciya rojhilatî ye (Behdînan, Hekariyan û derdorên wan), li deverên din nedihat bikaranîn yan nemabû. Li cihê wê "qise kirin, xeber dan, şor kirin" yên ji erebî li gel "kirin / dan" ya kurdî li gelek deveran serdest e/bû.

Jê

• axiver
• axiverî
• axivgêr
• axivgêrî
• axiftvan
• axiftvanî

Etîmolojî

Têkilî axaftin, rehê dema niha -axiv-, bi metatezê ji *a-vaxtin, rehê dema niha *a-vêj-, têkilî kurmancî -bêj- (rehê dema niha ji lêkera gotin) û bêje (“kelîme”), soranî û kurdiya başûrî -wêj- (rehê dema niha ji wutin (“gotin”)) û وشه (wişe, “peyv, kelîme, bêje”), zazakî -vac- (rehê dema, niha ji vatene (“gotin”)), farisî آواز (a-vaz > kurdî awaz) û واژه (vajê, “peyv, kelîme”), sanskrîtî वाच् (vā́c), avestayî vaxş, ûxte (gotin) latînî vōx (deng), îngilîzî voice (deng)... hemû ji proto-hindûewropî *wekʷ- (axiftin) ئاخاوتن (axawtin) ya soranî bi xwemalî bi ramana axiftin nîne lê bo perwerdekirina hespan bi kar tê.

Werger

• Afrîkansî: praat → af, gesels
• Albanî: flas → sq
• Almanî: sprechen → de, reden → de, Anrede → de m
• Astûrî: falar → ast
• Bambarayî: fɔ
• Baskî: hitz egin, mintzatu
• Bretonî: komz → br
• Çînî: 说 → zh 说话 → zh (shuō huà) 说语 → zh (shuō yǔ)
• Danmarkî: snakke, tale → da
• Erebî: تكلّم → ar
• Esperantoyî: paroli → eo
• Farisî: تکلم کردن, گفتن → fa, صحبت کردن → fa
• Ferî: tala → fo, tosa
• Fînî: puhua → fi
• Fransî: parler → fr
• Frîsî: prate → fy, sprekke
• Gaelîka skotî: bruidhinn, labhair
• Galîsî: falar → gl
• Holendî: spreken → nl, praten → nl
• Îbranî: דּבר → he
• Îdoyî: parolar → io
• Îngilîziya kevn: acweþan, cweþan, specan, sprecan
• Îngilîzî: deal with → en, speak → en, talk → en, ^?chat → en, ^?colloquy → en, ^?confab → en, ^?confabulate → en, ^?confabulating → en, ^?conversazione → en, ^?conversing → en, ^?interlocution → en, ^?knapping → en, smu, ^?spiel → en, ^?talking → en, ^?declamation → en, ^?discoursing → en, ^?dissertate → en, ^?dissertating → en, ^?gab → en, ^?prelect → en, ^?prelection → en, ^?rapping → en, ^?smut, ^?take the floor → en, ^?utter erance, ^?verbalize → en, ^?verbalizing → en, ^?yabber → en
• Înuîtî: ᐅᖃᖅ- (oqaq-)
• Îtalî: parlare → it
• Îzlendî: spjalla → is, tala → is
• Japonî: 話す → ja
• Katalanî: parlar → ca
• Koreyî: 말하다 → ko (malhada)
• Latînî: loquere, loqui, orare → la
• Malezî: bicara
• Mecarî: beszél → hu
• Norwecî: prate → no, snake, tale → no
• Oksîtanî: parlar → oc
• Polonî: mówić → pl
• Portugalî: falar → pt
• Romanyayî: vorbi → ro, discuta → ro
• Rusî: говорить → ru (govoritʹ), поговорить → ru (pogovoritʹ)
• Samiya bakurî: hupmat, hállat
• Sicîlî: parrari → scn
• Sirananî: taki
• Sirboxirwatî: govoriti → sh
• Sirboxirwatî: говорити, причати
• Sonxayî: cii
• Spanî: hablar → es
• Swêdî: tala → sv
• Tagalogî: magsalitâ
• Tirkî: konuşmak → tr, ^?depreşmek → tr, ^?iltihablanma, ^?iltihablanmak, ^?iltihaplanmak → tr, ^?irinlenmek → tr, ^?ufunetlenmek → tr, ^?yangılamak
• Ximêrî: និយាយ → km (niyiəy)
• Yûnaniya kevn: λέγω (légō)
• Yûnanî: μιλάω → el (miláo)
• Zuluyî: -khuluma

Navdêr

Tewandina axiftin
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	axiftin	axiftin
Îzafe	axiftina	axiftinên
Çemandî	axiftinê	axiftinan
Nîşandera çemandî	wê axiftinê	wan axiftinan
Bangkirin	axiftinê	axiftinino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	axiftinek	axiftinin
Îzafe	axiftineke	axiftinine
Çemandî	axiftinekê	axiftininan

axiftin m

1. peyivîn, gepkirin, xeberdan, qisekirin, dengkirin
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Werger

• Tirkî: konuşma → tr