peyivîn

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /pʰɛjɪˈviːn/
• Kîtekirin: pe·yi·vîn

Lêker

peyivîn (lêkera negerguhêz)
Rehê dema niha: -peyiv-
RP. Niha
	ez	dipeyivim
	tu	dipeyivî
	ew	dipeyive
	em, hûn, ew	dipeyivin
Fermanî	Yekjimar	bipeyive
	Pirjimar	bipeyivin
Rehê dema borî: -peyivî-
RP. Boriya sade
	ez	peyivîm
	tu	peyivî
	ew	peyivî
	em, hûn, ew	peyivîn
Formên din: Tewandin:peyivîn

Çend kes li gel hev dipeyivin.

peyivîn lêkera xwerû, negerguhêz, p-ya req

1. Peyma bi alîkariya zimanî ragihandin.

   Hevmane: axaftin, xeber dan, qise kirin, çêr kirin, şor kirin, deng kirin

   • Ji wê rojê û vir ve, ez pir caran çûm mala wî û pê re peyivîm. — (Mehmed Uzun, Hêz û Bedewiya Pênûsê, Weşanên Nûdem, 1993)
   • Ew di ber xwe de dipeyivî. — (Dara Hinarê, Yaşar Kemal, Weşanên Nûdem)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: پەیڤین‎

Herwiha

• peyvîn

Têkildar

 

• hevpeyivîn
• peyivandin
• peyivandin
• peyvkar
• peyvkarî
• peyvşirîn

Etîmolojî

Ji berê *ped-dew- ("bi + *dew- ("peyv, qise")"). Ji proto-îranî *pati-dav (peti-dew, “bersiv”). Hevreha soranî دوان‎ (dwan), ku teşeya bêyî *ped e. peyv jê dariştî ye û ne berevajiya wê. Ji bilî hinek devokên kurmancî, di zaravayên din yên kurdî de yan jî di zimanên din yên lêzim de ev peyv peyda nabe. Vê dawiyê bi riya zimanê nivîskî û medyayê ji kurmancî ketiye soranî jî, bi taybetî di peyva hevpeyivîn de.

Werger

• Abxazî: азаԥра (āzāprā)
• Afrîkansî: praat → af
• Akanî: kasa
• Albanî: flas → sq
• Almaniya Pennsylvania: schwetze
• Almanî: sprechen → de, reden → de

  Elmanîşî: rede

• Amazîxiya fasî: ⵙⴰⵡⵍ (sawl), ⵙⵙⵉⵡⵍ (ssiwl)
• Aragonî: fablar → an
• Aramiya nû ya asûrî: ܗܲܡܙܸܡ‎ (hāmzim), ܡܲܠܸܠ‎ (mālil), ܡܨܵܘܹܬ݂‎ (mṣaweṯ)
• Aromanî: grescu, zburãscu
• Asamî: কথা কোৱা (kotha küa), কোৱা (küa), বোল (bül)
• Astûrî: falar → ast
• Avarî: кӏалъазе (ḳałaze)
• Azerî: danışmaq → az
• Baskî: berba egin
• Başkîrî: һөйләшеү (höyläšew)
• Belarusî: гавары́ць → be impf (havarýcʹ), сказа́ць pf (skazácʹ), размаўля́ць impf (razmaŭljácʹ), размо́віць pf (razmóvicʹ)
• Bengalî: বলা → bn (bôla)
• Bîslamayî: toktok
• Bojpûrî: बोलल (bolal)
• Bororoyî: mago
• Bretonî: komz → br
• Bulgarî: гово́ря → bg impf (govórja)
• Burmayî: ပြော → my (prau:), မြွက် → my (mrwak)
• Çeçenî: къамел да (q̇amel da)
• Çekî: mluvit → cs impf, hovořit → cs impf
• Çerokî: ᏂᎦᏪᎠ (nigawea)
• Çîkasawî: anompoli
• Çînî:

  Kantonî: 講 (gong²)

  Dunganî: фә (fə), шә (šə)

  Hakkayî: 講 (kóng)

  Mandarînî: 講 → zh (jiǎng), 說話 → zh (shuōhuà), 講話 → zh (jiǎnghuà), 說 → zh (shuō)

  Min beî: 講 (gǒ̤ng)

  Min dongî: 講 (gōng)

  Minnanî: 講 → zh-min-nan (kóng)

  Wuyî: 講

• Dalmatî: faular
• Danmarkî: tale → da
• Endonezyayî: berbicara → id, berpidato → id
• Erebî: تَحَدَّثَ‎ (taḥaddaṯa), تَكَلَّمَ‎ → ar (takallama)

  Erebiya cezayirî: حكى‎, هدر‎

  Erebiya misrî: كلم‎ (kallim)

  Erebiya fasî: هدر‎ (hdar), تكلم‎ (tkallem), دوى‎ (dwa)

  Erebiya bakûrê şamê: حكى‎ (ḥaka)

  Erebiya başûrê şamê: حكى‎ (ḥaka)

• Ermenî: խոսել → hy (xosel)

  Ermeniya kevn: խօսիմ (xōsim)

• Esperantoyî: paroli → eo
• Estonî: rääkima → et
• Evenî: гӫндэй (gjöndəj)
• Evenkî: гунми (gunmi)
• Farisî: حرف زدن‎ → fa (harf zadan), سخن گفتن‎ (soxan goftan), صحبت کردن‎ → fa (sohbat kardan)
• Ferî: tosa
• Fîjî: vosa
• Fînî: puhua → fi
• Fransî: parler → fr

  Fransiya navîn: parler

  Fransiya kevn: parler, paroler

• Friyolî: fevelâ
• Frîsiya bakur: spreege; snaake, spreeg
• Frîsî: sprekke
• Gaelîka skotî: bruidhinn
• Galîsî: falar → gl
• Gotî: 𐌵𐌹𐌸𐌰𐌽 (qiþan), 𐍂𐍉𐌳𐌾𐌰𐌽 (rōdjan)
• Gurcî: ლაპარაკი (laṗaraḳi)
• Guwaranî: ñe'ẽ → gn
• Haîtî: pale
• Higaononî: minikagi
• Hindî: बोलना → hi (bolnā)
• Hmongî: hais lus
• Holendî: spreken → nl
• Îbranî: דיבר \ דִּבֵּר‎ → he (dibér)
• Îdoyî: parolar → io
• Îngilîziya kevn: sprecan, specan
• Îngilîziya navîn: speken, worden
• Îngilîzî: speak → en, talk → en
• Îngriyî: läätä
• Înterlîngua: parlar → ia
• Îrlendî: labhair
• Îstriyotî: favalà
• Îstro-romanyayî: ganęi, kuvintå
• Îtaliya cihû: דברר‎ (dabberare)
• Îtalî: parlare → it
• Îzlendî: tala → is
• Japonî: 話す → ja (はなす, hanasu), 語る → ja (かたる, kataru), 言う → ja (いう, iu), しゃべる → ja (shaberu)
• Javayî: omong-omong
• Kannadayî: ಎನ್ → kn (en), ಎನು → kn (enu), ಮಾತಾಡು → kn (mātāḍu), ಮಾತನಾಡು → kn (mātanāḍu)
• Kapverdî: fala, papia, papia
• Katalanî: parlar → ca
• Keçwayî: rimay → qu, parlay, rimai
• Kirgizî: сүйлөө → ky (süylöö)
• Ladin:

  Ladînî: rujené

  Ladînî: baié

  Ladînî: rejonèr

• Kîngalî: කථා කරනවා (kathā karanawā)
• Koreyî: 말하다 → ko (malhada), 말씀하다 → ko (malsseumhada), 이야기하다 → ko (iyagihada)
• Kornî: kewsel → kw, kowsel, kows
• Korsîkayî: parlà → co
• Kumikî: сёйлемек (söylemek), лакъыр этмек (laqır etmek)
• Ladînoyî: avlar, favlar
• Latgalî: runuot
• Latînî: loquor → la, dīcō → la, fābulor, for → la, effor
• Latviyayî: runāt → lv
• Lawsî: ເວົ້າ (wao), ພູດ (phūt), ກ່າວ → lo (kāo), ຄຸຍ → lo (khuy)
• Lazî: isinapams
• Lîtwanî: kalbėti → lt
• Lueyî: ᦀᦴᧉ (˙ʼuu²), ᦔᦱᧅ (ṗaak)
• Luksembûrgî: schwätzen
• Makedonî: зборува → mk impf (zboruva), говори impf (govori)
• Malayalamî: സംസാരിക്കുക → ml (saṃsārikkuka)
• Malezî: bercakap → ms
• Maltayî: tkellem
• Mançûyî: ᡤᡳᠰᡠᡵᡝᠮᠪᡳ (gisurembi)
• Maratî: बोलणे → mr (bolṇe)
• Meänkiyelî: praatata
• Mecarî: beszél → hu
• Megrelî: რაგადი (ragadi), რაგაჯი (ragaǯi)
• Misrî: (ḏd)
• Mîrandî: falar
• Mongolî:

  Kirîlî: ярих → mn (jarih), хэлэх → mn (heleh)

• Nahwatlî: tlatoa
• Napolîtanî: parlà
• Navajoyî: yáshtiʼ
• Nepalî: बोल्नु (bolnu)
• Ngarrindjerî: kungun
• Normandî: pâler, parlaïr
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: snakke → no, preke → no

• Ohloniya bakur: nonwente
• Ojibweyî: giigido
• Oksîtaniya kevn: parlar
• Oksîtanî: parlar → oc
• Osetî: дзурын (ʒuryn)
• Oygurî: سۆزلىمەك‎ (sözlimek), ئېيتماق‎ (ëytmaq)
• Ozbekî: gaplashmoq → uz
• Peştûyî: خبرې کول‎ → ps (xabǝ́re kawǝ́l)
• Piedmontîsî: parlé
• Pîpîlî: taketza, taquetza
• Pîttcantcatcarayî: wangkanyi
• Polonî: mówić → pl impf, rozmawiać → pl impf
• Portugaliya kevn: falar
• Portugalî: falar → pt
• Prakrîtiya aşokanît: *𑀩𑁄𑀮𑁆𑀮𑁆 (*boll)
• Prakrîtiya maharastrî: 𑀩𑁄𑀮𑁆𑀮𑀇 (bŏllaï)
• Puncabî: ਬੋਲਣਾ (bolṇā)
• Qazaxî: айту → kk (aitu), сөйлеу → kk (söileu), сөйлесу → kk (söilesu)
• Romancî: pledar, tschantschar
• Romanyayî: a vorbi → ro, a discuta → ro
• Rusî: говори́ть → ru impf (govorítʹ), разгова́ривать → ru impf (razgovárivatʹ)
• Samî:

  Samiya lule: hållat

  Samiya bakurî: hállat, hoallat, hupmat

  Samiya başûr: håaledh, håalodh, nåalodh

• Saksoniya kevn: sprekan
• Samoayî: tautala
• Sanskrîtî: भाषते → sa (bhāṣate), भणति → sa (bhaṇati), ब्रवीति → sa (bravīti)

  Sanskrîtî: भनति (bhánati)

• Santalî: ᱨᱳᱲ (roṛ)
• Sardînî: fabedda, faeddare, fueddai
• Sicîlî: parrari → scn, parlari → scn
• Sirananî: bro
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: гово̀рити impf

  Latînî: govòriti → sh impf

• Sîlhetî: ꠇꠕꠣ ꠇꠃꠣ (xotá xoua)
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: говорити impf (govoriti)

  Glagolîtîk: ⰳⱁⰲⱁⱃⰻⱅⰹ impf (govoriti)

• Slaviya rojavayî ya kevn: говорити impf (govoriti)
• Slovakî: hovoriť → sk impf, rozprávať impf
• Slovenî: govoriti → sl impf
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: powědaś impf, powěźeś pf

  Sorbiya jorîn: rěčeć impf, porěčeć pf

• Sotoyiya başûr: bua → st
• Spanî: hablar → es

  Spaniya kevn: fablar

• Swahîlî: ongea
• Swêdî: tala → sv, prata → sv, snacka → sv
• Şonayî: kutaura
• Tacikî: гап задан → tg (gap zadan), ҳарф задан (harf zadan), сухбат кардан (suxbat kardan)
• Tagalogî: magsalita
• Tahîtî: parau
• Taiya başûrî: แหลง
• Tamîlî: பேசு → ta (pēcu)
• Tayiya bakurî: ᩋᩪ᩶ (u)
• Tayî: พูด → th (pûut), กล่าว → th (glàao)
• Telûgûyî: మాట్లాడు → te (māṭlāḍu)
• Temazîxtiya atlasa navendî: sawl, ssiwel
• Teteriya krîmî: söyleşmek, laf etmek, aytmaq
• Teterî: сөйләргә → tt (söylärgä), әйтергә → tt (äytergä), сөйләшергә → tt (söyläşergä)
• Tetûmî: ko'alia
• Tirkî: konuşmak → tr
• Tirkmenî: gürlemek, geplemek, sözlemek
• Tîbetî: སྐད་ཆ་བཤད (skad cha bshad)
• Toxarî B: we-
• Tupînambayî: nhe'eng
• Tuvanî: чугаалаар (çugaalaar)
• Ugarîtî: 𐎄𐎁𐎗 (dbr)
• Urdûyî: بولنا‎ (bolnā)
• Ûkraynî: говори́ти → uk impf (hovorýty), сказа́ти → uk pf (skazáty); розмовля́ти → uk impf (rozmovljáty),
• Venîsî: parlar → vec
• Vepsî: pagišta
• Viyetnamî: nói → vi
• Volapûkî: spikön → vo
• Votî: pajatta
• Walonî: cåzer → wa, divizer → wa, djåzer → wa, pårler → wa
• Weylsî: siarad → cy, llefaru → cy
• Wolofî: wax → wo
• Ximêrî: និយាយ → km (niyiəy), ក្លាវ → km (klaaw)
• Yakutî: саҥар (saŋar)
• Yidîşî: רעדן‎ → yi (redn)
• Yûnanî: μιλώ → el (miló), λέω → el (léo)

  Kevn: λαλέω (laléō)

• Zhuangî: gangj
• Zuluyî: -khuluma

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	peyivîn	peyivîn
Îzafe	peyivîna	peyivînên
Çemandî	peyivînê	peyivînan
Nîşandera çemandî	wê peyivînê	wan peyivînan
Bangkirin	peyivînê	peyivînino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	peyivînek	peyivînin
Îzafe	peyivîneke	peyivînine
Çemandî	peyivînekê	peyivîninan

peyivîn mê

1. axiftin, qisekirin, xeberdan, ştexilîn

   Peyivîna bi awayekî şîrîn.

   Peyivîna min birî.

Werger

• Albanî: fjalim → sq n
• Almanî: Sprache → de m
• Arçî: чӏат
• Astûrî: faladera m
• Azerî: danışıq → az, nitq → az
• Baskî: mintzamen
• Başkîrî: телмәр (telmär)
• Belarusî: мо́ва → be m (móva), гаво́рка m (havórka), маўле́нне → be nt (maŭljénnje)
• Bengalî: কথা → bn (kôtha), বাক (bak), জবান → bn (jôban)
• Bulgarî: го́вор → bg n (góvor), реч → bg m (reč)
• Çekî: řeč → cs m
• Çînî:

  Mandarînî: 語言 → zh (yǔyán), 說話 → zh (shuōhuà), 演說 (yǎnshuō)

• Çoktawî: anumpa
• Danmarkî: tale → da g
• Erebî: حَدِيث‎ n (ḥadīṯ), خُطْبَة‎ m (ḵuṭba), كَلَام‎ → ar n (kalām), قَوْل‎ n (qawl), نُطْق‎ n (nuṭq)
• Ermenî: խոսք → hy (xoskʻ)
• Estonî: kõne
• Farisî: گفتار‎ → fa (goftâr), سخن‎ → fa (soxan), صحبت‎ → fa (sohbat), کلام‎ → fa (kalâm)
• Fînî: puhe → fi
• Fransî: parole → fr m
• Galîsî: galra m, fala → gl m, falar → gl m
• Gurcî: სიტყვა → ka (siṭq̇va), მეტყველება (meṭq̇veleba)
• Haîtî: lapawòl
• Hindî: उक्ति → hi m (ukti), बात → hi m (bāt), बातचीत → hi m (bātcīt), बोल → hi n (bol), तक़रीर m (taqrīr)
• Holendî: spraak → nl m
• Îbranî: דיבור / דִּבּוּר‎ → he n (dibúr)
• Îngilîzî: speech → en, talk → en, speaking → en
• Îrlendî: caint m, urlabhra m, labhairt
• Îsnagî: kaxi
• Îtalî: parola → it m
• Îzlendî: mál → is nt, tal → is nt, málhæfileiki n, málfar → is nt, mæli → is nt, framburður → is n
• Japonî: 話 → ja (はなし, hanashi), 演説 → ja (えんぜつ, enzetsu), スピーチ → ja (supīchi)
• Katalanî: parla → ca m
• Ketî: ӄаʼ
• Kirgizî: речь (reçʹ), сүйлөө → ky (süylöö)
• Koreyî: 말 → ko (mal), 말하기 (malhagi), 연설(演說) (yeonseol)
• Latgalî: runa
• Latînî: dictiō → la m, locutio, eloquium, fatum nt
• Latviyayî: runa m
• Lîtwanî: šneka m, kalba → lt m
• Luksembûrgî: Sprooch → lb m
• Makedonî: говор → mk n (govor), реч m (reč)
• Malayalamî: സംസാരം → ml (saṃsāraṃ)
• Mançûyî: ᡤᡳᠰᡠᠨ (gisun)
• Mbya guaraniyî: ayvu
• Mecarî: beszéd → hu
• Mongolî:

  Kirîlî: илтгэл → mn (iltgel), үг → mn (üg)

• Navajoyî: saad
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: tale → no n, stemme → no n

• Oksîtanî: paraula → oc m
• Papyamentoyî: abla
• Polonî: mowa → pl m
• Portugalî: fala → pt m
• Qazaxî: сөз → kk (söz), сөйлеу → kk (söileu)
• Romanyayî: vorbire → ro m
• Rusî: речь → ru m (rečʹ), дар ре́чи → ru n (dar réči), го́вор → ru n (góvor), говоре́ние → ru nt (govorénije)
• Santalî: ᱨᱳᱲ (roṛ)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: го̏во̄р n

  Latînî: gȍvōr → sh n

• Slaviya kevn:

  Kirîlî: рѣчь m (rěčĭ)

  Glagolîtîk: ⱃⱑⱍⱐ m (rěčĭ)

• Slovakî: reč m
• Slovenî: govor m inan
• Spanî: habla → es m
• Swêdî: tal → sv nt
• Tacikî: гап → tg (gap), сухан → tg (suxan)
• Tayî: คำพูด → th, ถ้อย → th (tɔ̂ɔi), พาท → th (pâat), วจนะ → th, ภารดี
• Tirkî: konuşma → tr, söz → tr
• Toxarî B: plāce
• Urdûyî: تَقْرِیر‎ m (taqrīr), گُف٘تار‎ m (guftār), سُخَن‎ → ur (suxān)
• Ûkraynî: мо́ва → uk m (móva), го́вір n (hóvir), мо́влення nt (móvlennja)
• Viyetnamî: lời nói → vi, ngôn từ → vi
• Weylsî: lleferydd m
• Yagnobî: гап
• Yûnanî: λόγος → el n (lógos), ομιλία → el m (omilía)