nan
Kurmancî biguhêre
Bilêvkirin biguhêre
biguhêre
Zayenda nêr a binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | nan | nan |
Îzafe | nanê | nanên |
Çemandî | nanî, nên | nanan |
Nîşandera çemandî | wî nanî | wan nanan |
Bangkirin | nano | nanino |
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | nanek | nanin |
Îzafe | nanekî | nanine |
Çemandî | nanekî | naninan |
nan nêr
- (xwarin) Hevîrê pêjayî.
- Sala ko paîzxêr zû bikeve pê re nagîhin kuta bikin, guşiyên genim dixin xaniyan. Nanê wan gelekî tamdare. — (Ronahî (kovar), ZAD Û GENIM, 1942)
- Qet'a çu nebû ne xur ne xwabek
Wan bîr nedihat-i nan û abek
Ew hefte temam bûye gerdek — (— (Mem û Zîn ~1692, Ehmedê Xanî)) - Goya li nik wan şûm e, ewî nanê (ko) ibtida (destpêkê) dipêjin û ji tenûrê biderdikevitin ew naxwin. Goya herçî wî nanî bixutin jina wî dimiritin. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 105, ISBN 9789944360678)
- xwarin, xwirak, xwaremenî, tişta/ê tê xwarin
Bi alfabeyên din biguhêre
Herwiha biguhêre
biguhêre
biguhêre
- berwesêl
- berweste
- destenan
- kût
- kûtêşa
- nanê loş
- nanê vêtîr an nanê fetîr
- nanê bêhavên, nanê bêhêvên
- nanê helîte
- nanê hilhatî, nanê hilehtî
- nanê mêzînê, nanê firneyê
- nanê patîleyî, yan tenê patîle
- nanê sêlê
- nanê şikeva, galeta
- nanê tenûrê, nanê tendûrê
- nanê tirş
- nanê toraqê
- nanê tûj
- nanê şilikî
- nanê mişeliqê
- nanê mîr, nanê xweşik
- pate, patot
- rikak
- teptepe, nanê temayan jî dibêjin, nanê qulqulî
- totiknan, totik (nan)
- xerwal
- nanê kakilê
- nanê garis, nanê garisî
- nanê pincarê
- nanê rûs, nanê ûris
- nanê etor
- nanê pilûrkî
- nanê cehî
- nanê firinê
- nanê genimî
- nanê semon
- nanê sewik
- nanê sêlê
- nanê tenûrê
Têkilî biguhêre
Jê biguhêre
Etîmolojî biguhêre
Hevreha soranî نان (nan), kurdiya başûrî nan, lekî nan, hewramî nan, zazakî nan / non, farisî نان (nan) (farisiya devkî نون (nûn), tacikî нон (non), pehlewî 𐭭𐭠𐭭 (nan), belûçî نگن (negen), partî n'g'n (neġn), peştûyî نغن (neġen), ji zimanên îranî, bi îraniya kevn *nagna- (/negne-/).
Lubotsky peyva îranî bi peyva sanskrîtî नग्नहु (nagnahu: havên) ve girê dide û dibêje ku ew herdu ji proto-îranî ne. Lê mimkin e ku nan peyveke kevnar ya Rojhilata Navîn ya ji zimanekî ne-hindûewropî jî be, bidin ber sûmerî 𒃻 ([NINDA]). Di hîtîtî de jî peyv bi heman awayî hatiye qeydkirin lê nayê zanîn ka divê ew di hîtîtî de çawa were gotin/xwandin.
Peyva nan bi berfirehî di zimanên Hindistanê û Asyaya Navîn de jî heye lê ew ji zimanên îranî hatine wergirtin: ûrdûyî نان (nan), hindî नान (nān), kirgîzî û qazaxî нан (nan), ozbekî non, oyxurî نان (nan), çînî 饢 / 馕 (náng), nenetsî нянь (nyani)... Ji hindî peyv bi wateya cûreyek nanê rojhilatî bi awayê naan ketiye hemû zimanên ewropî jî.
Peyva nan dişibe hevreha xwe ya zimanên romî: latînî panis, spanî pan, fransî pain... lê ew û nan ne hevrehên hev in çunkî veguhastina N/P di peyvên din de peyda nabe.
- Çavkanî:
- Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
- Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
- Lubotsky, Alexander. Indo-Aryan inherited lexicon . University of Leiden.
- MacKenzie, David Neil, The dialect of Awroman (Hawraman-i Luhon) Grammatical sketch, texts, and vocabulary, Kommissionaer: Munksgaard (København), 1966
- Mayrhofer, Manfred (1992–2001): Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Ferhenga etîmolojî ya hindûaryayiya kevn] (bi almanî), Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag.
- Pokorny, Julius, Ferhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959
- Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
Werger biguhêre
- Abxazî: амгьал (āmg̍āl), ача (āč̍ā)
- Adîgeyî: хьэлэгъу (ḥălăġ°), хьалыгъу (ḥāləġ°)
- Afarî: gaqambo
- Afrîkansî: brood
- Akadî: 𒃻 (NINDA /ak(a)lu/)
- Albanî: bukë m
- Almanî: Brot nt
- Altayiya bakurî: этпе́к (etpék)
- Altayiya başûrî: ӧтпӧк (ötpök), аш (aš), ка́ла́ш (káláš), нан (nan)
- Alutîqî: kelipaq
- Ambonezî-malezî: roti
- Amharî: ዳቦ (dabo)
- Aragonî: pan
- Aramî:
- Argobbayî: ዳቦ (dabo)
- Aromanî: pãni m, pãne m
- Astûrî: pan n
- Aynuyî: パン (pan), ヘリェバ (heryeba)
- Azerî: çörək
- Baskî: ogi
- Başkîrî: икмәк (ikmäk)
- Batsbî: მაჲჴი̆ (mayqĭ)
- Brod, Loawe :
- Belarusî: хлеб n (xljeb)
- Belûçî: نان (nán), نگن (nagan)
- Bengalî: রুটি → bn (ruṭi), পাঁউরুটি → bn (pãuruṭi), লোফ → bn (loph)
- Bîkoliya naverast: tinapay
- Bretonî: bara n
- Buduxî: фу (fu)
- Bulgarî: хляб n (hljab)
- Burmayî: ပေါင်မုန့် → my (paungmun.)
- Cingphoyî: muk
- Çeçenî: бепиг (bepig)
- Çekî: chléb n, chleba → cs n
- Çerokî: ᎦᏚ (gadu)
- Çîçewayî: buledi
- Çîkasawî: paska
- Çînî:
- Çuvaşî: ҫӑкӑр (śăkăr), тырӑ (tyră)
- Dalmatî: pun n, puan n, pen n
- Danmarkî: brød nt
- Elfdalî: bröð nt
- Erebî: خُبْز → ar n (ḵubz)
- Ermenî: հաց → hy (hacʿ)
- Esperantoyî: pano
- Estonî: leib → et
- Eweyî: abolo nt
- Farefareyî: pãanɛ, borborɩ
- Farisî: نان (nân), نون (nun), چُرَک (čorak), چورَک (čurak)
- Pehlewî: 𐭭𐭠𐭭 (nʾn /nān/)
- Ferî: breyð → fo nt
- Firîgî: βεκος (bekos /begos/)
- Fîjî: madrai
- Fînî: leipä → fi
- Fransî: pain → fr n
- Friyolî: pan
- Frîsiya bakur: Bruar
- Frîsiya saterlandî: Brood
- Frîsî: bôle g, brea nt
- Fulahî:
- Gaelîka skotî: aran n
- Galîsî: pan → gl n, broa → gl m
- Gotî: 𐌷𐌻𐌰𐌹𐍆𐍃 n (hlaifs)
- Gujaratî: રોટલી (roṭlī)
- Gurcî: პური (ṗuri)
- Guwaranî: mbupaje
- Haîtî: pen
- Hawayî: palaoa
- Hawsayî: gùr̃āsā̀ m
- Hindî: रोटी → hi m (roṭī), नान → hi m (nān), ब्रेड (breḍ)
- Hîtîtî: 𒉒 (NÍNDA)
- Hmongî: mov ci
- Holendî: brood → nl nt
- Hunzibî: баба (baba)
- Indonezî: roti → id
- Îbranî: לֶחֶם n (lékhem)
- Îdoyî: pano → io
- Îngilîziya kevn: hlāf n, brēad → ang nt
- Îngilîziya navîn: bred
- Îngilîzî: bread
- Înterlîngua: pan → ia
- Înuîtî: ᕿᖂᔭᖅ
- Îrlendî: arán → ga n
- Îstriyotî: pan n
- Îtalî: pane → it n
- Îzlendî: brauð → is nt
- Japonî: パン → ja (pan)
- Javayî: roti → jv
- Kabardî: щӏакхъуэ (ṣ̂ākχ°ă)
- Kalalîsûtî: iffiaq
- Kalencînî: maghatiat
- Kalmîkî: өдмг (ödmg)
- Kannadayî: ಬ್ರೆಡ್ → kn (breḍ), ರೊಟ್ಟಿ → kn (roṭṭi)
- Kapampanganî: tinape
- Karaçay-balkarî: ётмек (ötmek), ётме (ötme), гыржын
- Kaşûbî: chléb n
- Katalanî: pa → ca n
- Keçwayî: t'anta, tanta
- Khinalugî: баба (baba)
- Kirgizî: нан → ky (nan), тамак → ky (tamak), ар → ky (ar), оокат → ky (ookat), азык → ky (azık), камсыздандырылуу → ky (kamsızdandırıluu)
- Kîkûyûyî: mũgate 3
- Kîngalî: පාන් → si (pān)
- Komî-permyakî: нянь (njanʹ)
- Koreyî: 빵 → ko (ppang)
- Kornî: bara n
- Kreyoliya fransî ya karipúna: djipẽ
- Kreyoliya portugalî ya korlai: pãw
- Kriya bejayî: ᐅᐦᐱᐦᑲᓯᑲᐣ (ohpihkasikan), ᐸᐦᑵᓯᑲᐣ (pahkwêsikan), ᐲᓷᐦᑲᓯᑲᐣ (pîswêhkasikan)
- Krî: ᐱᓷᐦᑲᓯᑲᐣ (piswehkasikan)
- Kumikî: экмек (ekmek)
- Latgalî: maize m
- Latînî: panis → la n
- Latviyayî: maize → lv
- Lawsî: ຂນົມປັງ (kha nom pang), ເຂົ້າຈີ່ → lo (khao chī), ປັງ (pang)
- Lezgînî: фу (fu)
- Lîmbûrgî: wegk n
- Lîtwanî: duona → lt m
- Lombardî: pan n
- Lueyî: ᦶᦖᧃᧈᦗᧁᧈ (ṁaen1paw1), ᦃᧁᧉᦓᦳᧄᦔᧂ (ẋaw2numṗang), ᦃᧁᧉᦶᦖᧃᧈᦗᧁᧈ (ẋaw2ṁaen1paw1)
- Luhyayî: kumkate, ekeki
- Luksembûrgî: Brout → lb nt
- Luwiyanî: 𒉒 (NÍNDA)
- Mòçenoyî: proat nt
- Makedonî: леб n (leb)
- Malagasî: mofo → mg, dipaina → mg
- Malayalamî: റൊട്ടി → ml (ṟoṭṭi), അപൂപം → ml (apūpaṃ)
- Malezî: roti → ms
- Maltayî: ħobż n
- Mançûyî: ᡝᡶᡝᠨ (efen)
- Manksî: arran → gv n
- Maorî: parāoa → mi
- Maratî: रोटी m (roṭī), भाकरी m (bhākrī), पाव → mr n (pāv)
- Massaçusettî: petukqunneg
- Mayayiya yukatekî: waaj
- Mbya guaraniyî: mbojape
- Mecarî: kenyér → hu
- Misrî:
(t n) - Mongolî:
- Munsî: ăpwáan
- Mwanî: nkate
- Nahwatliya klasîk: tlaxcalli, Caxtīllān tlaxcalli
- Napolîtanî: pane n, ppane nt
- Navajoyî: bááh
- Nedersaksî:
- Nenetsiya tundra: нянь
- Nepalî: रोटी (roṭī)
- Nîvxî: леп (lep)
- Nogayî: оьтпек (ötpek)
- Normandî: pain n, pôin n
- Norsiya kevn: brauð nt
- Norwecî:
- Ojibweyî: bakwezhigan
- Oksîtanî: pan → oc n
- Osetî: дзул (ʒul)
- Osmanî: اكمك (ekmak), نان (nan), خبز (hubz)
- Oygurî: نان → ug (nan)
- Ozbekî: non → uz
- Papyamentoyî: pan
- Peştûyî: ډوډۍ → ps m (ḍoḍëy)
- Piedmontîsî: pan n
- Plodîşî: Broot nt
- Polabî: sťaibä m
- Polonî: chleb → pl n
- Portugalî: pão → pt n
- Puncabiya rojavayî: روٹی → pnb m
- Puncabî: ਰੋਟੀ → pa m (roṭī)
- Qazaxî: нан → kk (nan)
- Qiptî: ⲟⲉⲓⲕ (oeik)
- Rapanuyî: haraoa
- Romancî: paun
- Romanî: manro n
- Romanyayî: pâine → ro m, pâne m
- Rusî: хлеб → ru n (xleb)
- Rusînî: хлїб n (xljib)
- Samî:
- Samoayî: falaoa
- Samogîtî: douna
- Sanskrîtî: रोटी → sa m (roṭī)
- Santalî: ᱯᱤᱴᱷᱟ (piṭha)
- Sardinian:
- Sardînî: pani n
- Sebwanoyî: tinapay
- Sicîlî: pani → scn
- Sidamoyî: daabbo
- Sirboxirwatî:
- Skotî: breid
- Slaviya kevn:
- Kirîlî: хлѣбъ n (xlěbŭ)
- Slaviya rojavayî ya kevn: хлѣбъ n (xlěbŭ)
- Slovakî: chlieb → sk n
- Slovenî: kruh → sl n
- Somalî: rooti → so n
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: bohobe → st
- Spanî: pan → es n
- Sûmerî: 𒉒 (NÍNDA)
- Svanî: დია̈რ (diär)
- Swahîlî: mkate → sw 3 an 4
- Swêdî: bröd → sv nt
- Şanî: ၶဝ်ႈမုၼ်း (khāw mún)
- Şîngazîcayî: mkatre 3
- Tabasaranî: уьл (u̱l)
- Tacikî: нон → tg (non), чӯрак → tg (čürak)
- Tagalogî: tinapay → tl
- Tamîlî: ரொட்டி → ta (roṭṭi)
- Tarifitî: aɣṛum n
- Taşelhitî: ⴰⵖⵔⵓⵎ n (aɣrum)
- Tayî: ขนมปัง → th, ปัง → th (bpang)
- Telûgûyî: బ్రెడ్ → te (breḍ), బ్రెడ్డు (breḍḍu), రొట్టె → te (roṭṭe)
- Temazîxtiya atlasa navendî: ⴰⵖⵔⵓⵎ n (aɣrum)
- Teteriya krîmî: ötmek
- Teterî: икмәк → tt (ikmäq), ашлык → tt (aşlıq), ипи → tt (ipi)
- Tetûmî: paun
- Tigrînî: ባኒ (bani)
- Tirkî: ekmek → tr, banak → tr
- Tirkmenî: çörek → tk
- Tîbetî: གོ་རེ (go re)
- Toxarî B: kanti
- Tsongayî: xinkwa → ts
- Tuteloyî: waksakpai
- Tzotzîlî: kaxlan vaj
- Udmurtî: нянь (njanʹ)
- Ugarîtî: 𐎍𐎈𐎎 (lḥm), 𐎒𐎒𐎆 (ssw)
- Umbunduyî: ombolo
- Urdûyî: روٹی m (roṭī), نان m (nān)
- Ûkraynî: хліб → uk n (xlib)
- Venîsî: pan → vec n
- Vepsî: leib
- Viyetnamî: bánh mì → vi, bánh mỳ → vi, bánh tây
- Volapûkî: bod → vo
- Voroyî: leib
- Votî: leipe
- Walonî: pwin → wa n, pan → wa n
- Weylsî: bara → cy n
- Wîlamowî: brūt nt
- Xârâcùù: pêê
- Ximêrî: នំប៉័ង (numpang), នំប៉ុង (numpong)
- Yagnobî: нун
- Yakutî: килиэп (kiliep)
- Yidîşî: ברויט → yi nt (broyt)
- Yupîkiya navendî: avukaq, kelipaq
- Yûnanî: ψωμί → el nt (psomí), άρτος → el n (ártos)
- Zarmayî: buru
- Zhuangî: bouh
- → Binêre xwarin.
Lêker biguhêre
nan
- niyan, danîn, bi cih kirin:
- venan ― bi cih kirin
- xwe kirin tiştek ku bi rastî wisa be, xwe şibandin, xwe bi awayekî halekî kirin, da ku xelkê bixapîne:
- Xwe li mirinî nan. ― Bi hawîyî miriyan kirin
- Xwe li gêjî nan. ― Bi hawîyî gêjan kirin
Agadarî biguhêre
Bo agahiyên berfirehtir binêrin: niyan.
Soranî biguhêre
biguhêre
nan
Lêker biguhêre
nan
Zazakî biguhêre
biguhêre
nan nêr
Jê biguhêre
- nan dayene
- nan ra birîyayene
- nan û awe
- nan û sole
- nan vetene
- nana binê adirî (m)
- nanê belxulî (n)
- nanê belxurî (n)
- nanê rûnî (m)
- nanê sacî (n)
- nanê socî (n)
- nanê şolmazî (n)
- nanê taweyî (n)
- nanê tewqe (n)
- nanê tîr (n)
- nanê tîre (n)
- nanê tîrî (n)
- nanê veyveyî (n)
- nanê veyvî (n)
- nanê xo vetene
- nanê . . . vetene
- nano anculî (n)
- nano eşkeba (n)
- nano eşkeva (n)
- nano fetir (n)
- nano fitîl (n)
- nano fitîr (n)
- nano huşk (n)
- nano îştekerde (n)
- nano kartî (n)
- nano labaşe (n)
- nano lawaş (n)
- nano levaş (n)
- nano lewaş (n)
- nano mîrazkerde (n)
- nano mîşte (n)
- nano mîştekerde (n)
- nano onculî (n)
- nano patîle (n)
- nano patîre (n)
- nano wişk (n)
- nano yewxe (n)
- nano yowxe (n)
- nano ziwa (n)
- nano zuwa (n)
- nan-awe
- nan-sole
- nandar, -e
- nane-I (m)
Fransî biguhêre
Bilêvkirin biguhêre
Hoker biguhêre
nan
Gaelîka skotî biguhêre
Girêdek biguhêre
nan
Haîtî biguhêre
Daçek biguhêre
nan
Çavkanî biguhêre
Îngilîzî biguhêre
biguhêre
nan
Îngilîziya kevn biguhêre
Hoker biguhêre
nān
biguhêre
nān
Katalanî biguhêre
Bilêvkirin biguhêre
biguhêre
nan nêr
Papyamentoyî biguhêre
biguhêre
nan
Sorbiya jêrîn biguhêre
biguhêre
nan nêr
Sorbiya jorîn biguhêre
biguhêre
nan nêr