bab
Kurmancî biguhêre
Bilêvkirin biguhêre
biguhêre
bab nêr
- (malbat) Ji herdu mirovên ku kesek jê çêbûye yê zelam.
- (Mînakekê bide) (biguhêre)
- Kesê ku bingehê rêbazekê daye yan jî giringtirîn kesê wê ye.
- Şerefxan babê dîroka kurdî ye.
Ji wêjeya klasîk biguhêre
- Jêrî Ednan ta ji 'Ebdullah guhest
Bîst û yek bab in, hemî rast û durust
Hin yekî 'Ednan û Me'd û hem Nezar — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)
Bi alfabeyên din biguhêre
Herwiha biguhêre
Dijmane biguhêre
Ferhengoka malbatê biguhêre
Jê biguhêre
Etîmolojî biguhêre
Ji proto-hindûewropî *papa-, proto-îranî *pape-, (ihtimal e ji zimanê zarokan ku zarok pê daxwaza xwarinê dikin, bide ber pepe anku nan ya kurdî), hevreha bav ya kurmancî, bawk ya soranî (babe: babo forma gazîkirinê), بابا (baba) ya farisî ku ketiye tirkî jî; pape- ya farisiya kevn, πάππας (pappas: bab, babo) û papa ya latînî ku serekaniya heman peyva bi gelek zimanên ewropî ye. Tiştekî asayî û normal e ku bab di hin devokan de bûye bav ji ber ku di kurmancî de -b ya dawîn gelek car v dibe: şeb / şev.
Bi zaravayên din biguhêre
Werger biguhêre
- A'ou: wa¹³, ʔa⁴³ ba⁴³
- Abazayî: аба (ābā)
- Abxazî: аб (āb)
- Açolî: abaa
- Adîgeyî: ты (tə)
- Afarî: abba
- Afrikaans: vader → af, pa → af
- Akadî: 𒀜 (abu)
- Aklanon: ama
- Albanî: baba → sq n, atë → sq n, tatë → sq n
- Alêwîtî: adax
- Almaniya jêrîn a almanî: Vader, vader
- Almaniya Pennsylvania: Vadder n, Daadi n
- Almanî: Vater → de n
- Elmanîşî: Vatter n
- Amharî: እባት n (ʾəbat)
- Amîs: ama^; wama
- Ammoniteyî: 𐤀𐤁 (ʾb)
- Amurdag: iraba
- Andî: има
- Angloromanî: dad, daddarus, daddi, daddus
- Apaçî:
- Apaçiya rojava: tʼaah
- Apaçiya deştan: t’aah (-t’á’)
- Aragonî: pai → an n
- Aramî:
- Areareyî: mama
- Aromanî: tatã n
- Asamî: দেউতা (deuta), পিতা (pita), বাপ (bap), আব্বা (abba)
- Astûrî: padre → ast n, pá → ast n
- Atayalî: yaba
- Avarî: эмен (èmen)
- Avestayî: 𐬞𐬌𐬙𐬀𐬭 (pitar)
- Aymarayî: tata
- Aynuyî: アチャ (aca)
- Aytonî: ပေႃ (poa)
- Azerî: ata → az, dədə
- Balînî: bapa, aji
- Baskî: aita → eu
- Başkîrî: атай (atay)
- Batsbî: დად (dad)
- vadda :
- Bejayî: baab
- Belarusî: ба́цька n (bácʹka), айце́ц n (ajcjéc), та́та n (táta)
- Belûçî: پت (pit), پس (pis), ابا (abbá)
- Bengalî: আব্বা → bn (abba), পিতা → bn (pita), বাবা → bn (baba)
- Bîkoliya naverast: ama
- Brahuiyî: baawa
- Bretonî: tad → br n, tadoù → br pj
- Bugî: ambo
- Bulgarî: баща́ → bg n (baštá), та́тко → bg n (tátko), тати n (tati), отец → bg n (otec)
- Bununî: tama
- Burmayî: အဖေ → my (a.hpe), အဖ → my (a.hpa.), ဖခင် → my (hpa.hkang)
- Buryatî: эсэгэ (esege)
- Bûrgûndî: peire n, poupa n, 'pa
- Çavacanoyî: tata
- Çeçenî: да (da)
- Çekî: otec → cs, táta → cs, tatínek → cs, taťka → cs, fotr → cs n
- Çerokî: ᎡᏙᏓ (edoda), ᎠᏓᏙᏓ (adadoda)
- Çinook jargonî: papa
- Çîçewayî: bambo, tate
- Çînî:
- Kantonî: 父親 (fu6 can1), 爸爸 (baa1-4 baa1), 老竇, 老豆 (lou5 dau6)
- Dunganî: фучин (fučin), дада (dada), да (da), де (di͡ə), деде (di͡ədi͡ə), лозы (lozɨ), ада (ada)
- Hakkayî: 父親 (fu-chhîn), 阿爸 (â-pâ)
- Mandarînî: 父親 → zh (fùqīn), 父 → zh (fù), 爸爸 → zh (bàba), 爹 → zh (diē), 老子 → zh (lǎozi)
- Minnanî: 爹親 → zh-min-nan (tia-chhin), 娘爸/娘父 (niû-pē), 父親 (hū-chhin), 阿爸 → zh-min-nan (a-pah / a-pa / a-pâ)
- Wuyî: 父親, 爸爸
- Çuvaşî: атте (atte)
- Çûkî: sam
- Dalmatî: tuota n, teta
- Danmarkiya jersey: vâder n
- Danmarkî: far → da g, fader → da g
- Darkinjungî: biambai
- Deoriyî: bang, bako, বাং, বাক'
- Divehî: ބައްޕަ (bappa)
- Dolganî: ага
- Dongşîangî: ada
- Dusuniya navendî: tapa
- Edomiteyî: 𐤀𐤁 (ʾb)
- Elfdalî: faðer n
- Endonezyayî: bapa → id, bapak → id, ayah → id, ayahanda → id
- Erebî: أَب → ar n (ʾab), وَالِد → ar n (wālid)
- Ermenî: հայր → hy (hayr), պապա → hy (papa)
- Erzayî: тетя (tetja)
- Esperantoyî: patro → eo
- Estonî: isa → et
- Etiyopiya klasîk: ኣብ (ʾab)
- Etrûskî: 𐌀𐌐𐌀 (apa)
- Evenî: аман (aman)
- Evenkî: амин (amin)
- Extremaduranî: pairi
- Farisiya kevn: 𐎱𐎡𐎫𐎠 (p-i-t-a /pitā/)
- Farisî: پدر → fa (pedar), بابا → fa n (bâbâ)
- Fatalukuyî: palu
- Fenîkî: 𐤀𐤁 n (ʾb)
- Ferî: faðir → fo n, pápi → fo n, babba → fo n
- Firîgî: πατερης n (paterēs)
- Fîjî: tama → fj
- Fînî: isä → fi
- Fransî: père → fr n, papa → fr
- Friyolî: pari n
- Frîsiya bakur:
- Frîsiya saterlandî: Foar
- Frîsî: heit → fy, faar
- Gaelîka skotî: athair → gd n
- Gagawzî: boba, ata
- Galîsî: pai → gl n, padre → gl n
- Gîlekî: پیر (pe:r)
- Gooniyandiyî: ngaboo
- Gotî: 𐌰𐍄𐍄𐌰 n (atta), 𐍆𐌰𐌳𐌰𐍂 n (fadar)
- Gujaratî: પિતા → gu n (pitā)
- Gunwingguyî: ngabba
- Gurcî: მამა (mama)
- Guwaranî: úva, túva → gn, ru, itúva, ru
- Haîtî: papa
- Hawayî: makua kāne
- Hawsayî: ùbā, bā̀ba
- Higaononî: amay
- Hindî: पिता → hi n (pitā), वालिद → hi n (vālid), बाप → hi n (bāp), पिदर → hi n (pidar)
- Hîlîgaynonî: amay
- Hîtîtî: 𒀜𒋫 g (atta), 𒀜𒋫𒀸 (attas)
- Holendî: vader → nl n, papa → nl
- Huişui hmongiya navendî: txiv
- Hunsrikî: Fatter n
- Iştihardî: دادا n (dādā)
- Îbanî: apai
- Îbranî: אָב → he n (av)
- Îdoyî: patro → io
- Îgboyî: nna
- Îlokanoyî: ama
- Îngilîziya kevn: fæder → ang n
- Îngilîziya navîn: fader
- Îngilîzî: father → en, dad → en
- Îngriyî: isä, ätti, taatta, iso
- Îngûşî: да (da)
- Înterlîngua: patre → ia
- Înuîtî: ᐊᑖᑕ
- Înupîakî: aapa, taata
- Îranunî: ama'
- Îrlendî: athair → ga n
- Îrlendiya kevn: athair n
- Îtalî: padre → it n, papà → it n, babbo → it n
- Îzlendî: faðir → is n, pabbi → is n
- Japonî: お父さん → ja (おとうさん, otōsan), 父 → ja (ちち, chichi), パパ → ja (papa)
- Jarayî: ama, ama
- Javayî: bapa → jv, bapak → jv
- Jejuyî: 아방
- K'içe': qajaw
- Kabardî: адэ (ādă)
- Kalalîsûtî: ataata
- Kalmîkî: эцк (etsk)
- Kaloyî: dada n
- Kambayî: ethe
- Kannadayî: ತಂದೆ → kn (tande), ಅಪ್ಪ → kn (appa)
- Kapampanganî: tatang
- Karaçay-balkarî: ата
- Karelî: ižä, tuatto
- Kaşûbî: òjc n, tatk → csb n
- Katalanî: pare → ca n
- Kavalanî: tama
- Kayingangî: panh
- Keçwayî: tayta, tata
- Keşmîrî: مول (mōl), بَب (bab)
- Kirgizî: ата → ky (ata)
- Kîngalî: තාත්තා → si (tāttā)
- Kînyarwandayî: so → rw
- Klamatî-modokî: ptisap
- Komançî: apʉ
- Komî-permyakî: бать (batʹ)
- Komorî: ɓaɓa 5 an 6
- Koreyî: 아버지 → ko (abeoji), 아빠 → ko (appa), 아버님 → ko (abeonim), 애비 → ko (aebi)
- Kornî: tas n, sira n
- Korsîkayî: babbu, padre
- Kreyoliya fransî ya Louisiana: pè, pèr, pær, pap, papa, papi, popa
- Kristangî: pai
- Kumikî: ата (ata)
- Kvenî: isä
- Lamboyayî: ama
- Latgalî: tāvs
- Latînî: pater → la n, genitor n, parens → la n
- Latviyayî: tēvs → lv n, tētis n, papucītis n
- Lawsî: ພໍ່ → lo (phǭ)
- Lazî: მუმული (mumuli)
- Lezgînî: буба (buba)
- Lisuyî: ꓐꓹ ꓐꓽ, ꓮꓽ ꓐꓽ, ꓐꓹꓽ
- Lîdyayî: 𐤠𐤯𐤠 (ata)
- Lîgûrî: pàre n
- Lîtwanî: tėvas → lt n
- Lîvonî: izā, tōți
- Lombardî: papà n
- Lueyî: ᦗᦸᧈ (poa1)
- Lugbarayî: ata
- Luhyayî: papa
- Luksembûrgî: Papp → lb
- Luoyî: baba
- Luşûtsîdî: bad
- Mòçenoyî: tata n
- Maguindanaoyî: ama
- Makasaeyî: boba
- Makedonî: та́тко → mk n (tátko)
- Malagasî: aba → mg, ada → mg
- Malayalamî: അച്ഛന് → ml (acchan), പിതാവ് → ml (pitāvŭ)
- Malayiya baba: bapak
- Malezî: bapa → ms, ayah → ms, bapak → ms, ayahanda, rama, abah → ms
- Maltayî: missier n
- Mançûyî: ᠠᠮᠠ (ama)
- Manksî: ayr n
- Mansakayî: ama
- Mansî: а̄сь (āsʹ)
- Maorî: matua taane, tāne → mi
- Maranaoyî: ama'
- Maratî: पिता n (pitā)
- Mariya rojhilatî: ача
- Mayayiya yukatekî: taat
- Mazenderanî: پیهر (pier)
- Mbabaramî: nganjan
- Mecarî: apa → hu
- Megrelî: მუმა (muma)
- Minaeanî: 𐩱𐩨 (ʾb)
- Misrî:
(jt n) - Miyakoyî: アサ (asa)
- Mîrandî: pai
- Mnongiya rojhilatî: bap
- Moabiteyî: 𐤀𐤁 (ʾb)
- Mokşayî: аля (alja)
- Mongolî: аав → mn (aav), эцэг → mn (etseg)
- Muongî: pổ
- Mwanî: baba, wawa
- Nahwatlî: tahtli → nah
- Namayî: ǁgûb
- Nanayî: ама
- Napolîtanî: pate n
- Navajoyî: azhéʼé, ataaʼ
- Nepalî: बाबु → ne n (bābu), बुवा (buwā), बा → ne (bā)
- Nhêngatûyî: paia
- Nîvxî: ытк (ətk), ытык (ətək), ытка (ətka), ытыка (ətəka)
- Normandî: père n, pére n, péthe n
- Norweciya traveller: dad
- Norwecî: far → no, pappa → no, fader → no
- O'odhamî: o꞉g
- Ohloniya bakur: ká̄nak'ap̄a
- Ojibweyî: imbaabaa, indede
- Oksîtanî: paire → oc n
- Oriyayî: ବାପା → or (bapa)
- Oromoyî: abbaa
- Osetî: фыд (fyd)
- Oskanî: 𐌐𐌀𐌕𐌝𐌓 (patír)
- Osmanî: بابا (bâbâ), اب (eb), پدر (peder), والد (vâlid), اتا (ata)
- Oygurî: دادا → ug (dada), ئاتا → ug (ata)
- Ozbekî: ota → uz
- Pacohî: counh, a-ám
- Palî: janako n
- Palî: जनको n
- Papyamentoyî: tata
- Pehlewî: pid
- Peştûyî: پلار → ps n (plār)
- Piedmontîsî: papà n
- Pîkeneyiya başûr: 𐌐𐌀𐌕𐌄𐌓𐌄𐌝𐌇 (patereíh)
- Pîrahayî: baíxi
- Pîttcantcatcarayî: mama, punari
- Plodîşî: Voda n
- Polabî: aită n
- Polonî: ojciec → pl m pers, tata → pl m pers
- Portugalî: pai → pt n
- Prusiya kevn: tāws n, tāwas
- Puncabî: ਪਿਓ n (pio), ਪਿਤਾ n (pitā), ਬਾਪ n (bāp)
- Q'eqçiyî: yuwaʼ
- Qazaxî: ата → kk (ata), әке → kk (äke), көке → kk (köke)
- Qiptî:
- Radeyî: ama
- Rohingyayî: bab, baf, abba
- Romagnolî: ba n, bab n
- Romancî: bap n, bab n
- Romanî: dad n
- Romanyayî: tată → ro n
- Rusî: оте́ц → ru n (otéc), па́па → ru n (pápa), ба́тя → ru n (bátja), ба́тюшка → ru n (bátjuška), ба́тька → ru n (bátʹka), папа́ша → ru n (papáša), тя́тя → ru n (tjátja)
- Rusînî: ня́ньо n (njánʹo), ня́нько n (njánʹko), оте́ць n (otécʹ)
- Saaroayî: ama'a
- Sabaeanî: 𐩱𐩨
- Sahoyî: abba
- Saisiyatî: yaba'
- Samî:
- Samoayî: tama → sm
- Sanskrîtî: पितृ → sa n (pitṛ), पितर n (pitara)
- Sardînî: babbu n
- Sebwanoyî: amahan
- Sicîlî: patri → scn n
- Sierra mîwokiya navendî: ʔypýˑ-
- Silesî: uojćec n
- Sindhî: پيء (pīʾu), بابو (bābō)
- Sirboxirwatî:
- Sîlhetî: ꠛꠣꠙ (baf), ꠀꠛ꠆ꠛꠣ (abba)
- Skotî: faither, fader
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: отьць n (otĭcĭ)
- Slovakî: otec → sk, tato → sk, tatko → sk, tatíčko, foter
- Slovenî: oče → sl n, očka n, tata → sl n, ata → sl n
- Somalî: aabo → so, aabbe → so
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: ntate → st
- Spanî: padre → es n
- Sundanî: rama, abah → su
- Sûdovî: tews n
- Sûmerî: 𒀀𒀀 (A.A), 𒀁 (IDUM), 𒀋 (ABBA2), 𒀜𒁕 (AD.DA)
- Svanî: მუ (mu)
- Swahîlî: baba → sw, mzee → sw
- Swêdî: fader → sv, far → sv, pappa → sv
- Şanî: ပေႃႈ (pōa)
- Şerpayî: འ་བ (hawa)
- Şonayî: baba
- Tàyî: 嗓, 嗚, 嗟
- Tabasaranî: адаш (adaš), аба (aba)
- Tacikî: падар → tg (padar), бобо → tg (bobo)
- Talysh:
- Talişî: دده (dada)
- Tagalogî: ama → tl, tatay → tl, papa, tatang, itay, tay
- Taînoyî: baba
- Tamîlî: அப்பா → ta (appā), தந்தை → ta (tantai), அத்தன் → ta (attaṉ), அப்பன் → ta (appaṉ)
- Taosî: tǫ̏ména
- Tarantinoyî: attàne n
- Tarifitî: baba n
- Tarokoyî: tama
- Tausugî: ama
- Tayî: พ่อ → th (pɔ̂ɔ), บิดา → th
- Telûgûyî: నాన్న → te (nānna), తండ్రి → te (taṇḍri)
- Ternateyî: baba
- Teteriya krîmî: baba
- Teterî: ата → tt (ata), әти → tt (äti), атай (atay)
- Tetûmî: aman
- Thaoyî: ama
- Tigreyî: አብ (ʾäb)
- Tigrînî: ኣቦ → ti n (ʾabo)
- Tirkiya kevn: 𐰴𐰭 (qŋ /qaŋ/), 𐰯𐰀 (pa /apa/)
- Tirkî: baba → tr, ata → tr
- Tirkmenî: kaka
- Tîbetî: པ་ཕ (pa pha), ཕ་ལགས (pha lags)
- Tokpisinî: papa
- Toxarî A: pācar, āp
- Toxarî B: pācer, āppo
- Tsouyî: amo
- Tumbukayî: dada
- Tupînambayî: uba
- Tuvanî: ача (aça), ада (ada)
- Udî: баба (baba)
- Udmurtî: атай (ataj), бубы (buby), айы (ajy)
- Ugarîtî: 𐎀𐎁 (ảb)
- Urdûyî: والد → ur n (vālid), باپ n (bāp)
- Ûkraynî: ба́тько → uk n (bátʹko), оте́ць → uk n (otécʹ), та́то n (táto)
- Venîsî: pare → vec n
- Vepsî: tat
- Viyetnamî: ba → vi, cha → vi, tía → vi, thầy → vi, cậu → vi, bố → vi, bác → vi, bọ → vi, áng → vi
- Volapûkî: fat → vo
- Voroyî: esä
- Votî: isä
- Walonî: pere → wa n
- Wambayayî: irda
- Wanecî: پيار (piyār)
- Weylsî: tad → cy n
- Wiradhurî: babiin
- Wîlamowî: foter
- Wolofî: baay, pàppa
- Wutunhuayî: aba, ha
- Ximêrî: ឪពុក → km (ʼŏupŭk), ពុក → km (puk), ឳ (ʼâu)
- Xosayî: ubawo, utata, uyise
- Yagarayî: babun, bing
- Yakutî: аҕа (ağa)
- Yamanayî: imu
- Yamî: ama
- Yidîşî: פֿאָטער n (foter), טאַטע n (tate)
- Yorubayî: bàbá
- Yupîkiya navendî: aata, ata
- Yuracareyî: tata
- Yûnaniya mîkenî: 𐀞𐀳 (pa-te)
- Yûnanî: πατέρας → el n (patéras)
- Zêlandî: vaoder n, vaer n
- Zhuangî: baz, baq, boh, box, dax, dez
- Zimanê destan ê emerîkî: 5@Forehead-ThumbBack Contact
- Zuluyî: ubaba → zu 1a an 2a, uyihlo 1a an 2a, uyise 1a an 2a
- ǃXóõ: a̰a
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
biguhêre
bab
- (nadir) derî, dergeh
- Bab-i Alî (Imparatoriya Osmanî)
Bikaranîn biguhêre
Tenê di hin navên taybet de
Etîmolojî biguhêre
Werger biguhêre
Rohingyayî biguhêre
biguhêre
bab
Romagnolî biguhêre
biguhêre
bab nêr
Meryamî biguhêre
biguhêre
bab
Haîtî biguhêre
biguhêre
bab
Çavkanî biguhêre
Mecarî biguhêre
biguhêre
bab
Çavkanî biguhêre
Romancî biguhêre
biguhêre
bab nêr