gaz

Kurmancî

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gaz	gaz
Îzafe	gaza	gazên
Çemandî	gazê	gazan
Nîşandera çemandî	wê gazê	wan gazan
Bangkirin	gazê	gazino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gazek	gazin
Îzafe	gazeke	gazine
Çemandî	gazekê	gazinan

gaz mê

tiştên wek hewayî yên ne hişk û ne jî ruhn in
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
mazot, benzîn, sotemenî
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
pêlikê lezandinê yê tirimpêl ê
- Mecîd pê li gazê kir û xurt ber bi bajêr ve ajot. — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
bayezik, bayê ji ber helîna xwarinê di zikî de peyda dibe
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Herwiha

xaz

Etîmolojî

Ji îngilîzî gas ji holendî gas ku ji aliyê kîmiyanasê holendî Jan Baptist van Helmont hatiye dariştin ji yûnaniya kevn χάος (Xaos, “xalî, vala”).

Jê

gazî
gazîn
(Lêker) gaz bûn
(Lêker) gaz kirin

(Navdêr) gazbûn
(Navdêr) gazkirin

(Rengdêr) gazbûyî
(Rengdêr) gazkirî

Werger

tiştên ne hişk û ne ruhn

Afrîkansî: gas → af
Albanî: gaz → sq n
Almanî: Gas → de nt
Asamî: গেছ (ges)
Azerî: qaz → az
Baskî: gas → eu
Belarusî: газ n (haz)
Bengalî: গ্যাস (gjaś)
Bulgarî: газ → bg n (gaz)
Burmayî: ဓာတ်ငွေ့ → my (dhatngwe.)
Çekî: plyn → cs n
Çînî:
Kantonî: 氣體 (hei³ tai²)

Mandarînî: 氣體 → zh (qìtǐ), 氣 → zh (qì)

Minnanî: 氣體 → zh-min-nan (khì-thé)
Danmarkî: gas → da nt
Endonezyayî: gas → id
Erebî: غَاز‎ n (ḡāz)
Ermenî: գազ → hy (gaz)
Erzayî: лекс (leks)
Esperantoyî: gaso → eo
Estonî: gaas
Farisî: گاز‎ → fa (gâz)
Ferî: gass nt
Fînî: kaasu → fi
Fransî: gaz → fr m
Frîsî: gas nt
Gaelîka skotî: gas → gd n
Galîsî: gas → gl n
Gujaratî: વાયુ → gu n (vāyu)
Gurcî: გაზი (gazi), აირი → ka (airi)
Hindî: गैस → hi m (gais)
Holendî: gas → nl nt
Îbranî: גַּז‎ → he n (gaz)
Îdoyî: gaso → io
Îngilîzî: gas → en
Înterlîngua: gas
Îrlendî: gás n
Îtalî: gas → it n
Îzlendî: gas → is nt
Japonî: 気体 → ja (きたい, kitai), ガス → ja (gasu)
Kalalîsûtî: gassi
Kannadayî: ಅನಿಲ → kn (anila)
Katalanî: gas → ca n
Kirgizî: газ → ky (gaz)
Kîngalî: වායු (wāyu)
Koreyî: 가스 → ko (gaseu), 기체 → ko (giche)
Latînî: gas → la nt, gasum nt, gasium → la nt
Latviyayî: gāze m
Lawsî: ອາຍໄຕ້ (ʼāi tai), ອາຍ (ʼāi), ແກັສ (kæt)
Lîtwanî: dujos m pj
Makedonî: гас n (gas)
Malezî: gas → ms
Maltayî: gass n
Maorî: haurehu, kāhi
Maratî: वायू (vāyū)
Mecarî: gáz → hu
Mongolî:
Kirîlî: хий → mn (hij)
Norwecî:
Norweciya bokmålî: gass → no n

Norweciya nînorskî: gass n
Oriyayî: ଗ୍ୟାସ୍ → or (gyas)
Oygurî: گاز‎ (gaz)
Ozbekî: gaz → uz
Peştûyî: ګاز‎ n (gāz), غاز‎ → ps (ǧāz)
Polonî: gaz → pl n
Portugalî: gás → pt n
Puncabî: ਗੈਸ (gais), ਫੂ (phū)
Qazaxî: газ (gaz)
Romagnolî: gas n
Romanyayî: gaz → ro nt, gaze nt pj
Rusî: газ → ru n (gaz)
Sicîlî: gas n
Silesî: goz n
Sirboxirwatî:
Kirîlî: пли̑н n, га̑с n

Latînî: plȋn → sh n, gȃs → sh n
Slovakî: plyn n
Slovenî: plin → sl n
Spanî: gas → es n
Swahîlî: gesi → sw 9/10
Swêdî: gas → sv g
Tacikî: газ → tg (gaz)
Tagalogî: buhag
Tamîlî: வளிமம் → ta (vaḷimam), வாயு → ta (vāyu)
Tayî: ก๊าซ → th, แก๊ส → th (gɛ́ɛs)
Telûgûyî: వాయువు → te (vāyuvu)
Teterî: газ (ğaz)
Tirkî: gaz → tr
Tirkmenî: gaz
Tîbetî: རླངས་རླུང (rlangs rlung)
Urdûyî: گیس‎ m (gais), فارغہ‎ (fārġh)
Ûkraynî: газ → uk n (haz)
Viyetnamî: khí tê, khí → vi, chất khí → vi
Volapûkî: vap → vo
Weylsî: nwy → cy n
Ximêrî: ឧស្ម័ន (ŭsmăn), ហ្គាស (hkas)
Yidîşî: גאַז‎ nt (gaz)
Yorubayî: gáàsì
Yûnanî: αέριο → el nt (aério), ατμός → el n (atmós)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

gaz nêr

arşîn, biwêjek pîvanê ye (113 cm)
- Gaz tê maneya 113 sm, an jî arşînek, ango têrmîna pîvandinê ye. Wek ko akadêmîkê ermenî H.Açaryan di pirtûka xwe ya zanyarî “Ferhenga zmanê ermenkî ya êtîmologîyê ya bingehîn” da (bi ermenî), di cilda 1, rûpelê 479an da îzbat dike, ev gotina ji farisî derbazî nava kurdî û ermenkî bûye. Ango gotina îranî ye. — (Têmûrê Xelîl: Gotinên kurdî-îranî di ermenkî da, Nefel.com, 11/2008)