gelî

 Binêre herwiha: geli û Gelî

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /ɡɜˈliː/
• Deng (Amed)^ⓘ
• Kîtekirin: ge·lî

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gelî	gelî
Îzafe	geliyê	geliyên
Çemandî	gelî	geliyan
Nîşandera çemandî	wî gelî	wan geliyan
Bangkirin	geliyo	geliyino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	geliyek	geliyin
Îzafe	geliyekî	geliyine
Çemandî	geliyekî	geliyinan

Geliyek

gelî nêr

1. (erdnîgarî) Cihên nizm yên li navbera du yan zêdetir çiyayan yan cihên din yên bilind
   (ku bi gelemperî çemek lê heye û bi taybetî bo çandinê biber in; piranî gelî bu dolên ku av û şênkatî hebin tê bikarhînan).
   • Hemû deng ku ji çiyê û ji deştê dihatin, digihaştin vî gelîyî û vedidan. — (Çiyayê Agirî, Yaşar Kemal, Weşanxana Çanda Kurdî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گەلی‎

Hevmane

 

• dol
• newal
• nihal
• wadî

Jê

 

• gelîk
• gelînas
• gelînasî
• gelînişîn
• gelînişînî

Bide ber

 

• co
• deşt
• evrazî
• gir
• kox
• newal
• nihal
• nişîvî
• ro
• robar
• rûbar
• zozan
• çem
• çiya

Etîmolojî

Hevreha gerden û gewrî, ji zimanên îranî. -rd- di kurdî de dibe "l", binêre gel, al, çil...

Werger

newal, nihal, dol

• Afrîkansî: vallei → af, dal → af
• Albanî: luginë → sq m, val n, lakë m
• Almaniya Pennsylvania: Daal, Waelli
• Almanî: Senke → de m, Tal → de nt
• Amazîxiya fasî: ⴰⵣⴰⵖⴰⵔ n (azaɣar)
• Amharî: ሸለቆ (šäläḳo)
• Aragonî: val → an
• Aramî:

  Îbranî: עומקא‎ n (‘ūmqā’)

  Siryanî: ܥܘܡܩܐ‎ n (‘ūmqā’)

• Aromanî: vale m
• Asamî: ভৈয়াম (bhoiam), উপত্যকা (upoittoka)
• Astûrî: valle → ast n
• Azerî: vadi → az, dərə → az
• Baskî: ibar, haran
• Başkîrî: үҙән (üðän)
• Belarusî: далі́на m (dalína)
• Bengalî: উপত্যকা → bn (upôtjôka)
• Bontociya rojhilatî: tappo, chator
• Bulgarî: доли́на m (dolína), долчи́нка m (dolčínka), дол → bg n (dol)
• Burmayî: တောင်ကြား → my (taungkra:)
• Çeçenî: атагӀа (ataġa)
• Çekî: údolí → cs nt, dolina → cs m
• Çerokî: ᎤᎨᏓᎵᏴ (ugedaliyv)
• Çînî:

  Mandarînî: 山谷 → zh (shāngǔ), 溪谷 → zh (xīgǔ)

• Danmarkî: dal → da g
• Endonezyayî: lembah → id
• Erebî: وَادٍ‎ → ar n (wādin), الْوَادِي‎ n (al-wādī)
• Ermenî: հովիտ → hy (hovit)
• Esperantoyî: valo → eo, malaltaĵo, malaltejo
• Estonî: org → et
• Extremaduranî: valli
• Farisî: دره‎ → fa (darre), وادی‎ → fa (vâdi)
• Ferî: dalur n
• Fînî: laakso → fi
• Fransiya kevn: valee m
• Fransî: vallée → fr m, val → fr n
• Friyolî: val m
• Frîsî: dal → fy nt
• Gaelîka skotî: srath n, gleann n
• Galîsî: val n, comba → gl m, canllada m, abra → gl m, vagoada m, veiga → gl m, campía → gl m,
• Gotî: 𐌳𐌰𐌻 (dal)
• Gujaratî: ખીણ → gu (khīṇ)
• Gurcî: ხეობა (xeoba), ბარი → ka (bari)
• Haîtî: fon, fon
• Hawayî: awāwa
• Hindî: घाटी → hi m (ghāṭī), वादी → hi m (vādī)
• Holendî: vallei → nl g, dal → nl nt
• Hunsrikî: Daal nt
• Îbranî: עֵמֶק‎ n (émek), גַּיְא‎ n (gay)
• Îgboyî: ǹdàbùdù
• Îlokanoyî: tanap
• Îngilîziya kevn: dene m, dæl nt
• Îngilîziya navîn: valey, vale, dene, dale
• Îngilîzî: valley → en
• Îranunî: liak
• Îrlendî: gleann n
• Îtalî: valle → it m, vallata → it m
• Îzlendî: dalur → is n
• Japonî: 谷 → ja (たに, tani), 渓谷 → ja (けいこく, keikoku)
• Kalalîsûtî: qooroq
• Kalingayiya başûrî: kalliwa
• Kannadayî: ಕಣಿವೆ → kn (kaṇive)
• Katalanî: vall → ca m
• Kirgizî: өрөөн → ky (öröön)
• Koreyî: 골짜기 → ko (goljjagi), 계곡 → ko (gyegok)
• Latînî: vallēs m, vallis m
• Latviyayî: ieleja → lv m
• Lawsî: ຫຸບເຂົາ (hup khao), ຮ່ອມພູ (hǭm phū)
• Lîtwanî: slėnis → lt n
• Lueyî: ᦣᦸᧄᧈᦠᦽᧉ (hoam¹ḣoy²)
• Luksembûrgî: Dall → lb n
• Mòçenoyî: tol nt
• Maguindanaoyî: alug
• Makedonî: долина (dolina), дол n (dol)
• Malayalamî: താഴ്വര (tāḻvara)
• Malezî: lembah → ms, bukau, wadi, lebak, lurah
• Maltayî: wied n
• Mançûyî: ᡥᠣᠯᠣ (holo)
• Maorî: awaawa, nukuao, tāwhārua
• Maranaoyî: balintad
• Maratî: दरी (darī)
• Mecarî: völgy → hu
• Melanauyiya navendî: kerapa, kened
• Mongolî:

  Kirîlî: уулын хөндий (uulyn höndij), хөндий → mn (höndij), тал → mn (tal)

• Navajoyî: tééh
• Nepalî: उपत्यका → ne (upatyakā)
• Normandî: vallée m
• Norsiya kevn: dalr, dokkr
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: dal → no n

  Norweciya nînorskî: dal → nn n

• Okînawanî: たに (tani)
• Oksîtanî: val → oc, vau → oc, vath → oc
• Oriyayî: ଉପତ୍ୟକା (upôtyôka)
• Oromoyî: suluula
• Oygurî: ۋادى‎ (wadi), جىلغا‎ → ug (jilgha)
• Ozbekî: vodiy → uz
• Peştûyî: دره‎ → ps m (dara), وادي‎ n (wādi), دورينه‎ m (durina)
• Piedmontîsî: val m, valada m
• Polonî: dolina → pl m
• Portugalî: vale → pt n, entremontes n
• Puncabî: ਘਾਟੀ (ghāṭī)
• Qazaxî: аңғар → kk (añğar), алқап (alqap)
• Rohingyayî: zurí
• Romancî: val m
• Romanyayî: vale → ro m
• Rusî: доли́на m (dolína), дол → ru n (dol)
• Samiya bakurî: vággi
• Samiya lule: vágge
• Samoayî: vanu
• Sanskrîtî: उपत्यका → sa m (upatyakā)
• Sardînî: badde, vadde, vadhe, baddi, vaddi
• Sicîlî: vaddi → scn, valli → scn
• Sierra mîwokiya navendî: py·laj-
• Sirboxirwatî: udolina → sh m

  Kirîlî: долѝна m, до̑л n, до̑ n

  Latînî: dolìna → sh m, dȏl → sh n, dȏ → sh n

• Slaviya kevn:

  Kirîlî: долъ n (dolŭ)

  Glagolîtîk: ⰴⱁⰾⱏ n (dolŭ)

• Slovakî: dolina → sk m, údolie nt
• Slovenî: dolína → sl m
• Sorbî:

  Sorbiya jorîn: doł n

• Sorbiya jêrîn: dłymocyna m
• Spanî: valle → es n
• Swahîlî: bonde → sw
• Swêdî: dal → sv g
• Tabasaranî: дере (dere)
• Tacikî: водӣ → tg (vodī), дара → tg (dara)
• Tagalogî: lambak
• Tamîlî: பள்ளம் → ta (paḷḷam), பள்ளத்தாக்கு → ta (paḷḷattākku)
• Taosî: bòyi’ína
• Taşelhitî: ⴰⵣⴰⵖⴰⵔ n (azaɣar), azaɣar n
• Tayî: หุบ → th (hùp), หุบเขา, หุบเหว
• Telûgûyî: లోయ → te (lōya), లొంక → te (loṅka), కోన → te (kōna)
• Teterî: үзән → tt (üzän)
• Tirkî: vadi → tr
• Tirkmenî: dere, jülge
• Tîbetî: རོང (rong), ཐང་གཤོང (thang gshong), ལུང་པ (lung pa), ཐང་གཤོངས (thang gshongs)
• Tongî: tele'a
• Tuwali ifugaoyî: dayyukung
• Ugarîtî: 𐎓𐎎𐎖 (ʿmq)
• Urdûyî: وادی‎ m (vādī)
• Ûkraynî: доли́на m (dolýna)
• Venîsî: vàle m, val → vec m, vałe m
• Viyetnamî: thung lũng → vi
• Walonî: vå → wa m, valêye → wa m
• Weylsî: cwm → cy n, dyffryn → cy n
• Ximêrî: ជ្រលងភ្នំ (chrôlôngphnum)
• Yakutî: хочо (xoço)
• Yamanayî: luči
• Yidîşî: טאָל‎ n (tol)
• Yûnanî: κοιλάδα → el m (koiláda)

  Kevn: κοιλάς m (koilás)

• Zhuangî: lueg

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Hoker

gelî

1. Peyvek li bangê ango gaziyê tê zêdekirin daku wê xurttir bike.

   Gelî kurdan, rabin dema şoreşê ye!

Hevmane

 

• ey
• hey
• wey

Werger

• Îngilîzî: hey → en
• Tirkî: ey → tr

Rengdêr

gelî

1. Ya gel, ya di nav gel de peyda bûye yan dibe.

   Muzîka gelî xweştir e yan ya nûjen?

Herwiha

• gelêrî

Hevmane

• millî
• neteweyî

Soranî

Navdêr

gelî

1. Bi alfabeya latînî nivîsina گەلی‎.