oksîjen
KurdîBiguhêre
Biguhêre
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | oksîjen | oksîjen | ||
Îzafe | oksîjena | oksîjenên | ||
Çemandî | oksîjenê | oksîjenan | ||
Nîşandera çemandî | wê oksîjenê | wan oksîjenan | ||
Bangkirin | oksîjenê | oksîjenino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | oksîjenek | oksîjenin | ||
Îzafe | oksîjeneke | oksîjenine | ||
Çemandî | oksîjenekê | oksîjeninan |
oksîjen mê
- madeyek kîmyawî ya gazî ye û di nav hewayî de mişe ye û bo nefesdanê pêdivî ye
(kurteya wê ya kîmyayî 0 û jimara atomî jî 8 e)- Di sala 1777 zanayekî Fransî, bi navê Antoine Lavoisier, oksîjen keşifkir û bi dinê da zanîn, ku oxsîjen ji bo jiyan û ji bo xwezayê (Nahar) pir giring e. Wi naskir ku, bê oksîjen mirov nikare agir vêxe û mirov bê oksîjen wê bimire. — (Anatomîya Bedena Mirovan, Doç. Dr. Huseyin Bektaş, rp.29)
HerwihaBiguhêre
JêBiguhêre
Binêre herwihaBiguhêre
Sîstema vedorî ya elementan
H | He | |||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | |||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | |||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | |||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | |||
Cs | Ba | La | * | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||
Fr | Ra | Ac | ** |
Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Uub | Uut | Uuq | Uup | Uuh | Uus | Uuo | ||
* | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | ||||||
** | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr |
EtîmolojîBiguhêre
Ji fransî oxygène ji yûnaniya kevn ὀξύς (oxús, “tûj”) + γένος (génos, “peydabûn, welidîn”).
WergerBiguhêre
- Afrîkansî: suurstof → af
- Baskî: oxigenoa → eu
- Belarusî: кiсларод → be (kislaród)
- Sirboxirwatî: kiseonik → sh
- Bretonî: oksigen → br m
- Bulgarî: кислород → bg m (kislorod)
- Çekî: kyslík → cs
- Çînî: 氧 → zh
- Danmarkî: oxygen → da, ilt → da
- Albanî: oksigjen → sq
- Almanî: Sauerstoff → de m, Oxygen → de
- Erebî: أكسجين → ar
- Ermenî: oxighenu → hy
- Esperantoyî: oksigeno → eo
- Estonî: hapnik → et
- Farisî: اکسیژن → fa
- Ferî: súrevni → fo
- Fînî: happi → fi
- Fransî: oxygène → fr
- Frîsî: soerstof → fy
- Galîsî: osíxeno → gl
- Gaelîka skotî: ocsaigin → gd
- Gurcî: ჟანგბადი → ka (žangbadi)
- Holendî: zuurstof → nl m
- Mecarî: oxigén → hu
- Îdoyî: oxo → io
- Îbranî: חמצן → he
- Inglîzî: oxygen → en
- Înterlîngua: oxygeno → ia
- Îrlendî: ocsaigin → ga
- Îtalî: ossigeno → it m
- Îzlendî: súrefni → is
- Japonî: 酸素 → ja (sanso)
- Katalanî: oxigen → ca m
- Qazaxî: Оттек → kk (Ottek)
- Keşmîrî: krziseń → ks
- Sirboxirwatî: kisik → sh
- Latînî: oxygenium → la
- Latviyayî: skābeklis → lv
- Lîtwanî: deguonis → lt
- Luksembûrgî: sauerstoff → lb
- Makedonî: кислород → mk (kislorod)
- Malezî: oksigen → ms
- Maltayî: Oksiġin → mt, Ossiġenu → mt
- Mongolî: хүчилтөрөгч → mn (hüčiltörögč)
- Norwecî: oksygen → no
- Papyamentoyî: zürstòf → pap
- Polonî: tlen → pl m
- Portugalî: oxigênio → pt m, oxigénio → pt m
- Romanyayî: oxigen → ro n
- Rusî: кислород → ru (kislorod)
- Sirboxirwatî: кисеоник → sh
- Slovakî: kyslík → sk
- Slovenî: kisik → sl
- Spanî: oxígeno → es m
- Swêdî: syre → sv
- Tacikî: oksigen → tg
- Tayî: ออกซิเจน → th
- Tirkî: oksijen → tr
- Ûkraynî: кисень → uk (kysenʹ)
- Weylsî: Ócsigen → cy
- Viyetnamî: oxy → vi
- Yûnanî: οξυγόνο → el (oxygóno) (oxygono)