penîr

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /pɛˈniːɾ/, /pˤɛˈnɪːɾ/
• Kîtekirin: pe·nîr

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	penîr	penîr
Îzafe	penîrê	penîrên
Çemandî	penîrî	penîran
Nîşandera çemandî	wî penîrî	wan penîran
Bangkirin	penîro	penîrino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	penîrek	penîrin
Îzafe	penîrekî	penîrine
Çemandî	penîrekî	penîrinan

çendîn cûnên penîrî

kerek penîrê spî

penîr nêr

1. berhemekî şîrî yê nîv-hişk yê bi tirşkirinê tîrkirî û givaştî
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Herwiha

• penêr
• pênîr
• pandir
• pandîr
• panîr
• perîn

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: په‌نیر‎
• kurdî-krîlî: пәнир

Têkilî

• dew
• firû

• jajî
• mast
• toraq

Qafiye

• bîr
• kîr
• mîr
• nîr
• pîr
• şîr
• tîr
• wezîr

Jê

• penîrçêker
• penîrfiroş
• penîrî
• penîrvan
• penîrvanî

Etîmolojî

Hevreha soranî په‌نێر‎ (penêr), kurdiya başûrî penêr, zazakî penîr, gîlekî belûçî پنیر‎ (penêr), farisî/gîlekî/mazenderanî پنیر‎ (penîr), tacikî панир (panir), pehlewî pnyl (/penîr/)... hemû ji zimanên îranî, bi îraniya kevn *pati- (pê, bi) + *nai- (kan, kilandin).

Herwiha bidin ber farisî پینو‎ (pînû) (nîvişk), avestayî 𐬞𐬀𐬌𐬌𐬀𐬵‎ (paiiah, /peyeh/: şîr), sanskrîtî पयस् (páyas: şîr), lîtwanî píenas (şîr), latviyayî piens (şîr)... hemû ji proto-hindûewropî *peyʰ- (şîr, rûn).

Peyv ji zimanên îranî ketiye gelek zimanên Rojhilata Navîn, Kafkasyayê û Başûrê Asyayê, bo nimûne: tirkiya osmanî پنیر‎‎ (penîr) û پینیر‎ (peynîr), tirkiya niha peynir (bi devokî herwiha pendir), azerî pendir, ermenî պանիր (panîr), tirkmen(istan)î peýnir / пейнир, ûrdûyî پنیر‎‎ (penîr), hindî पनीर (panîr), punjabî ਪਨੀਰ (panīr), bengalî পনির (pônir)...

Heman peyv bi wateya cûreyekî penîrê nerm ketiye piraniya zimanên ewropî jî, bo nimûne: fransî/îngilîzî/îtalî/portugalî/spanî/swêdî paneer, almanî Panir.

Çavkanî:

• Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007
• Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
• Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
• Mackenzie, D. N. (1971), A Concise Pahlavi Dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press.
• Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010

Bi zaravayên din

• Kurmancî: penîr
  • Behdînî: pênîr
  • Reşwî: penêr
• Soranî: په‌نێر‎ (penêr), penîr
• Kurdiya başûrî: penêr
• Zazakî: penîr, pendir

Werger

• Abxazî: ашә (āš°)
• Adîgeyî: къуае (q°āe), кхъуайэ (q°ājă), хъуае (χ°āe)
• Afrîkansî: kaas → af
• Albanî: djathë → sq n
• Almaniya bilind a kevn: kāsi n
• Almanî: Käse → de n

  Elmanîşî: Chääs n

• Altayiya başûrî: быштак (bïštak), пыштақ (pïštaқ)
• Amharî: ፎርማጆ (formaǧo), አይብ (ʾäyb)
• Apaçî:

  Apaçiya rojava: ibeʼ nestʼógi

• Amuzgoyî: kesò
• Aragonî: queso
• Aromanî: cash, brãndzã
• Asamî: পনিৰ (ponir)
• Astûrî: quesu → ast n, formayu n
• Aymarayî: kisu
• Azerî: pendir → az
• Banyumasanî: keju
• Baskî: gazta → eu
• Başkîrî: сыр (sïr)
• Bayerî: Kas n, Kaas n
• Belarusî: сыр → be n (syr)
• Belûçî: پنیر‎
• Bengalî: পনির (pônir), পনীর → bn (pônir)
• Bîslamayî: jis
• Bretonî: keuz → br n, formaj n
• Bulgarî: си́рене → bg nt (sírene), кашкава́л → bg n (kaškavál)
• Burmayî: ဒိန်ခဲ → my (dinhkai:)
• Buryatî: бисалаг (bisalag), биһалаг (bihalag)
• Conxayî: པ་ནིར (pa nir), དར་ཚི (dar tshi)
• Çeçenî: нехча (neχča)
• Çekî: sýr → cs n
• Çerokî: ᎤᏅᏗ ᎦᏚᏅ (unvdi gadunv)
• Çeyenî: he'koneame
• Çîçewayî: tchizi
• Çînî:

  Kantonî: 芝士 (zi¹ si^6-2)

  Dunganî: нэло (nelo)

  Hakkayî: 起士 (chhí-sṳ̀)

  Mandarînî: 酪 → zh (lào), 乾酪 → zh (gānlào), 乳酪 → zh (rǔlào), 奶酪 → zh (nǎilào), 芝士 → zh (zhīshì), 起司 → zh (qǐsī), 起士 → zh (qǐshì), 吉士 → zh (jíshì)

  Minnanî: 奶酪 (ni-lo̍k)

  Wuyî: 起司

• Çuvaşî: чӑкӑт (čăkăt)
• Dalmatî: chis n
• Danmarkî: ost → da g
• Divehî: ޗީޒު‎ (cīzu)
• Elfdalî: kęse
• Emilî: furmâj n, furmàj n
• Endonezyayî: keju → id
• Erebî: جُبْن‎ → ar n (jubn)

  Erebiya misrî: جبنة‎ m (gebna)

  Erebiya kendavî: جبن‎ n (jibin)

  Erebiya hîcazî: جبنة‎ m (jubna), جُبُن‎ n pj (jubun)

  Erebiya fasî: جبن‎ n (jban), فروماج‎ (fromāž)

• Ermenî: պանիր → hy (panir)
• Esperantoyî: fromaĝo → eo
• Estonî: juust → et, sõir
• Eteocretanî: ιϻαλαβρε (isalabre)
• Eweyî: notsi babla, notsi kpẽke
• Extremaduranî: quesu n
• Falayî: quexio n
• Farisî: پنیر‎ → fa (panir)
• Ferî: ostur n
• Fîjî: jisi → fj
• Fînî: juusto → fi
• Frankoprovansî: tôma m, fromâjo n
• Fransiya kevn: furmage n
• Fransî: fromage → fr n
• Friyolî: formadi n
• Frîsiya bakur: Aast
• Frîsî: tsiis → fy n
• Fulahî:

  Adlamî: 𞤬𞤮𞤪𞤥𞤢𞥄𞤧‎

  Latînî: formaas

• Gaelîka skotî: càise n
• Galîsî: queixo → gl n, formallo n, formaxe n
• Galoyî: fórmaij n
• Gujaratî: આમિક્ષા (āmikṣā), પનીર (panīr)
• Gurcî: ყველი (q̇veli)
• Guwaranî: kesu
• Haîtî: fromaj
• Hawayî: waiūpaʻa, waiūpakapaʻa
• Hawsayî: cuku
• Hindî: पनीर → hi n (panīr)
• Holendî: kaas → nl n
• Îbranî: גְּבִינָה‎ → he m (g'viná)
• Îdoyî: fromajo → io
• Îgboyî: chiz
• Îlokanoyî: keso
• Îngilîziya kevn: ċīese n
• Îngilîziya navîn: chese
• Îngilîzî: cheese → en
• Îngriyî: sььra
• Îngûşî: нахча (naχča)
• Înterlîngua: caseo
• Îrlendî: cáis → ga m

  Îrlendiya kevn: cáise n

• Îstriyotî: furmajo n
• Îtalî: formaggio → it n, cacio → it n
• Îzlendî: ostur → is n
• Japonî: チーズ → ja (chīzu), 酪 → ja (らく, raku), 乾酪 → ja (かんらく, kanraku)
• Javayî: kèju → jv
• Kabardî: кхъуей (kχ°ej)
• Kabîlî: takemmart m
• Kalalîsûtî: immussuaq
• Kalmîkî: ээзгә (eezgä)
• Kannadayî: ಗಿಣ್ಣು → kn (giṇṇu)
• Kapampanganî: kesu
• Katalanî: formatge → ca n
• Keçwayî: kisu, masara
• Kirgizî: сыр → ky (sır)
• Ladin:

  Ladînî: ciajuel n

  Ladînî: ciajó n

  Ladînî: formai n

• Kîngalî: චීස් (cīs), කේජු (kēju)
• Kînyarwandayî: ifromaje 9 an 10, iforomaji
• Kîrîbatî: titi
• Koreyî: 치즈 → ko (chijeu), 건락 (geollak)
• Kornî: keus n
• Korsîkayî: casgiu n, furmagliu n
• Ladînoyî: kézo n
• Latgalî: sīrs
• Latînî: caseus n; fōrmāticum nt, fōrmāgium nt
• Latviyayî: siers → lv n
• Lawsî: ເບີແຂງ → lo (bœ̄ khǣng), ນະວະນີດ (na wa nīt), ເນີຍແຂງ (nœ̄i khǣng)
• Lazî: ყვალი (q̇vali)
• Lezgînî: ниси (nisi)
• Lîmbûrgî: kieës → li n
• Lîtwanî: sūris → lt n
• Lombardî: formagg n, furmai n, furmàcc n
• Lugandayî: bongo
• Luksembûrgî: Kéis → lb n
• Mòçenoyî: kas n
• Maithilî: छुर्पी (churpī)
• Makedonî: сирење nt (sirenje)
• Malagasî: foromazy → mg
• Malayalamî: ചീസ് (cīsŭ), പനീര്‍ (panīr‍)
• Malezî: keju → ms, panir
• Maltayî: ġobon n
• Mançûyî: ᡝᠵᡳᡥᡝ (ejihe)
• Manksî: caashey n
• Maorî: tīhi → mi
• Maorî: Sies
• Maratî: चीझ (cījh)
• Marî:

  Mariya rojhilatî: сыр

  Mariya rojavayî: тара (tara)

• Mayayiya yukatekî: kéex
• Mecarî: sajt → hu
• Megrelî: ჸვალი (ʾvali)
• Mînangkabawî: keju
• Mîrandî: queiso n
• Mongolî:

  Kirîlî: бяслаг → mn (bjaslag)

• Nahwatlî: tlatetzauhtli
• Napolîtanî: caso n, furmaggio n
• Navajoyî: géeso
• Nedersaksî:

  Saksoniya jêrîn ya holendî: keze

  Almaniya jêrîn a almanî: Kees n, Käes n, Käse n

• Nepalî: पनिर (panir)
• Normandî: fronmage n, fromage n, frumaj n
• Norsiya kevn: ostr n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: ost → no n

  Norweciya nînorskî: ost n

• Oksîtanî: formatge → oc n
• Oriyayî: ଛେନା → or (chena)
• Oromoyî: baaduu
• Osetî: цыхт (cyxt)
• Osmanî: پنیر‎ (penir), جبن‎ (cübn)
• Oygurî: پىشلاق‎ → ug (pishlaq)
• Ozbekî: pishloq → uz, sir → uz
• Papyamentoyî: keshi
• Peştûyî: پوڅه‎ → ps m (poča), خيدک‎ → ps n (xaidək)
• Piedmontîsî: formagg n, furmagg n
• Plodîşî: Kjees n
• Polonî: ser → pl n
• Portugalî: queijo → pt n
• Puncabî: ਪਨੀਰ (panīr)
• Qazaxî: ірімшік → kk (ırımşık)
• Qiptî:

  Bohaîrî: ⲁⲗⲱⲙ n (alōm)

  Sahîdî: ϩⲁⲗⲱⲙ n (halōm)

• Romagnolî: furmài n, furmàj n, furmâj n
• Romancî: chaschiel n, caschiel n, chaschöl n
• Romanî: kiral n

  Romanî: ciral n

  Romanî: šajto n

• Romanyayî: brânză → ro m, caș → ro nt, cașcaval → ro nt
• Rusî: сыр → ru n (syr), творо́г → ru n (tvoróg), тво́рог → ru n (tvórog)
• Rusînî: сыр n (sŷr)
• Samiya bakurî: vuostá
• Samiya skoltî: vuâstt
• Samogîtî: sūris n
• Sardînî: càsu
• Sebwanoyî: keso
• Sêriyî: quiiz
• Sicîlî: furmaggiu → scn n, frumaggiu → scn n, frummaggiu → scn n
• Sindhî: پنير‎ (panīru)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: си̏р n

  Latînî: sȉr → sh n

• Siryaniya klasîk: ܓܒܬܐ‎ m (gḇettānū)
• Skotî: cheese
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: сꙑръ n (syrŭ)

• Slaviya rojavayî ya kevn: сꙑръ n (syrŭ)
• Slovakî: syr → sk n
• Slovenî: sir → sl n
• Somalî: jiss, farmaajo m
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: twarožk n

• Sotoyiya başûr: kase → st, dikase
• Spanî: queso → es n
• Svanî: თა̈შ (täš)
• Swahîlî: jibini → sw, chizi → sw
• Swêdî: ost → sv g
• Tabasaranî: нис (nis)
• Tacikî: панир → tg (panir)
• Tagalogî: keso → tl
• Tamîlî: பாலாடைக்கட்டி → ta (pālāṭaikkaṭṭi)
• Taosî: kàsu’úna
• Tarantinoyî: frummàgge n
• Tarifitî: kisu n
• Tayî: เนยแข็ง → th, ชีส → th (chîis)
• Telûgûyî: జున్ను → te (junnu)
• Teteriya krîmî: penir, qaşqaval
• Teterî: сыр → tt (sır)
• Tetûmî: keiju
• Tigrînî: ጅብና (ǧəbna)
• Tirkî: peynir → tr, erimcik
• Tirkmenî: peýnir
• Tîbetî: ཆུར་བ (chur ba), ཕྱུ་ར (phyu ra), ཕྱུར་བ (phyur ba)
• Tokpisinî: sis
• Tongî: siisi
• Tswanayî: kase, tshise
• Tuvanî: быштак (bıştak)
• Udmurtî: сыр (syr)
• Urdûyî: پنیر‎ n (panīr)
• Ûkraynî: сир n (syr)
• Venîsî: formai → vec n, formajo → vec n
• Vepsî: sagud
• Viyetnamî: pho mát → vi, phó mát → vi, phô mai → vi, phô ma → vi
• Volapûkî: fromad → vo
• Voroyî: juust
• Votî: juusso
• Walonî: froumadje → wa n
• Weylsî: caws → cy n
• Wîlamowî: kȳz n
• Wolofî: foromaas
• Ximêrî: ហ្វ្រូម៉ាហ្ស (froumaahsɑɑ), ប្រូម៉ាស (proumaah)
• Xosayî: itshizi 5 an 6
• Yagnobî: панир (panir)
• Yidîşî: קעז‎ n (kez)
• Yorubayî: wàràkàsì
• Yûnaniya mariupol: тыри́ nt
• Yûnanî: τυρί → el nt (tyrí)

  Kevn: τυρός n (turós)

  Yûnaniya mîkenî: 𐀶𐁊 (tu-ryo), 𐂤 (𐂤)

• Zuluyî: ushizi → zu 1a an 2a

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Soranî

Navdêr

penîr

1. penîr
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Zazakî

Navdêr

penîr nêr

1. penîr
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)