nîr

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /niːɾ/

Navdêr

Tewandina nîr
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	nîr	nîr
Îzafe	nîrê	nîrên
Çemandî	nîrî	nîran
Nîşandera çemandî	wî nîrî	wan nîran
Bangkirin	nîro	nîrino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	nîrek	nîrin
Îzafe	nîrekî	nîrine
Çemandî	nîrekî	nîrinan

Du gayên bi nîrekî bi hev ve hatine girêdan.

nîr nêr

1. Darê ku du ga û gamêş pê tên zeftkirin dema cot pê tê kirin yan erebe pê tê kêşan.

   Hevmane: yûx, cûx, tûxt, bondurẍa

   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
2. (mecazî) zilm, zordestî, stem, bindestî, koletî
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Ji wêjeya klasîk

• Yekrû ne li nik te kufr û îman
  Yeksû ne li nik te xuld û nîran
  Qehra xwe bikî eger tu zahir — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: نیر‎

Têkilî

• basole

Binêre herwiha

 

• dox
• nar
• nor
• nêr
• nûr
• ox
• tûxt

Bide ber

 

• bîr
• dîr
• gîr
• hîr
• jîr
• kîr
• lîr
• mîr
• pîr
• sîr
• tîr
• zîr
• çîr
• şîr

Etîmolojî

Hevreha soranî نیر‎ (nîr), kurdiya başûrî nîr, nîre, zazakî nîre, hemû ji erebî نير‎ (nîr), hevreha îbrî ניר (nîr), aramî ܢܝܪܐ (nîra), akadî nîru. Hevmaneya wê ya ji proto-hindûewropî anku "yox / yok" di farisî û gelek zimanên din yên hindûewropî de maye (li beşa wergeran binêrin) lê ji kurdî ketiye. Hevmaneya wê ya tirkî boyunduruk jî wek bandor ketiye zimanê nivîskî yê kurdî û di kurdî de maneya "tesîr" wergirtiye.

Werger

• Albanî: zgjedhë → sq mê
• Almaniya bilind a kevn: joch n
• Almanî: Joch → de nêtar
• Çekî: jařmo → cs nêtar
• Danmarkî: åg → da
• Erebî: نير‎ nêr
• Esperantoyî: jugo → eo
• Estonî: ike → et
• Farisî: یوغ‎ → ku (îwẍ) (yûẍ)
• Fînî: ies → fi
• Fransî: joug → fr n
• Galîsî: xugo → gl nêr
• Grîkoyî: zio nêr
• Îdoyî: yugo → io
• Îngilîziya kevn: ġeoc nêtar
• Îngilîzî: yoke → en (1,2) ; servitude → en, slavery → en
• Katalanî: jou → ca
• Korsîkayî: coppiu
• Latînî: iugum nêtar
• Lîtwanî: jungas nêr
• Mecarî: iga → hu, járom → hu
• Polonî: jarzmo → pl
• Romanyayî: jug → ro n
• Rusî: иго → ru (igo) nêtar
• Sirboxirwatî: igo → sh nêtar, jaram → sh nêr
• Slovakî: jarmo nêtar
• Spanî: yugo → es nêr
• Swêdî: ok → sv nêtar
• Tirkî: boyunduruk → tr
• Walonî: djeu → wa nêr
• Yûnanî: ζυγός → el (zygós) nêr