şîr

Binêre herwiha: sir, sirr, sîr, şir, şirr, û sır

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /ʃiːɾ/
Deng (Bidlîs)
Kîtekirin: şîr

Navdêr 1

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şîr	şîr
Îzafe	şîrê	şîrên
Çemandî	şîrî	şîran
Nîşandera çemandî	wî şîrî	wan şîran
Bangkirin	şîro	şîrino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şîrek	şîrin
Îzafe	şîrekî	şîrine
Çemandî	şîrekî	şîrinan

Perdaqeke şîrî.

şîr nêr

Şileya spî ya ji memikên jinan û ji guhanên candarên din yên mê tê (û wisa tê vexwarin yan jî mast yan penîr jê tê çêkirin).
- Inzalê legen nuzûlê ibrîq
  Tesʿîd kirin bi qer û inbîq
  Memzûc-i şebîhê şîr û şekker — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: شیر‎
kurdî-krîlî: шир

Jê

Têkildar

Bide ber

şêr
şîre

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *sṷēid- (“şîr”).

Hevreha sanskrîtî क्षीर (kṣîre, “şîr”), avestayî 𐬑𐬱𐬎𐬎𐬌𐬛-‎ (xšuuid- /xşvid-/, “şîr”) farisiya kevn [skrîpt hewce ye] (şift-, “şîr”), farisî شیر‎ (şîr, “şîr”), partî [skrîpt hewce ye] (šift), soranî شیر‎ (şîr), zazakî şid / şit, hewramî şot.

Herwiha hevreha şil (“ruhn, şilî, têrav”) ya kurmancî û rehê [skrîpt hewce ye] (ksviḍ, “şil bûn”) ya sanskrîtî.

Peyva tirkî süt hevreha ya mongolî ᠰᠦᠨ (sün) e û di zimanên kevnar yên altayî de hebû lê belkî deynkirineke kevn ya ji hindûewropî be yan jî peyveke hevbeş ya herdu makezimanan be. Hêjayî gotinê ye ku ev rehê peyva şîr di pirraniya zimanên din yên hindûewropî de peyda nabe lê rehê *h₂melg̑- gelek berbelavtir e: latînî mulgeo, yûnanî ἀμέλγω (ἀmélgo), îngilîzî milk, rusî молозиво (molozivo), lîtwanî mélžti, toçarî A malke...

Werger

Abxazî: ахш (āxš)
Açangî: nauh
Adîgeyî: щэ (š̍ă)
Afarî: can
Afrîkansî: melk → af
Aguarunayî: munȼu
Aklanon: gatas
Albanî: qumësht → sq n, tambël → sq n (Kosovo)
Albanî: klëmsh
Almanî: Milch → de m
Elmanîşî: Milch m

Almaniya Pennsylvania: Millich m
Altayiya başûrî: сӱт (süt)
Amazîxiya fasî: ⴰⵛⴼⴼⴰⵢ (ašffay), ⴰⴽⵯⴼⴰⵢ (akʷfay), ⴰⵖⵖⵓ (aɣɣu), ⴰⵖⵓ (aɣu)
Amharî: ወተት (wätät)
Aragonî: leit → an, let
Aramî:
Siryaniya klasîk: ܚܠܒܐ‎ n (ḥaləḇā)

Aramiya babîlonî ya cihûyî: חַלְבָּא‎ n (ḥalbā)
Arapaho: beθéneč
Aromanî: lapte
Asamî: গাখীৰ (gakhir)
Astûrî: lleche → ast n an m, tsechi nt
Atîkamekwî: tcotcocanapo
Avarî: рахь (rax)
Awadhî: दूध (dūdh)
Aymarayî: millk'i
Aynuyî: トペ (tope)
Azerî: süd → az
Bambarayî: nɔnɔ
Banyumasanî: susu
Baskî: esne → eu
Başkîrî: һөт (höt)
Batsbî: შურ (šur)
Bayerî: Mille, Muich
Belarusî: малако́ → be nt (malakó)
Belûçî: شیر‎ (šír)
Bengalî: দুধ → bn (dudh)
Bextiyarî: شیر‎ (šir)
Bîkoliya naverast: gatas
Bîslamayî: susu
Brahuiyî: palle
Bretonî: laezh → br n
Bulgarî: мля́ко → bg nt (mljáko)
Burmayî: နို့ → my (nui.)
Buryatî: һүн (hün)
Cingphoyî: chyu
Conxayî: འོ་མ ('o ma)
Çamicuroyî: tensa
Çeçenî: шура (šura)
Çekî: mléko → cs nt
Çerokî: ᎤᏅᏗ (unvdi)
Çeyenî: matana
Çîçewayî: mkaka
Çînî:
Kantonî: 奶 (naai⁵), 乳 (jyu⁵)

Dunganî: нэзы (nezɨ)

Mandarînî: 奶 → zh (nǎi), 乳 → zh (rǔ), 乳汁 → zh (rǔzhī), 牛乳 → zh (niúrǔ)

Minnanî: 奶 → zh-min-nan (leng/ni/nai)

Wuyî: 乳, 奶
Çukçî: лывээръын (lyvėėrʺyn)
Çuvaşî: сӗт (sĕt)
Çûkî: minik
Danmarkî: mælk → da g
Dargwayî: ниъ (niʾ)
Divehî: ކިރު‎ (kiru)
Dogrîbî: ejietʼò
Elfdalî: mjok m
Endonezyayî: susu → id
Erebî: حَلِيب‎ → ar n (ḥalīb), لَبَن‎ → ar n (laban)
Erebiya misrî: لبن‎ n (laban)

Erebiya kendavî: حليب‎ n (ḥalīb)

Erebiya hîcazî: حليب‎ n (ḥalīb)

Erebiya fasî: حليب‎ n (ḥlīb)

Erebiya başûrê şamê: حليب‎ n (ḥalīb)

Erebiya başûrê şamê: حليب‎ n (ḥalīb)
Ermenî: կաթ → hy (katʻ)
Erzayî: ловсо (lovso)
Esperantoyî: lakto → eo
Estonî: piim → et
Etiyopiya klasîk: ሐሊብ (ḥälib)
Evenî: өкэнь (ökəņ)
Evenkî: укумни (ukumņi)
Eweyî: notsi
Extremaduranî: lechi m
Farisî: شیر‎ → fa (šir)
Fatalukuyî: ami
Fenîkî: 𐤇𐤋𐤁‎ (ḥlb)
Ferî: mjólk → fo m
Fînî: maito → fi
Fransî: lait → fr n
Friyolî: lat
Frîsiya bakur: molke m
Frîsiya saterlandî: Molk m
Frîsî: molke → fy g
Fulahî: kosam
Gaelîka skotî: bainne n
Gagawzî: süt
Galîsî: leite → gl n
Garhwaliyî: दूद (dūd)
Gotî: 𐌼𐌹𐌻𐌿𐌺𐍃 m (miluks)
Gujaratî: દૂધ nt (dūdh)
Gurcî: რძე (rʒe)
Guwaranî: kamby → gn
Haîtî: lèt
Hawayî: waiū
Hawsayî: madara → ha, nono → ha
Hindî: दूध → hi n (dūdh)
Hmongî: mis
Holendî: melk → nl m
Îbranî: חָלָב‎ → he n (khaláv)
Îdoyî: lakto → io
Îngilîziya kevn: meolc m
Îngilîzî: milk → en
Îngriyî: maito
Îngûşî: шура (šura)
Înterlîngua: lacte → ia
Înuîtî: ᐃᒻᒧᒃ
Înupîakî: immuk
Îrlendî: bainne → ga n
Îrlendiya kevn: lacht n, bainne n
Îsnagî: xatta
Îtalî: latte → it n
Îzlendî: mjólk → is m
Japonî: 乳 → ja (ちち, chichi), 乳汁 → ja (にゅうじゅう, nyūjū), ミルク → ja (miruku), 牛乳 → ja (ぎゅうにゅう, gyūnyū)
Javayî: susu
Jumjumî: aak
Kabardî: шэ (šă)
Kalalîsûtî: immuk
Kalmîkî: үсн (üsn)
Kambaatayî: ado
Kannadayî: ಹಾಲು → kn (hālu)
Kanuriyî: câm
Karaçay-balkarî: сют (süt)
Karelî: maido
Kaşûbî: mlékò nt
Katalanî: llet → ca m
Keçwayî: wilali
Keşmîrî: دۄد‎ → ks (dọd), द्वद (dwad)
Ketî: mamul
Kirgizî: сүт → ky (süt)
Kîkûyûyî: iria 5
Kîngalî: කිරි → si (kiri)
Kînyarwandayî: amata 6
Kîrîbatî: miriki
Komî-permyakî: йӧв (jöv)
Konkanî: dud
Koreyî: 젖 → ko (jeot), 유즙(乳汁) (yujeup), 밀크 (milkeu), 우유(牛乳) (uyu)
Kornî: leth n
Korsîkayî: latti → co n
Kreyoliya guinea-bissau: liti
Krî: ᒎᒎᔑᓈᐴ (coocooshinaapoo)
Ladakhiyî: འོ་མ ('o ma)
Ladînoyî: leche m
Lahndayî: ਦੁੱਧ‎ (duddh)
Lakotayî: asáŋpi
Lamboyayî: huhhu
Latgalî: pīns
Latînî: lac → la nt
Latviyayî: piens → lv n
Lawsî: ນ້ຳນົມ → lo (nam nom), ນົມ → lo (nom)
Lazî: ბჯა (bǯa)
Lezgînî: нек (nek)
Lhao voyî: nug', nung: nug'
Lingalayî: míliki 9 an 10
Lîgûrî: læte n
Lîmbûrgî: mèlk → li n
Lîtwanî: pienas → lt n
Lîvonî: sēmḑa
Lombardî: latt, lacc
Lueyî: ᦓᧄᧉᦓᦳᧄᧉ (nam²num²), ᦓᧄᧉᦓᦳᧄᧉᦷᦣ (nam²num²ho)
Luksembûrgî: Mëllech → lb m
Mòçenoyî: milch m
Maguindanaoyî: gatas
Makasaeyî: amirae
Makedonî: млеко nt (mleko)
Malayalamî: പാൽ → ml (pāl)
Malezî: susu → ms
Maltayî: ħalib n
Mançûyî: ᠰᡠᠨ (sun)
Manksî: bainney n
Maorî: waiū, miraka → mi
Maranaoyî: gatas
Maratî: दूध → mr (dūdh)
Marî:
Mariya rojhilatî: шӧр
Marîkopayî: ma
Mecarî: tej → hu
Megrelî: ბჟა (bža)
Misrî:

(jrṯt m)
Mînangkabawî: dadiah
Mîrandî: lheite n
Mokşayî: лофца (lofca)
Mongolî:
Kirîlî: сүү → mn (süü)

Mongolî: ᠰᠦᠨ (sün), ᠰᠦ᠋ (sü᠋)
Monî: ဍာ်တှ်
Mwanî: masiwa
Nahwatliya klasîk: chīchīhualāyōtl
Napolîtanî: latte nt
Navajoyî: abeʼ
Nedersaksî:
Saksoniya jêrîn ya holendî: melk m

Almaniya jêrîn a almanî: Melk m
Nepalî: दुध → ne (dudh), दूध (dūdh)
Newarî: दुरु (duru)
Ngarrindjerî: ngumperi
Normandî: lait n
Nornî: likk
Norwecî:
Norweciya bokmålî: melk → no n an m, mjølk → no n an m

Norweciya nînorskî: mjølk m
Ojibweyî: doodooshaaboo
Okînawanî: うしぬちー (ʼushinuchī)
Oksîtanî: lach → oc n, lait → oc m
Oriyayî: କ୍ଷୀର → or (kṣīrô), ଦୁଧ → or (dudhô)
Oromoyî: aannan → om
Osageyî: paazénii
Osetî: ӕхсыр (æxsyr)
Osmanî: سوت‎ (süt), حلیب‎ (halîb), لبن‎ (leben), شیر‎ (şîr)
Oygurî: سۈت‎ → ug (süt)
Ozbekî: sut → uz
Palî: duddha nt, khīra nt
Peştûyî: شيدې‎ → ps m (šide)
Piedmontîsî: làit n
Pîrahayî: xíbogi
Pîttcantcatcarayî: ipi, milka
Plodîşî: Malkj m
Polabî: mlåkă nt
Polonî: mleko → pl nt
Portugaliya kevn: leite, leyte
Portugalî: leite → pt n
Prusiya kevn: daddan nt
Puncabî: ਦੁੱਧ n (duddha)
Qazaxî: сүт → kk (süt)
Qiptî:
Bohaîrî: ⲉⲣⲱϯ n (erōti)

Sahîdî: ⲉⲣⲱⲧⲉ n (erōte)
Rohingyayî: dut
Romagnolî: làt n, lat n
Romancî: latg n, lat
Romanî: thud n
Romanyayî: lapte → ro nt
Rusî: молоко́ → ru nt (molokó)
Rusînî: молоко́ nt (molokó)
Sahoyî: xan
Samî:
Samiya înarî: mielkki

Samiya kildînî: ма̄ййт (mājjt)

Samiya bakurî: mielki

Samiya skoltî: mieˊlǩǩ
Samoayî: susu → sm
Samogîtî: pėins n
Sanskrîtî: दुग्ध → sa nt (dugdha), क्षीर → sa nt (kṣīra), पायस → sa nt (pāyasa)
Santalî: ᱛᱳᱚ (toô)
Sardînî: late, lati
Sebwanoyî: gatas, letse
Sicîlî: latti → scn n
Sidamoyî: ado
Sindhî: شير‎ (šīru)
Sirboxirwatî:
Kirîlî: мле́ко nt, млије́ко nt, мли́ко nt

Latînî: mléko → sh nt, mlijéko → sh nt, mlíko nt
Sîlhetî: ꠖꠥꠗ (dudó)
Skotî: milk
Slaviya kevn:
Kirîlî: млѣко nt (mlěko)

Glagolîtîk: ⰿⰾⱑⰽⱁ nt (mlěko)
Slaviya rojavayî ya kevn: молоко nt (moloko)
Slovakî: mlieko → sk nt
Slovenî: mleko → sl nt
Somalî: caano → so n
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: mloko nt

Sorbiya jorîn: mloko nt
Sotoyiya başûr: lebese → st
Spanî: leche → es m
Sundanî: susu
Sûmerî: 𒂵 (GA)
Svanî: ლჷჯე (ləǯe)
Swahîlî: maziwa → sw
Swêdî: mjölk → sv g
Şanî: ၼမ်ႉၼူမ်း (nâ̰m núum)
Şerpayî: འོ་མ (homa)
Şonayî: mukaka
Şorî: сӱт (süt)
Tacikî: шир → tg (šir)
Tagalogî: gatas → tl
Tahîtî: ha'ari
Talişî: شت‎ (šət)
Tamîlî: பால் → ta (pāl)
Tarifitî: aɣi n
Tausugî: gatas
Tayî: น้ำนม → th (náam-nom), นม → th (nom)
Telûgûyî: పాలు → te (pālu), క్షీరము → te (kṣīramu)
Ternateyî: susu
Teteriya krîmî: süt
Teterî: сөт → tt (söt)
Tetûmî: susubeen
Tigrînî: ጸባ (ṣäba)
Tirkî: süt → tr
Tirkmenî: süýt
Tîbetî: འོ་མ ('o ma)
Tokpisinî: susu
Tongî: hu'akau
Toxarî A: malke
Toxarî B: malkwer
Tswanayî: maši 6
Tuluyî: ಪೇರ್ (pēr)
Tuvanî: сүт (süt)
Tûpiya kevn: kamby
Udmurtî: йӧл (jöl)
Ugarîtî: 𐎈𐎍𐎁 (ḥlb)
Urdûyî: دودھ‎ n (dūdh)
Ûkraynî: молоко́ → uk nt (molokó)
Vendayî: mafhi, mukhaha
Venîsî: lat → vec
Vepsî: maid
Viyetnamî: sữa → vi
Volapûkî: milig → vo
Voroyî: piim
Walonî: laecea → wa n
Warayî: gatas
Weylsî: llaeth → cy, llefrith → cy n
Wîlamowî: myłich m
Wolofî: meew → wo
Wutunhuayî: naize
Xakasî: сӱт (süt)
Ximêrî: ទឹកដោះ → km (tɨkdɑh), ទឹកដោះគោ (tɨkdɑhkoo)
Xosayî: ubisi 11
Yagarayî: ammoo
Yakanî: gatas
Yakutî: үүт (üüt)
Yaoyî: wuma
Yidîşî: מילך‎ m (milkh)
Yorubayî: wàrà
Yupîkiya navendî: muluk'uuq
Yûnanî: γάλα → el nt (gála)
Kevn: γάλα nt (gála)
Zhuangî: cij, neq, maknah
Zuluyî: ubisi → zu 11
ǃXóõ: gǂqhèẽ

Navdêr 2

Şîrek

şîr nêr

(Badînî) Guhartoyeke şûr.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Soranî

Navdêr

şîr

şîr
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)