şêr
Bilêvkirin
biguhêreNavdêr 1
biguhêreTewandina şêr | |||
---|---|---|---|
Zayendên mê û nêr ên binavkirî | |||
Rewş | Mê (yj.) | Nêr (yj.) | Mê û nêr (pj.) |
Navkî | şêr | şêr | şêr |
Îzafe | şêra | şêrê | şêrên |
Çemandî | şêrê | şêrî | şêran |
Nîşandera çemandî | wê şêrê | wî şêrî | wan şêran |
Bangkirin | şêrê | şêro | şêrino |
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî | |||
Rewş | Mê (yj.) | Nêr (yj.) | Mê û nêr (pj.) |
Navkî | şêrek | şêrek | şêrin |
Îzafe | şêreke | şêrekî | şêrine |
Çemandî | şêrekê | şêrekî | şêrinan |
şêr m yan n li gorî maneyê, bi gelemperî nêr
- (guhandar) Kitikek kûvî yê gir e û bi taybetî li Afrîkayê dijî.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
- (mecazî) dilêr, wêrek, çeleng, fêris, bicesaret, biwêr
- Şêx Ubeydullah jî di karê dîplomsiyê de serî danî ser van her du dewletên Ewropayê. Di nav van her duyan de jî, li gor wî "terefdariya şêrê ji ya roviyê baştir e". Diyar e ev jî ji gotinên pêşiyan ên Kurdan dihat ku dibêje: "Bila ez şikestê şêrê bim ne xweriyê roviyê". Li ba Kurdan şêr remzê camêrî û rovî remzê fêlbaziyê ye. Ji şêrê jî mebasta wî Rûs û ji roviyê jî Îngiliz bû. — (2017, Salih Mihemed Emîn (terciman: Ziya Avci (ji soranî)), Kurd û Ecem, Dîroka siyasî ya kurdên Îranê, Nûbihar, r. 243, ISBN 978-605-9413-12-1)
- Kamuran ku hata hingê bi dîqet li Amojna Sitî guhdarî dike, xwe ranagire û gotina wê dibire,
— Amojnê, tu dibêjî "şêr û piling û teyr". Ma meriv qet dibin şêr û piling û teyr? Şêr heywan e însan, însan e...
Celat û Amojna Sitî bi gotinên Kamuran pir dikenin.[...]
— Kamoyê min, aqilfahmê min, gotina te ye, lê eger te bapîrê xwe bidîta, te dê hingê şêr nas bikira. Ew rêberê kurdan, şêrê welatê Kurdistan bû. — (2005, Mehmed Uzun, Bîra Qederê, Ithaki, Stembol, r. 57, ISBN 978-975-273-368-8) - Rast û çep dê bêxitin sed sed bi mizraq û qeseb
Ristem û Cimşîd û Xalid, Hemze yan şêrê 'Elî
Aferîn ya şehsiwarê tirk û rimbazê 'ereb — (Melayê Cizîrî, Dîwan, ~1640)
- Aliyê hûrdeyê ku bênivîs e; şil.
- Dijmane: xet
Gotinên pêşiyan
biguhêre- yê neçûbe şeran şêr e
- şêr şêr e, çi jin e, çi mêr e
- li şûna şêran roviyan kiriye gêre
- şêr kal bû, gur har bû
Bi alfabeyên din
biguhêreHevmane
biguhêreJê
biguhêreNêzîk
biguhêreBide ber
biguhêreEtîmolojî
biguhêreJi proto-îranî, hevreha soranî شێر (şêr), zazakî şêr, tajikî шер (šer, “şêr”), farisî شیر (şîr), pehlewî şegr, pertî şerẍ, xwarezmî ş'rẍ, sogdî ş'rẍu-, sanskrîtî सिंह (siṃha). Herwiha ihtimal e ku têkilî peyva şiyan e (rehê dema niha -şê-) anku "şêr = yê ku dişê / dikare / bihêz e".
Bi zaravayên din
biguhêreWerger
biguhêrePanthera leo
- Abenakî: pitôlo
- Abxazî: алым (āləm)
- Adîgeyî: аслъан (aslˢan)
- Afarî: lubaka, lubak
- Afrîkansî: leeu → af
- Akadî: 𒆷𒁍𒌝 n (lābum), 𒌨𒈤 n (nēšum)
- Akanî: gyata nt
- Albanî: luan → sq n
- Almanî: Löwe → de n, Leu → de n, Löwchen nt, Löwlein nt, Löwin → de m
- Amharî: አንበሳ n (ʾänbäsa)
- Aragonî: lión n
- Aramî:
- Aromanî: ljundar n, aslan n
- Asamî: সিংহ (xiṅho)
- Astûrî: lleón → ast n, llión
- Avarî: гъалбацӏ (ğalbacʼ)
- Azerî: aslan → az, şir → az
- Baskî: lehoi → eu
- Başkîrî: арыҫлан (arïθlan)
- Bau bidayuh: singa
- Baysoyî: luban
- Belanda borî: ꞌdübor
- Belarusî: леў n (ljeŭ)
- Bengalî: সিংহ → bn (śiṅh), শের (śer)
- Bongoyî: kpülï
- Bruneyî: singa
- Bulgarî: лъв → bg n (lǎv)
- Burmayî: ခြင်္သေ့ → my (hkrangse.), သီဟ → my (siha.)
- Buryatî: арсалан (arsalan)
- Buyî: jizlanz, siyzij
- Cingphoyî: hkanghkyi
- Conxayî: སེངགེ (sengge)
- Çaxatayî: ارسلان
- Çeçenî: лом (lom)
- Çekî: lev → cs n
- Çerokî: ᏝᏓᏥ (tladatsi), ᎲᏓᏱ (hvdayi), ᏢᏓᏥ ᎤᏍᏆᎴᏂ (tlvdatsi usqualeni)
- Çîçewayî: mkango
- Çînî:
- Çuvaşî: арӑслан (arăslan)
- Danmarkî: løve → da g, løvinde → da g
- Dazagayî: dugulí
- Dinkayî: kör
- Diraşayî: karma
- Elfdalî: läjon nt
- Endonezyayî: singa → id
- Erebî: أَسَد → ar n (ʔasad), لَيْث n (layṯ)
- Ermenî: առյուծ → hy (aṙyuc)
- Ermeniya kevn: առիւծ (aṙiwc)
- Erzayî: арыслан (aryslan)
- Esperantoyî: leono → eo, virleono, leonino → eo
- Estonî: lõvi → et
- Etrûskî: 𐌋𐌄𐌖 (leu)
- Eweyî: dzata nt
- Farisî: شیر → fa (šir, šêr)
- Ferî: leyva m, ljón nt, løva m
- Fînî: leijona → fi
- Fransî: lion → fr n, lionne → fr m
- Frîsiya bakur: lau
- Frîsî: liuw → fy g
- Gaelîka skotî: leòmhann n
- Galîsî: león → gl n
- Gondiyî: చిహొ (ciho)
- Gotî: 𐌻𐌰𐌹𐍅𐌰 n (laiwa)
- Gujaratî: સિંહ n (sĩh)
- Gurcî: ლომი (lomi)
- Gwereyî: mpologoma
- Hadzayî: seseme
- Haîtî: lyon
- Hawayî: liona
- Hawsayî: zaki
- Hindî: सिंह → hi n (sinh), शेर → hi n (śer), सिंघ → hi n (siṅgh), बबर → hi n (babar), बबर-शेर n (babar-śer), केहर → hi n (kehar)
- Holendî: leeuw → nl n
- Huişui hmongiya navendî: tsov ntxhuav
- Îbranî: אַרְיֵה → he n (aryé), ארי → he n (ari), לביא → he n (lavi), כפיר → he n (kfir)
- Îdoyî: leono → io, leonulo → io, leonino → io
- Îgboyî: ọdụm
- Îngilîziya kevn: lēo m yan n
- Îngilîziya navîn: lyoun
- Îngilîzî: lion → en
- Îngriyî: leva
- Îngûşî: лом (lom)
- Înterlîngua: leon
- Îrlendî: leon → ga n
- Îtalî: leone → it n
- Îzlendî: ljón → is nt
- Japonî: ライオン → ja (raion), 獅子 → ja (しし, shishi)
- Javayiya kevn: singha
- Javayî: singa → jv
- Kabîlî: izem n
- Kakabeyî: píyon
- Kalalîsûtî: løveq → kl
- Kalmîkî: арслң (arslñ)
- Kannadayî: ಸಿಂಹ → kn (siṃha)
- Kaondeyî: bokwe
- Kapampanganî: leon
- Katalanî: lleó → ca n
- Keşmîrî: پادَر سٕہہ (pādar sụh), شیرِ بَبَر (śēri babar)
- Kimbunduyî: hoji
- Kirgizî: арстан → ky (arstan)
- Kitubayî: nkosi
- Kîkûyûyî: mũrũthi
- Kîngalî: සිංහය (siṁhaya)
- Komoyî: dob
- Koreyî: 사자 → ko (saja)
- Kornî: lew n, lion → kw
- Korsîkayî: lionu → co n
- Kreyoliya morîtanî: lyon
- Kriya rojhilat ya bakurî: ᒥᔑᐱᔑᐤ (mishipishiw)
- Kumikî: арслан (arslan)
- Kwamayî: tishal
- Latgalî: ļovs n
- Latînî: leō → la n
- Latviyayî: lauva → lv n
- Lawsî: ສິງ → lo (sing), ສິງໂຕ (sing tō)
- Lezgînî: аслан (aslan)
- Lîgûrî: lión
- Lîmbûrgî: lieëf → li
- Lîtwanî: liūtas → lt n
- Lîvonî: louv
- Lueyî: ᦉᦲᧂ (ṡiing), ᦉᦲᧂᦷᦑ (ṡiingto)
- Luksembûrgî: Léiw → lb n
- Makedonî: лав n (lav)
- Malagasî: liona → mg
- Malayalamî: സിംഹം → ml (siṃhaṃ)
- Malezî: singa → ms, asad
- Maltayî: ljun n, dorbies n
- Mançûyî: ᠠᡵᠰᠠᠯᠠᠨ, ᡝᡵᠰᡝᠯᡝᠨ
- Mandinkayî: jatoo
- Maorî: raiona → mi
- Maratî: सिंह → mr n (siuha)
- Mariya rojhilatî: арыслан (aryslan)
- Masalitî: amara
- Masayî: ol-ngatuny
- Mecarî: oroszlán → hu
- Megrelî: ნჯილო (nǯilo)
- Melanauyiya navendî: singa
- Misrî:
(mꜣj n) - Mînangkabawî: singo
- Mongolî:
- Morî bawah: singa
- Nahwatlî: cuāmiztli
- Namayî: xammi n
- Napolîtanî: lione n
- Navajoyî: náshdóítsoh bitsiijįʼ daditłʼooígíí
- Nedersaksî:
- Nepalî: सिंह → ne (siṅha)
- Nîvxî: эдр ӈа (edr ŋa), эдр (edr), ат (at)
- Nogayî: арыслан (arıslan)
- Normandî: lioun, lion, lliaon, lyõ
- Norwecî:
- Nuerî: lony
- Oksîtanî: leon → oc n
- Oriyayî: ସିଂହ → or (siṃhô)
- Osetî: цомахъ (comaq), лев (lev), домбай (dombaj)
- Osmanî: آرسلان (arslan), اسد (esed), غضنفر (gazanfer), شیر (şîr)
- Oygurî: ئارسلان (arslan), شىر (shir)
- Ozbekî: sher → uz, arslon → uz
- Palî: sīha n
- Papyamentoyî: leon
- Peştûyî: زمری → ps n (zmaráy), مزری n (mazráy), غضنفر n (ǧazanfár)
- Piedmontîsî: leon n
- Plodîşî: Leiw n
- Polonî: lew → pl n
- Portugalî: leão → pt n
- Prusiya kevn: laūws
- Puncabî:
- Qazaxî: арыстан (arystan)
- Qiptî:
- Romagnolî: liôn n
- Romancî: liun n
- Romanî: arasláno n, levo
- Romanyayî: leu → ro n
- Rusî: лев → ru n (lev), льви́ца → ru m (lʹvíca)
- Sahoyî: lubak
- Samoayî: leona
- Sangisarî: شیر (šir)
- Sanskrîtî: केसरी → sa n (kesarī), सिंह → sa n (siṃha), हरि → sa n (hari)
- Sardînî: leòne n, leone, leoni, lioni
- Sebwanoyî: leon
- Sicîlî: liuni → scn
- Sindhî: شِینھُن n (šī̃hun), شِینھِڻ m (šī̃hiṇ)
- Sirananî: lew
- Sirboxirwatî:
- Slaviya kevn:
- Kirîlî: львъ n (lĭvŭ)
- Slovakî: lev n
- Slovenî: lev → sl n
- Somalî: libaax
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: tau → st
- Spanî: león → es n
- Sundanî: singa jalu
- Sûmerî: 𒊊 (pirig̃)
- Swahîlî: simba → sw
- Swêdî: lejon → sv nt
- Şanî: သၢင်ႇသီႈ (sàang sīi)
- Şonayî: shumba
- Tabasaranî: аслан (aslan)
- Tacikî: шер → tg (šer)
- Tagalogî: leon
- Tamîlî: சிங்கம் → ta (ciṅkam), அரிமா → ta (arimā)
- Tarifitî: ayrad n, izm n
- Tayî: สิงโต → th, ราชสีห์, สีห์ → th
- Telûgûyî: సింహము → te (siṃhamu), హరి → te (hari)
- Temazîxtiya atlasa navendî: ⵉⵣⵎ (izm), ⴰⵢⵔⴰⴷ (ayrad)
- Teteriya krîmî: arslan
- Teterî: арыслан → tt (arıslan)
- Tigrînî: ኣንበሳ (ʾanbäsa)
- Tirkî: aslan → tr
- Tirkmenî: arslan → tk, şir, ýolbars
- Tîbetî: སེང་གེ (seng ge)
- Toxarî B: ṣecake
- Tswanayî: tau sinif c9/c10
- Tumbukayî: nkhalamu
- Turkanayî: engatuny
- Udmurtî: арыслан (aryslan)
- Ugarîtî: 𐎍𐎁𐎜 (lbủ), 𐎀𐎗𐎆 (ảrw)
- Umbunduyî: hosi
- Unamî: winkeòhkwèt
- Urdûyî: شیر → ur n (śer), سنہ n (sinh), سنگھ n (singh)
- Ûkraynî: лев → uk n (lev)
- Venîsî: leon n, lion → vec n
- Viyetnamî: sư tử → vi
- Volapûkî: leon → vo
- Weylsî: llew → cy
- Wolofî: gaynde gi → wo
- Ximêrî: សឹង្ហ (sənghɑɑ), តោ → km (tao), សីហៈ → km (səyhaʼ)
- Xosayî: ingonyama
- Yakutî: хахай (xaxay)
- Yanda dogonî: dùŋyàrà
- Yidîşî: לייב n (leyb)
- Yorubayî: kìnìún
- Yûnanî: λιοντάρι → el nt (liontári)
- Kevn: λέων n (léōn)
- Zhuangî: saeceij
- Zuluyî: ibhubesi → zu sinif c5/c6, imbube sinif c9/c10, ingonyama sinif c9/c10
- Ev qismê Wergerê ji malûmatên naveroka vê versiyona madeya lion a Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Navdêr 2
biguhêreşêr n
- Guhartoyeke şer.
Bilêvkirin
biguhêreNavdêr
biguhêreşêr n
- (guhandar) şêr
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]