şiyan

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /ʃɪˈjɑːn/, شیان
Kîtekirin: şiy‧an

Lêker

Lêkera gerguhêz
Rehê dema niha	-şê-
Rehê dema borî	-şiya-
TEWANDINA LÊKERÊ

şiyan gerguhêz (lêkera xwerû)

(Badînî) karîn; hêz / taqet yan hinêr yan derfet / delîv yan zanîn hebûn bo kirina tiştekî
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: شیان

Jê

Etîmolojî

Hevreha soranî شیان (şiyan, “mimkin bûn”), farisî شایستن (şayesten, “hêja bûn, hejî bûn, mimkin bûn”), pehlewî û avestayî xşa-, sanskrîtî kşeyeti-, ji proto-hindûewropî *kşê- (“zal bûn, serwer bûn”) ku herwiha serekaniya van peyvan e jî: şah, şêr, şar, şehr. Şiyan di soranî de maneya pêkanbûnê dide û carinan jî (bi tesîra hevreha farisî شایستن (“hêjabûn, layiqbûn”) >şayeste) ya "hêjabûn, layiqbûn", lê di zimanên kurdî de maneya resen a karîn parastiye, binêre zazakî şayene. Bi soranî bi maneya "karîn, şiyandar û qadirbûn" dibêjin tiwanîn. Bo mînakeke ji guherîna lêkera ku ji reha bi wateya qudret tê maneya wê bûye pêkanbûn binêre ingilîziya îro may/might, hevreha might (“şiyan, qudret”).

Werger

Albanî: mund, mundem → sq
Almanî: können → de
Elmanîşî: chöne
Aragonî: poder
Aromanî: pot
Assamese:
Asamî: পাৰা (para)

Asamî: পৰা (pora)
Astûrî: poder → ast
Azerî: bilmək → az, bacarmaq → az
Baskî: ahal izan
Belarusî: магчы́ împf (mahčý), змагчы́ pf (zmahčý); уме́ць împf (umjécʹ), ўмець împf (ŭmjecʹ), суме́ць pf (sumjécʹ)
Bretonî: gallout
Bulgarî: мо́га împf (móga), уме́я împf (uméja)
Burmayî: နိုင် → my (nuing)
Çekî: moci, umět
Çînî:
Kantonî: 識得 / 识得 (sik¹ dak¹)

Mandarînî: 會 / 会 → zh (huì), 能 → zh (néng), /不了 → zh (-buliǎo)}}, 能夠 / 能够 → zh (nénggòu)

Minnanî: 會得 / 会得 → zh-min-nan (ē-tit), 會當 / 会当 → zh-min-nan (ē-tàng), 會凍 / 会冻 (ē-tàng)
Dalmatî: potar
Danmarkî: kunne
Endonezyayî: boleh → id, bisa → id
Erebî: قَدَرَ (qadara), اِسْتَطَاعَ (istaṭāʿa), أَمْكَنَ (ʾamkana)
Erebiya misrî: قدر (ʾadar)
Ermenî: կարողանալ → hy (karoġanal), կրնալ → hy (krnal)
Esperantoyî: povi → eo
Estonî: osata, võima
Farisî: توانستن (tavânestan), قادر بودن
Ferî: kunna → fo
Fînî: osata → fi, voida → fi, pystyä → fi
Frankoprovansî: povêr, possêr
Fransî: pouvoir → fr
Friyolî: podê
Frîsiya bakur: koone, kön, kan
Frîsiya kevn: kunna
Frîsiya saterlandî: konne
Gaelîka skotî: 's urrainn do, faod
Galîsî: poder → gl
Galoyî: póeir
Gotî: 𐌼𐌰𐌲𐌰𐌽 (magan), 𐌺𐌿𐌽𐌽𐌰𐌽 (kunnan)
Gurcî: შეუძლია (šeuʒlia)
Haîtî: ka, kapab, kab
Hindî: सकना (saknā), समर्थ होना (samarth honā)
Holendî: kunnen → nl, vermogen → nl
Îbranî: יכול / יָכֹל → he n (yakhól), מסוגל / מְסֻגָּל n (m'sugál)
Îngilîziya kevn: magan, cunnan
Îrlendî: is féidir le, tig le, féad, bí in ann
Îrlendiya kevn: con·icc
Îtalî: potere → it, riuscire → it, sapere → it
Îzlendî: geta → is
Japonî: できる → ja (dekiru), -れる → ja (-reru), -られる → ja (-rareru)
Kannadayî: ಬಹುದು → kn (bahudu)
Katalanî: poder, poguer
Keçwayî: atiy → qu
Kîrîbatî: kona
Koreyî: ...을/ᄅ 수 있다 (...-l su itda), eu → ko
Kornî: gallos
Latînî: possum → la, queo, scio → la
Latviyayî: prast → lv, spēt → lv, varēt → lv
Lawsî: ໄດ້ (dai)
Lîtwanî: galėti → lt
Lîvonî: mȯistõ, võidõ
Lueyî: ᦺᦡᧉ (ḋay²)
Luksembûrgî: kënnen → lb
Makedonî: може (može)
Malayalamî: കഴിയും (kaḻiyuṃ)
Malezî: dapat, boleh, bisa → ms
Maltayî: seta’
Manksî: jarg
Mecarî: tud → hu, képes → hu
Mongolî: чадах → mn (čadax), ᠴᠢᠳᠠᠬᠤ (čidaqu)
Nahwatlî: huelīti
Napolîtanî: putè
Nedersaksî: könen
Norwecî: kunne → no
Oksîtanî: pòder, podre
Pîpîlî: weli, hueli
Polonî: móc → pl, umieć → pl, potrafić → pl
Portugalî: conseguir → pt, saber → pt
Romancî: pudair, puder, pudeir
Romanyayî: putea → ro
Rusî: мочь → ru împf (močʹ), смочь → ru pf (smočʹ), уме́ть împf (umétʹ), быть в состоя́нии (bytʹ v sostojánii)
Saksoniya kevn: kunnan
Sardînî: podere, podi, podiri, pori, porrere, potere
Sicîlî: putiri → scn
Sirboxirwatî:
Kirîlî: моћи, умети, умјети

Latînî: moći → sh, umeti → sh, umjeti → sh
Sîlhetî: ꠙꠣꠞꠣ (fara)
Slovakî: môcť
Slovenî: moči → sl
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: móc
Spanî: poder → es, saber → es
Swêdî: kunna → sv
Şîngazîcayî: udjua
Tamîlî: செய்யக்கூடிய (ceyyakkūṭiya)
Tayî: ได้ → th (dâi), ย่อม → th (yɔ̂ɔm), สามารถ → th
Tirkiya kevn: 𐰆 (u /⁠u-⁠/)
Tirkî: -ebilmek → tr, -abilmek → tr
Toxarî B: yāt-
Urdûyî: سکنا (saknā)
Ûkraynî: могти́ împf (mohtý), змогти́ pf (zmohtý); вмі́ти împf (vmíty), умі́ти împf (umíty), зумі́ти pf (zumíty)
Venîsî: poder
Viyetnamî: có thể → vi, được → vi
Walonî: poleur → wa, saveur → wa, sawè → wa
Weylsî: gallu → cy, medru → cy
Ximêrî: បាន → km (baan)
Yidîşî: קענען (kenen)
Yupîkiya navendî: -yugnga
Yûnanî: μπορώ → el (boró), δύναμαι → el (dýnamai)
Kevn: δύναμαι (dúnamai)
Zhuangî: maenz
Zimanê destan ê emerîkî: S@Sternumhigh-PalmDown-S@Sternumhigh-PalmDown S@Chesthigh-PalmDown-S@Chesthigh-PalmDown

Navdêr

Tewandina şiyan
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şiyan	şiyan
Îzafe	şiyana	şiyanên
Çemandî	şiyanê	şiyanan
Nîşandera çemandî	wê şiyanê	wan şiyanan
Bangkirin	şiyanê	şiyanino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şiyanek	şiyanin
Îzafe	şiyaneke	şiyanine
Çemandî	şiyanekê	şiyaninan

şiyan m

karîn, kanîn, qabiliyet, jêhatin, pêçêbûn, hêz, taqet, qewet, qudret
- [...] her yek li gor taqet, şiyan û efrandinên xwe yên hunerî bête sengandin. — (Xelîl Duhokî, Antolojiya Çîroka Nû ya Kurmancên Başûr, Weşanên Nûdem, Stockholm, 1994)

Werger

Afrîkansî: vermoë
Almanî: Fähigkeit → de m
Astûrî: capacidá m, habilidá m
Azerî: bacarıq → az
Baskî: gaitasun, trebetasun, abilezia
Başkîrî: һәләт (hälät)
Belarusî: здо́льнасць → be m (zdólʹnascʹ)
Bengalî: কুদরত (kudrôt)
Bîkoliya naverast: urag
Bulgarî: вещина́ → bg m (veštiná), кадърност → bg (kadǎrnost), ло́вкост → bg m (lóvkost)
Çekî: schopnost → cs m
Çînî:
Mandarînî: 能力 → zh (nénglì)
Danmarkî: evne → da g
Endonezyayî: kemampuan → id, kesanggupan → id, kepandaian → id
Erebî: قُدْرَة m (qudra), مَقْدِرَة m (maqdira), اِسْتِطَاعَة m (istiṭāʿa), وُسْع n (wusʿ)
Erebiya misrî: قدرة m (ʔudra), مقدرة m (maqdera, maʔdera), إستطاعة m (ʔesteṭāʕa)
Ermenî: կարողություն → hy (karoġutʻyun), հնարավորություն → hy (hnaravorutʻyun)
Esperantoyî: povo
Estonî: võime, oskus → et
Fînî: kyky → fi, taito → fi, kyvykkyys → fi
Fransî: capacité → fr m, pouvoir → fr n, habileté → fr m
Gaelîka skotî: dìorachd m, murrachas n, murraiche m, abaltachd m, foladh n, acmhaing m
Galîsî: habilidade → gl m, capacidade → gl m
Gurcî: შესაძლებლობა (šesaʒlebloba), უნარი (unari)
Hindî: योग्यता → hi m (yogyatā), योग्यत्व → hi n (yogyatva), क्षमता → hi (kṣamtā)
Holendî: vaardigheid → nl m, vermogen → nl nt
Îbranî: יכולת → he m (yakhólet)
Îngilîzî: ability → en
Îrlendî: ábaltacht m, cumas → ga n
Îtalî: abilità → it m
Japonî: 能力 → ja (のうりょく, nōryoku)
Katalanî: habilitat → ca m, capacitat → ca m
Keçwayî: atiy → qu
Kirgizî: мүмкүнчүлүк → ky (mümkünçülük)
Koreyî: 능력 → ko (neungnyeok)
Kornî: gallos n
Lakotayî: wóokihi
Latînî: prudentia m, calliditas m, solertia m, ars → la m, scientia → la m, sollers acumen, potestas → la m, potentia m, habilitas m
Lîtwanî: gebėjimas n
Makedonî: способност m (sposobnost)
Malezî: kebolehan → ms کبوليهن
Maltayî: abilità m
Manksî: jargaght m
Maorî: āheitanga
Mecarî: képesség → hu
Norwecî: evne → no n
Oksîtanî: abiletat → oc m, capacitat → oc m
Polonî: zdolność → pl m
Portugalî: habilidade → pt, capacidade → pt m
Romagnolî: abilitê m
Romanyayî: putință → ro m, capacitate → ro m, iscusință → ro, abilitate → ro m
Rusî: возмо́жность → ru m (vozmóžnostʹ), спосо́бность → ru m (sposóbnostʹ)
Sirboxirwatî:
Kirîlî: спосо́бно̄ст m

Latînî: sposóbnōst → sh m
Skotî: abeelity
Slovenî: zmožnost m
Spanî: habilidad → es m, capacidad → es m
Swahîlî: uwezo → sw
Swêdî: förmåga → sv g
Tagalogî: kakayahan
Tayî: ความสามารถ → th
Telûgûyî: దక్షత → te (dakṣata), సత్తా → te (sattā)
Tirkî: çelim → tr, kudret → tr, erk → tr, kabiliyet → tr, performans → tr, yapabilme → tr
Tîbetî: ནུས་པ (nus pa)
Urdûyî: یوگیتا m (yogyatā), یوگیتو n (yogyatva)
Viyetnamî: năng lực → vi
Volapûkî: fäg → vo
Weylsî: gallu → cy n
Ximêrî: សមត្ថភាព (sɑɑmtthɑɑphiəp), លទ្ធភាព → km (lɔɔtthɔɔphiəp)
Yûnanî: ικανότητα → el m (ikanótita)
Zimanê destan ê emerîkî: S@Sternumhigh-PalmDown-S@Sternumhigh-PalmDown S@Chesthigh-PalmDown-S@Chesthigh-PalmDown

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara ability a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.