Pêvek:Sewalname

Sewal

bizinek û karikên wê

beran
beraz
berindir
berx
beyindir
birr: celeb, kerî, koma sewalan
bizin
canega, conega, ciwanega
canîk
caş, cehş, cahş, caş, cehş, cahş: kerên genc
celeb
cewrik: têjikên seyan / kûçikan
çêl, çêlek: gayên mê, manga
çûçelk: têjikên mirîşkan
dewar
dîk, dîkil: mirîşkên nêr
elok
fîl
ga: çêlekên nêr
gamêş
gîsk
golik
hesp
hêstir
hêştir
kar, kehr
karik, kehrik
kavirr
ker
kerî
kitik: pisîk
kudik: zarokên berazan
kûçik: se, seg
kûr (k-ya nerm):
madek: berazên mê
mahîn: hespên mê
maker: kerên mê
manga, mange: çêl, çêlek, gayên mê
meşk: postê mihan yan bizinan ku bo kilandinê yan parastina tiştan wek tûrik tên bikaranîn
mehîn: mahîn
mehû: berazên mê ( peyvên wekî "mehu/mahu, mehîn, nêre-mok ..." ev hemî jî ji eynî rehê têne. Tabî peyva "mehu" ji "me" + "hu" tê. Peyva "hu" di eslê xwa da mahneya "xinzir, beraz" dide u ji tesheya kurdiya navîn *"hûg" < *"hûk" < kurdiya kevin ...*"hû-ka-" tê. Di avestî da wekî "hû-" ye (sanskrîtî sû-kara-, yonaniya kevin hûs, latînî sûs, elmenî Sau, englîziya kevin sû ...). Kêm-zêde di nav hemî zmanên hîndî-ewrupî da heye. Ji zmanê hîndî-ewrupî *suH- "mahû, beraza mê" tê, ji kiryara *sewH- "zayîn". Tabî dîsan di hindek devokên kurdî wekî "xûg, xûk" jî tê bi kar anîn.Bêhtir Bibîne... — (Beyhanî Şahîn di koma Zimanê Kurdî ya Rûnameyê de, 11/2011)
mih, mî: pezên mê
mihîn: mahîn
mirîşk
nehgon
nêrî: bizinên nêr
ordek: werdek
pez: beran û mih û berx û nifşên wan yên din
pisîk, pişîk: kitik
qaz
se, seg: kûçik
sewal: heywanên kedî yên ku bo şîrê wan û goştê wan yan jî bo barkêşanê yan cotpêkirinê tên xwedîkirin
sonek: werdek
terş: bizin û nêrî û karik û nifşên wan yên din bi hev re
tewal: sewal
têjik: zarokên hin heywanan
tiştîr, tiştûr
werdek
yekane: berazên nêr

Jîngehên sewalan

Xwarina sewalan

Çavdêrên sewalan

Pêwîstiyên zeftkirina wan

Berhemên sewalan

firû
goşt
hêk
hirî
jajî
keşk
liva: hiriya berxan
lorik: ava ku ji ber penîrî dimîne û jajî jê tê çêkirin
mast
nîvişk
penîr
şîr
toraq
xîç: şîrê roja pêşîn, sifte şîr e yê bizin, mîh û çêlekan. Şîrê xîç antîbîyotîk e, derman e, şifa ye. Nîv piyele/kadeh şîrê xîç ku tev li satilek şîrê ji rêzê bikin, pê re dimeyê dibe wek şîrê xîç. — (Mehmet Ozer di koma Zimanê Kurdî ya Rûnameyê de)
Firo:... Ew jî şîrê pêşîn lê di pey xîç de dotî ye. Ez nexafilim 2-3 rojên pêşîn tev firo ye. — (Mehmet Ozer di koma Zimanê Kurdî ya Rûnameyê de)
xwendor/xwelindor: Bi kelandina şîrê firo xwendor tê çêkirin. Xwendor wek mast dibe lê jê tîrtir. — (Mehmet Ozer di koma Zimanê Kurdî ya Rûnameyê de)

"Xîç", "firo", "xwendor/Xwelindor": Ev hersêk jî şifa ne ji bo kar, berx, golik û însanan. Beriya xwarina xwendor, me bi hev re ev gotinê li jêr digotin: "Şemî temî, her sal her sal bixwem vî temî" — (Mehmet Ozer di koma Zimanê Kurdî ya Rûnameyê de, 11/2011)

Bi kurmancî û kirdkî

firo: heriş
torak: tantur/tontur
tomast: tomast (Kurtiya Tontur-mast)
tol: serşit — (Fuat Brusk di koma Zimanê Kurdî ya Rûnameyê de, 11/2011)
meşk:

Karên sewalan

Amadekerê ferhengokê

Husein Muhammed bi hevkarî li gel koma Zimanê Kurdî ya li ser Rûnameyê