dîk
Binêre herwiha: dik
Bilêvkirin
biguhêreNavdêr
biguhêreZayenda nêr a binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | dîk | dîk |
Îzafe | dîkê | dîkên |
Çemandî | dîkî | dîkan |
Nîşandera çemandî | wî dîkî | wan dîkan |
Bangkirin | dîko | dîkino |
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | dîkek | dîkin |
Îzafe | dîkekî | dîkine |
Çemandî | dîkekî | dîkinan |
dîk nêr
- (balinde) nêrên mirîşkan, mirîşkên nêr
(bi bangdana spêdeyan navdar in)- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- (balinde) nêrên hemû firindeyên ji binemala mirîşkan
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- (mecazî) wêrek, biste, mêr, mêrxas, netirs, bêtirs
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Herwiha
biguhêreHevmane
biguhêreTêkildar
biguhêreNêzîk
biguhêreEtîmolojî
biguhêreJi erebî ديك (dîk), forma "dîkil" jî ji erebî "-ديك ال" ("dîk el-..." anku "dîkê ...") hatiye, hevreha wê di hin di zimanên lêzimî erebî de jî hene, bo nimûne amharî: dekkeye (bi wateya "werdek"). Bo wergirtina vê pêşpirtika erebî wek paşpirtik di kurdî de bide ber sercil ji erebî "serc". Ji bilî kurmancî û zazakî, "dîk/dîkil" di zaravayên din yên kurdî de bi hin navên din e. Herdu forman di devokên kurmancî de cihê xiros (dîk) ya kurdî-îranî (bi pehlewî xiros, bi farisî خروس / "xuros" > tirkî horoz) girtiye. "Xiros" hevreha lêkera xreos- (qîrîn) ya avestayî ye.
Bi zaravayên din
biguhêre- Soranî: کەڵەشێر (kelleşêr), kełeşêr, kelebab
- Kelhûrî: kełeşêr, kiłeşêr
- Hewramî: kełeşêr
- Lekî: kiłeyşêr
- Zazakî: dîk, keleşêr
Werger
biguhêre- Afrîkansî: haan → af n
- Albanî: kokosh → sq n, gjel → sq n
- Almanî: Hahn → de n
- Amharî: አውራ ዶሮ (ʾäwra doro)
- Astûrî: gallu → ast n, pitu → ast n
- Azerî: xoruz → az
- Banjarî: hayam jagau
- Baskî: oilar
- Başkîrî: әтәс (ätäs)
- Belarusî: пе́вень n (pjévjenʹ), пяту́х n (pjatúx)
- Bîkoliya naverast: sulog
- Bretonî: kilhog → br n
- Bulgarî: пете́л n (petél)
- Burmayî: ကြက်ဖ → my (krakhpa.)
- Çamicuroyî: kayo
- Çeçenî: боргӏал (borġal), нӏаьна (nʿäna)
- Çekî: kohout → cs n
- Çerokî: ᎠᏨᏯ (atsvya)
- Çîkasawî: aka̠nakni'
- Çînî:
- Çukçî: ӄԓегтанӈыгатԓе (qḷegtanṇygatḷe)
- Çuvaşî: автан (avtan)
- Danmarkî: hane → da g, kok → da g
- Endonezyayî: jago → id,ayam jantan, ayam jago → id
- Erebî: دِيك → ar n (dīk), ذَكَر n (ḏakar)
- Ermenî: աքլոր → hy (akʻlor), աքաղաղ → hy (akʻaġaġ), խորոզ → hy (xoroz)
- Erzayî: атякш (atjakš)
- Esperantoyî: virkoko n, kokiĉo → eo n
- Estonî: kukk → et, kikas
- Eweyî: koklotsu n
- Farisî: خروس → fa (xorus)
- Ferî: hani n
- Fînî: kukko → fi
- Frankoprovansî: jal n
- Fransî: coq → fr n
- Friyolî: gjal n
- Frîsî: hoanne → fy
- Gaelîka skotî: coileach n
- Galîsî: galo → gl n
- Gotî: 𐌷𐌰𐌽𐌰 (hana)
- Gujaratî: કૂકડો n (kūkḍo)
- Gurcî: მამალი → ka (mamali)
- Guwaranî: kupyju
- Hindî: मुर्ग़ा → hi n (murġā), मुरगा → hi n (murgā), कुक्कुट → hi n (kukkuṭ)
- Holendî: haan → nl n
- Hunsrikî: Haan n
- Îbranî: תרנגול → he n (tarnegól), גֶּבֶר n (géver), שֶׂכְוִי n (sechví)
- Îdoyî: hanulo → io
- Îngilîziya kevn: hana n
- Îngilîzî: rooster → en, cock → en
- Înterlîngua: gallo
- Îrlendiya kevn: caileach n
- Îrlendî: coileach → ga n
- Îtalî: gallo → it n
- Îzlendî: hani → is n
- Japonî: 雄鳥 (おんどり, ondori)
- Javayî: jago → jv
- Katalanî: gall → ca n
- Keçwayî: k'anka
- Keşmîrî: کۄکُر → ks (kọkur)
- Kirgizî: короз → ky (koroz)
- Komorî: kukui 5 an 6
- Koreyî: 수탉 → ko (sutak)
- Kumikî: хораз (xoraz), дедукъ (deduq)
- Ladînoyî:
- Latgalî: gaiļs
- Latînî: gallus → la n
- Latviyayî: gailis n
- Lawsî: ສະກາ (sa kā)
- Lîtwanî: gaidys → lt n
- Lueyî: ᦺᦂᧈᦗᦴᧉ (k̇ay1puu2)
- Makedonî: петел n (petel)
- Malayalamî: പൂവങ്കോഴി → ml (pūvaṅkōḻi)
- Malezî: ayam jantan
- Maltayî: serduk n, serduq n
- Mançûyî: ᠠᠮᡳᠯᠠ
ᠴᠣᡴᠣ (amila coko) - Manksî: kellagh n
- Maorî: tame heihei, pīkaokao
- Maratî: कोंबडा n (kombḍā)
- Mazenderanî: تلا (telâ)
- Mecarî: kakas → hu
- Mîkmakî: lape'w anim, nape'w anim
- Mongolî: эр тахиа (er tahia)
- Napolîtanî: gallo n
- Navajoyî: naaʼahóóhai bikąʼí
- Nedersaksî: Hahn n
- Nepalî: भाले → ne (bhale)
- Nîvxî: арфэӄ (arfeq)
- Norwecî: hane → no n
- Nupeyî: bishe ebá
- Ojibweyî: naabese
- Oksîtanî: gal → oc n
- Oriyayî: ଗଞ୍ଜା → or (gôñja)
- Oromoyî: kormaa
- Osmanî: خروس (horos)
- Oygurî: خوراز → ug (xoraz)
- Ozbekî: xo'roz → uz
- Papyamentoyî: gai
- Plodîşî: Hon n
- Polonî: kogut → pl n; kur → pl m anim, kokot → pl n
- Portugalî: galo → pt n
- Qazaxî: әтеш (äteş), қораз (qoraz)
- Romagnolî: gal
- Romanyayî: cocoș → ro n
- Rusî: пету́х n (petúx); ко́чет n (kóčet), пе́вень n (pévenʹ)
- Samiya skoltî: ååʹreskääʹnn
- Sanskrîtî: कुक्कुट → sa n (kukkuṭa)
- Sardînî: pudhu
- Sicîlî: jaddu → scn n, gaddu → scn n
- Sirboxirwatî:
- Slaviya kevn: кокотъ n (kokotŭ)
- Kirîlî: коуръ n (kurŭ)
- Slovakî: kohút n
- Slovenî: petelin → sl n
- Sorbî:
- Sorbiya jêrîn: kokot n
- Spanî: gallo → es n
- Swahîlî: jogoo → sw
- Swêdî: tupp → sv g
- Şîngazîcayî: kuɗume 5 an 6
- Tagalogî: rooster n, tandang → tl
- Tamîlî: சேவல் → ta (cēval)
- Taosî: gòyu’úna
- Tarifitî: yaẓiḍ n
- Taşelhitî: ⴰⴼⵓⵍⵍⵓⵙ n (afullus), ⴰⵢⴰⵥⵉⴹ n (ayaẓiḍ)
- Tayî: ไก่ตัวผู้
- Telûgûyî: రూస్టర్ → te (rūsṭar), కోడిపుంజు → te (kōḍipuñju)
- Teteriya krîmî: horaz, qoraz
- Tirkî: horoz → tr
- Tirkmenî: horaz
- Udî: дадал (dadal)
- Urdûyî: مرغا n (murġā), خروس n (xurūs)
- Ûkraynî: пі́вень n (pívenʹ), ко́гут n (kóhut), ко́кош n (kókoš)
- Venîsî: gaƚo → vec n
- Viyetnamî: gà trống → vi, con gà trống
- Volapûkî: higok → vo
- Walonî: cok → wa n
- Weylsî: ceiliog → cy n, ceiliogod → cy n pj
- Wolofî: séq gi → wo
- Ximêrî: មាន់ឈ្មោល (mŏənchmool)
- Yorubayî: àkùkọ
- Yûnanî: κόκορας → el n (kókoras), πετεινός → el n (peteinós), αλέκτορας → el n (aléktoras)
- Zhuangî: gaeqboux
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.