dîn

KurdîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
Biguhêre
Zayenda nêr a binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dîn | dîn | ||
Îzafe | dînê | dînên | ||
Çemandî | dînî | dînan | ||
Nîşandera çemandî | wî dînî | wan dînan | ||
Bangkirin | dîno | dînino | ||
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dînek | dînin | ||
Îzafe | dînekî | dînine | ||
Çemandî | dînekî | dîninan |
dîn nêr
- Bîr û baweriyên mirovan li ser hindê ka dinya û mirov çawan çêbûye û Xwedê yan xweda çawan in û têkiliyên Wî yan wan û mirovan çawan.
- Hevmane: ayîn, bawerî, ol, peristkarî, diyanet
- Dînê îslamê, dînê fileyan, dînê êzidiyan, dînê zerdeştiyan, dînê cihûyan.
- Dîn û îman nan e, nan ku tune be, bende îro êzdî ye sibe misilman e
- Daye me mîrasa Qur'ana Kerîm
Dînê me kir kamil û ni'met-temam— (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî)
Bi alfabeyên dinBiguhêre
JêBiguhêre
TêkildarBiguhêre
EtîmolojîBiguhêre
Peyveke hevpar ya Rojhilata Navîn e., hevreha farisî دین, pehlewî dên, avestayî deêna û belkî sanskrîtî धर्म (dherme-). Peyva "dîn" bi hezaran sal e ku hem di zimanên îranî û hem jî yên samî de heye: avestayî "deêna", pehlewî "dên", akadî "dînu" (di wî zimanî de bi maneya "qanûn"ê). Bi ihtimalek mezin rehê peyvê samî ye lê ji akadî (ku zimanek samî ye) bi rêya zimanek din (belkî elamî) ketiye avestayî û ji avestayî jî ketiye pehlewî û taliyê dîsa li erebî vegeriye. Forma niha ya kurdî/farisî bi ihtimalek mezin bi rêya îslamê ji erebî hatiye wergirtin lê dîroka wê gelek dirêj û hêja ye. Bo peyvek din jî ku pêşî ji zimanên îranî ketiye zimanê erebî û paşî bi forma xwe ya erebî li zimanên îranî vegeriye, binere: birc.
Idiaya Beghyani, ku dibêje "dîn" peyveke hindûewropî ye, bêbingeh e ji ber ku ji bilî zimanên îranî ev peyv di zimanên din yên hindûewropî de peyda nabe. Zimanên îranî jî ew ji zimanên rojhilatî wergirtiye.[çavkanî hewce ye] Gelek berî avestayî ew peyv di zimanên samî de - wek akadî - hatiye bikaranîn.[çavkanî hewce ye]
WergerBiguhêre
- Afrîkansî: godsdiens → af
- Çekî: naboženství → cs
- Çînî: 宗教 → zh (zōng-jiào)
- Danmarkî: religion → da
- Almanî: Religion → de m, Glaube → de m, Achtung → de m, Irre → de m, närrisch → de, ?irrsinnig → de, ?durchgeknallt → de, ?zornig → de, ?Begeisterte → de
- Erebî: ديانة (diyane[t]), دين (dîn), ?أرعن → ar, ?الدیانة → ar, ?الصبغة → ar, ?الصریع → ar, ?العقیدة → ar, ?العمر → ar, ?المشفوع → ar, ?مجنون → ar, ?مسعور → ar, ?معنون → ar, ?مفتون → ar
- Esperantoyî: religio → eo
- Farisî: دین → fa, ?عصبانی → fa, ?آیین → fa, ?بینش → fa, ?دیوانه → fa, ?شوریده → fa, ?شیفته → fa, ?مجنون → fa
- Ferî: trúgv → fo, átrúnaður → fo
- Fînî: uskonto → fi
- Fransî: religion → fr
- Frîsî: godstjinst → fy, leauwe → fy, religy → fy
- Holendî: religie → nl, geloof → nl, godsdienst → nl
- Mecarî: vallás → hu
- Indonezî: agama → id
- Inglîzî: religion → en, psychotic → en, daffy → en, daft → en, demented → en, screwy → en, theo- → en, ?crazed → en, ?bedlamite → en, ?bereft of reason → en, ?boob → en, ?brainsick → en, ?creed → en, ?dippy → en, ?distraught → en, ?dyne → en
- Îtalî: religione → it
- Îzlendî: trú → is
- Japonî: 宗教 → ja
- Katalanî: religió → ca
- Koreyî: 종교 → ko (jonggyo) (jong-gyo)
- Latînî: religio → la
- Malezî: agama → ms
- Norwecî: religion → no
- Papyamentoyî: religion → pap
- Polonî: religia → pl
- Portugalî: religião → pt
- Rusî: религия → ru (religija), вера → ru (vera), вероисповедание → ru (veroispovedanije)
- Spanî: religión → es m, loco → es
- Swêdî: religion → sv
- Tagalogî: pananámpalatáya → tl, relihiyón → tl
- Tirkî: din → tr, diyanet → tr, kült → tr
- Yûnanî: θρησκεία → el (thriskeía), θρήσκευμα → el (thrískevma)
RengdêrBiguhêre
Pozîtîv | Komparatîv | Sûperlatîv |
---|---|---|
dîn | dîntir | herî dîn dîntirîn |
dîn
HerwihaBiguhêre
HevmaneBiguhêre
JêBiguhêre
EtîmolojîBiguhêre
Kurtkirina dêwane, dêwîn, hevreha farisî دیوانه (dîvanê) ji dêw (“bi maneya cin”) + -ane. Bide ber mecnûn.
WergerBiguhêre
- Afrîkansî: mal → af, bedol → af, besete → af
- Bambarayî: fatɔ → bm
- Danmarkî: sindssyg → da
- Almanî: dumm → de, irre → de, toll → de, verrückt → de, wahnsinnig → de
- Erebî: مجنون → ar
- Esperantoyî: freneza → eo
- Ferî: vitleysur → fo, frá sær sjálvum → fo
- Fînî: hullu → fi
- Fransî: fou → fr
- Frîsî: dûm → fy, dwylsinnich → fy, sljochtsinnich → fy
- Holendî: dol → nl, dolzinnig → nl, gek → nl, krankzinnig → nl, stapel → nl, uitzinnig → nl, waanzinnig → nl, zot → nl
- Îdoyî: fol(-ul, -in)o → io, bufono → io, episkopo → io
- Indonezî: gila → id
- Inglîzî: crazy → en, insane → en, mad → en, lunatic → en nuts → en, barmy → en, wild → en, wacky → en, ?faith → en, ?loco → en, ?loony → en, ?macule → en, ?madman → en, ?maniac → en, ?moon struck → en
- Îtalî: pazzo → it, matto → it, folle → it
- Japonî: 狂った → ja, 突飛な → ja
- Katalanî: boig boja → ca, foll → ca
- Latînî: amens → la, astrosus → la, cerebrosus → la, Ceritus → la, Cerritus → la, demens → la
- Malezî: gila → ms
- Mayayiya yukatekî: chokow pol
- Papyamentoyî: loko → pap
- Portugalî: insano → pt, louco → pt
- Rusî: безумный → ru (bezumnyj)
- Sirananî: law → srn
- Spanî: loco → es, alienado → es, frenético → es
- Swêdî: dåraktig → sv, förryckt → sv, galen → sv, stollig → sv, tok → sv, tokig → sv, vansinnig → sv, vriden → sv
- Tagalogî: balíw → tl
- Tirkî: deli → tr, kaçık → tr, çılgın → tr, divane → tr, mecnun → tr, meczup → tr
Biguhêre
dîn mê
- dên, dêhn, dihn, bal, mereq, serinc, enteres:
- Dîna xwe bide nik bayê barîn ey birader/ Sitêra sibê îro ji şerqê li me da der/ Rewşen kirî Kurdistan, bi carek wê seraser/ Nîşana sibê ye, fereca xêrê ne dûr e. — (Seydayê Tîrêj: Bilbilê Dilşadî)
LêkerBiguhêre
dîn
- Guhartoyeke dîtin.