bêr

Binêre herwiha: ber, berr, û -ber

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /beːɾ/

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bêr	bêr
Îzafe	bêra	bêrên
Çemandî	bêrê	bêran
Nîşandera çemandî	wê bêrê	wan bêran
Bangkirin	bêrê	bêrino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bêrek	bêrin
Îzafe	bêreke	bêrine
Çemandî	bêrekê	bêrinan

Du bêr (mane 1)

bêr mê

Darê devekî madenî bi serikê wî ve ku mirov pê bi destan zeviyan dikole.
Hevmane: merr
- (...) bi bêr û mer û tevir û paçan cenazê kurmîbûyî ji kûlê derdixistin (...) — (Perwîz Cihanî, Bilîcan, Nefel, 2002, ISBN 91-89687-12-4)
- Bêr û mer her du jî dişibin hev lê cudahiyek piçûk di navberê de heye. ji bo pêlêkirinê û bo zirarê negihe ling û pêlavan di aliyên jor ê merê hatiye tewandin. — (Jiyan Alpîranî li Koma "Zimanê Kurdî" li ser Rûnameyê, 1/2012)
- Li bal me kolan e. Dema te got kolandin, tê maneya yekî mecbûr bikî bikole. Min da kolandin, ango min bi xwe ne kola, lê yekî din kola. Bêr jî bal me her tenê ji dar e, pê berfê berev dikin. — (Hamlet Muradov [Têmûrê Xelîl] di heman komê de, 1/2012)
- Em jî bi bêrê (bi Tirkî kurek) berhev dikin, belav dikin, didin ser hev an jî ba dikin. Bi merê jî em erdê, axê dikolin, mer dikin, ji hev dixin ku hewa û rewa bigire. Alava poztûjik mer e û ya pozpahn jî bêr e. — (Abdurrahman Önen di heman komê de, 1/2012)
Darê mirov pê qayîk û belemeyan diajo.

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: بێر‎
kurdî-krîlî: бер

Jê

Bide ber

Etîmolojî

Ji proto-îranî *bedre-, ji proto-hindûewropî *bʰedʰ- (“kolandin, kolan”), hevreha avestayî veder, farisiya kevn veser, farisiya navîn bîr, belûçî berd, farisî بیل‎ (bîl) û بال‎, soranî بێڵ‎ (bêll, “bêl”) û بێرک‎ (bêrik). Peyva ermenî beh ji zimanekî îranî hatiye deynkirin.

Çavkanî:

Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.

Bi zaravayên din

Soranî: خاکه‌ناز‎ (xakenaz), بێڵ‎ (bêll)

Werger

mer, amûra kolandina axê

Abxazî: ажыга (āžəgā)
Adîgeyî: хьэнцэ (ḥăncă), хьацэ (ḥācă), хьанцэ (ḥāncă)
Afrîkansî: graaf → af
Albanî: kaci → sq m. lopatë → sq m
Almanî: Schaufel → de m, Schüppe
Avarî: бугьун (buhun), бел (bel)
Azerî: kürək → az, bel → az
Başkîrî: көрәк (köräk)
Belarusî: шу́фель n (šúfjelʹ), рыдлёўка → be m (rydljóŭka), лапа́та m (lapáta)
Bîkoliya naverast: pala
Bulgarî: лопа́та → bg m (lopáta)
Burmayî: ဂေါ် → my (gau)
Çeçenî: бел (bel)
Çekî: lopata → cs m, rýč → cs n
Çerokî: ᎠᎪᏕᏍᏗ (agodesdi)
Çîçewayî: fosholo
Çînî:
Mandarînî: 鏟子 (chǎnzi), 鐵鍬 (tiěqiāo)
Danmarkî: skovl → da g
Endonezyayî: pengki → id
Erebî: مِجْرَفَة‎ m (mijrafa), مِجْرَاف‎ n (mijrāf)
Erebiya misrî: جاروف‎ n (gárūf), مجرفة‎ m (magrafa), كوريك‎ n (kúrēk)

Erebiya hîcazî: كُريك‎ n (kurēk), مجراف‎ n (mijrāf), مجرفة‎ m (mijrafa)
Ermenî: թի → hy (tʻi), թիակ → hy (tʻiak)
Esperantoyî: fosilo, ŝovelilo
Estonî: kühvel → et
Farisî: بیل‎ → fa (bil)
Ferî: spaki n, spaði n
Fînî: lapio → fi
Fransî: pelle → fr m, bêche → fr
Galîsî: paa m, pa → gl m
Gurcî: ნიჩაბი (ničabi), ბარი → ka (bari)
Hindî: बेलचा → hi n (belcā)
Holendî: schop → nl m, schep → nl m
Îbranî: אֵת‎ → he n (et)
Îngilîzî: shovel → en, spade → en
Îrlendî: sluasaid m
Îtalî: pala → it m, badile → it, paletta → it
Îzlendî: skófla → is m
Japonî: シャベル → ja (shaberu), スコップ (sukoppu)
Kabardî: хьэнцэ (ḥăncă)
Katalanî: pala → ca m
Keçwayî: lampa
Kirgizî: күрөк (kürök)
Koreyî: 삽 → ko (sap)
Latînî: rutrum nt, pāla m
Latviyayî: lāpsta m
Lawsî: ຊ້ວນ → lo (sūan), ຊວ້ານ (suān), ສຽມ (sīam)
Lezgînî: ппер (p̄er)
Makedonî: лопата m (lopata)
Malezî: spade
Maorî: hāwara, hāpara
Mecarî: lapát → hu
Mongolî:
Kirîlî: хүрз → mn (hürz)

Mongolî: ᠬᠦᠷᠵᠡ (kürǰe)
Nepalî: बेल्चा (belcā)
Normandî: pelle m
Norwecî:
Norweciya bokmålî: skuffe n an m

Norweciya nînorskî: skuffe m
Oksîtanî: pala → oc m
Oromoyî: akaafaa
Osetî: бел (bel)
Ozbekî: kurak → uz
Plodîşî: Scheffel m
Polonî: łopata → pl m
Portugalî: pá → pt m
Qazaxî: күрек (kürek)
Romanyayî: lopată → ro m
Rusî: лопа́та → ru m (lopáta)
Sirboxirwatî:
Kirîlî: ло̀пата m

Latînî: lòpata → sh m
Slaviya kevn:
Kirîlî: лопата m (lopata)

Glagolîtîk: ⰾⱁⱂⰰⱅⰰ m (lopata)
Slaviya rojavayî ya kevn: лопата m (lopata)
Slovakî: lopata → sk m
Slovenî: lopata → sl m
Spanî: pala → es m
Swêdî: spade → sv g, skyffel → sv g, skovel → sv g
Tacikî: бел → tg (bel)
Tagalogî: pala → tl, pumala
Tayî: พลั่ว → th (plûua)
Telûgûyî: పార → te (pāra)
Teteriya krîmî: kürek
Teterî: көрәк → tt (köräq)
Tirkî: kürek → tr
Tirkmenî: pil, susguç
Tîbetî: སྦྱག་མ (sbyag ma)
Urdûyî: بیلچہ‎ n (belca)
Ûkraynî: лопа́та → uk m (lopáta)
Viyetnamî: mai → vi, xẻng → vi
Weylsî: rhaw → cy m, siefl m
Ximêrî: ចប → km (cɑɑp)
Yidîşî: רידל‎ m (ridl), לאָפּעטע‎ m (lopete), זאַסטופּ‎ n (zastup), שױװל‎ m (shoyvl)
Yûnanî: φτυάρι → el nt (ftyári)
Kevn: ἄμη m (ámē), λίστρον nt (lístron)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

Bêr anku dotina bizin û mihan.

Bêrên Pez

bêr mê

Dotina mih û bizinan (bi taybetî dema li çêregehê ne, ne li malê).
Hewşa li dervî gund ya bi kevir yan bi kerpîçan lêkirî ku pez ji bo dotinê dihê xistin hundurê wê.
Bêrîvan pez li bêrê didoşin.

Ji vê hewşa beyarê ya bi keviran hatiye çêkirin ku pez ji bo dotinê dixinê re hûn çi dibêjin. Li Derdora Stewrê jê re "Bêr" dihê gotin.