dijî
Kurmancî biguhêre
Bilêvkirin biguhêre
Daçek biguhêre
dijî
- li dij, eks, zid, ters, hember, li rexê din, bi temamî jê cuda, qet ne wek hev, dijber, hevber, miqabil, kerb, kîn:
- Ew dijî me ne. (Ew ji me hez nakin. Ew şerê me dikin...)
- Ez ne dijî we me.
- Dijminên me ew kes in ku dijî me ne.
Bi alfabeyên din biguhêre
Herwiha biguhêre
Têkildar biguhêre
Etîmolojî biguhêre
Ji proto-îranî [Peyv?], ji proto-hindûewropî *dus- (“xirab, nebaş; dijwar; dij”). Hevreha dijmin, dijwar, diz, zirr-. Hevrehên din:
- sanskrîtî: duş- ("xirab, nebaş")
- yûnanî: dys- ("xirab, nebaş") ...
- îngilîzî: tore ("dijwar, zehmet")
Wateya rastîn bed bûye dijwateya hu- ("baş") bûye. Berê pêşgira ku maneya antî- dida cud- bû ku hevreha cuda/cihê ye. Lê heta ew jî di serdema xwe de dest pê kiribû ku wateya xwe ber bi bed ve biguhêre, wek farisî جدین (cuddîn, “ji dînê xirab, mirovên nezerdeştî, ne-behdîn”). Kurdiya îro de bed wê maneyê dide wek bedbext, beddol, bednêt...
- Çavkanî:
- Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 126.
- Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em, r. 64
- Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <Etymonline> by Douglas Harper.
Werger biguhêre
- Almanî: gegen → de, wider → de
- Azerî: qarşı → az
- Belarusî: су́праць (súpracʹ)
- Bengalî: বিরুদ্ধে → bn (biruddhe)
- Berberî:
- Taşelhitî: afna n
- Bretonî: ouz
- Bulgarî: про́тив n (prótiv)
- Çekî: proti → cs
- Çînî:
- Danmarkî: mod → da, imod → da
- Erebî: ضِدّ (ḍidd)
- Erebiya misrî: ضد (ḍedd)
- Ermenî: դեմ → hy (dem)
- Esperantoyî: kontraŭ → eo
- Estonî: vastu → et
- Farisî: علیه → fa ('aleyh-e)
- Fînî: vasten → fi
- Fransî: contre → fr
- Frîsî: tsjin
- Gaelîka skotî: an aghaidh
- Gurcî: წინააღმდეგი (c̣inaaɣmdegi), წინააღმდეგ (c̣inaaɣmdeg)
- Holendî: tegen → nl
- Îbranî: נגד → he (neged)
- Îdoyî: kontre → io
- Îngilîziya kevn: aġēn
- Îngilîzî: against → en
- Îrlendî: in aghaidh, in éadan, i gcoinne
- Îtalî: contro → it n
- Japonî: ...に逆らって (...にさからって, ...ni sakaratte), ...に反して (...にはんして, ...ni han shite), ...に対して (...にたいして, ...ni tai shite)
- Katalanî: en contra
- Kirgizî: каршы → ky (karşı)
- Latînî: contrā → la
- Makedonî: против (protiv)
- Norwecî: mot → no, imot → no
- Oksîtaniya kevn: contra
- Ozbekî: qarshi → uz
- Peştûyî: پر ضد (për zid)
- Polonî: przeciw → pl, przeciwko → pl
- Portugalî: contra → pt
- Qazaxî: қарсы (qarsy)
- Romanyayî: contra → ro
- Rusî: про́тив (prótiv)
- Sirboxirwatî:
- Slovakî: proti
- Slovenî: proti → sl
- Spanî: en contra, enfrente → es, en pugna
- Swahîlî: juu ya, dhidi ya → sw
- Swêdî: mot → sv, emot → sv
- Şîngazîcayî: pvo ... djuu
- Tagalogî: kontra
- Tirkî: karşı → tr
- Tirkmenî: garşy
- Ûkraynî: про́ти (próty)
- Viyetnamî: chống lại → vi
- Ximêrî: ប្រឆាំងនឹង (prɑcʰaŋ nɨŋ)
- Yûnanî: κατά → el (katá)
- Kevn: κατά (katá)
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Formeke lêkerê biguhêre
dijî
- Dema niha kesa duyem yekjimar ya jiyan.:
- Tu li kû dijî? (Mala te li kû derê ye?)
- Ew nemiriye, hê jî dijî.