pir

 Binêre herwiha: pirr û pîr

Kurmancî

Bilêvkirin

• (Navdêr 1):  IPA^(kilîd): /pʰɪɾ/, پر
  • Deng (Wan)^ⓘ
• (Hoker, Diyarker) (Rengdêr, Navdêr 2):  IPA^(kilîd): /pʰɪr/, پڕ
  • Deng (Wan)^ⓘ

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pir	pir
Îzafe	pira	pirên
Çemandî	pirê	piran
Nîşandera çemandî	wê pirê	wan piran
Bangkirin	pirê	pirino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pirek	pirin
Îzafe	pireke	pirine
Çemandî	pirekê	pirinan

Pira Delal (Zaxo)

pir mê, p-ya req, r-ya nerm

2. Rêya ku hatiye avakirin daku mirov pê di ser avekê re bibore anku derbas bibe (bi taybetî di ser çemekî yan robarekî re).

   Hevmane: pire, kuprî, cisir

   • Gava ew gihîşt ber pirê, dengê zûrîna trênê hat. — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
   • Terka dilê ehbab-i da
     Mehbûb û reyhan pir gulav
     Ker kir li min cerg û hinav — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: پر‎

Herwiha

• pire

Etîmolojî

Hevreha soranî پرد‎ (pird) (pird), zazakî pird, hewramî pirdî, farisî پل‎ (pol), pehlewî 𐭯𐭥𐭧𐭫𐭩 (puhl), partî purt, avestayî 𐬞𐬆𐬭𐬆𐬙𐬎 (pərətu), sanskrîtî पर (para: di ser re borîn), latînî portus (lîman, bender, keştîgeh > gelek zimanên ewropî port), yûnaniya kevn πόρος (póros: buhir, derbaz, derbend), îngilîzî ford (meyav, derbazgeha avê), almanî Furt (meyav, derbazgeh), îngilîzî firth (derbend), zimanên skandinavî fjord (derbend)... hemû ji proto-hindûewropî *pértus (derbazbûn). Binêre herwiha borîn, borandin.

Çavkanî: Horn p.72, Watkins p.65, MacKenzie P.118, Etymonline | Pokorny: 816 - 817

Bi zaravayên din

• Soranî: pird
• Zazakî: pird
• Hewramî: pirdî

Werger

riya di ser avekê re

• Abxazî: ацҳа (ācḥā)
• Adîgeyî: лъэмыдж (łăməǯ̍)
• Afrîkansî: brug → af
• Akanî: twene
• Albanî: urë → sq m
• Almaniya Pennsylvania: Brick m
• Almanî: Brücke → de m

  Elmanîşî: Brugg m

• Altayiya başûrî: кӱр (kür)
• Amharî: ድልድይ (dəldy)
• Andî: кьир
• Aragonî: puent → an n
• Aramî:

  Siryaniya klasîk: ܓܫܪܐ‎ n (gešrā)

  Îbranî: גִּשְׁרָא‎ n (gišrā)

• Argobbayî: ድልድይ (dǝldǝy)
• Aromanî: punti m, pumhi m
• Asamî: দলং (doloṅ), সাঁকো (xãkü)
• Astûrî: ponte → ast m, puente → ast n
• Avarî: кьо (kḷo)
• Azerî: körpü → az
• Baskî: zubi → eu
• Başkîrî: күпер (küper)
• Batsbî: ტივ (ṭiv)
• Belarusî: мост n (most)
• Bengalî: পুল → bn (pul)
• Bezhtayî: тӏийо
• Bîkoliya naverast: tulay
• Bretonî: pont → br n
• Bulgarî: мост → bg n (most)
• Burmayî: တံတား → my (tamta:)
• Buryatî: хүүргэ (xüürge)
• Çamicuroyî: pwente
• Çeçenî: тӏай (ṭaj)
• Çekî: most → cs n
• Çerokî: ᎠᏒᏢᎢ (asvtlvi)
• Çînî:

  Kantonî: 橋 (kiu⁴, kiu^4-2)

  Dunganî: чё (či͡o)

  Hakkayî: 橋 (khièu)

  Mandarînî: 橋 → zh (qiáo), 橋樑 → zh (qiáoliáng)

  Min dongî: 橋 (giò)

  Minnanî: 橋 → zh-min-nan (kiâu / kiô)

  Wuyî: 橋

• Çuvaşî: кӗпер (kĕper)
• Dalmatî: puant n
• Danmarkî: bro → da g
• Divehî: ފާލަން‎ (fālan̊)
• Elfdalî: bru m
• Endonezyayî: jembatan → id
• Erebî: جِسْر‎ n (jisr), قَنْطَرَة‎ m (qanṭara)

  Erebiya misrî: كوبري‎ n (kōbrī)

  Erebiya hîcazî: جسر‎ n (jisir)

  Erebiya fasî: قنطرة‎ m (qanṭra)

• Ermenî: կամուրջ → hy (kamurǰ)
• Erzayî: сэдь (sedʹ)
• Esperantoyî: ponto → eo
• Estonî: sild → et
• Etiyopiya klasîk: ድልድይ (dəldy)
• Extremaduranî: puenti
• Farefareyî: kʋl-lasɩŋa
• Farisî: پل‎ → fa (pol)
• Ferî: brúgv m
• Fînî: silta → fi
• Fransî: pont → fr n
• Friyolî: puint n
• Frîsiya bakur: brag m
• Frîsiya saterlandî: Brääch m
• Frîsî: brêge
• Gaelîka skotî: drochaid m
• Galîsî: ponte → gl m
• Gujaratî: પુલ (pul)
• Gurcî: ხიდი → ka (xidi)
• Haîtî: pon
• Hawayî: uapo
• Hawsayî: kadarko
• Hindî: पुल → hi n (pul)
• Hinukhî: лӏено
• Hmongî: choj
• Holendiya kevn: brugga m
• Holendî: brug → nl n an m
• Hunsrikî: Brick m
• Îbranî: גֶשֶׁר‎ → he n (gésher)
• Îdoyî: ponto → io
• Îngilîziya kevn: brycg m
• Îngilîzî: bridge → en
• Îngûşî: тӏий (ṭī)
• Înterlîngua: ponte
• Îrlendî: droichead → ga n

  Îrlendiya kevn: drochet nt

• Îstriyotî: ponto n
• Îtalî: ponte → it n
• Îzlendî: brú → is m
• Japonî: 橋 → ja (はし, hashi), 橋梁 → ja (きょうりょう, kyōryō)
• Javayî: kreteg
• Kabardî: лъэмыж (łăməž)
• Kalalîsûtî: ikaartarfik
• Kamberayî: mbatang
• Kannadayî: ಸೇತುವೆ → kn (sētuve)
• Karaçay-balkarî: кёпюр (köpür)
• Karaîmî: kiopriu
• Karakalpakî: көпир (köpir)
• Karelî: sildu
• Kaşûbî: mòst n
• Katalanî: pont → ca n
• Kayingangî: kagma
• Keçwayî: caka, zaka
• Khvarşiyî: тӏеро
• Kirgizî: көпүрө → ky (köpürö)
• Kîngalî: පාලම (pālama)
• Koreyî: 다리 → ko (dari), -교 (gyo)
• Korsîkayî: ponte n
• Kumikî: кёпюр (köpür)
• Lakî: ламу (lamu)
• Lamboyayî: lede
• Latgalî: tylts
• Latînî: pons → la n
• Latviyayî: tilts → lv n
• Lawsî: ຂົວ → lo (khūa), ສະພານ (sa phān)
• Lazî: ხინჯი (xinǯi)
• Lingalayî: gwagwa, gbagba
• Lîtwanî: tiltas → lt n
• Lîvonî: sīlda
• Lueyî: ᦷᦃ (ẋo)
• Lugandayî: olutindo
• Luksembûrgî: Bréck → lb m
• Lundayehî: afir
• Makedonî: мост n (most), каменик n (kamenik)
• Malagasî: tetezana → mg
• Malayalamî: പാലം → ml (pālaṃ)
• Malezî: jambatan → ms, titi → ms, titian → ms, jambat
• Maltayî: pont n
• Mançûyî: ᡩᠣᠣᡥᠠᠨ (doohan)
• Manksî: droghad n
• Maorî: piriti, arawhata, arawhiti, arahanga
• Maranaoyî: titay
• Maratî: पूल n (pūl), सेतू n (setū)
• Mecarî: híd → hu
• Megrelî: ხინჯი (xinǯi)
• Mîrandî: puonte
• Mokşayî: седь (sedʹ)
• Mongolî:

  гүүр → mn (güür) ᠭᠦᠭᠦᠷᠭᠡ (gügürge)

  хөөрөг → mn (höörög) ᠬᠥᠭᠥᠷᠭᠡ (kögörge)

• Navajoyî: naʼníʼá
• Nedersaksî:

  Almaniya jêrîn a almanî: Brügge m

• Nepalî: पुल (pul)
• Nogayî: коьпир (köpir)
• Normandî: pont n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: bro → no n an m, bru → no n an m

  Norweciya nînorskî: bru m

• Okînawanî: ぱし (pashi)
• Oksîtanî: pònt → oc n
• Oriyayî: ପୋଲ → or (polô)
• Oromoyî: riqicha
• Osetî: хид (xid)
• Osmanî: كوپری‎ (köprü)
• Oygurî: كۆۋرۈك‎ → ug (köwrük)
• Ozbekî: koʻprik → uz
• Peştûyî: پل‎ → ps (pul)
• Plodîşî: Brigj m
• Polonî: most → pl n
• Portugalî: ponte → pt m
• Puncabî: ਪੁਲ (pul)
• Qazaxî: көпір (köpır)
• Romancî: punt n
• Romanyayî: pod → ro nt, punte → ro m
• Rusî: мост → ru n (most)
• Rusînî: міст n (mist), мост n (most)
• Samiya bakurî: šaldi
• Samiya skoltî: mostt
• Samoayî: faiā, alaniu
• Sanskrîtî: सेतु → sa n (setu)
• Sardînî: ponte, ponti
• Sebwanoyî: tulay
• Sicîlî: ponti → scn, punti
• Sindhî: پُلِ‎ (puli)
• Sirboxirwatî: bȓv → sh, brvno → sh

  Kirîlî: мо̑ст n, ћу̀прија m

  Latînî: mȏst → sh n, ćùprija → sh m

• Sîlhetî: ꠢꠣꠇꠝ (haxomo), ꠙꠥꠟ (ful)
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: мостъ n (mostŭ)

• Slaviya rojavayî ya kevn: мостъ n (mostŭ)
• Slovakî: most → sk n
• Slovenî: most → sl n
• Somalî: kaabad m
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: móst n

  Sorbiya jorîn: móst n

• Spanî: puente → es n, bóveda → es m
• Sundanî: cukang
• Svanî: ბოგ (bog)
• Swahîlî: daraja → sw
• Swêdî: bro → sv g
• Tabasaranî: гъяд (ġjad)
• Tacikî: пул → tg (pul), кӯпрук (küpruk)
• Tagalogî: tulay
• Tahîtî: 'ē'a turu
• Tamîlî: பாலம் → ta (pālam)
• Tausugî: taytayan
• Tayî: สะพาน → th
• Tbolî: kitay
• Tedim çinî: lei
• Telûgûyî: వంతెన → te (vantena), వారధి → te (vāradhi), సేతువు → te (sētuvu)
• Temazîxtiya atlasa navendî: ⵜⵉⵍⴳⴳⵯⵉⵜ m (tilggʷit)
• Teteriya krîmî: köpür
• Teterî: күпер → tt (küper)
• Tigrînî: ድልድል (dəldl)
• Tirkî: köprü → tr
• Tirkmenî: köpri
• Tîbetî: ཟམ་པ (zam pa)
• Tofalarî: кеъприғ (képriġ)
• Tongî: hale kavakava
• Torwalî: سیہ‎
• Tswanayî: borogo
• Tumbukayî: ulalo
• Tuvanî: көвүрүг (kövürüg)
• Udmurtî: выж (vyž)
• Urdûyî: پل‎ n (pul)
• Ûkraynî: міст n (mist)
• Venîsî: pónte, ponte, pónt, pont → vec
• Viyetnamî: cầu → vi
• Volapûkî: pon → vo
• Walonî: pont → wa n
• Warayî: tulay
• Weylsî: pont → cy m
• Wîlamowî: bryk m
• Wolofî: pom
• Ximêrî: ស្ពាន → km (spiən)
• Xosayî: umchankcatho, ibrorho
• Yagnobî: етк
• Yakutî: муоста (muosta), күргэ (kürge)
• Yidîşî: בריק‎ m (brik)
• Yorubayî: afárá
• Yûnanî: γέφυρα → el m (géfyra)

  Kevn: γέφυρα m (géphura)

• Zhuangî: giuz
• Zouyî: lei
• Zuluyî: ibhuloho

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Hoker

pir, p-ya req, r-ya req

1. gelek, gelekî, zehf, zêde:

   Ev pir xweş e. (Ev gelekî xweş e.)

   Pir dibêje lê kêm dike. (Tenê bo axiftinê zîrek e, bo kirinê tembel e.)

   • Gunahê min bixufranî
     “Mîm û Hê” pir gunehkar e
     Belê navê te xeffar e — (Feqiyê Teyran, )
2. (sormancî) tijî, dagirtî, mişt:

   Ev qazan pir e. (Ev qazan tijî ye.)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: پڕ‎

Herwiha

• pirr

Hevmane

• gelek
• çendîn
• mişe
• zaf
• zehf
• zêde
• zor

Dijmane

• kêm
• piçek
• hindik

Etîmolojî

proto-hindûewropî: *pel- / *ple- ("dagirtin, tijî kirin")

proto-îranî *per- ("tijî kirin")

avestayî: pirine- ("tijî"), pir- ("tijî kirin")

farisiya kevn: peru ("tijî")

hotenî: p'r ("tijî")

farisî: pur ("tijî")

belûçî: pur ("pir") ...

kurmancî: pir ("pir, gelek")

soranî: pirr ("tijî")

zazakî: pirr ("tijî")

sanskrîtî: pûrna- ("tijî"), per- ("dagirtin, tijî kirin")

yûnanî: plethos, poly- ("tijî, pir")

latînî: plēnus ("tijî")

almanî: voll ("tijî")

îngilîzî: full ("tijî"), fill ("tijî kirin") ...

Çavkanî: Cheung p.295, Horn p.66, Watkins p.64, Etymonline | Pokorny: 798 - 801

Jê

• piranî
• pirî
• pirbêj
• (Lêker) pir kirin
• (Lêker) pir bûn
• pir xwarin
• (Navdêr) pirbûn
• (Navdêr) pirkirin
• pirxwarin

Werger

gelek, zehf

• Abxazî: даара (dāārā), даараӡа (dāārāʒā)
• Adîgeyî: дэд (dăd)
• Afrîkansî: baie → af
• Albanî: shumë → sq
• Almanî: sehr → de, ganz → de, wahrlich → de

  Elmanîşî: schüüli

• Amharî: በጣም (bäṭam)
• Asamî: বৰ (bor), খুব (khubo), নিচেই (nisei)
• Astûrî: mui → ast, per- → ast, muncho → ast
• Azerî: çox → az, olduqca, xeyli → az
• Baskî: oso → eu
• Başkîrî: бик (bik), бигерәк (bigeräk), үтә (ütä)
• Belarusî: ве́льмі → be (vjélʹmi), ду́жа (dúža)
• Bengalî: খুব → bn (khub)
• Biatah bidayuhî: paŭh
• Bîkoliya naverast: marhay
• Bulgarî: мно́го → bg (mnógo), бая́ → bg (bajá)
• Burmayî: တယ် → my (tai), အလွန် → my (a.lwan), အရမ်း → my (a.ram:), သိပ် → my (sip)
• Çeçenî: чӀогӀа (č̣oġa)
• Çekî: velmi → cs
• Çerokî: ᏙᎯᏳ (dohiyu)
• Çîkasawî: kani̠hka̠
• Çînî:

  Kantonî: 好 (hou²), 非常 (fei¹ soeng⁴)

  Dunganî: хын (hɨn), -дихын (-dihɨn), дин (din), йүә (yüə)

  Mandarînî: 很 → zh (hěn), 太 → zh (tài), 非常 → zh (fēicháng), 超 → zh (chāo)

  Minnanî: 真 → zh-min-nan (chin)

  Wuyî: 蠻, 老, 交關

• Danmarkî: meget → da, særlig, vældig → da
• Elfdalî: stur-
• Endonezyayî: sangat → id, nian → id, sekali → id
• Erebî: جِدًّا‎ → ar (jiddan)

  Erebiya misrî: قوي‎ (ʔawi), جدا‎ (giddan), كتير‎ (ktīr)

  Erebiya kendavî: وايد‎ (wāyid)

  Erebiya hîcazî: مَرَّة‎ (marra)

  Erebiya iraqî: كلش‎ (kulliš), هواية‎ (huwāya), هواي‎ (huwāy), حيل‎ (ḥēl)

  Erebiya fasî: بالزاف‎ (bizzāf), كتير‎ (ktīr)

  Akîpayiya rojhilatî: كتير (ktīr)

  Erebiya başûrê şamê: كتير‎ (ktīr)

  Erebiya sudanî: شَدِيْد‎ (shadīd)

  Erebiya tunusî: برشا‎ (barsha)

• Ermenî: շատ → hy (šat)
• Esperantoyî: tre → eo
• Estonî: väga → et
• Farisî: بسیار‎ → fa (besiyâr), خیلی‎ → fa (xeyli)
• Ferî: sera, ógvuliga, óføra
• Fînî: hyvin → fi, todella → fi, erittäin → fi, kovin → fi, tosi → fi
• Fransî: très → fr
• Frîsî: tige, frij
• Gaelîka skotî: glè, ro, fìor
• Galîsî: moi → gl
• Gotî: 𐍆𐌹𐌻𐌿 (filu)
• Gurcî: ძალიან (ʒalian), ძლიერ (ʒlier), ძალზე (ʒalze)
• Guwaranî: -ete
• Haîtî: anpil
• Hindî: बहुत → hi (bahut)
• Hmongî: heev
• Holendî: zeer → nl, heel → nl, erg → nl
• Hopîyî: a'ni n, hin'ur m
• Îbranî: מאוד \ מְאֹד‎ → he (me'ód)
• Îdoyî: tre → io
• Îngilîziya kevn: swīþe
• Îngilîzî: very → en
• Înterlîngua: multo
• Îrlendî: an-, ana-, iontach
• Îtalî: molto → it, estremamente → it
• Îzlendî: mjög → is, ákaflega, afar, ógeðslega, voða, ýkja, fjarska, einkar
• Japonî: とても → ja (totemo), かなり → ja (kanari), 非常に → ja (ひじょうに, hijō ni), 凄く (すごく, sugoku), 大変 → ja (たいへん, taihen), 大分 → ja (だいぶ, daibu), 随分 → ja (ずいぶん, zuibun), ずっと → ja (zutto), めちゃ → ja (mecha), めっちゃ (metcha), 超 → ja (ちょう, chō), ばり (bari), つるつる (tsuru tsuru), なまら → ja (namara), どえらい、でら (doerai, dera), 大いに → ja (おおいに, ōini)
• Kabîlî: aṭas
• Kalalîsûtî: assut
• Kannadayî: ಬಹಳ → kn (bahaḷa), ತುಂಬಾ → kn (tumbā)
• Karaçay-balkarî: бек (bek)
• Karaxanîdî: اَيِغْ‎ (ayïɣ)
• Kaşûbî: barô
• Katalanî: molt → ca, força → ca
• Kirgizî: абдан → ky (abdan), өтө → ky (ötö)
• Kîngalî: හරි (hari), හුඟක් (huⁿgak)
• Koreyî: 아주 → ko (aju), 매우 → ko (mae-u), 너무 → ko (neomu), 굉장히 → ko (goengjanghi)
• Kumikî: кёп (köp), оьтесиз (ötesiz), бек (bek)
• Ladînî: scialdi, drë, stra
• Ladînoyî: muy
• Latviyayî: ļoti → lv, gluži, visai
• Lawsî: ຈັດ (chat), ຄະເຍີ (kha nyœ̄), ຄັນ → lo (khan), ຈຸ່ນພູ່ນ (chun phūn), ຈ້າ (chā), ຫຼາຍ (lāi)
• Latin: use superlative adjective, maximē → la, summē, valdē, per-
• Lazî: dido
• Lezgînî: гзаф (gzaf), лап (lap)
• Lîtwanî: labai → lt
• Luksembûrgî: ganz
• Makedonî: многу → mk (mnogu), мошне (mošne)
• Malayalamî: വളരെ → ml (vaḷare)
• Malezî: sangat → ms
• Maltayî: ħafna → mt
• Mançûyî: ᡠᠮᡝᠰᡳ (umesi)
• Maorî: tino → mi
• Mbya guaraniyî: vaipa
• Mecarî: nagyon → hu, igen → hu
• Mongolî:

  Kirîlî: жинхэнэ → mn (žinhene), үнэн → mn (ünen), вѐома

• Napolîtanî: assai, nu sacco
• Navajoyî: ayóo, tʼóó báhádzigo
• Nepalî: एकदमै (ekdamai)
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: veldig → no, meget → no

  Norweciya nînorskî: veldig, ovleg

• Oksîtanî: fòrça → oc
• Oriyayî: ବହୁତ → or (bôhutô)
• Osetî: тынг (tyng), иттӕг (ittæg)
• Oygurî: بەك‎ (bek), ناھايىتى‎ (nahayiti)
• Ozbekî: oʻlgunday → uz, oʻlguncha → uz, juda → uz, gʻoyatda → uz
• Peştûyî: ډېر‎ → ps (ḍer)
• Plodîşî: sea
• Polonî: bardzo → pl, wielce → pl
• Portugaliya kevn: mui, muito
• Portugalî: muito → pt; assaz → pt
• Puncabî: ਬਹੁਤ pj (bahut)
• Qazaxî: аса (asa), өте (öte), ерен (eren)
• Khanty:

  Xantî: шєӈк (šêňk)

• Romancî: fitg
• Romanyayî: foarte → ro
• Rusî: о́чень → ru (óčenʹ), весьма́ → ru (vesʹmá), изря́дно → ru (izrjádno), дю́же → ru (djúže), зело́ → ru (zeló), вельми́ → ru (velʹmí)
• Rusînî: барз (barz)
• Samiya bakurî: hui
• Sanskrîtî: अति → sa (áti)
• Sêriyî: áa
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: вр̏ло

  Latînî: vȑlo → sh, vèoma → sh

• Sîlhetî: ꠛꠃꠔ (bout)
• Skotî: gey, unco, vera
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: ѕѣло (dzělo), зѣло (zělo), вельми (velĭmi), вьсьма (vĭsĭma), мъного (mŭnogo)

• Slaviya rojavayî ya kevn: вельми (velĭmi), вьсьма (vĭsĭma)
• Slovakî: veľmi → sk, mnoho
• Slovenî: zeló → sl
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: wjelgin

  Sorbiya jorîn: jara, wulce

• Spanî: muy → es
• Svanî: გუნ (gun)
• Swahîlî: sana
• Swêdî: mycket → sv, väldigt → sv, jätte- → sv
• Şîngazîcayî: halisi, ha kuu, kaɓisa
• Tacikî: бисёр → tg (bisyor), хеле → tg (xele)
• Tagalogî: talaga, talagang, sobra, sobrang
• Tamîlî: மிகவும் → ta (mikavum), ரொம்ப → ta (rompa), மிக → ta (mika)
• Tayî: มาก → th (mâak), แสน → th (sɛ̌ɛn)
• Telûgûyî: చాలా → te (cālā)
• Teteriya krîmî: çoq
• Teterî: бик → tt (bik)
• Tirkiya kevn: 𐰪𐰃𐰍‎ (ńiǧ /ańïɣ/)
• Tirkî: çok → tr, pek → tr
• Tirkmenî: örän
• Tîbetî: ཞེ་དྲགས (zhe drags)
• Toxarî B: tsamo, tanki
• Tuvanî: аажок (aajok), адак (adak), дыка (dıka), дэндии (dendii), чүдек (çüdek)
• Urdûyî: بَہُت‎ (bahut)
• Ûkraynî: ду́же → uk (dúže), ве́льми (vélʹmy)
• Viyetnamî: rất → vi, lắm → vi, quá → vi
• Volapûkî: vemo → vo
• Weylsî: iawn → cy
• Wolofî: lool → wo
• Ximêrî: ណាស់ → km (nah)
• Yakutî: олус (olus), наһаа (nahaa), бэрт (bert)
• Yidîşî: זייער‎ (zeyer)

• Yûnanî: πολύ → el (polý)

  Kevn: λίαν (lían), πάνυ (pánu), μάλα (mála), ἀγα- (aga-)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Diyarker

pir

1. gelek, zehf, hejmareke mezin:
2. Pir kes li wê derê bûn.

Werger

• Adîgeyî: ӏаджэ (ʾāǯ̍ă)
• Afrîkansî: baie → af, menige
• Akanî: horow, ahorow
• Albanî: shumë → sq
• Almanî: viele → de
• Amharî: ብዙ (bəzu)
• Aragonî: muitos n pj, muitas m pj
• Astûrî: munchos → ast n pj, munches → ast m pj
• Azerî: çox → az
• Balînî: liu, akéh
• Başkîrî: күп (küp)
• Belarusî: мно́гія (mnóhija), шмат → be (šmat), мно́га (mnóha), бага́та → be (baháta)
• Bîkoliya naverast: dakol, kadakol
• Bulgarî: мно́го → bg (mnógo)
• Burmayî: များ → my (mya:), များကြီး (mya:kri:)
• Cingphoyî: law
• Çeçenî: дукха (duqa)
• Çekî: mnoho → cs
• Çerokî: ᏥᏈᏍᏗ (tsiquisdi), ᎤᎪᏗᏗ (ugodidi)
• Çînî:

  Kantonî: 好多 (hou² do¹)

  Dunganî: дуә (duə)

  Hakkayî: 多 (tô)

  Mandarînî: 多 → zh (duō), 很多 → zh (hěnduō), 好多 → zh (hǎoduō), 許多 → zh (xǔduō)

  Min beî: 濟 (cāi)

  Min dongî: 濟 (sâ̤)

  Minnanî: 濟 → zh-min-nan (chōe / chē / chǒe / chēre)

  Wuyî: 多

• Dalmatî: mult, muolt
• Danmarkî: mange → da, mangen g
• Dolganî: үгүс
• Endonezyayî: banyak → id
• Erebî: كَثِير‎ → ar (kaṯīr)

  Misrî: كتير‎ (kitīr)

• Ermenî: շատ → hy (šat), բազում → hy (bazum)
• Esperantoyî: multaj → eo
• Estonî: palju → et
• Etiyopiya klasîk: ብዙኅ (bəzuḫ)
• Farisî: زیاد‎ → fa (ziyâd), چندین‎ → fa (čandin), بسیار‎ → fa (besiyâr), خیلی‎ → fa (xeyli)
• Ferî: mangur → fo, nógvur
• Fînî: moni → fi, monta → fi, see also Thesaurus:runsaasti
• Fransî: beaucoup de → fr, de nombreux → fr, plusieurs → fr
• Frîsiya bakur: fuul
• Frîsî: protte, folle
• Gaelîka skotî: iomadh
• Galîsî: moitos n pj, moitas m pj, muitos n pj, muitas m pj
• Gotî: 𐌼𐌰𐌽𐌰𐌲𐍃 (manags)
• Gurcî: ბევრი (bevri), მრავალი (mravali)
• Haîtî: anpil
• Hawayî: he nui
• Hindî: बहुत → hi (bahut), बहु → hi (bahu), अधिक → hi (adhik), ज़्यादा (zyādā)
• Holendî: veel → nl, vele → nl, menig → nl
• Îbranî: רַבִּים‎ (rabim), הַרְבֵּה‎ → he (harbé)
• Îdoyî: multa → io
• Îgboyî: ìmìlìkiti
• Îngilîziya kevn: feolo, feola
• Îngilîzî: many → en
• Îngriyî: paljo, moni, ussia, isost, äijä
• Îngûşî: дуккха (dukqa)
• Înterlîngua: multe
• Îrlendî: a lán, mórán

  Îrlendiya kevn: il, imdae

• Îtalî: molti → it, un gran numero di
• Îzlendî: margur → is
• Japonî: 多くの → ja (おおくの, ōkuno), 多い → ja (おおい, ōi), 沢山 → ja (たくさん, takusan)
• Javayî:

  Karakanî: ꦲꦏꦺꦃ → jv, ꦏꦛꦃ → jv

  Latînî: akèh → jv, kathah → jv

• Kabardî: ӏэджэ (ʾăǯ̍ă), куэд (k°ăd)
• Katalanî: molt → ca n pj, moltes → ca m pj
• Kitubayî: mingi
• Kîkongoyî: mingi
• Kîkûyûyî: -ingĩ
• Komorî: -engi
• Koreyî: 많은 → ko (maneun)
• Latînî: multi → la
• Latviyayî: daudz → lv, daudzi → lv
• Lawsî: ຫຼາຍ (lāi)
• Lingalayî: mingi
• Lîgûrî: molto
• Lîtwanî: daug → lt, daugelis
• Makedonî: многу → mk (mnogu)
• Malayalamî: അനേകം → ml (anēkaṃ)
• Malezî: banyak → ms, ramai → ms
• Mecarî: sok → hu
• Misrî: (ꜥšꜣ)
• Mîrandî: muitos n pj, muitas m pj
• Mongolî: олон → mn (olon)
• Nanayî: эгди
• Navajoyî: ląʼí, łą́, łání, tʼóó ahayóí, ahoniiʼyóí
• Nedersaksî: männige pj, männigen n an nt, männigene m, männigein n an nt, männigeine m, vęle pj, vęl
• Norsiya kevn: margr
• Norwecî: mange → no
• Oksîtanî: fòrça → oc
• Oriyayî: ବହୁ → or (bôhu)
• Peştûyî: ډېر‎ → ps (ḍer), زيات‎ → ps (zyât)
• Pîrahayî: xaíbái
• Plodîşî: väl
• Polonî: wiele → pl, dużo → pl
• Portugalî: muitos → pt n pj, muitas → pt m pj
• Romanyayî: mulți → ro n pj, multe m pj
• Rusî: мно́го → ru (mnógo), мно́гие → ru (mnógije), мно́гий → ru (mnógij)
• Rusînî: много (mnoho)
• Samiya skoltî: mäŋgg
• Sanskrîtî: बहु → sa (bahu)
• Sirananî: furu
• Sirboxirwatî: mnogo → sh pj, много, mnogi → sh, многи
• Skotî: mony
• Slovakî: mnohý n, mnohá m, mnohé nt, mnohí n pj, mnohé m pj an nt pj, mnoho, veľa
• Slovenî: veliko → sl
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: wjele

• Spanî: muchos → es n pj, muchas → es m pj
• Sundanî: seueur
• Swahîlî: -ingi
• Swêdî: många → sv
• Şerpayî: མང་མུ (mangmu)
• Şîngazîcayî: -indji
• Tamîlî: நிறைய → ta (niṟaiya), பல → ta (pala)
• Tayî: ขนัด → th, มาก → th (mâak), เยอะ → th (yə́), รุ่ม → th (rûm), หลาย → th (hlǎai)
• Telûgûyî: చాలా → te (cālā)
• Tirkî: çok → tr, pek çok → tr, birçok → tr, fazla → tr
• Tîbetî: མང་པོ (mang po)
• Toxarî A: māk
• Toxarî B: māka
• Urdûyî: بہت‎ (bahut), زیادہ‎ (zyādā)
• Ûkraynî: бага́то → uk (baháto), чима́ло (čymálo)
• Viyetnamî: nhiều → vi, lắm → vi
• Volapûkî: mödik → vo
• Walonî: bråmint des → wa
• Warayî: da-mo
• Weylsî: llawer
• Ximêrî: ច្រើន → km (craən)
• Yakutî: элбэх (elbex), үгүс (ügüs)
• Yidîşî: אַ סך‎ (a sakh)
• Yûnanî: πολλοί → el n pj (polloí)

  Kevn: πολλοί n pj (polloí), πολλαί m pj (pollaí), πολλά nt pj (pollá)

• Zêlandî: vee
• Zhuangî: haujlai, lai

• Zimanê destan ê emerîkî: S@InsideChesthigh-PalmUp-S@InsideChesthigh-PalmUp 5@InsideChesthigh-PalmUp-5@InsideChesthigh-PalmUp

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Rengdêr

pir

1. gelek, zehf, zêde, hejmareke mezin:

   Em pir in, ne hindik in. (Em gelek in, ne kêm in.)

Werger

• Almanî: zahlreich → de, vielzählig
• Azerî: çoxsaylı, çoxlu → az
• Belarusî: шматлі́кі (šmatlíki)
• Bulgarî: многобро́ен → bg (mnogobróen), многочи́слен → bg (mnogočíslen)
• Çekî: četný → cs, početný → cs
• Çînî:

  Mandarînî: 眾多 (zhòngduō), 多 → zh (duō)

• Danmarkî: talrig
• Erebî: عَدِيد‎ (ʿadīd), كَثِير‎ → ar (kaṯīr)
• Ermenî: բազմաթիվ → hy (bazmatʿiv)
• Esperantoyî: multnombra
• Estonî: arvukas
• Fînî: lukuisa → fi
• Fransî: nombreux → fr
• Galîsî: numeroso → gl
• Gurcî: ურიცხვი (uricxvi), უამრავი (uamravi), დიდძალი (didʒali)
• Holendî: talrijk → nl, ontelbaar → nl, numereus
• Îbranî: רַב‎ → he (rav)
• Îngilîziya kevn: getælfull
• Îngilîzî: numerous → en
• Înterlîngua: numerose
• Îrlendî: líonmhar
• Îtalî: numeroso → it
• Îzlendî: fjölmargur
• Japonî: 多数の → ja (たすうの, tasū no), 多い → ja (おおい, ōi)
• Katalanî: nombrós → ca
• Koreyî: 수많다 → ko (sumanta), 다수의 → ko (dasuui)
• Latînî: numerōsus, frequens, creber
• Latviyayî: daudzskaitlīgs
• Lîtwanî: gausus
• Makedonî: многуброен (mnogubroen), броен (broen)
• Malayalamî: അനേകം → ml (anēkaṃ), നിരവധി → ml (niravadhi), കുറേ → ml (kuṟē)
• Maorî: makiu, tini makiu, maruru, maha, ngeangea, huhua, tini whāioio, mahamaha, tīpatere, makehua, tini makehua
• Mecarî: számos → hu, nagyszámú → hu
• Misrî: (ꜥšꜣ)
• Nedersaksî:

  Almaniya jêrîn a almanî: tahlriek, tallriek

• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: tallrik → no

  Norweciya nînorskî: talrik

• Osmanî: چوك‎ (çok), كثرت اوزره‎ (kesret üzere)
• Oygurî: نۇرغۇن‎ (nurghun)
• Polonî: liczny → pl
• Portugalî: numeroso → pt
• Romanyayî: numeros → ro
• Rusî: многочи́сленный → ru (mnogočíslennyj)
• Sanskrîtî: बहु → sa (bahu)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: бро̑јан, мно̏гобро̄јан

  Latînî: brȏjan → sh, mnȍgobrōjan → sh

• Slovakî: početný
• Slovenî: številen, številčen
• Spanî: numeroso → es
• Swêdî: talrik → sv
• Tirkî: sayısız → tr (herfiyen “without a number”), çok sayıda (herfiyen “in large quantities”), birçok → tr
• Ûkraynî: багаточи́сельний (bahatočýselʹnyj), числе́нний → uk (čyslénnyj)
• Viyetnamî: đông → vi, nhiều → vi

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

pir pirjimar

1. gelek, zehf, hejmareke mezin:
2. Pir (kes) dixwazin lê kêm (kes) qebûl dibin. (Gelek kes dixwazin lê hindik kes tên qebûlkirin.)

Werger

• Adîgeyî: ӏаджэ (ʾāǯ̍ă)
• Afrîkansî: baie → af, menige
• Akanî: horow, ahorow
• Albanî: shumë → sq
• Almanî: viele → de
• Amharî: ብዙ (bəzu)
• Aragonî: muitos n pj, muitas m pj
• Astûrî: munchos → ast n pj, munches → ast m pj
• Azerî: çox → az
• Balînî: liu, akéh
• Başkîrî: күп (küp)
• Belarusî: мно́гія (mnóhija), шмат → be (šmat), мно́га (mnóha), бага́та → be (baháta)
• Bîkoliya naverast: dakol, kadakol
• Bulgarî: мно́го → bg (mnógo)
• Burmayî: များ → my (mya:), များကြီး (mya:kri:)
• Cingphoyî: law
• Çeçenî: дукха (duqa)
• Çekî: mnoho → cs
• Çerokî: ᏥᏈᏍᏗ (tsiquisdi), ᎤᎪᏗᏗ (ugodidi)
• Çînî:

  Kantonî: 好多 (hou² do¹)

  Dunganî: дуә (duə)

  Hakkayî: 多 (tô)

  Mandarînî: 多 → zh (duō), 很多 → zh (hěnduō), 好多 → zh (hǎoduō), 許多 → zh (xǔduō)

  Min beî: 濟 (cāi)

  Min dongî: 濟 (sâ̤)

  Minnanî: 濟 → zh-min-nan (chōe / chē / chǒe / chēre)

  Wuyî: 多

• Dalmatî: mult, muolt
• Danmarkî: mange → da, mangen g
• Dolganî: үгүс
• Endonezyayî: banyak → id
• Erebî: كَثِير‎ → ar (kaṯīr)

  Misrî: كتير‎ (kitīr)

• Ermenî: շատ → hy (šat), բազում → hy (bazum)
• Esperantoyî: multaj → eo
• Estonî: palju → et
• Etiyopiya klasîk: ብዙኅ (bəzuḫ)
• Farisî: زیاد‎ → fa (ziyâd), چندین‎ → fa (čandin), بسیار‎ → fa (besiyâr), خیلی‎ → fa (xeyli)
• Ferî: mangur → fo, nógvur
• Fînî: moni → fi, monta → fi, see also Thesaurus:runsaasti
• Fransî: beaucoup de → fr, de nombreux → fr, plusieurs → fr
• Frîsiya bakur: fuul
• Frîsî: protte, folle
• Gaelîka skotî: iomadh
• Galîsî: moitos n pj, moitas m pj, muitos n pj, muitas m pj
• Gotî: 𐌼𐌰𐌽𐌰𐌲𐍃 (manags)
• Gurcî: ბევრი (bevri), მრავალი (mravali)
• Haîtî: anpil
• Hawayî: he nui
• Hindî: बहुत → hi (bahut), बहु → hi (bahu), अधिक → hi (adhik), ज़्यादा (zyādā)
• Holendî: veel → nl, vele → nl, menig → nl
• Îbranî: רַבִּים‎ (rabim), הַרְבֵּה‎ → he (harbé)
• Îdoyî: multa → io
• Îgboyî: ìmìlìkiti
• Îngilîziya kevn: feolo, feola
• Îngilîzî: many → en
• Îngriyî: paljo, moni, ussia, isost, äijä
• Îngûşî: дуккха (dukqa)
• Înterlîngua: multe
• Îrlendî: a lán, mórán

  Îrlendiya kevn: il, imdae

• Îtalî: molti → it, un gran numero di
• Îzlendî: margur → is
• Japonî: 多くの → ja (おおくの, ōkuno), 多い → ja (おおい, ōi), 沢山 → ja (たくさん, takusan)
• Javayî:

  Karakanî: ꦲꦏꦺꦃ → jv, ꦏꦛꦃ → jv

  Latînî: akèh → jv, kathah → jv

• Kabardî: ӏэджэ (ʾăǯ̍ă), куэд (k°ăd)
• Katalanî: molt → ca n pj, moltes → ca m pj
• Kitubayî: mingi
• Kîkongoyî: mingi
• Kîkûyûyî: -ingĩ
• Komorî: -engi
• Koreyî: 많은 → ko (maneun)
• Latînî: multi → la
• Latviyayî: daudz → lv, daudzi → lv
• Lawsî: ຫຼາຍ (lāi)
• Lingalayî: mingi
• Lîgûrî: molto
• Lîtwanî: daug → lt, daugelis
• Makedonî: многу → mk (mnogu)
• Malayalamî: അനേകം → ml (anēkaṃ)
• Malezî: banyak → ms, ramai → ms
• Mecarî: sok → hu
• Misrî: (ꜥšꜣ)
• Mîrandî: muitos n pj, muitas m pj
• Mongolî: олон → mn (olon)
• Nanayî: эгди
• Navajoyî: ląʼí, łą́, łání, tʼóó ahayóí, ahoniiʼyóí
• Nedersaksî: männige pj, männigen n an nt, männigene m, männigein n an nt, männigeine m, vęle pj, vęl
• Norsiya kevn: margr
• Norwecî: mange → no
• Oksîtanî: fòrça → oc
• Oriyayî: ବହୁ → or (bôhu)
• Peştûyî: ډېر‎ → ps (ḍer), زيات‎ → ps (zyât)
• Pîrahayî: xaíbái
• Plodîşî: väl
• Polonî: wiele → pl, dużo → pl
• Portugalî: muitos → pt n pj, muitas → pt m pj
• Romanyayî: mulți → ro n pj, multe m pj
• Rusî: мно́го → ru (mnógo), мно́гие → ru (mnógije), мно́гий → ru (mnógij)
• Rusînî: много (mnoho)
• Samiya skoltî: mäŋgg
• Sanskrîtî: बहु → sa (bahu)
• Sirananî: furu
• Sirboxirwatî: mnogo → sh pj, много, mnogi → sh, многи
• Skotî: mony
• Slovakî: mnohý n, mnohá m, mnohé nt, mnohí n pj, mnohé m pj an nt pj, mnoho, veľa
• Slovenî: veliko → sl
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: wjele

• Spanî: muchos → es n pj, muchas → es m pj
• Sundanî: seueur
• Swahîlî: -ingi
• Swêdî: många → sv
• Şerpayî: མང་མུ (mangmu)
• Şîngazîcayî: -indji
• Tamîlî: நிறைய → ta (niṟaiya), பல → ta (pala)
• Tayî: ขนัด → th, มาก → th (mâak), เยอะ → th (yə́), รุ่ม → th (rûm), หลาย → th (hlǎai)
• Telûgûyî: చాలా → te (cālā)
• Tirkî: çok → tr, pek çok → tr, birçok → tr
• Tîbetî: མང་པོ (mang po)
• Toxarî A: māk
• Toxarî B: māka
• Urdûyî: بہت‎ (bahut), زیادہ‎ (zyādā)
• Ûkraynî: бага́то → uk (baháto), чима́ло (čymálo)
• Viyetnamî: nhiều → vi, lắm → vi
• Volapûkî: mödik → vo
• Walonî: bråmint des → wa
• Warayî: da-mo
• Weylsî: llawer
• Ximêrî: ច្រើន → km (craən)
• Yakutî: элбэх (elbex), үгүс (ügüs)
• Yidîşî: אַ סך‎ (a sakh)
• Yûnanî: πολλοί → el n pj (polloí)

  Kevn: πολλοί n pj (polloí), πολλαί m pj (pollaí), πολλά nt pj (pollá)

• Zêlandî: vee
• Zhuangî: haujlai, lai

• Zimanê destan ê emerîkî: S@InsideChesthigh-PalmUp-S@InsideChesthigh-PalmUp 5@InsideChesthigh-PalmUp-5@InsideChesthigh-PalmUp

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Soranî

Bilêvkirin

•  IPA: /pʰɪr/

Rengdêr

pir

1. Bi alfabeya latînî nivîsina پڕ‎.

Endonezyayî

Navdêr

pir

1. hirmî

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên hirmî hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Malezî

Navdêr

pir

1. hirmî

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên hirmî hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Tirkî

Bilêvkirin

•  IPA: /pʰiɾ/

Navdêr

pir

1. pîr, kal
2. mahir
3. têr baş