pir
KurmancîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
Biguhêre
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | pir | pir | ||
Îzafe | pira | pirên | ||
Çemandî | pirê | piran | ||
Nîşandera çemandî | wê pirê | wan piran | ||
Bangkirin | pirê | pirino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | pirek | pirin | ||
Îzafe | pireke | pirine | ||
Çemandî | pirekê | pirinan |
Pira Delal (Zaxo)
- Rêya ku hatiye avakirin daku mirov pê di ser avekê re bibore anku derbas bibe (bi taybetî di ser çemekî yan robarekî re).
- Gava ew gihîşt ber pirê, dengê zûrîna trênê hat. — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
- Terka dilê ehbab-i da
Mehbûb û reyhan pir gulav
Ker kir li min cerg û hinav — (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
Bi alfabeyên dinBiguhêre
HerwihaBiguhêre
JêBiguhêre
EtîmolojîBiguhêre
Hevreha soranî پرد (pird) (pird), zazakî pird, hewramî pirdî, farisî پل (pol), pehlewî 𐭯𐭥𐭧𐭫𐭩 (puhl), partî purt, avestayî 𐬞𐬆𐬭𐬆𐬙𐬎 (pərətu), sanskrîtî पर (para: di ser re borîn), latînî portus (lîman, bender, keştîgeh > gelek zimanên ewropî port), yûnaniya kevn πόρος (póros: buhir, derbaz, derbend), inglîzî ford (meyav, derbazgeha avê), almanî Furt (meyav, derbazgeh), inglîzî firth (derbend), zimanên skandinavî fjord (derbend)... hemû ji proto-hindûewropî *pértus (derbazbûn). Binêre herwiha borîn, borandin.
- Çavkanî: Horn p.72, Watkins p.65, MacKenzie P.118, Etymonline | Pokorny: 816 - 817
Bi zaravayên dinBiguhêre
WergerBiguhêre
- Afrîkansî: brug → af
- Çekî: most → cs
- Erebî: ?الركس → ar, ?القنطرة → ar, ?كثير → ar, ?معبر → ar, ?معبرة → ar
- Çînî: 桥 → zh
- Danmarkî: bro → da
- Almanî: Brücke → de mê, abermals → de
- Esperantoyî: ponto → eo
- Farisî: بسا → fa, پل → fa, زیاد → fa, فراوان → fa, وافر → fa, بسیار → fa, تمام → fa, تیرک اصلی → fa
- Ferî: brúgv → fo
- Fînî: silta → fi
- Fransî: pont → fr
- Frîsî: brêge → fy
- Gaelîka skotî: drochaid → gd
- Holendî: brug → nl
- Mecarî: híd → hu
- Îdoyî: ponto → io
- Inglîzî: bridge → en, abundant → en, downright → en, only just → en, remarkably → en, rife → en, ample → en, hyper- → en, killing → en, multi- → en, pluri- → en, poly- → en, rampant → en, rattling → en, ?fulgurous → en
- Îtalî: ponte → it
- Îzlendî: brú → is
- Katalanî: pont → ca
- Kînyarwandayî: teme → rw (iteme)
- Latînî: pons → la
- Malezî: jembatan → ms
- Norwecî: bro → no g
- Papyamentoyî: brùg → pap, dèk → pap
- Polonî: most → pl
- Portugalî: ponte → pt
- Romanyayî: pod → ro
- Rusî: мост → ru (most)
- Sirananî: broki → srn
- Spanî: puente → es
- Swêdî: bro → sv
- Tagalogî: tuláy → tl
- Tirkî: köprü → tr, nene → tr, aşkın → tr, pek → tr, ziyade → tr, avuç avuç → tr, bayağı → tr, domuzuna → tr, fazla → tr, fena → tr, gani → tr, katı → tr, müteaddit → tr, ?derin → tr, ?gayet → tr, ?geniş → tr
- Yûnanî: γεφύρι → el (gefýri)
HokerBiguhêre
- Tijî, dagirtî, full.
- Gunahê min bixufranî
“Mîm û Hê” pir gunehkar e
Belê navê te xeffar e— (Feqiyê Teyran ~1620)
- Gunahê min bixufranî
Bi alfabeyên dinBiguhêre
HerwihaBiguhêre
HevmaneBiguhêre
DijmaneBiguhêre
EtîmolojîBiguhêre
proto-hindûewropî: *pel- / *ple- ("dagirtin, tijî kirin")
- proto-îranî *per- ("tijî kirin")
- sanskrîtî: pûrna- ("tijî"), per- ("dagirtin, tijî kirin")
- yûnanî: plethos, poly- ("tijî, pir")
- latînî: plēnus ("tijî")
- almanî: voll ("tijî")
- inglîzî: full ("tijî"), fill ("tijî kirin") ...
- Çavkanî: Cheung p.295, Horn p.66, Watkins p.64, Etymonline | Pokorny: 798 - 801
JêBiguhêre
WergerBiguhêre
- Afrîkansî: dikwels → af, baie → af
- Bambarayî: kosɛbɛ → bm
- Bretonî: kalz → br
- Çekî: často → cs
- Danmarkî: mange → daofte → da, tit → da
- Almanî: viel → de, häufig → de, oft → de, ?aller- → de, ?allzu → de, ?erklecklich → de, ?mehrere → de, ?recht → de, ?sehr → de, ?sehr viel → de, ?unmäßig → de, ?überaus → de, ?zahlreich → de, ?vieles → de
- Erebî: كَثِيرٌ (keθîr), ?الجمان → ar, ?جدا → ar, ?جم → ar, ?عديد → ar, ?مكتنز → ar
- Esperantoyî: ofte → eo, multe → eo
- Farisî: خیلی → fa (kheyli), ?افزون → fa, ?بسی → fa, ?بسیار → fa, ?زیاد → fa
- Ferî: ofta → fo
- Fînî: paljon → fi, moni → fi
- Fransî: beaucoup → fr
- Frîsî: faak → fy, faken → fy, fakentiden → fy, gauris → fy, jamk → fy
- Gaelîka skotî: mòran → gd
- Holendî: veel → nl, dikwijls → nl, gedurig → nl, menigmaal → nl, vaak → nl, veelal → nl, veeltijds → nl, een heleboel → nl, terdege → nl, zeer → nl
- Mecarî: gyakran → hu
- Îdoyî: multe → io
- Indonezî: banyak → id
- Inglîzî: much → en, a lot → en, greatly → en, ?extremely → en, ?highly → en, ?lot → en, ?many → en, ?so → en, ?very → en
- Inglîziya kevn: gelome → ang, oft → ang
- Îtalî: molto → it, frequentemente → it, sovente → it, spesso → it
- Îzlendî: oft → is
- Japonî: 沢山 → ja (takusan), 多く → ja (ōku), いっぱい → ja (ippai)
- Katalanî: freqüentment → ca, sovint → ca
- Kînyarwandayî: nshi → rw
- Koreyî: 많이 → ko (mani)
- Latînî: saepe → la
- Lingalayî: mpenzá → ln
- Norwecî: mye → no
- Oksîtanî: fòrça → oc, hèra → oc
- Polonî: dużo → pl, często → pl
- Portugalî: muito → pt, amiúde → pt, frequentemente → pt, freqüentemente → pt, muitas vezes → pt
- Romanyayî: des → ro, adesea → ro
- Rusî: много → ru (mnogo)
- Sirananî: nofotron → srn, somentron → srn
- Sonxayî: gumo-gumo → ses
- Spanî: mucho → es, a menudo → es, con frecuencia → es
- Swahîlî: mara nyingi → sw
- Swêdî: ofta → sv
- Tirkî: çok → tr, ?aşırı → tr, ?bol → tr
- Zuluyî: kaningi → zu
SoranîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
- IPA: /pʰɪr/, پڕ
RengdêrBiguhêre
pir
TirkîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
- IPA: /pʰiɾ/
Biguhêre
pir