rast
Binêre herwiha: RastBilêvkirin
biguhêreRengdêr
biguhêre| Pozîtîv | Komparatîv | Sûperlatîv |
|---|---|---|
| rast | herî rast |
- bêxeletî, bêşaşî, bêkêmasî, ne şaş, ne çewt, ne xelet:
- Bersiva te rast e.
- ne derew, ne virr:
- Ew rast dibêje.
- ne xwehr, ne xwahr:
- xeteke rast, rêyeke rast
- Ev darê di destê min de rast e.
- rexê dijberî rexê çepê
- destê rast, aliyê rast
- Ev tîr ber bi rexê rastê ve ye: →
- yekser, rasterê, dîrek, dîrekt:
- Ez rast ji malê hatim dikanê.
- destrast, kesa/ê ji destê çepê baştir bi destê rastê dikare bixebite
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- rastgir, parêzyar, burjuwa, dijberên sosyalîstan, dijberên komunîstan
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Bi alfabeyên din
biguhêreJi wêjeya klasîk
biguhêre- Jêrî Ednan ta ji 'Ebdullah guhest
Bîst û yek bab in, hemî rast û durust
Hin yekî 'Ednan û Me'd û hem Nezar — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)
Dijmane
biguhêreNêzîk
biguhêreJê
biguhêreBi zaravayên din
biguhêreEtîmolojî
biguhêreHevreha soranî ڕاست (rast) û ڕاس (ras), kurdiya başûrî ras, lekî ras, goranî/hewramî ras, zazakî raşt, rast, belûçî/farisî/gîlekî/mazenderanî راست (rast), tacikî рост (rost), pehlewî 𐫡𐫀𐫘𐫤 (rast) û 𐫡𐫀𐫘𐫎 (rasṯ), partî 𐫡𐫀𐫢𐫤 (raşt), osetî раст (rast), sogdî 𐽀𐽁𐽂 (ršt) û ܪܫܬܝ (ršty), peştûyî رشتيا (rištyā́), avestayî 𐬭𐬀𐬱𐬙𐬀 (rašta, /reşte/)... yûnaniya kevn ὀρεκτός (orektós) (orektós), latînî rēctus, spanî recto, îtalî retto, ritto, portugalî reto... inglîziya kevn riht, reht, reoht, inglîziya niha right (/rayt/), almanî û holandî recht, danmarkî ret, norwecî rett, swêdî rätt... hemû ji proto-hindûewropî *h₃reǵtós
Peyv ji zimanên îranî ketiye hinek zimanên tirkîkî, bo nimûne: azerî û tirkî rast, ozbekî rost, kirgîzî ырас (ıras). Peyv herwiha ketibû elamî jî wek 𒊏𒍩𒆪 (ra-áš-da) û 𒊏𒆜𒆪 (ra-iš-da).
- Çavkanî:
- Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
- Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
- Ringe, Donald (2006): From Proto-Indo-European to Proto-Germanic (A Linguistic History of English; 1), Oxford: Oxford University Press
- Seebold, Elmar (1989): Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache [Ferhenga etîmolojî ya zimanê almanî] Etymological dictionary of the German language] (bi almanî), çapa 22yem.
- The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi îngilîzî û rusî): http://starling.rinet.ru/
- Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
- Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em
Werger
biguhêrene şaş, ne çewt, ne xelet
- Almanî: korrekt → de, richtig → de, einwandfrei → de
- Asamî: শুধ (xudho), শুদ্ধ (xuddho)
- Astûrî: correutu
- Aynuyî: ピㇼカ (pirka)
- Azerî: doğru → az
- Başkîrî: дөрөҫ (döröθ)
- Belarusî: праві́льны (pravílʹny)
- Bretonî: reizh → br
- Bulgarî: ве́рен → bg (véren), пра́вилен → bg (právilen)
- Burmayî: မှန် → my (hman)
- Çamicuroyî: nanatolo
- Çekî: správný → cs n
- Çerokî: ᏚᏳᎪᏛᎢ (duyukdvi)
- Çînî: 正確 → zh, 正确 → zh (zhèngquè), 對 → zh, 对 → zh (duì), 正確, 正确 (ciáng-káuk)
- Danmarkî: korrekt → da, rigtig → da
- Endonezyayî: tepat → id
- Erebî: صَحِيح → ar n (ṣaḥīḥ), صَوَاب n (ṣawāb)
- Ermenî: ճիշտ → hy (čišt)
- Esperantoyî: ĝusta
- Esperantoyî: corect → ro
- Estonî: õige → et
- Farisî: درست → fa (dorost)
- Ferî: rættur → fo
- Fînî: oikea → fi
- Fransî: correct → fr
- Galîsî: correcto → gl
- Gurcî: სწორი (sc̣ori), უშეცდომო (ušecdomo), ზუსტი (zusṭi)
- Hawayî: pololei
- Hindî: सही → hi (sahī), ठीक → hi (ṭhīk)
- Holendî: correct → nl, juist → nl
- Îbranî: נָכוֹן → he m (nakhon), נְכוֹנָה m (nekhona)
- Îngilîziya kevn: riht
- Îngilîzî: correct → en, right → en
- Îtalî: corretto → it n, esatto → it
- Îzlendî: rétt
- Japonî: 正しい → ja (ただしい, tadashíi), 正解 → ja (せいかい, seikai)
- Katalanî: correcte → ca, condret → ca
- Keçwayî: chanin
- Kirgizî: туура → ky (tuura), түз → ky (tüz), дурус → ky (durus)
- Koreyî: 옳다 → ko (olta), 맞다 → ko (matda), 바르다 → ko (bareuda), 정확하다 → ko (jeonghwakhada)
- Latînî: correctus
- Latviyayî: pareizs
- Lawsî: ແກ້ → lo (kǣ), ຖືກ (thư̄k)
- Lîtwanî: teisingas
- Makedonî: правилен (pravilen), верен (veren)
- Malezî: benar, betul → ms
- Maorî: tika → mi
- Mecarî: hibátlan → hu, helyes → hu
- Miyakoyî: マツム (matumu)
- Norwecî: riktig → no
- Oksîtanî: corrècte → oc, condrech → oc
- Ozbekî: toʻgʻri → uz
- Polonî: prawidłowy → pl n, właściwy → pl n, poprawny → pl n
- Portugalî: correto → pt, certo → pt m
- Qazaxî: дұрыс (dūrys)
- Rapanuyî: titika
- Rusî: пра́вильный → ru n (právilʹnyj), ве́рный → ru (vérnyj), корре́ктный → ru (korréktnyj)
- Sirboxirwatî: исправан / ispravan → sh
- Siryaniya klasîk: ܬܪܨ (traṣ)
- Slovakî: správny
- Slovenî: pravilen
- Spanî: correcto → es
- Sundanî: leres
- Swêdî: korrekt → sv, riktig → sv, rätt → sv, felfri → sv
- Tacikî: дуруст → tg (durust)
- Tagalogî: tama
- Tayî: ถูก → th (tùuk)
- Tirkî: doğru → tr
- Tirkmenî: dogry, dürs
- Urdûyî: صحیح (sahīh), ٹھیک → ur (ṭhīk)
- Ûkraynî: пра́вильний → uk (právylʹnyj)
- Viyetnamî: đúng → vi
- Volapûkî: verätik → vo
- Weylsî: cywir → cy
- Ximêrî: ត្រឹមត្រូវ (trəm trəv)
- Yidîşî: ריכטיק (rikhtik)
- Yûnanî: σωστός → el (sostós)
- Yûnaniya kevn: ὀρθός (orthós)
dijmaneya çepê
- Albanî: djathtë → sq
- Almanî: direkt → de, rechts → de
- Bulgarî: десен → bg (desen), дясна → bg (djasna), дясно (desen, djasna (djasna), djasno) m/f/n
- Çekî: pravý → cs, pravá, pravé
- Çînî: 右 → zh (yòu)
- Danmarkî: højre → da
- Endonezyayî: kanan → id
- Erebî: يَمِين (yemîn)
- Esperantoyî: dekstra → eo
- Estonî: parem
- Fînî: oikea → fi, oikeanpuoleinen → fi
- Fransî: droit → fr nêr, droite → fr mê
- Guwaranî: akatúvape
- Holendî: rechts → nl, rechtse → nl
- Îbranî: ימין → he (yemîn)
- Îdoyî: dextra → io
- Îngilîzî: right → en (not left)
- Înterlîngue: dextere → ie, dextre → ie
- Îrlendî: deas
- Îtalî: destro → it nêr, destra → it mê
- Îzlendî: hægri → is
- Japonî: 右 → ja (みぎ, migí)
- Katalanî: dret → ca
- Koreyî: 오른 → ko (oreun), 바른 (bareun)
- Latînî: dexter nêr, dextra mê, dextrum nêtar
- Mecarî: jobb → hu
- Mîkmakî: badadujk
- ojibweyî: gichinik
- pitjantjatjarayî: waku
- Polonî: prawy → pl nêr, prawa mê, prawe nêtar
- Portugalî: direito → pt nêr, direita → pt mê
- Romanyayî: drept → ro, dreapta → ro
- Rusî: правый → ru (pravyj), правая → ru (pravaja), правое (právyj, právaja (právaja), právoje) m/f/n
- Sirboxirwatî: desni → sh
- lakotayî: isloyatan
- Slovenî: desni nêr, desna mê, desno nêtar
- Spanî: derecho → es nêr, derecha → es mê
- Swêdî: höger → sv
- Tayî: ขวา → th (khwáá)
- Telûgûyî: కుడి → te (kuḍi)
- Tirkî: sağ → tr
- Viyetnamî: thẳng → vi (straight)
- Yûnanî: δεξιός → el (dexiós)
ne xwehr, ne çemandî
- Almanî: direkt → de, gerade → de
- Bulgarî: прав → bg (prav)
- Danmarkî: ret → da, lige → da
- Endonezyayî: lurus → id
- Erebî: مباشرة, مستقيم
- Esperantoyî: rekta → eo
- Estonî: otse
- Farisî: بی اشتباه, بی خطا, درست → fa, راست → fa, صحیح → fa, حقیقت → fa, میدان → fa, ?صحیح → fa
- Fînî: suora → fi
- Fransî: droit → fr
- Holendî: recht → nl
- Îngilîzî: straight → en, right → en
- Îtalî: diritto → it
- Îzlendî: beint → is nêtar, beinn → is nêr, bein → is mê
- Japonî: まっすぐ → ja (massúgu)
- koreyî : 곧다 (godda, got-), 바르다 (bareuda)
- {{g|ku|ojibweyî]]: [[gwayak}}
- Mecarî: egyenes → hu
- Portugalî: direito → pt, reto → pt
- Rusî: прямой → ru (prjamój)
- Spanî: derecho → es, recto → es, justo → es
- Swêdî: rak → sv
- Talişî: rost
- Tayî: ดิ่ว (diù), ตรง (dtrohng)
- Tirkî: düz → tr
Rengdêr
biguhêrerast
Herwiha
biguhêreNavdêr
biguhêrerast
Rengdêr
biguhêrerast