kilîl

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /kɪˈliːl/
• Kîtekirin: ki·lîl

Navdêr

çend kilîl (wate 1)

kilîl nêr

1. kilîd, mift, enextar,
   asinkê derî pê têt vekirin,
   amûrê ku qilf pê vedibe yan têt girtin
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. (mecazî) çare, çareserî, hel
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
3. (mecazî) pirr giring
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
4. ava ku ji difina mirovan tê, kilmîş, kilmûş
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
5. paçê sipî yê ku li serê bûkê tê danîn roja dawetê
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: كلیل‎

Herwiha

• klîl

Bide ber

• kulîlk

Etîmolojî

Ji yûnanî κληΐς (kliḯs) ji proto-hindûewropî *kleh₂us (kilîl/qilf). κληΐς (klêys) ya yûnanî herwiha serekaniya clé û clef yên fransî ne. Clef ya fransî jî îcar serekaniya qilf ya kurdî ye.

Jê

• kilîlk

Werger

• Abxazî: ацаҧха (ācāpxā)
• Afrîkansî: sleutel → af
• Albanî: çelës → sq n
• Almanî: Schlüssel → de n
• Amharî: ቁልፍ n an m (ḳulf)
• Aragonî: clau → an m
• Aramiya nû ya asûrî: ܩܕܝܼܠܵܐ‎ n (qdīla)
• Aromanî: cljai m, cljae, cljeai, cljaie m
• Asamî: চাবি nt (sabi)
• Astûrî: llave → ast m
• Avarî: ачгъич (ačġič), кӏул (ḳul)
• Azerî: açar → az
• Baskî: giltza → eu
• Başkîrî: асҡыс (asqïs)
• Belarusî: ключ n (ključ)
• Bengalî: চাবি → bn (cabi)
• Bîkoliya naverast: lyabe
• Boleyî: mabuɗi
• Bretonî: alc'hwez → br n
• Bulgarî: ключ → bg n (ključ)
• Burmayî: သော့တံ → my (sau.tam), သော့ → my (sau.)
• Çeçenî: догӏа (doġa)
• Çekî: klíč → cs n
• Çerokî: ᏍᏚᎢᏍᏗ (sduisdi)
• Çeyenî: ta'ta'ȯhēō'o
• Çîçewayî: kiyi
• Çînî:

  Kantonî: 鎖匙 (so² si⁴), 鑰匙 (joek⁶ si⁴)

  Dunganî: йүәсы (yüəsɨ)

  Ganî: 鎖匙 (so³ si)

  Hakkayî: 鎖匙 (só-sṳ́ / só-sṳ̀)

  Jinî: 鑰匙 (yeh⁴ si³)

  Mandarînî: 鑰匙 → zh (yàoshi), 匙 → zh (shi), 鑰 → zh (yào), 鎖匙 (suǒshí)

  Min dongî: 鎖匙 (sō̤-siè)

  Minnanî: 鎖匙 → zh-min-nan (só-sî)

  Wuyî: 鑰匙

• Çuvaşî: ҫӑраҫҫи (śăraśśi)
• Dalmatî: cluf m
• Danmarkî: nøgle → da g
• Endonezyayî: kunci → id
• Erebî: مِفْتَاح‎ → ar n (miftāḥ)

  Erebiya misrî: مفتاح‎ (muftāḥ)

  Erebiya hîcazî: مُفْتاح‎ n (muftāḥ)

  Erebiya fasî: مفتاح‎ n (muftāḥ), ساروت‎ n (sārūt)

  Erebiya başûrê şamê: مفتاح‎ (muftāḥ)

• Ermenî: բանալի → hy (banali)
• Erzayî: панжома (panžoma)
• Esperantoyî: ŝlosilo
• Estonî: võti → et, klahv, toon → et
• Farisî: کلید‎ → fa (kelid), سوئیچ‎ (su'ič), کیلید‎ (kilid)
• Ferî: lykil n
• Fînî: avain → fi
• Frankoprovansî: clâ n
• Fransî: clé → fr m, clef → fr m

  Fransiya kevn: clef m

• Frisian:

  Frîsiya bakur: kai n

  Frîsiya kevn: sletel

  Frîsiya saterlandî: Koai

  Frîsî: kaai → fy

• Friyolî: clâf m, clâv m
• Fulahî:

  Adlamî: 𞤧𞤢𞥄𞤦𞤭𞤱𞤢𞤤‎

  Latînî: saabiwal

• Gaelîka skotî: iuchair m
• Galîsî: chave m
• Galoyî: tié m
• Gujaratî: ચાવી m (cāvī)
• Gurcî: გასაღები (gasaɣebi)
• Guwaranî: ndavoka, pe'aha
• Haîtî: kle
• Hawayî: kī
• Hawsayî: mabuɗi → ha
• Higaononî: gonsi
• Hindî: ताली → hi m (tālī), चाबी → hi m (cābī), कुंजी → hi m (kuñjī), ताली → hi m (tālī), कुंजिका → hi m (kuñjikā)
• Hmongî: yuam sij
• Holendî: sleutel → nl n
• Isanî: ประแจ (pracæ)
• Îbranî: מפתח \ מַפְתֵּחַ‎ → he n (maftéakh)
• Îdoyî: klefo → io
• Îgboyî: ìgòdó
• Îngilîziya kevn: cǣġ m
• Îngilîziya navîn: keye
• Îngilîzî: key → en
• Îngûşî: дӏоагӏа (dʿoaġa)
• Înterlîngua: clave
• Îrlendî: eochair → ga m

  Îrlendiya kevn: eochair m

• Îstriyotî: ciave
• Îtalî: chiave → it m
• Îzlendî: lykill → is n
• Japonî: 鍵 → ja (かぎ, kagi)
• Jejuyî: 열쒜, 게철, 게철쒜
• Kabîlî: tasarut m
• Kalalîsûtî: matuersaat
• Kannadayî: ಬೀಗದ ಕೈ → kn (bīgada kai), ಕೀಲಿಕೈ → kn (kīlikai), ಚಾವಿ (cāvi)
• Kapampanganî: susi
• Kapverdî: txabi, xave
• Karakalpakî: gilt
• Kaşûbî: klucz n
• Katalanî: clau → ca m
• Keçwayî: llawi
• Kirgizî: ачкыч → ky (açkıç)
• Kîngalî: යතුර (yatura)
• Koreyî: 열쇠 → ko (yeolsoe)
• Kornî: alwheth n, alhwedh n
• Lakî: кӏула (ḳula)
• Latînî: clāvis → la m
• Latviyayî: atslēga m
• Lawsî: ຂໍກະແຈ → lo (khǭ ka chǣ), ກະແຈ → lo (ka chǣ), ລູກກະແຈ (lūk ka chǣ)
• Lazî: ǩola
• Lîmbûrgî: släötel n
• Lîtwanî: raktas → lt n
• Lombardî: ciav m
• Lueyî: ᦃᦸᦃᦶᦈ (ẋoaẋṫsae), ᦃᦸᦶᦈ (ẋoaṫsae)
• Lugandayî: ekisumuluzo, lukulwe
• Luksembûrgî: Schlëssel → lb n
• Makedonî: клуч n (kluč)
• Malagasî: lakile → mg
• Malayalamî: താക്കോല്‍ → ml (tākkōl‍)
• Malezî: kunci → ms
• Maltayî: ċavetta → mt m; muftieħ n
• Mançûyî: ᠠᠨᠠᡴᡡ (anakū)
• Manksî: ogher m
• Mansakayî: yabi
• Maorî: kī
• Maranaoyî: gonsi'
• Maratî: चावी m (ċāvī), किल्ली → mr m (killī)
• Mecarî: kulcs → hu
• Mîrandî: chabe m
• Mongolî:

  Kirîlî: түлхүүр → mn (tülhüür)

  Mongolî: ᠲᠦ᠋ᠯᠬᠢᠭᠦᠷ (tü᠋lqigür)

• Nanayî: анако
• Nawrûyî: king → na, kiñ → na
• Nedersaksî:

  Almaniya jêrîn a almanî: Slötel n, Slœtel n

• Nepalî: साचो (sāco)
• Nobiinî: كوشر (koushur)
• Norsiya kevn: lykill n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: nøkkel → no n

  Norweciya nînorskî: lykel n, nykel n, nøkkel → nn n

• Nupeyî: egiyèkó, giyèkó, èkpé
• Ojibweyî: aabaabika'igan
• Oksîtanî: clau → oc m
• Oriyayî: ଚାବି → or (cabi)
• Osetî: дӕгъӕл (dæǧæl)
• Osmanî: مفتاح‎ (miftah), آناختار‎ (anahtar), كلید‎ (kilid)
• Oygurî: ئاچقۇچ‎ → ug (achquch)
• Ozbekî: kalit → uz
• Palî: kuñcikā
• Papyamentoyî: yabi
• Peştûyî: کونجي‎ m (kwənji), کلۍ‎ m (kələy), چابي‎ → ps m (čābi)
• Piedmontîsî: ciav m
• Plodîşî: Schlätel n
• Polabî: kľauc n
• Polonî: klucz → pl n
• Portugalî: chave → pt m
• Puncabî: ਕੁੰਜੀ (kuñjī)
• Qazaxî: кілт (kılt)
• Qiptî: ϣⲟⲩϣϯ n (šoušti), ϣⲟϣϯ n (šošti)
• Rohingyayî: sabi
• Romagnolî: cêv
• Romancî: clav
• Romanyayî: cheie → ro m
• Rusî: ключ → ru n (ključ)
• Rusînî: ключ n (ključ)
• Samiya bakurî: čoavdda
• Sanskrîtî: कुञ्चिका → sa m (kuñcikā)
• Sardînî: ciae, ciai
• Sebwanoyî: yawe
• Sicîlî: chiavi → scn m
• Sindhî: ڪُنجيِ‎ m (kunjī)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: кљу̑ч n

  Latînî: kljȗč → sh n

• Siryaniya klasîk: ܩܠܝܕܐ‎ n (qlīḏā)
• Sîlhetî: ꠌꠣꠛꠤ (sabi)
• Skotî: key
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: ключь n (ključĭ)

• Slovakî: kľúč n
• Slovenî: ključ → sl n
• Slovînsî: klʉ̇́č n
• Somalî: fure → so n
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: kluc n

  Sorbiya jorîn: kluč n

• Spanî: llave → es m
• Svanî: ლაკრა̈̄ლ (laḳrǟl)
• Swahîlî: ufunguo → sw 11 an 14
• Swêdî: nyckel → sv g
• Şanî: ၵၢၵ်ႇသေႃး (kàak sóa)
• Şîngazîcayî: lakile 9 an 10
• Tacikî: калид → tg (kalid)
• Tagalogî: susi → tl nt
• Tamîlî: சாலி → ta (cāli), சாவி → ta (cāvi)
• Taşelhitî: ⵜⴰⵙⴰⵔⵓⵜ m (tasarut)
• Tay dam: ꪄꪷꪄꪫ꪿ꪱ (kho khoá)
• Tayiya bakurî: ᩃᩪᨠᨠᩕᨧᩯ
• Tayî: กุญแจ → th, ลูกกุญแจ → th
• Telûgûyî: తాళంచెవి (tāḷañcevi), బీగంచెవి (bīgañcevi)
• Temazîxtiya atlasa navendî: ⵜⴰⵙⴰⵔⵓⵜ m (tasarut)
• Teteriya krîmî: anahtar
• Teterî: ачкыч → tt (açkıç)
• Tigrînî: መፍትሕ (mäftḥ)
• Tirkî: anahtar → tr, açar → tr, açkı → tr
• Tirkmenî: açar → tk
• Tîbetî: ལྡེ་མིག (lde mig)
• Tuvanî: дүлгүүр (dülgüür)
• Urdûyî: تالی‎ m (tālī), چابی‎ → ur m (cābī)
• Ûkraynî: ключ → uk n (ključ)
• Venîsî: ciave → vec m
• Viyetnamî: chìa khoá → vi, khoá → vi
• Volapûkî: kik → vo
• Votî: võtti
• Walonî: clé → wa m
• Warayî: yawi
• Weylsî: allwedd → cy m, agoriad → cy n, goriad n
• Wîlamowî: śłysuł n
• Wolofî: caabi → wo
• Ximêrî: កូនសោ (kounsao), កុញ្ចែ (koñcae)
• Yagnobî: калит
• Yakutî: күлүүс (külüüs)
• Yamî: kagi
• Yidîşî: שליסל‎ n (shlisl)
• Yorubayî: kọ́kọ́rọ́, kíì
• Yupîkiya navendî: kelucaq
• Yûnanî: κλειδί → el nt (kleidí)

  Kevn: κλείς m (kleís)

• Zhuangî: yaekseiz

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.