bi-

 Binêre herwiha: bi, bî, Bi, -bi, -bî, û bî-

Kurmancî

Pêşgir 1

bi-

1. Pêşgira fermanî.

   Bike! Bixwin! Bide!

2. Pêşgira bilanî (subjunktîv).

   Eger ez bikim / tu biçî / ew bixwe / em bidin...

Etîmolojî

Ji îraniya navîn *bê bi ramana der, dûr, ra- (> îro: bê), herwiha qertafa pêşlêkerî a bi wateyên din ên nediyar; ji proto-hindûewropî *bʰe.

Guherrîna wateya bi rewşa bilanî ji peywendkirina bi (daçek) bi der hatiye, bide ber di-.

Pêşgir 2

bi-

1. Pêşgir e dikeve dikeve gel navdêran û rengdêrên bi maneya tiştek heye / xwediya/ê tiştekî ye jê çêdike.

   biav, bireng, bizewq

Dijmane

• bê-

Jê

Peyvên kurmancî bi pêşgira bi-

biaborî

biac

biacizî

biadanî

biadet

biafret

biagadarî

biagir

biagire

biajar

biajawe

biajoname

biakam

biakort

bial

biala

bialav

bialet

bialî

bialîkarî

bialozî

bialûsî

biaman

biamanc

biamî

biamraz

biaqil

biaqilmendî

biaqûbet

biar

biaram

biaramî

biaran

biarandinî

biarandî

biard

biarezû

biarêşe

biarifî

biarîş

biarîşe

biarmanc

biarsim

biarvan

biasas

biasaw

biasteng

biastengî

biastim

biaşirî

biaşopî

biatac

biateş

biatmosfer

biav

biavantaj

biavik

biavnêm

biavrêjk

biavrû

biavxwîn

biavzêm

biavzûng

biawa

biawat

biawazî

biawêne

biawiz

biax

biaxîn

biaxlebî

biayîn

biayle

biazadî

biazar

biazîne

biba

bibaberik

bibabet

bibac

bibacan

bibacanreş

bibadok

bibahoz

bibakût

bibal

bibalans

bibaldirêjî

bibalkêşî

biban

bibandor

bibanek

bibapêş

bibaran

bibare

bibarist

bibasîret

bibask

bibaw

bibawan

bibawerbarî

bibawerî

bibawername

bibayex

bibayist

bibazar

bibazarr

bibazin

bibazor

bibeddolî

bibedel

bibedil

bibedî

bibehr

bibejn

bibejnûbal

bibela

bibelaş

bibelaşî

bibelaxet

bibelên

bibelge

bibelûr

biben

bibend

bibengî

bibenîşt

biber

biberamet

biberaqilî

biberbendî

biberberî

biberbest

biberçavî

biberçavk

biberçêlk

biberdarî

biberdewam

bibereket

biberevajî

biberf

biberg

biberhem

biberhemdarî

biberik

biberîk

biberjeng

biberkêşk

biberkî

biberkurk

bibername

biberpal

biberpirsiyarî

biberrûk

bibersiv

biberstik

biberstûk

bibertûrk

bibervajî

bibervank

biberx

biberxik

biberzî

bibestik

bibeşavend

bibeşt

bibetan

bibext

bibextreşî

bibeyav

bibezm

bibêaramî

bibêarî

bibêbavî

bibêberhemî

bibêbinî

bibêbizavî

bibêcirî

bibêdil

bibêdilî

bibêdudilî

bibêdûkêlî

bibêexlaqî

bibêgavî

bibêgiramî

bibêhalî

bibêhavilî

bibêhêzî

bibêhişî

bibêhizûrî

bibêhntengî

bibêjimarî

bibêkartêkirinî

bibêkêfî

bibêmecalî

bibênavî

bibêpêlî

bibêpêwendî

bibêqamî

bibêr

Etîmolojî

Ji bi.

Pêşgir 3

bi-

1. Pêşgireke dêrîn/archaic e wateya liva ji dûrî an ji bilî/cihêyî tiştek ve dide.

   bişaftin, bihûrîn, bijartin, bihoştin...

Herwiha binêre

• pi-

Etîmolojî

Herwiha pi-, hevreha soranî bi-/pi-, zazakî vi- (wek di viraştene, viyartene de), farisî گـ (gu-) (wek di گذاردن (guzarden) de), farisiya navîn wi- (wek di [skrîpt hewce ye] (widarden, “bihûrîn”) de), ji proto-îranî *wí-, ji proto-hindûîranî *wí-, ji proto-hindûewropî *wi (“cihê, ji hev dûr, bil”). Bide ber wêde.

Pêşgir 4

bi-

2. du-

   bisiklet ― duçerxe

Jê

Kategoriya Peyvên kurmancî bi pêşgira bi- (du) nehate dîtin

Etîmolojî

Bi riya fransî yan îngilîzî ji latînî bi-.

Werger

?

• Îngilîzî: be- → en, -ful → en

Pêşgir 5

bi-

2. Pêşgirek e ku îsmûfail çêdike.^{[çavkanî hewce ye]}

   ‎bi- + ‎kuj → ‎bikuj (“qetil”)

   ‎bi- + ‎kir → ‎bikir (“mişterî”)

Jê

Peyvên kurmancî bi pêşgira bi- (îsmûfail)

bikir

bikuj

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Îngilîzî

Bilêvkirin

• Deng (Milwaukee, DYA)^ⓘ

Pêşgir

bi-

1. du, dudo
2. (kîmya) nîv

Herwisa

• di-
• duo-

Jê

Peyvên îngilîzî bi pêşgira bi-

bicycle

bilinear

bilocation

biparous

bipod

bivalent