xwedî

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /xʷɛˈdiː/
• Deng (Wan)^ⓘ
• Kîtekirin: xwe·dî

Navdêr 1

Tewandina xwedî
Zayendên mê û nêr ên binavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	xwedî	xwedî	xwedî
Îzafe	xwediya	xwediyê	xwediyên
Çemandî	xwediyê	xwedî	xwediyan
Nîşandera çemandî	wê xwediyê	wî xwedî	wan xwediyan
Bangkirin	xwediyê	xwediyo	xwediyino
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	xwediyek	xwediyek	xwediyin
Îzafe	xwediyeke	xwediyekî	xwediyine
Çemandî	xwediyekê	xwediyekî	xwediyinan

xwedî cins hewce ye (c=m: mê, c=n: nêr, c=mn: mê û nêr, c=nt: nêtar)

1. kesa tiştek ya / yê wê ye, kesê tiştek ya / yê wî ye

   Ew xwediyê vî xanî ye. (Ev xanî yê wî ye)

   Ez ne xwediya wê tirimpêlê me. (Ew tirimpêl ne ya min e.)

2. kesa/ê tiştek yan hin tişt hene

   Ew xwedî zarok e. (Wî zarok hene.)

   Ew ne xwedîmal e. (Ew bêmal e.)

Herwiha

• xudî
• xodî (2)
• xwidî
• xwodî (2)
• xwudî

Hevmane

• xudan
• sahib

Bide ber

• xweda
• xwedê

Jê

• bêxwedî
• bêxwedîtî
• bixwedî
• bixwedîtî
• xwedî-
• xwedîdar
• xwedîdarî
• xwedîtî
• (lêker) lê bûn xwedî
• (lêker) lê xwedî derketin
• (lêker) xwedî kirin
• (navdêr) xwedîkirin

Etîmolojî

xwe + -dî (hêz, şiyan, karîn, qiwet) ku hevrehên yên din yên kurmancî xwedan, Xwedê, xatûn, xoce, -xwê (xwedî) ne, yên soranî xawen (xwedî, xwedan), xêw (, Xwa, farisî خدا (Xuda, “Xwedê”), خواجه (x^wace, “xoce, birêz, hêja, efendî”), hemû ji proto-hindûewropî *swe- (xwe) + *tep- (“germ kirin, enerjî danê”) ku herwiha serekaniya tav ya kurdî ye jî.

Bi zaravayên din

• Soranî: xawen

Werger

• Afrîkansî: eienaar
• Albanî: pronar → sq n
• Almanî: Inhaber → de n, Besitzer → de n, Besitzerin → de m, Eigentümer → de n, Eigentümerin → de m
• Altayiya başûrî: ээ (ee)
• Asamî: গিৰি (giri), মালিক (malik), গৰাকী (goraki)
• Astûrî: propietariu n, dueñu n
• Azerî: sahib → az, malik, yiyə → az
• Başkîrî: хужа (xuža), эйә (eyä)
• Belarusî: гаспада́р → be n (haspadár), гаспада́рка → be m (haspadárka), улада́льнік n (uladálʹnik), улада́льніца m (uladálʹnica), хадзя́ін n (xadzjáin), хадзя́йка m (xadzjájka)
• Bengalî: মালিক (malik), সাহেব (śaheb)
• Bîkoliya naverast: kagsadiri
• Bulgarî: со́бственик → bg n (sóbstvenik), со́бственичка m (sóbstvenička), притежа́тел → bg n (pritežátel), притежа́телка m (pritežátelka), стопа́нин → bg n (stopánin), стопа́нка → bg m (stopánka), владе́тел → bg n (vladétel), владе́телка m (vladételka)
• Burmayî: ပိုင်ရှင် → my (puinghrang), အရှင် → my (a.hrang)
• Çekî: majitel → cs n, majitelka → cs m, vlastník → cs n, vlastnička m
• Çînî:

  Mandarînî: 所有者 → zh (suǒyǒuzhē), 主人 → zh (zhǔrén)

• Çuvaşî: хуҫа (huśa)
• Danmarkî: ejer → da g
• Endonezyayî: pemilik → id
• Erebî: مَالِك → ar n (mālik), مَالِكَة m (mālika), صَاحِب n (ṣāḥib), صَاحِبَة m (ṣāḥiba)

  Erebiya misrî: صاحب n (ṣāḥib)

• Ermenî: տեր → hy (ter)
• Esperantoyî: proprietulo, posedanto
• Estonî: omanik
• Farisî: صاحب → fa (sâheb), مالک → fa (mâlek)
• Ferî: eigari n
• Fînî: omistaja → fi
• Fransî: propriétaire → fr n yan m
• Friyolî: paron n
• Galîsî: propietario → gl n, dono → gl n
• Gurcî: მესაკუთრე (mesaḳutre), მფლობელი (mplobeli), პატრონი → ka (ṗaṭroni), მეპატრონე (meṗaṭrone)
• Hindî: मालिक → hi n (mālik), यजमान → hi n (yajmān), साहिब → hi n (sāhib), साहब → hi n (sāhab)
• Hmongî: tswv

• Holendî: eigenaar → nl n, eigenares → nl nt, bezitter → nl n, bezitster → nl m
• Îbranî: בַּעַל → he n (bá'al), בַּעֲלָה m (ba'alá)
• Îngilîziya kevn: āgend n
• Îngilîzî: owner → en
• Îrlendî: úinéir n
• Îtalî: proprietario → it n, proprietaria → it m
• Îzlendî: eigandi → is n
• Japonî: 持ち主 → ja (もちぬし, mochinushi), 所有者 → ja (しょゆうしゃ, shoyūsha), オーナー → ja (ōnā), 主人 → ja (しゅ​じん, shujin)
• Katalanî: propietari → ca n
• Kirgizî: ээси → ky (eesi), кожоюн → ky (kocoyun)
• Kîkûyûyî: mwene sinif c1
• Koreyî: 소유자 → ko (soyuja), 주인 → ko (ju-in)
• Latînî: possessor, dominus → la
• Latviyayî: saimnieks n, saimniece m
• Lawsî: ເຈົ້າຂອງ (chao khǭng)
• Lîtwanî: savininkas → lt n
• Makedonî: сопственик n (sopstvenik), сопственичка m (sopstvenička), сопственица m (sopstvenica)
• Malayalamî: ഉടമ → ml (uṭama)
• Malezî: pemilik → ms, tuan → ms, punya
• Manksî: shellooder n
• Maorî: rangatira → mi
• Mecarî: tulajdonos → hu
• Mongolî:

  Kirîlî: эзэн → mn (ezen)

  Mongolî: ᠡᠵᠡᠨ (eǰen)

• Nedersaksî:

  Almaniya jêrîn a almanî: Egendömer n

• Normandî: aûgni n, propriétaithe n yan m
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: eier → no n

  Norweciya nînorskî: eigar n

• Oksîtanî: proprietari → oc n
• Oygurî: ئىگە (ige), خوجايىن (xojayin), ساھىب (sahib)
• Ozbekî: xoʻjayin → uz, ega → uz, sohib → uz, molik → uz
• Peştûyî: مالک n (mālik), صاحب → ps n (sāhéb)
• Plodîşî: Ieejendeema n
• Polonî: właściciel → pl n, właścicielka → pl m
• Portugalî: proprietário → pt n, dono → pt n
• Qazaxî: ие (ie), қожайын (qojaiyn)
• Romanyayî: proprietar → ro n
• Rusî: владе́лец → ru n (vladélec), владе́лица → ru m (vladélica), со́бственник → ru n (sóbstvennik), со́бственница → ru m (sóbstvennica), хозя́ин → ru n (xozjáin), хозя́йка → ru m (xozjájka), обладатель → ru n (obladatelʹ), обладательница → ru m (obladatelʹnica)
• Samiya skoltî: ho´zje´n
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: вла̑снӣк n, вла̑сница m

  Latînî: vlȃsnīk → sh n, vlȃsnica → sh m

• Slovakî: majiteľ n, majiteľka m, vlastník n, vlastníčka m
• Slovenî: lastnik → sl n, lastnica m
• Spanî: propietario → es n, dueño → es n, poseedor n
• Swahîlî: mwenyewe → sw
• Swêdî: ägare → sv g
• Şîngazîcayî: mwinyi
• Tacikî: соҳиб (sohib), молик (molik)
• Tagalogî: may-ari
• Tayî: เจ้าของ → th
• Telûgûyî: స్వంతదారు (svantadāru), యజమాని → te (yajamāni)
• Teteriya krîmî: saip
• Teterî: хуҗа → tt (xuca)
• Tirkî: sahip → tr, iye → tr, malik → tr, elmen
• Tirkmenî: hojaýyn, eýe
• Urdûyî: مالک n (mālik), صاحب n (sāhib)
• Ûkraynî: вла́сник → uk n (vlásnyk), вла́сниця m (vlásnycja), хазя́їн n (xazjájin), хазя́йка m (xazjájka)
• Weylsî: perchennog → cy n
• Ximêrî: ម្ចាស់ → km (mcah)
• Yûnanî: ιδιοκτήτης → el n (idioktítis), ιδιοκτήτρια → el m (idioktítria)

  Kevn: κτήτωρ n (ktḗtōr)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara owner a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

xwedî cins hewce ye (c=m: mê, c=n: nêr, c=mn: mê û nêr, c=nt: nêtar)

1. (şûşeya mirov xwe tê re dibîne) Binêre xodî. (1)
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]