kemer

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /kʰɛ'mɛɾ/

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kemer	kemer
Îzafe	kemera	kemerên
Çemandî	kemerê	kemeran
Nîşandera çemandî	wê kemerê	wan kemeran
Bangkirin	kemerê	kemerino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kemerek	kemerin
Îzafe	kemereke	kemerine
Çemandî	kemerekê	kemerinan

Çend kemer.

kemer mê

1. qayiş, doxîn, benê ku li navtengê têt şidandin daku pantolon danekeve
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. benê ku mirov xwe yan tiştekî pê asê dike, navteng

   Dema tirimpêl tê ajotin, divê mirov kemera xwe ya ewlehiyê girê bide.

3. qiyasê navtengê
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
4. dever, navçe, herêm, zon
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Ji wêjeya klasîk

• Exterê iqbal û meha birca bext
  Mihra sipihrê kemer û text û tac
  Kos-i ko hingaft-i bi şahî li text — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Herwiha

• kember
• kêmber

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: که‌مه‌ر‎

Jê

• (lêker) kemer kirin
• (navdêr) kemerkirin
• (rengdêr) kemerkirî
• bêkemer
• bêkemerî
• bikemer
• kemerdar
• kemerdêr
• kemerî

Bide ber

• kerem

Etîmolojî

Herwiha kember, hevreha farisî کمر‎ (kemer), pehlewî kemer, avestayî kemera-, ji proto-hindûewropî *kh₂em- (çemandin, tewandin, badan). Ji zimanên îranî ketiye gelek zimanên din jî: erebî كمر‎ (kemer), tirkî kemer, azerî kəmər, aramî ܩܡܪܐ (qemra), îbrî קמר (qemer), urdûyî کمر‎‎ (kemer), hindî कमर (kemer), bulgarî кемѐр (kemѐr), yûnanî κεμέρι (keméri), romanî chimír, chimér, bengali: কোমর (komôr), gurcî ქამარი (kamari), gujaratî કમર (kamar)... Ji eynî rehî: kevan, kamera û belkî çemandin û çemîn.

Werger

• Ahtnayî: sez
• Almanî: Gürtel → de, Gurt → de m
• Azerî: kəmər
• Başkîrî: ҡайыш (qayïš)
• Bretonî: gouriz → br
• Çuvaşî: пиçиххи (piçihhi)
• Endonezyayî: sabuk → id, ikat pinggang → id
• Erebî: حزام‎ (ḧizam)
• Esperantoyî: zono
• Farisî: کمربند‎ → fa (kemerbend)
• Fînî: vyö → fi
• Fransî: ceinture → fr
• Holendî: riem → nl
• Îngilîzî: belt → en, girdle → en
• Îtalî: cintura → it
• Îzlendî: belti → is
• Karaçay-balkarî: белибау
• Katalanî: cinturó → ca
• Kirgizî: кур → ky (kur), илгич → ky (ilgiç), кемер (kemer)
• Komorî: mukandra
• Korsîkayî: cinta
• Koyukonî: łeł
• Kumikî: къайыш (qayış), белбав (belbaw)
• Nlûyî: beltsi
• Nogayî: белбав (belbav)
• Norsiya kevn: belti
• Oksîtanî: cencha → oc, cinta → oc, centura
• Polonî: pasek → pl m
• Qazaxî: белбеу (belbeu), белдік (beldık)
• Rusî: ремень → ru (remenʹ), пояс → ru (poyas)
• Samiya bakurî: avvi, boagán
• Sicîlî: cinta m
• Sonxayî: gamahaw
• Spanî: cinturón → es
• Swahîlî: ukanda, mkanda → sw
• Swêdî: bälte → sv nêr, skärp nêr, livrem giştî
• Teteriya krîmî: quşaq, qayış
• Teterî: каеш → tt (qayeş)
• Tirkî: kemer → tr
• Tirkmenî: guşak, kemer, gaýyş
• Tofalarî: бағ
• Viyetnamî: thắt lưng → vi
• Yakutî: кур (kur)
• Yokutiya deştî ya başûrî: wosokʼ
• Yûnanî: ζώνη → el (zóni) mê

Tirkî

Bilêvkirin

• Deng^ⓘ

Navdêr

kemer

1. kemer, heyase, davek, pişt
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. gumbet, taq, qube, qab, kevan, kevane

   Bu köprü dört kemer üzerine inşa edilmiş. ― Ev pir li ser çarkemeran hatiye avakirin.

3. zengû

   Ayak kemeri. ― Zengûya pê.

4. mesîl
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Maranaoyî

Navdêr

kemer

1. (anatomî) til, tilî (yên destan)
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)