aqil
Bilêvkirin
biguhêreNavdêr
biguhêreZayenda nêr a binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | aqil | aqil |
Îzafe | aqilê | aqilên |
Çemandî | aqilî | aqilan |
Nîşandera çemandî | wî aqilî | wan aqilan |
Bangkirin | aqilo | aqilino |
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | aqilek | aqilin |
Îzafe | aqilekî | aqiline |
Çemandî | aqilekî | aqilinan |
aqil nêr
- bal, Jîrî, eqil, awiz, hiş, hişyarî, hişmendî, têgihiştin, famkirin, famatî, famabûn.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- Mejî, mejox, mêşk.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Ji wêjeya klasîk
biguhêre- Her serê dewlet hebit dê her di nêv benda te bit
Her kesê 'aqil bitin dê her di çokarê te bî
Ê divêt azade bit dê çehvinêrê lutfa te bit — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
Biwêj
biguhêre- aqil jê birrîn: li gor hişê / aqilê wî baş bûn, beraqil bûn, ketin aqilî.
- Ne ti mirov e, aqilê min qet jê nabirre.
Herwiha
biguhêreNêzîk
biguhêreJê
biguhêre- (rengdêr) aqilberdayî
- aqilbirin
- aqil birin
- (navdêr) aqildan
- (lêker) aqil dan
- aqildar
- aqildarî
- aqildost
- aqildostî
- (navdêr) aqilgirtin
- aqil girtin
- aqilgirtî
- aqilhez
- aqilhezî
- (lêker) aqil kirin
- (navdêr) aqilkirin
- (rengdêr) aqilkirî
- aqilnas
- aqilnasî
- aqilyar
- aqilyarî
- aqilzan
- aqilzanî
- aqilî
- aqlî
- biaqil
- biaqiltî
- biaqilî
- biaqilîtî
- bêaqil
- bêaqiltî
- bêaqilî
- bêaqilîtî
Etîmolojî
biguhêreJi erebî, bi maneya jîr ji عاقل ('aqil), bi wateya "jîrî" ji عقل ('eqil). Bo nimûneyeke din jî ku tê de "'e" ya erebî di kurdî de dibe "a" binêre alif, am (mam, ap).
Werger
biguhêre- Almanî: Verstand → de n, Geist → de n, Intelligenz → de m, Sinn → de n, Vernunft → de m
- Erebî: ?ذكاء → ar
- Esperantoyî: racio
- Farisî: خرد → fa, عاقل → fa, هوش → fa, عقل → fa
- Îngilîzî: reason → en, apprehension → en, brightness → en, discernment → en, intellect → en, intelligence → en, mental → en, mind → en, phreno- → en, psycho- → en, sense → en, wit → en, ?sapience, sapiency
- Tirkî: akıl → tr, hiş → tr, hoş → tr, karın → tr, zihniyet → tr, us → tr, ?ders → tr
Rengdêr
biguhêrePozîtîv | Komparatîv | Sûperlatîv |
---|---|---|
aqil | herî aqil |
aqil
Werger
biguhêreNavdêr
biguhêreaqil